VERDELING VAN DE GECONSOLIDEERDE OMZET 2003 KERNCIJFERS PER AANDEEL TESSENDERLO GROUP IN EEN NOTENDOP Per activiteitssector 27% Minerale chemie 27% Kunststofverwerking 17% PVC & compounds 16% Natuurlijke organische producten 13% Fijnchemie Per verbruikersmarkt 34% Bouwsector & openbare werken 31% Meststoffen & veevoeders 14% Gezondheid & hygiëne 13% Industrie 8% Huishouden 2003 2002 2001 (in éénheden) EUR EUR EUR Nettowinst per aandeel (EPS) 1,60 2,62 2,41 Nettocashflow per aandeel 5,96 7,66 6,25 Eigen vermogen per aandeel 27,93 27,57 26,39 Nettodividend per gewoon aandeel 0,85 0,85 0,85 Aantal maatschappelijke aandelen 27 113 352 26 975 013 29 347 124 Tessenderlo Group is een gediversifieerde Belgische groep die internationaal actief is in verschillende takken van de scheikundige industrie en kunststofverwerking. De activiteiten bouwden zich uit rond een doorgedreven vakkennis binnen de pijlers chloor en zoutzuur. Begin 2004 telde de groep zowat 8 300 werknemers, verspreid over 115 vestigingen in 22 landen. De groep realiseerde in 2003 een geconsolideerde omzet van 1 972 miljoen EUR. De nettowinst bedroeg 43,5 miljoen EUR, de nettowinst per aandeel 1,60 EUR. Het nettodividend per aandeel werd net zoals in 2000, 2001 en 2002 vastgesteld op 0,85 EUR. Leiderschap Per land van productie 37% België 25% Frankrijk 14% Groot-Brittannië 9% Verenigde Staten 6% Nederland 5% Italië 4% Andere landen Per land van bestemming 26% Frankrijk 15% Groot-Brittannië 8% Duitsland 8% Nederland 7% België 4% Italië 7% Andere EU-landen 5% Andere Europese landen 10% Verenigde Staten 10% Andere landen KERNCIJFERS PER DIVISIE Minerale chemie (miljoen EUR) 2003 2002 Fijnchemie (miljoen EUR) 2003 2002 Omzetcijfer 534 611 Omzetcijfer 261 264 Ebitda 39 71 Ebitda 22 34 Materiële investeringen 18 20 Materiële investeringen 21 14 Personeelsbestand 1 816 2 005 Personeelsbestand 997 1 067 Voor een groot deel van haar producten bekleedt Tessenderlo Group een leiderspositie. Zo is de groep op wereldvlak: de grootste producent van zoutzuur, vloeibare zwavelhoudende meststoffen en natriumsulfhydraat en van benzylalcohol, benzylacetaat, benzylchloride, fenylazijnzuur en zijn zouten; de tweede grootste leverancier van fosfaten voor veevoeding en van kaliumsulfaat voor gespecialiseerde meststoffen; de derde fabrikant van hoogwaardige gelatines. Op Europees niveau is Tessenderlo Group: de belangrijkste producent van glycine; de nummer twee inzake kaliloog; de vijfde grootste fabrikant van compounds; de zesde grootste leverancier van PVC. PVC & compounds Kunststofverwerking Recente acquisities Verdeling van de geconsolideerde omzet 2003 (% en miljoen EUR) Fijnchemie Natuurlijke organische producten PVC & compounds Kunststofverwerking Minerale chemie 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 13% 16% 17% 27% 27% 0 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 (miljoen EUR) 2003 2002 Omzetcijfer 341 298 Ebitda -2 15 Materiële investeringen 19 15 Personeelsbestand 796 748 (miljoen EUR) 2003 2002 Omzetcijfer 523 500 Ebitda 88 86 Materiële investeringen 36 29 Personeelsbestand 2 761 2 567 Natuurlijke organische producten (miljoen EUR) 2003 2002 Omzetcijfer 313 261 Ebitda 57 53 Materiële investeringen 25 32 Personeelsbestand 1 853 1 547 2001 overname van Acordis Fine Chemicals te Leek (Groot-Brittannië) en van de chloortolueen activiteiten van Atofina in Widnes (Groot-Brittannië). acquisitie van John Davidson Pipes, één van de belangrijkste verdelers van kunststofleidingsystemen in Groot-Brittannië. 2002 overname van de Franse compounder Saplast. 2003 Tessenderlo Group neemt productievestigingen voor gelatine over in de Verenigde Staten van Amerika (Davenport) en Argentinië (Santa Fe) (april 2003). de groep koopt de overgebleven aandelen op van zijn Chinese vestiging in Taile (juli 2003) en van Fairbrook plc. (Groot-Brittannië) (april 2003) en wordt hierdoor hun enige aandeelhouder.
DE GROEP IN ENKELE GRAFIEKEN STRATEGIE EN TROEVEN VAN DE GROEP Omzet (miljoen EUR) Ebitda (miljoen EUR) Enterprise Value/omzet Eigen vermogen (miljoen EUR) Return on equity (%) 2000 1500 1000 500 0 1972 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 300 250 200 150 100 50 0 204 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 0,56 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 1000 800 600 400 200 0 756 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 20 16 12 8 4 0 5,7 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Tessenderlo Group voert sinds jaren een consequente strategie, die als volgt kan worden samengevat: wereldwijd streven naar een leiderspositie in nichemarkten; acquisities met een hoge toegevoegde waarde realiseren, meer bepaald binnen de divisies fijnchemie en kunststofverwerking ; een beleid voeren met een minimum aan risico; de middelen die de aandeelhouders ter beschikking stellen optimaal laten renderen; onafgebroken aandacht hebben voor kostenbesparingen; een hoog rendement op het aandelenvermogen nastreven. Op basis van deze strategie wil Tessenderlo Group de volgende doelstellingen realiseren: 100 80 60 40 20 0 Nettowinst (miljoen EUR) 43 8 6 4 Nettowinst/omzet (%) 2 0 2,2 30 24 18 12 6 0 Enterprise Value/ nettowinst 25,02 Netto financiële schulden/ Enterprise Value (%) 35 28 21 14 7 0 31 12 9 6 3 0 Interestdekking 5,7 maximale aandacht hebben voor het milieu, en voor de veiligheid en gezondheid van elk individu zowel binnen als buiten het bedrijf; de klanten kwaliteitsproducten en een uitmuntende service bieden; een werkomgeving creëren waarin teamwork centraal staat, en die de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers stimuleert; een gestage winstgroei realiseren om het vertrouwen van de aandeelhouders verder te verstevigen. De strategie heeft de voorbije jaren haar vruchten afgeworpen, mede dankzij een aantal extra troeven waarover Tessenderlo Group beschikt: 250 200 150 100 50 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Geconsolideerde cashflow (miljoen EUR) 162 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Netto financiële schulden/cashflow 3 2 1 2,13 6 4 2 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Enterprise Value/ebitda 5,4 40 30 20 10 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Netto financiële schulden/eigen vermogen (%) 50 44,84 0,8 0,6 0,4 0,2 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Evolutie van het nettodividend per aandeel (EUR) 1,0 0,85 het wereldleiderschap en minstens het Europees leiderschap voor het overgrote deel van haar gediversifieerd productgamma, voornamelijk in nichemarkten; de industriële integratie van de verschillende productieprocessen, waarbij bepaalde restproducten op hun beurt grondstoffen worden voor nieuwe producten. Dit betekent een aanzienlijke kostenbesparing; de klemtoon die gelegd wordt op specialiteiten (60% van de omzet), waarvan de markt minder cyclisch is; de oriëntatie naar producten met een hoge toegevoegde waarde; het belang van de export. +90% van de productie wordt verbruikt buiten België; de gezonde financiële situatie; de jaarlijkse investeringen ter waarde van gemiddeld 130 miljoen EUR; de toewijding van ervaren en hooggekwalificeerde medewerkers. 0 0 0 0 0,0 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03
INHOUDSTAFEL Financiële kalender Tessenderlo Group in een notendop Kerncijfers Strategie en troeven Recente acquisities kaft uitvouw uitvouw uitvouw uitvouw Woord van de Voorzitter pagina 4 Bestuur, directie en toezicht pagina 7 Tessenderlo Group op de wereldkaart pagina 8 Het aandeel Tessenderlo Chemie en relaties met investeerders pagina 12 Markten en toepassingen pagina 20 Overzicht van de activiteiten minerale chemie pagina 22 fijnchemie pagina 30 PVC & compounds pagina 34 kunststofverwerking pagina 40 natuurlijke organische producten pagina 46 Human resources pagina 54 Milieu en veiligheid pagina 56 Onderzoek en ontwikkeling pagina 66 Deugdelijk bestuur pagina 72 Groepsstructuur pagina 78 Jaarrekening 2003 geconsolideerd pagina 82 NV pagina 110 Algemene inlichtingen adressen pagina 118 index pagina 126 1
1 Dyka Polen Jelcz-Laskowice POLEN De divisie kunststofverwerking voornamelijk actief in de sector van PVC-raamprofielen en kunststofleidingsystemen wil naast het bestendigen van haar marktaandeel in bestaande markten, haar aanwezigheid verder opdrijven in Oost-Europese groeimarkten.
WOORD VAN DE VOORZITTER Geachte mevrouw, geachte heer, 2003 was voor Tessenderlo Group ongetwijfeld een van de slechtste jaren sinds lange tijd. De scheikundige sector in het algemeen had het erg moeilijk, en daarbovenop kenden enkele van onze belangrijkste producten hun eigen, specifieke problemen. In vergelijking met vorig jaar is de omzet met 2% gestegen, naar 1 972 miljoen EUR. De prijsdalingen binnen de divisies minerale chemie en PVC en de zwakke dollar zorgden weliswaar voor een daling van de omzet, maar die kon worden omgebogen in een lichte stijging dankzij de opname van de overgenomen gelatinefabrieken in de consolidatiekring. De nettowinst daalde met 38,5 procent. Dit is grotendeels te verklaren door de prijsinstorting van de fosfaten voor veevoeders en een nieuwe inkrimping van de PVC-marges. Gérard Marchand Voorzitter Over het algemeen was het economisch klimaat voor de verschillende markten van de divisie minerale chemie in 2003 vrij zwak. Een verhoogd aanbod van fosfaten voor de veevoederindustrie, gekoppeld aan een verminderde vraag in Europa, leidde tot een spectaculaire prijsafbrokkeling. Die had een grote impact op de resultaten van de groep. Ondanks het evenwicht tussen vraag en aanbod bleven de prijzen van natronloog in Europa onder het wereldniveau, waardoor zij een negatieve invloed hadden op de cijfers van de elektrolyseafdeling. De markten van de sulfaten voor meststoffen zijn stabiel gebleven. Zij zijn erin geslaagd de negatieve gevolgen van de lagere dollarkoers en de hoge transportkosten gedeeltelijk te beperken. Enkel de ijzerchloriden in Europa en de vloeibare zwavelhoudende meststoffen in de Verenigde Staten kenden een positieve ontwikkeling. De prijzen van PVC en MVC schommelden sterk in de loop van 2003. In het begin van het jaar haalden ze een bevredigend niveau, maar in het tweede trimester zijn ze opnieuw ingestort. Nadat in de zomermaanden goede volumes gerealiseerd werden omdat de klanten hun voorraden aanvulden, begonnen de prijzen en de marges in het laatste trimester geleidelijk weer op peil te komen. Maar aangezien het prijsniveau van de grondstoffen het hele jaar door hoog bleef, zijn de marges aanzienlijk gedaald in vergelijking met 2002. Daarmee is 2003 voor de derde opeenvolgende keer een teleurstellend jaar voor PVC. Binnen de divisie fijnchemie kampten de tolueenderivaten met de Aziatische concurrentie, die kon profiteren van de lage dollarkoers. Omdat de prijzen in deze markt onder druk staan, konden we de hoge grondstoffenprijzen niet doorrekenen. Ook deze sector was mee verantwoordelijk voor de lagere resultaten van de groep, zij het in mindere mate dan de sectoren waarover ik het hierboven had. 4
Hoewel 2003 een moeilijk jaar was, werden belangrijke beslissingen genomen voor de toekomst van de groep en haar verdere ontwikkeling. De gelatineproductie deed het daarentegen aanzienlijk beter, enerzijds door de goede prestaties in Europa en anderzijds dankzij de twee overgenomen bedrijven in Noord- en Zuid-Amerika. Die leverden reeds in het eerste jaar van hun integratie een erg positieve bijdrage tot de resultaten. De gelatineproductie compenseerde daarmee de lagere verkoopcijfers van de activiteit dierlijke bijproducten. Daarvan werd de werking dit jaar bemoeilijkt door de toepassing van nieuwe regelgevingen. De divisie kunststofverwerking zette haar gestage groei verder. Zij leverde de grootste bijdrage tot de winst van de groep. De activiteit van de kunststofleidingsystemen breidde zich uit via ons distributienetwerk in Groot-Brittannië, evenals in Polen. Ook de profielen kenden hun sterkste groei in Groot-Brittannië. De inspanningen om de rentabiliteit van de Amerikaanse vestiging te vergroten, worden onverminderd voortgezet. Dankzij de overname van de twee productie-eenheden één in de Verenigde Staten en één in Argentinië hebben we in 2003 onze positie op de gelatinemarkt verstevigd. We zijn de derde grootste leverancier op de wereldmarkt, met een goede geografische spreiding. In 2003 nam Tessenderlo Group ook de aandelen over van de minderheidsaandeelhouder in de dochtermaatschappijen Fairbrook (kunststofverwerking) in Groot- Brittannië en Taile (organische chloorderivaten) in China. Daardoor werden we telkens voor 100% eigenaar. Ondanks deze belangrijke investeringen is de schuldenlast van de groep maar licht gestegen. Zij bevestigt daarmee dat zij ook in een moeilijk jaar, los van de lopende investeringen, over een voldoende cashflow kan beschikken. Op het einde van het jaar verkregen we de milieuvergunning voor de nieuwe elektrolyse-eenheid in Tessenderlo. We kunnen dus van start gaan met deze investering, die zo belangrijk is voor onze Limburgse vestigingen. Ondanks het lagere nettoresultaat, en in overeenstemming met onze dividendpolitiek, zal de raad van bestuur aan de algemene vergadering voorstellen het nettodividend op 0,85 EUR per gewoon aandeel te handhaven. Tot slot wil ik, in naam van de raad van bestuur, alle 8 244 arbeiders, bedienden en kaderleden van harte danken voor de inspanningen die zij het voorbije jaar geleverd hebben. 5
Matteusz Dubinski Philippe Pôlet Adrien Carton de Wiart Eddy Vandenbriele Christian Vrebosch Jozef Housen Gérard Marchand David Poynton 6
BESTUUR, DIRECTIE EN TOEZICHT 1. Raad van bestuur Voorzitter Bestuurders Commissaris Burgerlijke Coöperatieve Vennootschap (KPMG) Vaste vertegenwoordiger Gérard Marchand Pierre-Louis Boutonnat Pierre-François Couture Claude Niedergang Valère Croes Paul de Meester Bernard Pache Thierry Piessevaux Karel Pinxten Marc Lambrechts ( augustus 2003) Klynveld Peat Marwick Goerdeler Bedrijfsrevisoren L. Ruysen 2. Algemene directie van Tessenderlo Group (op 31 december 2003) Voorzitter van het management committee: Gérard Marchand Lid van het management committee: Divisie minerale chemie Lid van het management committee: Divisie natuurlijke organische producten Lid van het management committee: Divisies PVC en kunststofverwerking Lid van het management committee: Divisie fijnchemie Secretaris-generaal: IT-, organisatie- en personeelsdirecteur: Financieel Directeur: Matteusz Dubinski Jozef Housen Philippe Pôlet David Poynton* Adrien Carton de Wiart Eddy Vandenbriele Christian Vrebosch * Pierre Ducuroir tot 31.3.2003 7
TESSENDERLO GROUP OP DE WERELDKAART CANADA 2 VERENIGDE STATEN 16 Fabrieken: 69 Verkoopkantoren in: Argentinië België Chili Denemarken Duitsland Frankrijk Groot-Brittannië Hongarije Italië Libanon Mexico Nederland Peru Polen Spanje Tsjechië Turkije Verenigde Staten Zwitserland ARGENTINIË 1 BRAZILIË 2 8
GROOT-BRITTANNIË 7 BELGIË 7 NEDERLAND 4 DUITSLAND 1 POLEN 2 FRANKRIJK 23 ITALIË 3 CHINA 1 9
2 Thermoplastiques Cousin-Tessier Tiffauges FRANKRIJK Het Franse Cousin-Tessier maakt TPE s (thermoplastische elastomeren) en PVC-mengsels of compounds voor bekabeling, schoenzolen en de automobielindustrie. Tessenderlo Group is de vijfde grootste producent van PVC-compounds in Europa.
HET AANDEEL TESSENDERLO CHEMIE EN RELATIES MET INVESTEERDERS Het aandeel Het aandeel Tessenderlo Chemie is sinds 17 augustus 1937 genoteerd op de Beurs van Brussel. Het wordt verkocht op de continu markt en maakt deel uit van de indexen Next 150 en NextPrime. Op 31 december 2003 werd het kapitaal van Tessenderlo Chemie NV vertegenwoordigd door 27 113 352 aandelen zonder aanduiding van nominale waarde, waarvan 5 226 551 met VVPR-strips. De aandelen aan toonder zijn uitgegeven in coupures van 1, 10, 50 en 100. Eind 2003 waren er 12 360 012 aandelen op naam ingeschreven in het aandelenregister, met inbegrip van de effecten die in het bezit zijn van het personeel. Eind december 2003 was de beurskapitalisatie van het aandeel Tessenderlo Chemie opgelopen tot 757 818 188 EUR. De velociteit (het aantal verhandelde aandelen over 12 maanden t.o.v. het totaal aantal aandelen) binnen het Next 150 -segment bedroeg 23,07%, de aangepaste velociteit binnen de BEL20 -index 43,17%. Het liquiditeitscontract dat de ondersteuning van de handel en de liquiditeit van het aandeel garandeert, is inmiddels aan zijn derde jaargang toe. Het aandeel Tessenderlo Chemie is ook op de Amerikaanse markt vertegenwoordigd door middel van American Depository Receipts (ADR). Vijf ADR s stemmen overeen met één aandeel Tessenderlo Chemie. De koers van het gewone aandeel schommelde het voorbije jaar tussen 24,13 en 29,5 EUR, met een slotnotering van 27,95 EUR op 31 december 2003. Begin 2004 werd Tessenderlo Chemie NV opgenomen in de Kempen SNS Smaller European SRI Index. Enkel die bedrijven die welomschreven standaards in acht nemen inzake ethisch handelen, personeelsbeleid en milieu worden opgenomen in deze index. 12
Beurskapitalisatie (miljoen EUR) Nettodividend per aandeel (EUR) Dividend/Netto geconsolideerd resultaat (%) 2000 1500 1000 1,0 0,8 0,6 0,4 0,85 80 70 60 50 40 30 71 500 0,2 20 10 0 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 0,0 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 0 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Omzet Beurskapitalisatie Eigen vermogen Beursgegevens (geconsolideerde jaarrekening) op 31 december 1999 2000 2001 2002 2003 Kapitaal (miljoen EUR) 128,90 130,14 131 132 133 Aantal effecten 29 137 316 29 232 548 29 347 124 26 975 013 27 113 352 Waarvan eigen aandelen 1 178 454 2 473 639 2 473 639 0 0 Uiterste koersen Gewoon aandeel 38,50 / 52,85 29,75 / 55,45 20,55 / 32,20 23,00 / 35,00 24,13 / 29,5 Sluitingskoers Continumarkt 51,50 31,65 26,60 28,6 27,95 Gemiddeld dagvolume 27 400 23 845 17 556 24 097 24 120 Gegevens per aandeel* Waarde van het eigen vermogen 23,68 25,49 26,39 27,57 27,93 Geconsolideerde nettowinst 2,49 3,38 2,41 2,62 1,6 Nettocashflow 6,44 7,88 6,25 7,66 5,96 Nettodividend per gewoon aandeel 0,72 0,85 0,85 0,85 0,85 Kapitalisatie einde jaar 1 500,6 925,2 780,6 771,5 757,8 * Zonder rekening te houden met de eigen aandelen op 31/12 van ieder jaar 13
De kapitaalstructuur De vennootschap ontving gedurende het boekjaar 2003 geen verklaring van drempeloverschrijding. Sinds 1985 wordt jaarlijks een kapitaalverhoging doorgevoerd ten voordele van het personeel. In 2003 werden 138 339 aandelen onderschreven. Wanneer rekening gehouden wordt met de 414 312 aandelen op naam die zijn ingeschreven in het register, vertegenwoordigen de personeelsleden 1,52% van het totale aandeelhouderschap. Op 6 november 2003 werd de tweede schijf van een obligatielening met warrants uitgeschreven voor de belangrijkste managers van de groep. Deze lening heeft een looptijd van 7 jaar. Zij bestaat uit 1 250 obligaties van elk 25 EUR waaraan telkens 40 warrants zijn gehecht. De jaarlijkse intrest bedraagt 4%. Elke warrant geeft recht op de aankoop van een aandeel aan de uitoefenprijs van 26,45 EUR. De opties die zijn uitgegeven in de vorm van een obligatielening, en die door de topmanagers van de groep kunnen worden gelicht, vertegenwoordigen op dit ogenblik minder dan 0,5% van het totaal aantal uitgegeven aandelen. Het dividend Op 1 juni 2004 zal aan de algemene vergadering van de aandeelhouders een nettodividend van 0,85 EUR worden voorgesteld. Dit stemt overeen met een brutodividend van 1,1333 EUR. Voor de coupons met aangehechte VVPR-strips zal het nettodividend 0,9633 EUR bedragen. Het nettodividend van 0,85 EUR betekent een status-quo ten opzichte van het boekjaar 2002, 2001 en 2000. 14
Financiële communicatie en relaties met investeerders De financiële nieuwsbronnen verspreiden de informatie over Tessenderlo Group onder de volgende codes: Bloomberg: TESB BB Reuters: TESBt.BR Datastream: B:TES TBM: 23IT081 SEDOL: 4-884-006 ALPHA: TES Reeds tien jaar publiceert Tessenderlo Group driemaandelijks de financiële resultaten. De publicatiedata voor 2004 worden vermeld in de Financiële kalender, aan de binnenzijde van de voorpagina. Deze gegevens zijn ook samen met volledige informatie over de groep terug te vinden op de webstek www.tessenderlogroup.com waar eveneens kan worden ingeschreven op een verzendlijst voor de ontvangst van de persberichten van Tessenderlo Group via e-mail. De halfjaarlijkse resultaten worden gepubliceerd in een brochure. De koers van het aandeel van Tessenderlo Chemie kan worden geconsulteerd op de webstek van de groep www.tessenderlogroup.com (zie Corporate Investors Relations Stock Information) en op deze van Euronext, www.euronext.com. De prestaties van Tessenderlo Group worden gevolgd door analisten van de volgende financiële instellingen (in alfabetische volgorde): Bank Degroof, Bank de Maertelaere, Delta Lloyd Securities, Dexia Securities, Fortis Bank, HSBC Dewaay Bank, ING Financial Markets, KBC Securities, Petercam, Puilaetco en Rabo Securities. De financiële directie, die ook verantwoordelijk is voor de investor relations, neemt elk jaar deel aan tal van manifestaties voor institutionele en particuliere investeerders in binnen- en buitenland. Daarbij wordt zij ondersteund door de dienst corporate communication. Tussen de verschillende roadshows in (onder meer in Amsterdam, Genève, Londen, Milaan, Parijs en Zürich) worden ontmoetingen met analisten en bedrijfsbezoeken voor analisten en investeerders georganiseerd. Het doel van al deze initiatieven is de groep nog beter bekend te maken bij de beleggers. 15
De voorlopige kalender voor 2004 ziet er als volgt uit: 20 maart 2004 Beleggershappening VFB te Antwerpen (B) 27 maart 2004 Dag van het Aandeel Cash te Brussel (B) 27 en 28 april 2004 Midcap Event te London 15 mei 2004 Financial brunch Investa Euronext te Luik (B) 8 en 9 juli 2004 Europlace te Parijs 22 en 23 september 2004 Midnext te Parijs 19 en 20 november 2004 Actionaria te Parijs Financiële diensten De financiële diensten met betrekking tot het aandeel Tessenderlo Chemie worden geleverd door de volgende financiële instellingen: Bank Degroof, Deutsche Bank, Dexia, Fortis Bank, ING, KBC Bank en Petercam Beursvennootschap. Tessenderlo Chemie vs. European peers (rebased) 34 32 30 28 26 24 22 20 31-12-2002 14-01-2003 16 28-01-2003 11-02-2003 25-02-2003 11-03-2003 25-03-2003 08-04-2003 22-04-2003 06-05-2003 20-05-2003 03-06-2003 17-06-2003 01-07-2003 15-07-2003 29-07-2003 12-08-2003 26-08-2003 09-09-2003 23-09-2003 07-10-2003 21-10-2003 04-11-2003 18-11-2003 02-12-2003 16-12-2003 30-12-2003 Tessenderlo FTSE Chemicals DJ STOXX Chemicals
34 32 30 28 26 24 22 20 420 340 260 Koersverloop aandeel Tessenderlo Chemie 31-12-2002 14-01-2003 28-01-2003 11-02-2003 25-02-2003 11-03-2003 25-03-2003 08-04-2003 22-04-2003 06-05-2003 20-05-2003 03-06-2003 17-06-2003 01-07-2003 15-07-2003 29-07-2003 12-08-2003 26-08-2003 09-09-2003 23-09-2003 07-10-2003 21-10-2003 04-11-2003 18-11-2003 02-12-2003 16-12-2003 30-12-2003 06-01-2004 Rendement met opnieuw geïnvesteerde dividenden (index = 100) 180 100 20 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Bron: Moneyline 17
3 Tessenderlo Kerley Coffeyville vestiging VERENIGDE STATEN Tessenderlo Group is, via haar Amerikaans filiaal Tessenderlo Kerley, de grootste producent van vloeibare zwavelhoudende meststoffen ter wereld. De groep heeft een aandeel van 55 procent op de Amerikaanse markt voor dit type van hoogwaardige meststoffen.
MARKTEN EN TOEPASSINGEN Tessenderlo Group: Bringing Chemistry to Life Tessenderlo Group vervaardigt een waaier van producten die niet meer uit het dagelijkse leven weg te denken zijn hoewel de meeste consumenten zich hier niet van bewust zijn. Achter de vaak ingewikkelde scheikundige namen gaan immers stoffen schuil die gebruikt worden in uiteenlopende toepassingen, gaande van veevoeders tot antibiotica en dashboards van auto s. Ook in kauwgom, parfums, batterijen, bloedzakjes, waspoeders en raamprofielen om maar enkele voorbeelden te noemen is telkens een stukje Tessenderlo Group aanwezig. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste producten en hun toepassingen. Deze laatste kunnen worden gebundeld in een vijftal markten: De bouwnijverheid Natriumsulfaat en -carbonaat: PVC & compounds: Zeolieten: glas leidingsystemen, deur- en raamprofielen, gevelbekleding, telecommunicatie, kabelisolatie, vloerbekleding, verandas dubbele beglazing De landbouw Ammonium- en kaliumthiosulfaat: vloeibare meststoffen voor grootschalige teelten Dicalciumfosfaat: veevoeders Glycine en afgeleide producten: veevoeders, agrochemicaliën Kaliloog: tuinbouw, meststoffen voor irrigatiesystemen Kaliumsulfaat: gespecialiseerde meststoffen die bijzonder geschikt zijn voor de bloemen-, tabaks- en fruitteelt Zwavelzuur: meststoffen De industrie Acetaten: Elektrolyseproducten: Gelatine: antivriesproducten voor bijvoorbeeld landingsbanen fotografie, leerlooierij, waterzuivering fotografie, wijnproductie 20
IJzerchloride: afvalwater- en drinkwaterbehandeling Kaliloog: batterijen, textielbehandeling Kaliumbicarbonaat: vuurdovend poeder Kaliumcarbonaat: glas, TV- en computerschermen Natriumsulfhydraat en natronloog: papier, pulp Natronloog: aluminium, rayon Organische chloorderivaten: verf, fotografie PVC en PVC-compounds: dashboards, meubilair, schoenzolen, dekzeilen, elektronica, kabels Zwavelzuur: batterijen, autoruiten, biljartballen Gezondheid en hygiëne Chloor: Farmaceutische tussenproducten: Gelatine: Kaliumcarbonaat: Natriumhypochloriet (javel) Natriumsulfaat en natronloog: Organische chloorderivaten: PVC: PVC, waterzuivering, desinfectans antibiotica, penicilline capsules voor onder andere geneesmiddelen shampoos, zepen waterzuivering, bleken, ontsmetting detergenten, zepen antibiotica, diverse farmaceutische producten voor mens, plant en dier, parfum, cosmetica, shampoos, UV-bestendige zonnelotions bloedzakjes, infuuszakken en leidingen, katheters, handschoenen, verpakkingen voor douchezeep en badschuim Het huishouden Dierlijke vetten: Elektrolyseproducten: Gelatine: Glycine: Kaliumbicarbonaat: petfood detergenten voedingsmiddelen zoals melk- en light producten, snoepgoed, energierepen en -drankjes voedingsmiddelen, petfood bakpoeders Natriumsulfhydraat en natronloog: detergenten PVC: verpakkingsfolies, tafelkleden, douchegordijnen, opblaasbare artikelen als ballen, zwembanden, zwembaden, boten en dergelijke Zeolieten: waspoeders 21
MINERALE CHEMIE Activiteiten en producten De divisie minerale chemie van Tessenderlo Group omvat de productie van anorganische zouten en alkalische basen verkregen door elektrolyse. Zij wordt gekenmerkt door een geïntegreerd productieproces, waarbij de diverse eind- en bijproducten intern worden gevaloriseerd om een maximale toegevoegde waarde te creëren. De twee pijlers van dit proces zijn de productie van zoutzuur en van chloor. Activiteiten en producten van de minerale chemie De divisie minerale chemie heeft wereldwijd een leidende rol op diverse afzetmarkten. Zo is de groep s werelds tweede grootste producent van kaliumsulfaat. Dit is als meststof bijzonder geschikt voor gebruik in droge gebieden, en voor teelten die erg gevoelig zijn voor de kwaliteit van de gebruikte bemesting, zoals bloemen, tabak, fruit en groenten. De groep speelt ook een vooraanstaande rol op de markt van natriumsulfaat, dat voornamelijk terug te vinden is in detergenten. Matteusz Dubinski, directeur van de divisie minerale chemie Een bijproduct van de fabricage van sulfaten is zoutzuur. Tessenderlo Group is hiervan de grootste producent ter wereld. Het zoutzuur wordt verkocht, maar het wordt ook intern gevaloriseerd via de productie van fosfaten, die diverse toepassingen kennen in de veevoeder- en de meststoffenindustrie. De groep bekleedt de tweede plaats op de wereldmarkt van fosfaten voor veevoeder. Het gamma fosfaatproducten is zo uitgebreid dat Tessenderlo Group kan beantwoorden aan de eisen van bijna alle voedertoepassingen. Daarnaast is Tessenderlo Group de grootste wereldproducent van vloeibare zwavelhoudende meststoffen (waaronder ammoniumthiosulfaat). Die worden vooral in Noord-Amerika aangewend voor de teelt van granen en eiwitrijke gewassen, en voor de verbetering van natriumhoudende gronden. De andere zwavelhoudende derivaten, natriumsulfide en natriumsulfhydraat worden onder meer gebruikt in de mijnbouw, de fotografie, de papierindustrie en de leerlooierij. Een ander belangrijk product zijn zeolieten, die grotendeels de fosfaten vervangen in waspoeders. 22
In een internationale context waar nieuwe en geduchte concurrenten zoals China de kop op steken, blijven het verbeteren van de productiviteit en het verlagen van de productiekosten de sleutels tot succes. Het voorbije jaar is binnen de divisie onafgebroken gewerkt om aan deze uitdaging het hoofd te bieden. Als we die inspanningen blijven volhouden, ben ik ervan overtuigd dat Tessenderlo Group op termijn haar positie nog zal kunnen verstevigen. Minerale chemie Omzet (miljoen EUR) 2003 2002 Omzetcijfer 534 611 (miljoen EUR) Ebitda 39 71 (miljoen EUR) Materiële investeringen 18 20 (miljoen EUR) Personeelsbestand 1 816 2 005 700 600 500 400 300 200 100 0 534 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Activiteiten en producten van de elektrolyse De elektrolyseafdelingen van Tessenderlo Group produceren jaarlijks 300 000 ton chloor. Die wordt hoofdzakelijk intern gebruikt voor de aanmaak van monovinylchloride (MVC), de basis van polyvinylchloride (PVC), en voor de chlorering van tolueen en benzeen. Bij de chloorproductie komt tevens zowat 100 000 ton kaliloog en meer dan 235 000 ton natronloog vrij. Kaliloog wordt hoofdzakelijk aangewend voor de productie van kaliumnitraat en kaliumfosfaten, naast toepassingen in voeding en meststoffen, alkalibatterijen, ontdooiproducten voor luchthavens, detergenten en de chemische industrie. Natronloog wordt gebruikt voor waterzuivering en bij de productie van zepen en detergenten. Daarnaast vindt het ook toepassing in sectoren als de chemie en de aluminium- en de papierindustrie. Deze basisproducten van de elektrolyse hebben bovendien verschillende derivaten met een waaier van toepassingen, gaande van de fotografie en de voedingssector tot waterzuivering en ertsontginning. Naast de klassieke elektrolyseproducten worden op basis van chloor ook ijzerchloride en aluminiumchloride aangemaakt. Beide zijn onmisbaar in de sterk groeiende sector van de waterbehandeling. 23
De belangrijkste vestigingen (*) De minerale chemie BELGIË De vestigingen van Tessenderlo Chemie in Ham en Tessenderlo verwerken jaarlijks 2 miljoen ton grondstoffen waaronder zwavel, ruw fosfaat, kaliumchloride en natriumchloride. Tessenderlo Chemie in Ham produceert een aanzienlijk deel van de calciumfosfaten voor de veevoederindustrie. Het procédé waarbij zoutzuur inwerkt op natuurlijke fosfaatertsen, is door de groep zelf ontwikkeld. Het gamma fosfaten voor veevoer dat in België geproduceerd wordt, wordt aangevuld door de producten van de Nederlandse en Italiaanse vestigingen. De productie-eenheid Zeoline in Engis, nabij Luik, produceert zeolieten in een jointventure met Prayon (50/50). EUROPA Het Franse filiaal Aliphos in de Elzas vervaardigt kaliumcarbonaat en kaliumbicarbonaat, hoofdzakelijk voor de productie van beeldbuizen. Het Franse filiaal Produits Chimiques de Loos (PCL) in Loos, nabij Rijsel, produceert natriumsulfaat en minerale chloriden (ferri-, ammonium-, zink- en aluminiumchloride). Tessenderlo Chemie Rotterdam produceert veevoederfosfaten door de chemische reactie van gezuiverd fosforzuur en een calcium-, magnesium- of ammoniumbron. De productie is ten dele bestemd voor de export. Tessenderlo Italia (Italphos) in Cologna Veneta maakt eveneens veevoederfosfaten op basis van gezuiverd fosforzuur. De productie gaat naar de markt in Italië en de omringende landen. (*) Een volledig overzicht van de vestigingen en de verkoopkantoren binnen de groep vindt u op blz. 118 24
NOORD-AMERIKA Het Amerikaanse filiaal Tessenderlo Kerley Inc. (TKI) is gevestigd in Phoenix, Arizona. TKI is wereldwijd de belangrijkste producent van ammoniumthiosulfaat (ATS) en kaliumthiosulfaat (KTS). TKI telt 13 productiecentra in de Verenigde Staten. Die centra bevinden zich meestal in de buurt van raffinaderijen waarvan ze de zure gassen verwerken tot vloeibare zwavelhoudende meststoffen en derivaten. Het overgrote deel daarvan (60%) gaat naar de landbouw. De elektrolyse BELGIË De vestiging Tessenderlo Chemie in Tessenderlo huisvest de grootste elektrolyseeenheid van de groep, waar zowel natron- als kaliloog worden aangemaakt. Zij heeft een jaarlijkse capaciteit van 250 000 ton chloor. EUROPA Een tweede elektrolyse-eenheid is operationeel bij PCL in het Franse Loos, met een totale capaciteit van 18 000 ton chloor. Zij produceert kaliloog en kaliumhydroxideschilfers. Tessenderlo Italia te Pieve Vergonte, ten noorden van Milaan, heeft een capaciteit van 40 000 ton chloor die voornamelijk bestemd is voor intern gebruik. 25
Trends en feiten in 2003 De minerale chemie In 2003 werd in diverse vestigingen het startsein gegeven voor investeringen die in de loop van 2004 operationeel zullen zijn: bij Tessenderlo Chemie in Tessenderlo (België) wordt tegen midden 2004 de capaciteit voor ijzerchloride met 25 000 ton uitgebreid; bij PCL in Loos (Frankrijk) wordt de capaciteit voor ijzerchloride verhoogd met 60 000 ton. Deze operatie die eveneens zal afgerond zijn medio 2004 gaat gepaard met een aanpassing van het productieproces. Daarbij zal de grondstof ijzerschroot deels vervangen worden door ijzeroxide; bij Tessenderlo Chemie in Ham (België) zullen eind 2004 nieuwe installaties klaar zijn voor de aanmaak van in water oplosbaar kaliumsulfaat. De huidige productie in Tessenderlo zal dan naar Ham worden overgebracht. Het actieplan dat in 2002 in de Belgische vestigingen te Ham en Tessenderlo werd gelanceerd om de vaste kosten te drukken, werd ook in 2003 voortgezet. Hierdoor zal in de komende jaren de rentabiliteit kunnen verhoogd worden. Wat de buitenlandse vestigingen betreft, bleef Tessenderlo Kerley als geheel de vruchten plukken van de diversifiëring naar dienstverlening aan de petroleumindustrie, wat het minder afhankelijk maakt van de meststoffenmarkt. De diverse markten vertoonden in 2003 over het algemeen een weinig rooskleurig beeld: de verkoop van fosfaten van minerale oorsprong aan de producenten van dierenvoeders daalde, als gevolg van een hoger aanbod en een lagere vraag in Europa. Het eerste halfjaar werd de productie opgedreven door de komst van nieuwe producenten vooral in het Middellandse-Zeegebied en door capaciteitsverhogingen bij bestaande marktspelers. Dit leidde in eerste instantie tot een verheviging van de concurrentiestrijd, en tot een sterke prijsdaling in Spanje die zich over de rest van Europa verspreidde in het tweede semester. Toen kon van een heuse prijsinstorting gesproken worden. Tegelijk daalde de vraag naar fosfaten, voornamelijk in de Benelux waar in de loop van 2003 vogelgriep werd vastgesteld. Bovendien wordt Europa steeds minder concurrentieel op het gebied van vlees van gevogelte, waardoor deze productie geleidelijk naar buiten de Europese grenzen verschuift; wat de productie van kaliumsulfaten voor de meststoffenmarkt betreft, kon de negatieve impact van de lage dollarkoers worden beperkt door de aanvoer van 26
kaliumchloride te herschikken. Een belangrijk deel daarvan werd in dollar aangekocht. De andere grondstoffen zwavel en zwavelzuur kenden een prijsstijging die moeilijk in de verkoopprijs kon worden doorgerekend; de markt van natriumsulfaat was ook in 2003 stabiel. De verkoop bleef op hetzelfde peil als in 2002 maar de prijzen zijn nog steeds onbevredigend. De prijsstijging van de grondstoffen kon slechts gedeeltelijk aan de klanten worden doorgerekend. Daarnaast heeft deze markt traditioneel te kampen met schommelingen en steeds veranderende formuleringen in de wasmiddelensector; op het gebied van de vloeibare zwavelhoudende meststoffen bevestigde 2003 de gunstige trend in de verkoop van ammoniumthiosulfaat (ATS). De elektrolyse Tessenderlo Chemie te Tessenderlo (B) verkreeg eind december 2003 een milieuvergunning voor de bouw van een nieuwe elektrolyse-eenheid. Daarbij zal de oudste van de huidige elektrolysezalen worden vervangen door een eenheid met moderne membraantechnologie, Ely III. Hierdoor zal de totale productiecapaciteit van de site groeien van 250 000 ton chloor naar 400 000 ton. Na deze omschakeling zal drievierde van de productie gebeuren op basis van de nieuwe membraantechnologie. Ely III zal midden 2006 operationeel zijn. (In het hoofdstuk Milieu en Veiligheid leest u meer over de lozingsvergunningen die tegelijk met de milieuvergunning aan Tessenderlo Chemie werden toegekend.) Bij PCL in Loos (Frankrijk) werd de productie van kaliloog in schilfervorm uitgebreid met 8%. Natron- en kaliloog kenden een moeilijk jaar op het gebied van prijzen: de prijzen van natronloog daalden tot en met het derde kwartaal. Na een lichte stijging in het vierde kwartaal van 2003 begon 2004 opnieuw met een neerwaartse trend. Als gevolg van deze evolutie optimaliseerde Tessenderlo Chemie het gebruik van de voornaamste grondstof, namelijk elektriciteit; de prijzen van kaliloog stonden eveneens onder druk, maar hier bleef de erosie beperkt. 27
Strategie en vooruitzichten Vooruitzichten voor 2004 In het eerste semester van 2004 kenden de prijzen van de fosfaten een heropleving. Het is echter onzeker of deze prijsstijgingen voldoende zullen zijn om de scheefgegroeide situatie recht te trekken. Hoewel de strategie voor de aanvoer van kaliumchloride wordt aangehouden, zullen de marges van de kaliumsulfaten ook in 2004 onder druk staan. Enerzijds door de toenemende zwakte van de dollar, anderzijds door de duurdere transporten over zee als gevolg van de sterke groei in de Chinese handel. Beide factoren kunnen moeilijk in de verkoopprijzen worden opgevangen. De evolutie van de elektriciteitsprijzen zal een almaar grotere bekommernis worden. Na een aanvankelijke prijsdaling bij het begin van de geliberaliseerde energiemarkt, werd elektriciteit in 2003 aanzienlijk duurder. Die trend lijkt zich ook in 2004 voort te zetten. De Belgische belastingplannen, die begin 2004 werden bijgestuurd, zullen zelfs indien ze de grote industriële gebruikers minder zwaar treffen dan aanvankelijk werd gevreesd, een belangrijke impact hebben op de kosten. De elektriciteitsmarkt evolueert naar een werking geënt op een beursgericht systeem. Daardoor zullen de prijsschommelingen en bijgevolg ook de onzekerheid nog toenemen. Tessenderlo Chemie zal de elektriciteit in de toekomst dan ook op een meer gesofisticeerde manier moeten beheren. Samengevat kunnen we stellen dat ook 2004 een moeilijk jaar zal worden voor de divisie minerale chemie. De prijzen van de grondstoffen kennen een cyclische beweging en gaan weer omhoog. Het feit dat die stijgingen zich met de nodige vertraging vertalen in de verkoopprijzen én de lage dollarkoers vormen de twee grootste uitdagingen voor de divisie, vooral dan met betrekking tot kaliumsulfaat. Het directoraat generaal voor de mededinging van de Europese Commissie voert sinds het begin van 2004 een onderzoek naar de naleving van de regelgeving inzake mededinging binnen de markt van de veevoederfosfaten. Tessenderlo Group wacht de conclusies van het onderzoek af. 28
Strategie Zoals hierboven vermeld, moet Tessenderlo Group het hoofd bieden aan verschillende uitdagingen met betrekking tot haar sulfaten- en fosfatenactiviteiten: een stagnerende vraag in Europa naar meststoffen; stijgende grondstoffenprijzen; een lagere dollar; een verlies aan afzetgebieden door de opkomst van nieuwe producten en producenten in landen met lage productiekosten. Precies daarom moet de groep haar productiviteit verder verbeteren en haar productiekosten verlagen teneinde haar Limburgse vestigingen te versterken. De belangrijke investering in een nieuwe elektrolyse, Ely III, gaat in die richting. Deze zal in de toekomst het hele geïntegreerde productieapparaat van Tessenderlo Group in West-Limburg ten goede komen. Wanneer meer chloor kan vervaardigd worden, verhoogt de flexibiliteit van Tessenderlo Chemie Tessenderlo, Tessenderlo Chemie Ham en de Limburgse Vinyl Maatschappij (LVM). Hierdoor kunnen de diverse productgroepen hun aanmaakritme nog beter dan voorheen op elkaar afstemmen. Met het verkrijgen van de milieuvergunning voor Ely III te Tessenderlo is een belangrijke stap gezet. De nieuwe elektrolyseafdeling, goed voor een investering van 150 miljoen euro, onderstreept tevens de ambitie van Tessenderlo Group om zijn positie te versterken op de markt van kaliloog. Zoals gezien, werkt de groep tegelijk aan de uitbreiding van de productie van ijzerchloride in Tessenderlo (België) en Loos (Frankrijk). Beide behoren tot de voornaamste productiecentra in Europa en zijn gevestigd in groeimarkten voor waterbehandelingschemicaliën. Met het oog hierop zullen in de eerste plaats de processen in de eigen centra herzien worden, met de bedoeling de productiecapaciteit te verhogen. 29
FIJNCHEMIE Activiteiten en producten De divisie fijnchemie van Tessenderlo Group steunt op drie grote pijlers: organische chloorderivaten, tussenproducten bestemd voor de farmaceutische industrie en de parfumnijverheid, en glycine. Voor verschillende specialiteiten bekleedt Tessenderlo Group een leidende positie op de wereldmarkt. Organische chloorderivaten Tessenderlo Group maakt benzeen- en tolueenderivaten, evenals een aantal afgeleide producten zoals benzylalcohol, benzaldehyde, fenylazijnzuur en benzoylchloride. In totaal gaat het om zo n 100 000 ton op jaarbasis. David Poynton, directeur van de divisie fijnchemie De procédés die in de verschillende fabrieken worden toegepast, leveren uiterst zuivere producten op die geschikt zijn voor de farmaceutische en de fytosanitaire sector, de fotografie, de parfumindustrie en de fijnchemie in het algemeen. Tussenproducten voor de farmaceutische industrie en de parfumnijverheid Tessenderlo Group maakt organische tussenproducten en actieve stoffen voor de farmacie en de parfumindustrie. Twee fabrieken, met name Calaire in Frankrijk en Farchemia in Italië, leveren tussenproducten voor antibiotica en zijn bevoorrechte leveranciers van internationale farmaceutische bedrijven. Tessenderlo Fine Chemicals in Groot-Brittannië is gespecialiseerd in synthetische producten voor de parfumnijverheid. De drie genoemde sites gebruiken grondstoffen die binnen Tessenderlo Group vervaardigd worden, en plukken zo de vruchten van de synergieën binnen de geïntegreerde groep. Glycine en derivaten Tessenderlo Group is de enige Europese producent van glycine. Met een productiecapaciteit van 5 à 6 000 ton is zij ook op wereldniveau een belangrijke speler op de glycinemarkt. Dankzij zijn eigenschappen als antioxidant, bewaarmiddel en zoetstof kent glycine heel wat toepassingen in voedingsmiddelen voor mens en dier. Daarnaast wordt het gebruikt in de geneesmiddelenindustrie en de agrochemie. 30
Door onze technologische knowhow en onze marktpositie ten volle uit te spelen over alle productie-eenheden heen, zullen we nieuwe groeimogelijkheden kunnen creëren binnen de divisie fijnchemie. Fijnchemie Omzet (miljoen EUR) 2003 2002 Omzetcijfer 261 264 (miljoen EUR) Ebitda 22 34 (miljoen EUR) Materiële investeringen 21 14 (miljoen EUR) Personeelsbestand 997 1 067 300 250 200 150 100 50 0 261 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 De belangrijkste vestigingen (*) Organische chloorderivaten Chemielim in Maastricht, in Nederland, produceert benzylalcohol en benzylacetaat. Die worden verkregen op basis van benzylchloride afkomstig van de fabriek te Tessenderlo. Taile Chemical Factory in het Chinese Lianyungang is de voornaamste producent van benzylchloride en benzaldehyde in China. Tessenderlo Chemie in het Belgische Tessenderlo levert benzylchloride en bepaalde derivaten. De fabriek beschikt eveneens over een belangrijke pilooteenheid waar industriële processen verfijnd kunnen worden, en waar kleine series worden geproduceerd vooraleer zij in een later stadium op grotere schaal kunnen worden aangemaakt. In Pieve Vergonte, ten noorden van Milaan, is Tessenderlo Italia gespecialiseerd in aromatische chloorproducten die voornamelijk gebruikt worden bij de vervaardiging van geneesmiddelen en landbouwchemicaliën. In Groot-Brittannië maakt Tessenderlo UK in Widnes benzylalcohol en chloortolueen, evenals diverse organische chloorderivaten. (*) In alfabetische volgorde per business unit. Een volledig overzicht van de vestigingen en de verkoopkantoren binnen de groep vindt u op blz. 118 31
Tussenproducten voor de farmaceutische industrie en de parfumnijverheid In Calais, in Frankrijk, synthetiseert Calaire fijnchemische producten voor de farmaceutische industrie. Hier wordt onder andere fenylazijnzuur een tussenproduct voor de aanmaak van antibiotica vervaardigd uit benzylchloride afkomstig van Tessenderlo. In Loos, nabij het Franse Rijsel, produceert Chemilyl oxalylchloride en derivaten voor de fijnchemie en de farmacie. In Treviglio, nabij het Italiaanse Bergamo, vervaardigt Farchemia tal van tussenproducten en actieve stoffen voor de farmaceutische industrie. Tessenderlo Fine Chemicals in Leek, in Groot-Brittannië, levert producten die bestemd zijn voor de parfum- en de tabaksindustrie en de farmaceutische sector. Ook hier zijn de grondstoffen grotendeels afkomstig van andere fabrieken binnen Tessenderlo Group. Glycine Tessenderlo Chemie in Tessenderlo is de enige producent van glycine en glycinederivaten in Europa, en een belangrijke speler op de wereldmarkt. Trends en feiten in 2003 Een aantal van de markten waarin de divisie fijnchemie van Tessenderlo Group actief is, stond in 2003 onder druk. In de sector van de organische chloorderivaten werden zowel tolueen als benzeen fors duurder. Dit had een negatieve impact op de marges omdat de prijsverhogingen niet konden worden doorgerekend. Vooral de concurrentie vanuit China duwde de verkoopprijzen omlaag. Bij de tussenproducten voor de farmaceutische sector werd het verlies van enkele tussenproducten op de markt van de generische middelen deels gecompenseerd door de stijgende verkoop van een tussenproduct dat cruciaal is bij de aanmaak van een gepatenteerd geneesmiddel en waarvoor Tessenderlo Group wereldfaam geniet. Een product dat gebruikt wordt bij de fabricage van auto s met een aluminium koetswerk, evolueerde van de ontwikkelingsfase naar volwaardige productie op de site van Tessenderlo Fine Chemicals. 32
Wat glycine betreft, blijft Tessenderlo Group geconfronteerd worden met de erg lage prijzen die de Chinese producenten hanteren. Om de impact op de rentabiliteit op te vangen, werden kostenbesparende maatregelen genomen. Door overname van de resterende aandelen van haar Chinese partner, verwierf Tessenderlo Group het volledige aandeelhouderschap in de voormalige joint-venture in Taile. In de verschillende vestigingen werden investeringen doorgevoerd om de flexibiliteit van enkele productieeenheden te vergroten, en om de aanmaak van nieuwe derivaten mogelijk te maken. Bij Tessenderlo UK werd de herstructurering voortgezet. Zij moet de productie van chloortoluenen binnen Tessenderlo Group optimaliseren. In de fabriek van Widnes werd begin 2004 een nieuwe productie-eenheid opgestart voor de vervaardiging van benzylalcohol. Benzylalcohol is een niet-giftig additief dat onder meer in verf en parfums, en bij diverse industriële processen gebruikt wordt. De nieuwe eenheid zal beschikken over de allermodernste technologieën. Het is meteen de eerste investering van Tessenderlo Group in Widnes sinds de overname in 2001. Strategie en vooruitzichten Tessenderlo Group zal de productie blijven verhogen op de bestaande sites, waar zij beschikt over faciliteiten voor de behandeling van reststoffen. Tegelijk zal de aanmaak van derivaten van de belangrijkste grondstoffen worden uitgebreid. Net als in het verleden zal de groep blijven zoeken naar mogelijkheden om outsourcing-faciliteiten aan te bieden aan de producenten van geneesmiddelen en aromachemicaliën. Bij de introductie van nieuwe producten, en bij de verbetering en uitbreiding van de bestaande technieken en processen, zullen de verschillende business units ondersteund worden door het centrale onderzoekslaboratorium en door de lokale technische teams. Tessenderlo Group blijft geïnteresseerd in de overname van bedrijven die aanzienlijke synergieën opleveren met de huidige productie-eenheden. 33
PVC EN COMPOUNDS Activiteiten en producten De divisie PVC & Compounds omvat de business units monovinylchloride (MVC), polyvinylchloride (PVC) en compounds. MVC De belangrijkste grondstoffen voor de productie van MVC zijn chloor of zoutzuur en ethyleen. Chloor en zoutzuur worden door de divisie minerale chemie op dezelfde site geproduceerd, en via een intern leidingsysteem aan de Limburgse Vinyl Maatschappij (LVM) geleverd. Hiermee worden transporten over de weg voorkomen. Ethyleen wordt aangevoerd via de Aethylen Rohrleitung Gesellschaft (ARG). Chloor wordt vervaardigd in de elektrolyseafdelingen van de groep, terwijl zoutzuur een bijproduct is van de aanmaak van sulfaten. Zo wordt een unieke integratie van grondstoffen gerealiseerd. Philippe Pôlet, directeur van de divisie PVC en Compounds De jaarlijkse MVC-productiecapaciteit van Tessenderlo Group bedraagt 550 000 ton. PVC De polymerisatie van MVC tot PVC gebeurt op twee lokaties, in Nederland en Frankrijk. Deze twee fabrieken behoren tot de grootste productie-eenheden van Europa. Met een totale capaciteit van 450 000 ton bekleedt Tessenderlo Group de zesde plaats op de Europese PVC-markt. PVC, zoals het binnen Tessenderlo Group geproduceerd wordt door LVM, is een van de veelzijdigste kunststofharsen ter wereld. De toepassingsmogelijkheden zijn zeer uitgebreid en variëren van kunststofleidingsystemen, raam- en deurprofielen, soepele en harde folies tot mantels voor kabels en draden. Daarnaast heeft LVM zich, in nauwe samenwerking met de divisie kunststofverwerking van Tessenderlo Group, toegelegd op de ontwikkeling van nieuwe kwaliteiten voor spitstechnologische toepassingen in onder meer de auto-industrie en de elektronicasector. 34
Na drie zwakke jaren op rij lijken de markten en de prijzen eindelijk beterschap te vertonen. Het recente verleden heeft echter geleerd dat we voorzichtig moeten blijven. Daarom moeten we onafgebroken onze productiviteit blijven verbeteren. Als we daarenboven de klanten kwaliteitsproducten en een dito service kunnen garanderen, is de hoop op een betere toekomst verantwoord. PVC & Compounds Omzet (miljoen EUR) 2003 2002 Omzetcijfer 341 298 (miljoen EUR) Ebitda -2 15 (miljoen EUR) Materiële investeringen 19 15 (miljoen EUR) Personeelsbestand 796 748 400 350 300 250 200 150 100 50 0 341 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Compounds De noemer compounds groepeert diverse gebruiksklare PVC-mengsels en mengsels van thermoplastische elastomeren, die hoofdzakelijk bestemd zijn voor de injectie- en de extrusiemarkt. Zij worden vooral gebruikt in de bouwnijverheid, de automobielsector en de schoenindustrie. De divisie PVC & Compounds heeft een totale capaciteit van 155 000 ton compounds per jaar. Tessenderlo Group is daarmee de vijfde grootste producent in Europa. De verkoop van PVC en compounds gebeurt via een internationaal netwerk van eigen verkoopkantoren en lokale exclusieve agenten. 35