Titel beleidsnota onder titel (optioneel) Uitvoeringsnota Bbz 1
Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. De kaders... 5 1.1 Wettelijk kader: het Bbz... 5 1.2 Financiële kaders... 5 1.3 Onderzoek Ecorys Bbz 2004: uit het startblok... 6 2. Doelgroepen en dienstverlening... 8 2.1 Startende ondernemer... 8 2.2 Gevestigde zelfstandig ondernemers... 8 2.3 Oudere/beëindigende zelfstandig ondernemer... 8 2.4 Marginaal zelfstandigen... 8 3. De uitvoering... 9 3.1 Bekendheid van de regeling... 9 3.2 Instrumenten... 9 3.3 De cijfers... 10 4. Hoe halen we meer uit het Bbz?... 12 4.1 Bekendheid van de regeling... 12 4.2 Selectieve inzet... 12 4.3 Vinger aan de pols houden... 12 4.4 Actief debiteurenbeheer... 13 4.5 Actielijst... 13 2
Inleiding Voor u ligt de uitvoeringsnota Bbz. Het Bbz (Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004) heeft tot doel om startende ondernemers uit een werkloosheidssituatie te krijgen en bijstandsafhankelijkheid van gevestigde ondernemers te voorkomen. In deze nota geven we aan hoe we het instrument Bbz inzetten om uitstroom vanuit de uitkering te stimuleren en om gevestigde ondernemers tijdelijk te ondersteunen. Ook geven we aan hoe we de komende jaren meer uit het Bbz willen halen. Achtergrond In de begroting voor 2013 is aangegeven dat we willen onderzoeken op welke wijze de uitstroom uit de bijstand kan worden bevorderd door het stimuleren van startende ondernemers. Als gemeente vinden we het belangrijk om potentiële ondernemers de kans te geven om te starten met een eigen bedrijf. Dit is goed voor de lokale economie en werkgelegenheid. Er is onlangs in opdracht van het Rijk een onderzoek uitgevoerd door Ecorys waaruit blijkt dat de Bbz een goed instrument is om uitstroom vanuit de uitkering te stimuleren. Het Rijk wil het gebruik van de Bbz-regeling daarom stimuleren. Op dit moment hebben we nog geen beleid geformuleerd over hoe we hier mee omgaan. We merken dat onze dienstverlening zich door de economische crisis vooral richt op gevestigde ondernemers. Voor sommigen van hen is het lastig het hoofd boven water te houden. De kansen voor het succesvol starten van onderneming zijn op dit moment lager dan in economisch betere tijden. Toch willen we potentiële ondernemers met een goed plan de kans geven om vanuit een uitkeringssituatie te starten met een onderneming. Visie Eigen verantwoordelijkheid staat voorop Elke burger heeft zijn eigen talenten, dat is de centrale gedachte in ons participatiebeleid. Individuele burgers, de gemeente en de gehele samenleving hebben er baat bij dat die talenten zo goed en zo volledig mogelijk worden benut. Een ieder is in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor het behalen van voldoende kwalificaties en het vinden van een passende baan. Voor diegenen die hiertoe de potentie hebben, maar dit zelfstandig niet voor elkaar krijgen, bieden we ondersteuning. Deze ondersteuning is er zoveel mogelijk op gericht om mensen beter toe te rusten voor de eisen die de hedendaagse samenleving aan ze stelt. We nemen echter die verantwoordelijkheid niet over. De klant is, samen met zijn directe omgeving, in veel gevallen in staat zelf richting te geven aan zijn rol inde samenleving, waaronder de weg naar werk. Zelfsturing vergroot ook de motivatie van de klant. Voor sommige mensen is niet werken in loondienst, maar werken als zelfstandig ondernemer de snelste weg uit de uitkering. We ondersteunen en stimuleren mensen die als zelfstandig ondernemer aan de slag willen en kunnen. Het ondernemerschap zet mensen in hun eigen kracht en stelt hen in staat om zelfstandig in hun bestaan te voorzien. Economie versterken In het economisch actieprogramma van onze gemeente hebben we reeds aangegeven dat we acties in gang zetten om de economie te versterken. Het gaat dan om het verbeteren van het vestigingsklimaat, het stimuleren en ondersteunen van ondernemers, versterking van het kennis-en innovatieklimaat en een goede gemeentelijke dienstverlening. Ondernemers die door de economische crisis tijdelijk in zwaar weer verkeren kunnen bij ons terecht voor ondersteuning. Doel We zetten het Bbz in om ondernemerschap vanuit de bijstand in onze gemeente te stimuleren en faciliteren. Ondernemers zijn belangrijk voor de gemeente. We willen daarom: Degenen die gemotiveerd zijn om te starten stimuleren en zo goed mogelijk ondersteunen. Ondernemerschap vraagt om specifieke eigenschappen van mensen, we kijken dan ook niet alleen naar het ondernemingsplan maar ook of de startende ondernemer in staat is om een eigen bedrijf te starten. Wij zorgen ervoor dat mensen die een beroep op ons willen doen, ons kunnen vinden. Dat gebeurt onder andere via onze website, de verspreiding van folders 3
en nieuwsbrieven, de bedrijvencontactfunctionaris, de KvK, de consulenten inkomen en de consulenten participatie. Vervolgens voeren wij een selectief maar stimulerend beleid, waarbij de echte ondernemers succes behalen en de rest op tijd afhaakt. Wij vullen aan waar iemand het even niet alleen kan: door een krediet te verstrekken, door tijdelijk in de kosten van levensonderhoud te voorzien of door begeleiding te bieden. Gevestigde ondernemers die tijdelijk in financiële problemen verkeren tijdelijk ondersteunen. Daarbij oog houden voor het ontstaan van oneerlijke concurrentie. Bij het levensvatbaarheidsonderzoek wordt hier aandacht aan besteed. Het levensvatbaarheidsonderzoek wordt uitgevoerd door gespecialiseerde partijen. 4
1. De kaders 1.1 Wettelijk kader: het Bbz Het Bbz is bedoeld voor startende en gevestigde zelfstandig ondernemers. Het Bbz heeft tot doel om startende ondernemers uit een werkloosheidssituatie te krijgen, door een bedrijf dat (op termijn) levensvatbaar is. Een ander doel is bijstandsafhankelijkheid van gevestigde ondernemers te voorkomen, door er voor te zorgen dat zij weer in het eigen levensonderhoud kunnen voorzien door middel van hun bedrijf. Het Bbz 2004 is dus zowel een re-integratievoorziening voor starters als een sociaal-financieel vangnet voor gevestigde ondernemers. Voorwaarden Het Bbz staat open voor zelfstandig ondernemers die aan de volgende voorwaarden voldoen: tussen 18 en 65 jaar oud zijn; grotendeels, maar minimaal 1225 uren per jaar in het eigen bedrijf of zelfstandig beroep werken (voor startende ondernemers geldt dit niet); het bedrijf in Nederland uitoefenen; over alle vereiste vergunningen beschikken; voor de voorziening in het bestaan zijn aangewezen op arbeid in eigen bedrijf of zelfstandig beroep. Daarnaast geldt de eis van levensvatbaarheid van het bedrijf (na bijstandsverlening). Dat wil zeggen dat het bedrijf (eventueel samen met andere inkomstenbronnen) voldoende inkomen oplevert om te voorzien in de noodzakelijke bestaanskosten van het gezin van de zelfstandig ondernemer en om het bedrijf in stand te houden. Op de levensvatbaarheidseis bestaan twee uitzonderingen. Een zelfstandig ondernemer van 55 jaar of ouder met een niet-levensvatbaar bedrijf kan ook een beroep doen op het Bbz onder bepaalde voorwaarden. Het gaat dan om de duur van het ondernemerschap en het inkomen dat het bedrijf nog genereert. Ten slotte kan het Bbz iets betekenen voor zelfstandig ondernemers die genoodzaakt zijn hun nietlevensvatbare bedrijf te beëindigen. Welke mogelijkheden biedt het Bbz? Het helpt beginnende ondernemers een verantwoorde start te maken. Het helpt ondernemers bij de ontwikkeling van hun bedrijf. Het voorkomt dat bedrijven omvallen. Het is een re-integratie instrument en een instrument om de lokale economie te stimuleren. Het biedt financiële ondersteuning voor investeringen, voorraadvorming of productontwikkeling. Het biedt ondernemers (die aan de wettelijke voorwaarden voldoen) op financieel gebied in ieder geval het bestaansminimum. 1.2 Financiële kaders De ondersteuning aan startende en gevestigde ondernemers wordt gefinancierd vanuit verschillende budgetten. De kosten kunnen worden onderscheiden in vijf categorieën: uitkeringen voor levensonderhoud, leningen voor bedrijfskapitaal, kosten die worden gemaakt in de voorbereidingsperiode, kosten voor onderzoek naar levensvatbaarheid en kosten voor begeleiding. 5
In onderstaand overzicht is weergegeven hoe de financiering van de Bbz is geregeld: Categorie Startende ondernemers Budget Gevestigde ondernemers Bijstand voor levensonderhoud BUIG-budget Bbz-budget Bedrijfskapitaal Bbz-budget Bbz-budget Voorbereidingskosten Participatiebudget N.v.t. Begeleidingskosten Participatiebudget N.v.t. Kosten voor onderzoek naar levensvatbaarheid Participatiebudget Bbz-budget Bbz-budget Het Rijk heeft er voor gekozen om het Bbz-budget voor levensonderhoud voor gevestigde zelfstandig ondernemers en bedrijfskapitaal op te knippen in een declaratiedeel (75%) en een vast budget (25%). Dit vanwege de beperkte voorspelbaarheid van de kosten. Gemeenten kunnen in aanmerking komen voor een aanvullende uitkering als het deel van de kosten dat niet kan worden gedeclareerd groter is dan 115% van het budget. Het Rijk stelt het vaste budget van 25% jaarlijks voorlopig vast. Wijziging declaratiedeel per 1 januari 2013 Sinds 1 januari 2013 wordt er bij het declaratiedeel gekeken naar het debiteurenbeheer van de gemeente. Per gemeente zijn normbaten vastgesteld. De baten boven deze norm mogen gemeenten behouden. Als er minder wordt geïncasseerd zal de gemeente het verschil tussen de normbaten en de daadwerkelijke baten zelf bij moeten leggen. Deze financiële prikkel is ingevoerd om er voor te zorgen dat gemeenten aan de voorkant, bij het verstrekken van krediet, een weloverwogen afweging maken of het krediet een geschikt reintegratie-instrument is voor startende ondernemers of een preventief instrument is voor gevestigde ondernemers. Door een goede beoordeling te maken kan al worden ingeschat of het verstrekte krediet terug wordt betaald. Aan de achterkant bevordert de financiële prikkel een beter kredietbeheer, zodat gemeenten hun debiteuren beter in de gaten houden en eerder aan de bel trekken als het mis dreigt te gaan Met deze maatregel wordt het volgens het Rijk voor gemeenten meer lonend om re-integratie naar zelfstandig ondernemerschap en kredietverlening aan gevestigde ondernemers selectief aan te bieden en effectiever toe te zien op het terugbetalen van verstrekt bedrijfskapitaal. Voor de kosten voor onderzoek naar levensvatbaarheid geld dat 90% van deze kosten kunnen worden gedeclareerd. Hiervoor geldt de normbatensystematiek niet. BUIG en participatiebudget De kosten voor levensonderhoud van startende ondernemers worden net als de reguliere WWBuitkeringen gefinancierd uit het BUIG-budget. De kosten voor begeleiding betalen we uit het participatiebudget. 1.3 Onderzoek Ecorys Bbz 2004: uit het startblok Ecorys heeft in opdracht van het Rijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van het Bbz bij het stimuleren van ondernemerschap. Daaruit blijkt dat het instrument een duidelijke meerwaarde heeft. Het aantal Bbz-starters bedraagt landelijk gezien 0,6 procent van de bijstandspopulatie tot 65 jaar, en is vergelijkbaar met het aantal reguliere starters ten opzichte van e totale bevolking van 20 tot 65 jaar. Een groot deel van de mensen die gebruik maakt van het instrument zou anders niet met een onderneming zijn begonnen. 6
De Bbz-starters zijn in de meeste gevallen wel succesvol. 50 procent van hen kan na een jaar volledig in het eigen levensonderhoud voorzien. Het grootste deel van hen lukt dat na drie jaar nog steeds (42 procent van het totaal aantal startende ondernemers). Aanbevelingen Om het succespercentage te vergroten geeft Ecorys een aantal adviezen mee. Het belangrijkste advies is het toepassen van een progressieve selectie, eerst aan de poort, en vervolgens tijdens de voorbereiding, bij de aanvraag en na de start van de onderneming. Van degenen waarvan de kans op slagen vooraf als zeer laag wordt ingeschat, komt deze verwachting achteraf veelal ook uit. Bij progressieve selectie worden ook mensen waarvan de kans op slagen moeilijk is in te schatten, toegelaten tot de volgende fase van het Bbz-traject. Progressieve selectie betekent dat je gaandeweg strenger geselecteerd, steeds met tussentijdse criteria en een open communicatie met de begeleider. Zo krijgen meer potentiële ondernemers een kans, terwijl het Bbz-traject tijdig wordt beëindigd bij onvoldoende vooruitgang. Ook is een kritische beoordeling van de omzetontwikkeling na de start en een investering in een afzonderlijke debiteurenadministratie van belang voor het Bbz. Immers hoe meer geld wordt geïnd, hoe minder het Bbz per saldo kost. 7
2. Doelgroepen en dienstverlening Het team Inkomen heeft te maken met verschillende groepen zelfstandig ondernemers. In dit hoofdstuk zetten we de doelgroepen op een rij en geven we aan welke dienstverlening we deze groepen kunnen bieden. 2.1 Startende ondernemer Voor potentiële ondernemers biedt het Bbz ons de mogelijkheid om ondersteuning richting het ondernemerschap te bieden. Zij kunnen in aanmerking komen voor een tijdelijke inkomensaanvulling en/of een lening voor bedrijfskapitaal. Daarnaast kunnen we begeleiding bieden bij het opzetten van een bedrijf. 2.2 Gevestigde zelfstandig ondernemers Gevestigde ondernemers met tijdelijke financiële problemen kunnen we op grond van het Bbz ondersteunen in de vorm van tijdelijke inkomensaanvulling tot het sociaal minimum en/of een lening voor bedrijfskapitaal. Hiermee kan bijstandsafhankelijkheid voorkomen worden en kunnen we bestaande bedrijven door moeilijke tijden helpen. 2.3 Oudere/beëindigende zelfstandig ondernemer Een oudere zelfstandig ondernemer van 55 jaar of ouder met een niet levensvatbaar bedrijf kan een beroep doen op het Bbz, mits hij aan bepaalde voorwaarden voldoet. Het gaat dan om de duur van het ondernemerschap en het inkomen dat hij nog uit zijn bedrijf kan halen. Ook kan het Bbz iets betekenen voor zelfstandigen die genoodzaakt zijn hun niet-levensvatbare bedrijf te beëindigen. Voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen die willen stoppen met het eigen bedrijf is er de Wet inkomensvoorziening oudere en arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). 2.4 Marginaal zelfstandigen Hoewel zij niet behoren tot de doelgroep van het Bbz, willen we in deze nota ook aandacht besteden aan een bijzondere groep in de WWB: de marginaal zelfstandigen. Het gaat hierbij om inwoners met een bijstandsuitkering die op bescheiden schaal werkzaamheden verrichten als zelfstandige en die niet gericht zijn op het zelfstandig kunnen voorzien in de kosten van het bestaan. Of iemand marginaal of gewoon zelfstandige is, is niet eenvoudig te bepalen. Het moet volgens het Rijk in ieder geval gaan om: productieve activiteiten van geringe omvang, die bescheiden inkomsten opleveren, die voor eigen rekening en risico worden uitgevoerd door uitkeringsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, en naar verwachting ook op termijn, niet zullen leiden tot voldoende inkomsten om zelfstandig in de kosten van het levensonderhoud te kunnen voorzien. Uitgangspunt is dat er geen toestemming wordt gegeven indien er mogelijkheden zijn om uit te stromen naar betaald werk. Voor wie dat niet haalbaar is heeft het onze voorkeur dat diegene door werkzaamheden als marginaal zelfstandige een deel van zijn eigen inkomen verdient. De marginaal zelfstandige is maatschappelijk actief en voorziet deels in zijn eigen levensonderhoud. Wij kiezen er daarom als gemeente voor om marginale vormen van zelfstandigheid toe te staan als er voor mensen geen mogelijkheden zijn om via andere vormen van werk onafhankelijk van de bijstand te worden. Het bepalen of iemand marginaal of regulier zelfstandige is kan in de praktijk erg lastig zijn. We hebben daarom voor de uitvoering richtlijnen opgesteld. 8
3. De uitvoering Startende ondernemers met een bijstandsuitkering en gevestigde ondernemers met financiële problemen kunnen terecht bij de Bbz-consulenten. Zij maken onderdeel uit van het team Inkomen. Er was tot nu toe geen beleid vastgesteld voor de uitvoering van de Bbz. Er wordt gewerkt vanuit de wettelijke regeling en de gemeentelijke visie op participatie en economische zaken. In dit hoofdstuk geven we weer hoe de Bbz door team Inkomen wordt uitgevoerd. 3.1 Bekendheid van de regeling Informatie over de Bbz-regeling is te op onze website en in een folder over de Bbz. Daarnaast worden ondernemers geïnformeerd door verschillende intermediairs. Zo vinden startende ondernemers de weg naar de Bbz-consulenten bijvoorbeeld via de consulent inkomen, de consulent Participatie, TIC of Pastiel. Gevestigde ondernemers worden vaak doorverwezen naar de Bbz-consulenten door adviesbureaus, banken, accountants of de bedrijvencontactfunctionaris. Gevestigde ondernemers Instroom BBZ WWB-ers met de wens een eigen bedrijf te starten Bedrijven contactfunctionaris Advies bureaus Banken Accountants TIC Consulent inkomen/ participatie TIC Pastiel Bbz-consulent 3.2 Instrumenten Onderzoek naar levensvatbaarheid Het belangrijkste instrument van de Bbz-consulent is het onderzoek naar de levensvatbaarheid. We ondersteunen alleen ondernemers die succesvol kunnen zijn op de markt. Daarom vragen we gespecialiseerde partijen om het ondernemingsplan te toetsen. Zij zijn goed in staat om te bepalen of er een markt voor het bedrijf bestaat en of de wijze waarop dit product of dienst in de markt wordt gezet kansen biedt. Bij een levensvatbaarheidsonderzoek wordt niet alleen gekeken naar de kansen van de onderneming, er wordt ook rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden en de ondernemerskwaliteiten van de ondernemer. Voorbereidingsperiode De voorbereidingsperiode is bedoeld om potentiële ondernemers tijdens de uitkering voor te bereiden op het zelfstandig ondernemerschap. In de voorbereidingsperiode gaat de klant aan de slag met het schrijven van een ondernemingsplan en worden de eerste stappen gezet in de richting van het ondernemerschap. De duur van de voorbereidingsperiode kan verschillen, maar mag maximaal een jaar duren. Tijdens de voorbereidingsperiode is het mogelijk om een krediet te verstrekken om bijvoorbeeld marktonderzoek te doen, het bedrijfsplan op te stellen, cursussen te volgen of om kleine investeringen te doen. 9
Om in aanmerking te komen voor een voorbereidingsperiode moet de potentiële starter voldoen aan de wettelijke voorwaarden. Daarnaast wordt gekeken naar belemmeringen die een mogelijke start kunnen frustreren. Hierbij kan worden gedacht aan schulden. Ook wordt er gekeken naar de competenties van de potentiële ondernemer. Om als ondernemer te slagen moet je over een aantal vaardigheden beschikken. Het gaat dan bijvoorbeeld om: ondernemerschap, klantgerichtheid, verantwoordelijkheidsgevoel, doorzettingsvermogen en het bereid zijn om risico s te nemen. Tenslotte is ook de motivatie om als zelfstandig ondernemer te starten van groot belang. Na afloop van de voorbereidingsperiode wordt samen met de potentiële starter gekeken naar het vervolgtraject. Dit kan bijvoorbeeld zijn: De klant is toch niet voldoende geschikt voor het ondernemerschap en blijft een WWBuitkering ontvangen. Er ligt een goed ondernemingsplan, de klant start en doet dat met een beroep op de Bbz. Er ligt een goed ondernemingsplan, de klant start en doet dat zonder een beroep op het Bbz. Uitkering voor levensonderhoud Voor startende ondernemers Startende ondernemers die nog niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien kunnen we een aanvullende uitkering verstrekken. Voor gevestigde ondernemers Gevestigde ondernemers kunnen we in financieel moeilijke tijden helpen door tijdelijk een uitkering voor levensonderhoud te verstrekken. Bedrijfskapitaal Voor startende ondernemers Aan startende ondernemers kunnen we een bedrijfskapitaal verstrekken in de vorm van een lening. Het starterskapitaal bedraagt op grond van het Bbz maximaal 34.816,00. Voor gevestigde ondernemers We kunnen bedrijven die tijdelijk in financiële nood verkeren een lening verstrekken. Dit bedrijfskapitaal bedraagt op grond van het Bbz maximaal 189.110,00. Voor oudere zelfstandig ondernemers met een niet levensvatbaar bedrijf geldt dat we op grond van het Bbz een bedrijfskapitaal van maximaal 9.456,00 kunnen verstrekken. Het doel van dit kapitaal is er voor zorgen dat er nog een inkomen uit het bedrijf kan worden gehaald. Begeleiding We begeleiden de ondernemers niet zelf. Dit wordt indien nodig door externe partijen of door bestaande ondernemers uit de gemeentegedaan. De inzet van begeleiding is ter beoordeling aan de Bbz-consulent. 3.3 De cijfers Aantal Bbz-aanvragen Tot nu toe zijn er van januari tot oktober 2013 97 Bbz-aanvragen ingediend. Het gaat daarbij zowel om startende als gevestigde ondernemers. Dit jaar werden vooral aanvragen ingediend door gevestigde ondernemers (73% van de aanvragen). In de overige 27% van de aanvragen ging het om startende ondernemers. Dit kan worden verklaard door de huidige economische crisis: bestaande ondernemers verkeren in zwaar weer verkeer en er zijn minder kansen voor startende ondernemers. 2011 2012 2013 (tot oktober) Toegekend 85 64 63 Afgewezen 15 19 21 Ingetrokken 1 3 7 Buiten behandeling gesteld 4 9 6 Totaal aantal aanvragen BBZ 105 95 97 10
Uit informatie van de Bbz-consulenten blijkt dat het aantal meldingen hoger ligt maar dat het in veel gevallen na een gesprek niet tot een aanvraag komt omdat men niet aan de wettelijke eisen voldoet. In totaal hebben zich in de periode van januari tot november 2013 164 personen gemeld bij de Bbz-consulenten. In 41% van de meldingen is het niet tot een aanvraag gekomen. Het percentage Bbz-aanvragen ten opzichte van het totale aantal bijstandsaanvragen is 11 procent. Aantal startende ondernemers vanuit de bijstand Uit onderstaande tabel blijkt dat 0,8 procent van de klanten met een uitkering voor levensonderhoud startend ondernemer is. Uit het onderzoek van Ecorys is gebleken dat het percentage starters met een bijstandsuitkering landelijk 0,6 procent bedraagt. Onze gemeente zit daar 0,2 procent boven. Personen met een uitkering voor levensonderhoud September 2013 Bbz pre-starters en starters 16 WWB 1809 Ioaw 96 Ioaz 11 Totaal 1932 Succesvolle starters In 2011 zijn 35 personen met ondersteuning vanuit de Bbz gestart als zelfstandig ondernemer. 45 procent van deze groep ontvangt op dit moment een bijstandsuitkering. Dit betekent dat 55 procent van de starters niet binnen twee jaar terugkeert in de bijstand. Vanwege de recente fusie hebben wij geen informatie over een periode van drie jaar. De gegevens lijken echter wel overeen te komen met de landelijke cijfers van Ecorys. Uit dit onderzoek bleek dat 42 procent van de Bbzstarters na drie jaar nog steeds zelfstandig ondernemer is en hiermee in zijn levensonderhoud kan voorzien. Preventieve werking gevestigde ondernemers In 2011 hebben we 30 gevestigde ondernemers tijdelijk ondersteund door middel van een uitkering voor levensonderhoud. 16 procent van deze groep ontvangt op dit moment een bijstandsuitkering. Dit betekent dat 84 procent van de gevestigde ondernemers niet binnen twee jaar in de bijstand komt. We hebben in 2011 aan 19 gevestigde ondernemers een bedrijfskapitaal verstrekt. Op dit moment ontvangen drie van deze ondernemers een bijstandsuitkering voor levensonderhoud. Dit betekent dat ook van deze groep ondernemers 85 procent na twee jaar geen bijstandsuitkering voor levensonderhoud ontvangt. 11
4. Hoe halen we meer uit het Bbz? Zelfstandig ondernemers zijn belangrijk voor de lokale economie en werkgelegenheid. Daarom willen we mensen die de potentie hebben om als zelfstandig ondernemer in hun eigen levensonderhoud te voorzien hierin stimuleren. We vinden het belangrijk om de bestaande ondernemers in onze gemeente te behouden. In deze periode van economische crisis is het voor veel ondernemers niet eenvoudig om het hoofd boven water te houden. We bieden hulp aan ondernemers die tijdelijk een steuntje in de rug nodig hebben. Daarbij zorgen we er voor dat onze ondersteuning aan startende en gevestigde ondernemers niet leidt tot oneerlijke concurrentie. We zijn tevreden met de resultaten die we tot nu toe hebben behaald bij de uitvoering van de Bbz. Het aantal startende ondernemers ligt boven het landelijk gemiddelde. Ook zien we dat meer dan de helft van de startende ondernemers niet terugkeert in de uitkering. Bij de gevestigde ondernemers zien we dat 85 procent van de ondernemers die we tijdelijk hebben ondersteund niet in de bijstand terecht komen. In dit hoofdstuk geven we aan wat we het komende jaar doen om nog meer uit het Bbz te halen. 4.1 Bekendheid van de regeling Het is belangrijk dat inwoners weten welke dienstverlening de gemeente kan bieden. Daarom bieden we informatie over de Bbz-regeling aan via de website en in een folder. Startende en gevestigde ondernemers weten de Bbz-consulenten goed te vinden. Dit blijkt onder andere uit het aantal aanmeldingen en het percentage starters vanuit de bijstand ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Er zijn verschillende kanalen waarlangs inwoners worden geïnformeerd over de Bbz. Om meer inzicht te verkrijgen in de wijze waarop men bij de Bbz-consulent terecht komt wordt dit vanaf 2014 bijgehouden. In september kijken we op basis van deze gegevens of de huidige informatieverstrekking voldoende is en waar nog mogelijke verbeterpunten zijn. We zien nog wel mogelijkheden om de bekendheid te vergroten. Vanuit team SDB worden bijvoorbeeld in samenwerking met de Kamer van Koophandel en de belastingdienst speciale startersavonden georganiseerd. Team Inkomen was hier tot nu toe niet bij betrokken. Om meer bekendheid te geven aan het Bbz is afgesproken dat team Inkomen bij de startersavonden aansluit. We informeren ons klantenbestand over de startersavonden in onze nieuwsbrief. Ook besteden we in de rubriek Ta jo tsjinst in het huis-aan-huisblad aandacht aan deze startersavonden. 4.2 Selectieve inzet We willen potentiële ondernemers de kans geven om hun idee te ontplooien en stimuleren bij het opstarten van een eigen bedrijf. Iedereen die aan de voorwaarden voldoet en serieus overweegt zelfstandig ondernemer te worden krijgt deze kans. Aan de andere kant willen we de klanten voor wie het ondernemerschap niet haalbaar is tegen zichzelf in bescherming nemen. Dit om teleurstelling te voorkomen bij de klant als deze zich een onrealistisch beeld heeft gevormd van het zelfstandig ondernemerschap, maar ook om te voorkomen dat de ondernemer het verstrekte bedrijfskapitaal niet terug kan betalen en hierdoor verder in de problemen raakt. We doen dit door het instrument selectief in te zetten. We willen in een zo vroeg mogelijk stadium samen met de klant toetsen of het zelfstandig ondernemerschap een reële optie is. We gebruiken hiervoor een ondernemerstest en een voorbereidingsperiode. In deze periode gaat de ondernemer aan de slag met de voorbereidingen zoals een ondernemingsplan en een marktonderzoek. De Bbzconsulent maakt afspraken met de ondernemer over de stappen die in de voorbereidingsperiode worden gezet. Na de voorbereidingsperiode volgt een evaluatie met de ondernemer waarbij wordt gekeken naar de haalbaarheid van het plan maar ook naar de ondernemerskwaliteiten van de klant. 4.3 Vinger aan de pols houden We willen startende ondernemers zoveel mogelijk ondersteunen bij het opstarten van de onderneming. Daarom houden we een vinger aan de pols, ook na de start. We laten de klant niet los 12
na de beoordeling, hij kan bij ons terecht voor vragen en ondersteuning. Wij tonen onze betrokkenheid door bijvoorbeeld op bedrijfsbezoek te gaan. Zo blijven we in gesprek met de klant en kunnen we tijdig bijsturen waar dat nodig is om financiële problemen te voorkomen. 4.4 Actief debiteurenbeheer Actief debiteurenbeheer is onmisbaar bij de uitvoering van het Bbz. Wat we aan de achterkant minder innen, kunnen we aan de voorkant immers minder investeren in startende ondernemers of gevestigde ondernemers met financiële problemen. Goed debiteurenbeheer begint al bij de verstrekking van het bedrijfskapitaal. Screening en selectie is hierbij essentieel. Het verstrekken van bedrijfskapitaal blijft echter altijd risico s met zich mee brengen. Dit is inherent aan het ondernemerschap. In de meeste gevallen wordt bedrijfskapitaal verstrekt in de vorm van een rentedragende lening. We maken hier duidelijke afspraken over met de ondernemer. Door een vinger aan de pols te houden weten we wat er speelt. Als er een betalingsachterstand dreigt nemen we contact op om afspraken te maken en eventueel een betalingsregeling te treffen. Door de per 1 januari 2013 gewijzigde financieringssystematiek is goed debiteurenbeheer nog meer van belang. Dit vraagt om specialistische inzet. We onderzoeken daarom de mogelijkheden om het debiteurenbeheer onder te brengen bij Bureau Zelfstandigen Fryslân. 4.5 Actielijst De acties op deze onderdelen zijn samengevat in onderstaande actielijst. We gaan het komende jaar met deze actielijst aan de slag. Onderdeel Actie Door wie? Bekendheid van de regeling We houden vanaf 1 januari 2014 bij via Team Inkomen welke kanalen de klant zich meldt zodat inzichtelijk wordt hoe de klant bij de Bbz-consulent terecht komt. In september kijken we op basis van deze gegevens of de huidige informatieverstrekking voldoende is en of er punten zijn waar we nog aan moeten werken om de bekendheid te vergroten. Aansluiten bij startersavonden en hier Team Inkomen bekendheid aan geven in de nieuwsbrief voor klanten in de rubriek Ta jo tsjinst in het huis-aan-huisblad. Selectieve inzet Instrument selectief inzetten door in Team Inkomen een vroeg stadium te toetsen of het zelfstandig ondernemerschap een reële optie is. Vinger aan de pols Contact houden met de ondernemer en Team Inkomen eventueel inzetten van begeleiding. Actief debiteurenbeheer Onderzoek doen naar uitbesteding Team administratie debiteurenbeheer aan BZF. Selectief inzetten krediet voor Team Inkomen bedrijfskapitaal. Goede voorlichting aan de klant geven bij de verstrekking van een krediet. Team Inkomen 13