Het gebruik van Norprolac Toelichting en praktische aanwijzingen
Colofon Inhoudsopgave Ferring B.V. Polarisavenue 130 2132 JX Hoofddorp Postbus 184 2130 AD Hoofddorp Telefoon: 023-5680 300 Fax: 023-5680 390 Websites: www.ferring.nl 2014, Ferring B.V., Hoofddorp, Nederland. Alle rechten voorbehouden. Onderdelen van deze uitgave mogen zonder schriftelijke toestemming van Ferring niet worden gebruikt of gekopieerd voor commerciële doeleinden of gebruik door derden. De uitgever en de auteur hebben alle mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van deze publicatie. Desondanks kunnen fouten in de tekst niet geheel worden uitgesloten. De uitgever en de auteur zijn niet aansprakelijk voor eventuele type- of inhoudelijke fouten in de tekst of mogelijke schadelijke gevolgen of claims die hieruit, of uit het gebruik van deze publicatie voortvloeien. Deze uitgave is gepubliceerd door: Ariez B.V. Nieuweweg 108A 1531 AH Wormer Postbus 271 1520 AG Wormerveer Telefoon: 075-6429420 Fax: 075-6429421 Website: www.ariez.nl 1 1.1 1.2 2 3 4 Inleiding 04 De keuze voor Norprolac 05 De rol van prolactine 05 De werking van Norprolac 07 Het gebruik van Norprolac 09 Veelgestelde vragen 10 Handige websites 13 3
Inleiding 1 Toelichting en praktische aanwijzingen De keuze voor Norprolac Hormonen zijn stoffen in ons lichaam die een signaal kunnen overbrengen van het ene deel van het lichaam naar het andere. Hormonen regelen op die manier veel belangrijke processen in ons lichaam. Zo zijn er bijvoorbeeld hormonen die ervoor zorgen dat de schildklier goed werkt. Er zijn hormonen die de vochtbalans van ons lichaam regelen en weer andere hormonen zijn betrokken bij de voortplanting en productie van melk door de borsten. Door de toegenomen kennis over de werking en afgifte van verschillende hormonen is het idee ontstaan deze stoffen te produceren en als geneesmiddel te gebruiken voor de behandeling van bepaalde aandoeningen. Norprolac (quinagolide) is een middel dat invloed heeft op de productie van een lichaamseigen hormoon in de hersenen. Deze folder legt uit hoe dit middel in jouw situatie werkt en voor welke andere aandoeningen artsen dit middel kunnen voorschrijven. Norprolac wordt gebruikt bij de behandeling van patiënten met symptomen die ontstaan door een te hoog prolactinegehalte in het bloed (hyperprolactinemie). 1.1 De rol van prolactine Prolactine is een hormoon dat door de hypofyse in de hersenen wordt gemaakt. De belangrijkste rol van prolactine bij de vrouw is de borsten voor te bereiden op de productie van melk aan het eind van de zwangerschap en de melkproductie in stand te houden na de geboorte van het kind. Prolactine wordt ook bij mannen aangemaakt, maar de functie hiervan is niet geheel duidelijk. Bij vrouwen die niet zwanger zijn en géén borstvoeding geven en soms bij mannen kan een te hoge prolactineconcentratie door een aantal factoren ontstaan, zoals door sommige geneesmiddelen, nier- of leverproblemen en een te weinig actieve schildklier. Daarnaast kan de hypofyse zelf te veel prolactine maken, soms veroorzaakt door een goedaardige zwelling (= prolactinoom). Een prolactinoom is een tumor die te veel prolactine maakt. Het is de meest voorkomende hypofysetumor en het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Deze tumor is vrijwel altijd goedaardig. Prolactinomen worden ingedeeld in microprolactinomen (kleiner dan 1 centimeter) en macroprolactinomen (groter dan 1 centimeter). Microprolactinomen komen het vaakst voor. Een prolactinoom wordt vastgesteld door bepaling van het prolactinegehalte in het bloed. Met name als het prolactinegehalte licht verhoogd is, zal de arts niet direct gaan behandelen maar het prolactinegehalte een aantal keren bepalen om te zien of het 4 5
al dan niet stijgt. Vervolgens wordt bij een daadwerkelijk verhoogd prolactinegehalte een MRI-scan van het hoofd gemaakt. Als er aanwijzingen zijn dat iemand minder kan zien, wordt hij naar de oogarts verwezen voor analyse van het gezichtsvermogen. Een prolactinoom kan namelijk zodanig op de oogzenuwen drukken, dat het gezichtsvermogen belemmerd kan worden. Hoge prolactineconcentraties kunnen de normale menstruatiecyclus verstoren, doordat ze invloed hebben op andere hormonen die belangrijk zijn voor de maandelijkse eisprong (ovulatie) en de normale ontwikkeling van de binnenbekleding van de baarmoeder. Daardoor kan hyperprolactinemie menstruatiestoornissen veroorzaken, inclusief onregelmatige menstruatie (oligomenorroe) of afwezigheid van menstruatie (amenorroe), die weer kunnen leiden tot onvruchtbaarheid. Door hoge concentraties prolactine in het bloed kunnen je borsten melk gaan produceren (galactorroe). Daarnaast geven patiënten soms ook andere klachten aan, zoals hoofdpijn of vermoeidheid. 1.2 De werking van Norprolac Norprolac remt de productie en afscheiding van prolactine door de cellen van de hypofyse. Hierdoor worden de concentraties prolactine in het bloed genormaliseerd en de symptomen van hyperprolactinemie verminderd. Wat zijn de bestanddelen van Norprolac? Het actieve bestanddeel in Norprolac is quinagolide. 6 7
Norprolac tabletten zijn in drie sterkten verkrijgbaar: 25 microgram quinagolide: lichtpaarse, iets gespikkelde, ronde, platte tabletten met aan de ene kant het getal 25 en aan de andere kant de naam Norprolac. 50 microgram quinagolide: lichtblauwe, ronde, platte tabletten met aan de ene kant het getal 50 en aan de andere kant de naam Norprolac. 75 microgram quinagolide: wit-achtige, ronde, platte tabletten met aan de ene kant het getal 75 en aan de andere kant de naam Norprolac. De andere stoffen in dit middel zijn lactose monohydraat, microkristallijne cellulose, maïszetmeel, hypromellose, magnesiumstearaat, colloïdaal watervrij siliciumdioxide (alle sterktes). Norprolac 25 bevat bovendien als kleurstof rood ijzeroxide (E172). Norprolac 50 bevat indigokarmijn (E132). 2 Het gebruik van Norprolac De gebruikelijke dosering van Norprolac wordt hieronder beschreven maar je dient altijd de instructies van je arts te volgen, ook als deze afwijken van onderstaande standaarddosering. Het etiket op het geneesmiddel geeft aan hoeveel je moet innemen en wanneer. Als het er niet op staat of als je er niet zeker van bent, vraag dan je arts of apotheker om advies. Als de arts je een aanvangsverpakking heeft gegeven, dien je de eerste drie dagen elke dag eenmaal 25 microgram (een licht paarse tablet) in te nemen en de volgende drie dagen elke dag 50 microgram (een lichtblauwe tablet). Vanaf dag zeven is de aanbevolen dosering eenmaal daags 75 microgram (een witte tablet). Afhankelijk van de prolactinespiegel in je bloed kan de arts kan deze dosering (stapsgewijs) verhogen. Sommige patiënten hebben 300 microgram of meer nodig om de symptomen te laten verdwijnen. De arts vertelt of je dosering aangepast moet worden, je mag deze niet zelf veranderen. De Norprolac tabletten moeten eenmaal per dag voor het slapengaan met wat voedsel worden ingenomen. Verwijder de tablet uit de stripverpakking en neem deze in zijn geheel met wat water in. Als je denkt dat je allergisch zou kunnen zijn voor een van de bestanddelen van Norprolac, meld dit dan aan je arts voordat je het middel gaat gebruiken. 8 9
3 Veelgestelde vragen Wat moet ik doen als ik vergeten heb een tablet in te nemen? Als je een dosis hebt overgeslagen dien je deze alsnog in te nemen zodra je eraan denkt. Als je er pas aan denkt wanneer het bijna tijd is voor de volgende dosis, dan sla je de gemiste dosis gewoon over en neemt de volgende dosis op de gebruikelijke manier. Je mag geen dubbele dosis innemen. Wat moet ik doen als ik te veel heb ingenomen? Als je per ongeluk te veel van het geneesmiddel hebt ingenomen, waarschuw dan onmiddellijk je arts of ga naar de dichtstbijzijnde EHBO-post. Wat moet ik doen als ik klachten krijg nadat ik Norprolac heb ingenomen? De mogelijke bijwerkingen van Norprolac worden vermeld in de bijsluiter. Zeker als je deze bijwerkingen als ernstig ervaart, is het goed om je behandelende arts of je apotheker te raadplegen. Bijwerkingen die niet in de bijsluiter worden gemeld, dien je altijd direct aan je behandelende arts te melden. Vooral in het begin van de behandeling of bij verhoging van de dosering kunnen de volgende bijwerkingen voorkomen: Zeer vaak, bij 1 of meer van de 10 behandelde patiënten: misselijkheid; braken; hoofdpijn; duizeligheid; vermoeidheid. Vaak, bij 1 tot 10 van de 100 behandelde patiënten: minder eetlust; buikpijn; darmverstopping; diarree; slapeloosheid; verstopte neus; te lage bloeddruk. Door te lage bloeddruk kan ook een licht gevoel in het hoofd bij het snel opstaan uit liggende of zittende houding voorkomen; soms valt men hierdoor zelfs of valt men flauw. Het is daarom aan te bevelen om, als je niet in het ziekenhuis ligt, de eerste paar dagen van de behandeling of na de overgang op een hogere dosering je bloeddruk te laten controleren. De bijsluiter bevat een uitgebreider overzicht van alle mogelijke bijwerkingen en we raden je aan de hele bijsluiter zorgvuldig door te lezen. Voorzichtigheid is geboden bij het autorijden of het werken met machines als je Norprolac gebruikt, vanwege de eerdergenoemde bijwerkingen. Hoe moet ik Norprolac bewaren? Je dient de Norprolac tabletten in de stripverpakking te bewaren en ze er alleen uit te nemen als het tijd is het middel in te nemen. Je dient de tabletten onder de 25 C op een veilige plaats te bewaren, buiten het bereik van kinderen. Je mag de Norprolac tabletten niet meer innemen na de uiterste gebruiksdatum die op de verpakking staat vermeld. Is het veilig Norprolac in te nemen als ik zwanger wil worden? Norprolac is werkzaam gebleken bij het herstel van de vruchtbaarheid bij vrouwen met hyperprolactinemie. Alleen bij zwaarwegende redenen zal de arts je toestaan Norprolac tijdens de zwangerschap te blijven gebruiken. Als je tijdens het gebruik van Norprolac zwanger wordt, dien je dit daarom zo snel mogelijk aan je arts mede te delen. Wanneer je tijdens gebruik van Norprolac zwanger bent geworden en direct daarna op doktersadvies stopt met Norprolac, bestaat er geen verhoogde kans op een miskraam. De arts geeft je advies op maat over wat het beste voor jouw zwangerschap is. Borstvoeding is meestal niet mogelijk wanneer je Norprolac gebruikt, omdat de melkproductie geremd wordt. Mocht borstvoeding wel mogelijk zijn, dan wordt het toch meestal afgeraden te geven. Is het veilig om auto te rijden tijdens het gebruik van Norprolac? Aangezien Norprolac de bloeddruk kan verlagen is het mogelijk dat je minder alert bent, duizelig bent of flauwvalt. Vooral tijdens de eerste dagen van de behandeling of wanneer de dosis wordt verhoogd, moet je goed oppassen bij het autorijden of het werken met machines, omdat in die periodes de kans op deze bijwerkingen het grootst is. Als je je vermoeid of slaperig voelt mag je niet autorijden of andere dingen doen waarbij een gebrek aan concentratie jezelf of anderen in gevaar kan brengen (zoals werken met machines). Als je deze symptomen bemerkt dien je de arts hiervan op de hoogte stellen. 10 11
Kan ik alcohol gebruiken tijdens de behandeling met Norprolac? Het gebruik van alcohol kan de bijwerkingen versterken. Als dit bij jou gebeurt, moet je geen alcohol nemen zolang je Norprolac gebruikt. Kan ik tegelijk andere geneesmiddelen gebruiken? Sommige geneesmiddelen, vooral die voor psychiatrische stoornissen, kunnen het effect van Norprolac verminderen. Vraag je arts of apotheker om advies voordat je andere geneesmiddelen gaat gebruiken; dit geldt zowel voor vrij verkrijgbare middelen als middelen op recept. Zijn er mensen die geen Norprolac mogen gebruiken? Voordat je Norprolac gaat gebruiken dien je je arts vertellen of je: vermoedt dat je een allergische reactie hebt gehad of last hebt ondervonden van een van de bestanddelen van Norprolac ; lever- of nierklachten hebt; een psychiatrische stoornis hebt of hebt gehad Moet er een hartecho gemaakt worden voordat ik Norprolac ga gebruiken? Sommige van de medicijnen die gebruikt worden bij hyperprolactinemie zijn in hoge doseringen geassocieerd met geringe lekkage van de hartkleppen. Daarom wordt aangeraden om een echo van het hart te laten maken bij gebruik van deze medicijnen. Dit is een kwestie die recentelijk aan het licht is gekomen bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Zij gebruiken deze medicijnen ook, maar in veel hogere doseringen dan voor behandeling van een prolactinoom noodzakelijk is. Bij patiënten behandeld voor een prolactinoom zijn vooralsnog geen afwijkingen aan de hartkleppen gevonden. Een hartonderzoek bij langdurig gebruik van deze medicijnen wordt vooralsnog wel aangeraden. NB: Deze bijwerkingen zijn tot op heden alleen waargenomen bij hoge doseringen en bij middelen die behoren tot de groep van de zogenaamde ergotaminederivaten. Norprolac is geen ergotamine-derivaat. 4 Handige websites www.norprolac.nl Hier tref je de bijsluiter van Norprolac aan en deze brochure als pdf. www.hulpbijzwangerworden.nl Website met specifieke informatie over hulp bij zwanger worden. www.freya.nl Vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen. www.fertiliteit.info Algemene website over (on-) vruchtbaarheid. www.fiom.nl Website van de Stichting Ambulante FIOM, voor onder andere hulp, informatie en advies over ongewenste kinderloosheid. Het FIOM heeft diverse bureaus verspreid over Nederland; bekijk de website voor de adressen. www.gynaecologie.nl Website met patiënteninformatie over gynaecologie en diverse links naar aanverwante websites. www.nvog.nl De website van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. http://vruchtbaarheid.pagina.nl Startpagina over vruchtbaarheid. www.vruchtbaarheid.startkabel.nl Startpagina over vruchtbaarheid. www.hersenstichting.nl Website van de hersenstichting met tevens informatie over prolactinomen. 12 13
Notities Dit gedeelte kun je gebruiken om aantekeningen te maken en vragen, telefoonnummers en belangrijke afspraken te noteren voor een goede planning van je behandeling. 14