Huiselijk geweld: achtergronden Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels 29 mei 2008 Congres Huiselijk Geweld: Families onder Druk Amsterdam, De Meervaart Meeste plegers zijn mannen, vrouwen vaker slachtoffer Spreiding over sociale milieus/ etnische groepen Autoritaire verhoudingen en geweld: groepsverschillen in wat normaal is Verschuivende machtsrelaties -> meer geweld
Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen: bronnen Focus in lezing: Machtsverhouding ouders en kinderen Machtsverhouding tussen partners Ouders en kinderen Onderzoeken: Respect van twee kanten (2003): overlastgevend gedrag Marokkaanse jongens Reeks 1998-2005: opvoeding en opvoedingsondersteuning in gezinnen van nieuwe Nederlanders Partnerrelatie Emancipatie van 2 e generatie moeders van Turkse en Marokkaanse afkomst (2006)
Ouders en kinderen: citaat Ouders en kinderen: pedagogische dimensie steun Heel streng, zo beoordeelt moeder haar opvoeding vroeger. Ze mocht niet ver van huis, ze mocht niet met jongens omgaan. Ze kreeg veel straf. Maar het belangrijkst was de hshuma, ze moest tegenover oudere mensen altijd ingetogen zijn. Ze moest zich heel vaak inhouden, als er bezoek was mochten ze er vaak niet bij zitten en als ze er bij mochten zitten moesten ze stil en netjes zijn. Ze heeft er nu af en toe nog last van, dat ze bij sommige mensen niet weet hoe ze zich moet gedragen. Die angst wil ze niet aan de kinderen doorgeven. (Marokkaanse moeder 1 e gen.) Minder afstand Meer praten, meer openheid Meer persoonlijke aandacht Meer toezicht door praten Diversiteit neemt toe
Ouders en kinderen: pedagogische dimensie controle Ouders en kinderen: opvoedingsonzekerheid (citaat) Gemiddeld meer autoritair Diversiteit binnen de groep Autoritair Autoritatief Mengvormen Onverwachte combinatie: warm en autoritair Toen ik nog in Marokko woonde beschouwde ik alle oudere mannen in het dorp als mijn vader. De oudere mannen in die tijd hadden dezelfde rechten als je eigen vader. Bijvoorbeeld als je niet luisterde kon je buurman je een tik geven en als je eigen vader er achter komt dat je onbeschoft ben geweest tegen de buurman dan kreeg je nog een voor je harses. Tegenwoordig zie je dat bij het geringste de kinderbescherming bij je op de stoep staat om je kind mee te nemen, want je bent zogenaamd een slechte vader. (Marokkaanse vader 1 e generatie)
Ouders en kinderen: opvoedingsonzekerheid (citaten) Ooders en kinderen: opvoedingsonzekerheid Soms ga ik gewoon slaan als Zakaria lastig blijft doen, maar ik krijg daarna weer spijt en denk misschien had ik het anders moeten doen, praten of zo, maar dat helpt ook niet bij hem. Ik weet het niet. Ik voel me soms machteloos. (Marokkaanse moeder 1 e generatie) Soms weet ik me geen raad. Zoals, zij doet soms vervelend en dan ben ik erg boos. Ik geef dan een tikje maar dan zit ik s avonds met een enorm schuldgevoel. (Marokkaanse moeder, tussengeneratie) Gezag minder autoritair handhaven Meer communicatie en onderhandeling Verschuivende rollen vader-moeder
Ouders en kinderen: problemen (citaat) Ouders en kinderen met problemen Hij is bang, hij is bang dat ik met mensen omga, en als ik alleen maar een half uurtje laat ben bv omdat ik iets vergeten ben op school, komt ie naar mij slaat ie mij. Hij denkt pijn helpt, dus als ik hem sla dan helpt pijn, dan gaat ie het niet meer doen. Maar dat is juist niet zo goed, want wanneer die mij slaat, wil ik het gewoon terug uithalen, maar niet bij mijn vader (Nordin, 19 jaar) taalproblemen, werkloosheid, armoede meer afstand tot, angst voor de buitenwereld meer wantrouwen t.o. de kinderen (omdat zij meer contacten hebben)
Partnerrelatie: emancipatie Partnerrelatie en emancipatie (citaat) Emancipatie volgens 2e generatie vrouwen (Turkse en Marokkaanse afkomst): Unaniem: vrouwen hebben recht op eigen keuzen en op gaan en staan waar zij willen Meerderheid: werk en eigen inkomen is belangrijk Islam: alleen verantwoordelijk voor God Sinds ik de Islam ken, dat is iets heel moois. Je begrijpt nu dat je vrij en onafhankelijk bent. Ik besefte dat ik spreekrecht heb als vrouw. Omdat je meer kennis hebt, krijg je spreekrecht. Als je die kennis niet hebt, dan kun je niet praten en doe je maar alles wat je man zegt. Je kent de rechten van de vrouw niet, dan moet je vaak je hoofd buigen en ja zeggen tegen alles wat je man zegt. (Turkse moeder, tweede generatie)
Partnerrelatie en emancipatie (citaat) Partnerrelatie en emancipatie: grenzen aan de vrijheid (1) Vroeger was het zo wat de man zegt, dat gebeurt, of de schoonouders. De man die luisterde naar zijn ouders en jij had weinig keuze. Mijn moeder kon niets zeggen tegen haar schoonouders, nu nog steeds niet. Zij zegt niets en slikt alles. Ik ben niet zo. Ik floep alles er zo uit, dat is ook mijn karakter. Mijn schoonvader houdt daarom ook heel erg van mij. Dat zegt hij tegen iedereen: Deze bruid heeft haar hart op de tong. (Turkse moeder, 2 e gen.) Man en omgeving: Zijn vrijheid gaat voor Hij/schoonfamilie de baas Sociale controle
Partnerrelatie en emancipatie: grenzen aan de vrijheid (2) Emancipatie van moeder op dochter (1) Eigen grenzen: Zorg gaat altijd voor Rekening houden met; conflictvermijding Socialisatie van afhankelijkheid Eigen inkomen, maar geen kostwinnersrol Islam: geduldig verdragen (sabr) Eigen moeders hadden: minder opleiding minder keuze- en bewegingsvrijheid konden minder voor zichzelf opkomen kenden een meer traditionele rol- en taakverdeling, (Mar) werkten minder buitenshuis meer druk en controle vanuit de omgeving: vaders wil was wet
Emancipatie (citaten) Emancipatie van moeder op dochter (2) Ik zorg ervoor dat ze een eigen willetje heb, weet je. (Turkse moeder, 2 e gen.) Ouders moeten hun dochter zodanig opvoeden dat zij zich onafhankelijk kunnen opstellen, in welke opzicht dan ook. (Turkse moeder, 2 e gen.) Ik denk dat de ouders van nu, van mijn leeftijd, hun kinderen wel gaan stimuleren om voor zichzelf te gaan in plaats van de geijkte rolpatronen. (Marokkaanse moeder, 2 gen.) Een opleiding, onafhankelijkheid, een goede baan. Alles al voor elkaar hebben voor je gaat trouwen. (Marokkaanse moeder, 2e gen.) Voor de generatie van hun dochters willen de huidige jonge moeders: autonomie een goede opleiding en baan trouwen, maar niet te jong (kinderen)
Opvoeding en emancipatie: conclusie Opvoeding en emancipatie: beleid (1) Allochtone gezin kwetsbaar voor huiselijk geweld context: migratieproblemen, sociaal-economisch ongunstige positie, culturele afstand, wij-zij relatief autoritaire verhouding ouders-kinderen, vader-moeder, broers-zussen machtsverschuiving ten gunste van vrouwen en kinderen Statusverlies, voedingsbodem huiselijk geweld Beleid is sterk vrouw- en kindgericht: opvoedingsondersteuning voor moeders/kinderen emancipatiebeleid voor vrouwen mannen?? zijn de verliezers -> meer aandacht
Opvoeding en emancipatie: beleid (2) Verder lezen? Aandacht nodig voor: emancipatiebeleid: mentaliteitsverandering man grotere bijdrage aan zorg en opvoeding opvoedingsondersteuning meer richten op vaders opvoedingsondersteuning: empowerment dochters, zorgende rol van zoons Pels, T. & Gruijter, M. de (2006) Pels, T., & Gruijter, M. de (2006). Emancipatie van de tweede generatie. Keuzen en kansen in de levensloop van jonge moeders van Marokkaanse en Turkse afkomst. Assen: Van Gorcum. Pels, T., & Gruijter, M. de (red.) (2005). Vluchtelingengezinnen en Integratie. Opvoeding en ondersteuning in Iraanse, Irakese, Somalische en Afghaanse gezinnen in Nederland. Assen: Van Gorcum. Distelbrink, M., P. Geense, & T. Pels (red.) (2005). Diversiteit in vaderschap. Chinese, Creools-Surinaamse en Marokkaanse vaders in Nederland. Assen: Van Gorcum. Pels, T. (2003). Respect van twee kanten. Een studie over last van Marokkaanse jongeren. Assen: Van Gorcum Pels, T. (ed.) (2000). Opvoeding en integratie. Een vergelijkende studie van recente onderzoeken naar gezinsopvoeding en pedagogische afstemming tussen gezin en school. Assen: Van Gorcum. Distelbrink, M. (2000). Opvoeden zonder man. De opvoeding en ontwikkeling in Creools- Surinaamse een- en tweeoudergezinnen in Nederland. Assen: Van Gorcum. Pels, T. (1998). Opvoeding in Marokkaanse gezinnen in Nederland. De creatie van een nieuw bestaan. Assen: Van Gorcum.