Totale knie operatie. Folder: 335 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Orthopedie Januari 2015 1-24

Totale knie operatie Folder: 335 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Orthopedie Januari 2015 1-24

2-24

Voorwoord Uw behandelend orthopedisch chirurg heeft u een totale knieoperatie geadviseerd. In deze folder leest u informatie over de periode voor de operatie, de operatieve behandeling en de periode na de operatie. Maar ook waarmee en met wie krijgt u te maken en wat kunt u zelf doen om uw herstel te bespoedigen. Ook kunt u lezen over de gang van zaken bij de polikliniek, Bureau opname, de vooronderzoeken, de gesprekken met de anesthesist, de orthopedisch verpleegkundige, fysiotherapie en zo nodig met de transferverpleegkundige. 3-24

Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Leven met een knieprothese 5 2. Totale knie operatie 6 3. Voorbereidingen 7 4. Op het goede moment bloedprikken & nuchterbeleid 10 5. Opname en operatie 11 6. Na de operatie 13 7. Fysiotherapie na een totale knie prothese 15 8. Mogelijk complicaties 19 9. Telefoonnummers & veel gestelde vragen 21 Aantekeningen/thuisoefeningen 24 4-24

1. Leven met een knieprothese Onder ideale omstandigheden functioneert een knieprothese goed en gaat de rest van uw leven mee. Sommige gewrichten slijten echter al voor die tijd en worden losser. Over het algemeen blijft een knieprothese langer dan tien jaar goed functioneren. Hoe lang uw knieprothese goed blijft, is afhankelijk van allerlei factoren zoals: uw fysieke conditie, uw gewicht, de mate waarin u actief bent. Het is nuttig om te bedenken dat een prothesegewricht anders is dan een natuurlijk gezond gewricht. Tegenwoordig is het operatief implanteren van een knieprothese een veelvoorkomende en voorspelbare procedure geworden. Veel patiënten ervaren verlichting van pijn en functieverbetering vergeleken met hun situatie voor de operatie. De onderdelen van de prothese kunnen echter slijten omdat ze bij het bewegen tegen elkaar schuiven en rollen. De mate van slijtage van de kniedelen is gedeeltelijk afhankelijk van hoe ze gebruikt worden. Activiteiten die veel druk uitoefenen op het implantaat kunnen de levensduur van uw prothese verkorten. Dit komt veel voor bij zwaardere en actievere patiënten. Losraken en slijtage van de implantaten kan ertoe leiden dat een revisie-operatie nodig is: een operatie om uw prothese te vervangen. Dit onderwerp kunt u het beste met uw orthopedisch chirurg bespreken. Na plaatsing van een knieprothese is de pijn doorgaans verdwenen en de loopfunctie sterk verbeterd. Meestal kunt u de knie niet veel verder dan tot 90 graden ("haaks") buigen. Fietsen is in het algemeen goed mogelijk, hurken en knielen niet. Knieprothesen zijn tegenwoordig van hoogwaardige kwaliteit en er wordt voortdurend gewerkt aan perfectionering. De levensduur bedraagt gemiddeld tien tot vijftien jaar. Voorzichtigheid blijft echter geboden. Een knieprothese kan bijvoorbeeld los gaan zitten. Vaak is dan het plaatsen van een nieuwe prothese mogelijk. Het wordt afgeraden de "nieuwe knie" in het werk en sport zwaar te belasten; de kans op beschadiging is dan immers groter. De orthopedisch chirurg kan u hierover adviseren. Als knieprothese drager blijft de kans op infectie, ook in de toekomst bestaan. Bij sommige ingrepen moet u beschermd worden met antibiotica om zo het gevaar van infectie te vermijden. Indien u ergens in het lichaam een ernstige ontsteking heeft, dient u uw huisarts te waarschuwen. Deze zal u indien het nodig is antibiotica voorschrijven. 5-24

2. Totale knie operatie Binnenkort wordt bij u een knieoperatie uitgevoerd. Vervanging van het kniegewricht door een kunstknie (knieprothese) is een veel voorkomende operatie waar heel wat mensen met een zogenaamde "versleten knie" baat bij hebben. De operatie is geen kleinigheid en de revalidatie vraagt veel wilskracht en inspanning van u en uw naasten. Het is daarom belangrijk dat u goed geïnformeerd bent. Immers "Een goed begin is het halve werk", dat geldt ook voor deze operatie. Door een goede voorbereiding kunt u zich onnodige spanningen en teleurstellingen besparen. Wanneer is een operatie nodig Het kniegewricht is een scharniergewricht. Het kniegewricht bestaat uit drie botdelen, de knieschijf, het scheenbeen en het dijbeen. De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje kraakbeen, zodat de knie soepel beweegt. Kraakbeen is glad en verend weefsel. Bij het ouder worden of door beschadigingen in de knie vermindert de kwaliteit van het kraakbeen, men spreekt dan van slijtage (gonarthrosis), in de volksmond ook wel versleten knie genoemd. In het beginstadium kunnen de klachten veelal voldoende verholpen worden via de huisarts door middel van adviezen, pijnstillers en fysiotherapie. Als dit allemaal onvoldoende helpt, kan er een operatie overwogen moeten worden. Wat kunnen de klachten zijn? Pijn rond de knie, het bovenbeen en soms ook het onderbeen; Stijfheid bij het opstaan uit de stoel/bed, startstijfheid; Beperking van de loopafstand; Niet kunnen hurken of opkomen om te staan. Pijn is de voornaamste reden om de operatie uit te voeren. Omdat een prothese geen onbeperkte levensduur heeft, wordt de operatie bij jonge patiënten zo lang mogelijk uitgesteld. Voordelen van de operatie Een totale knieoperatie is meestal succesvol. Bijna iedereen die deze operatie heeft ondergaan, kan na de revalidatie weer lopen zonder hulpmiddelen, fietsen en zwemmen. De stijfheid van de knie vermindert, maar omdat de spieren rond de knie door langdurig bestaande pijn vaak enigszins verkort zijn, wordt de knie niet meer zo soepel als hij ooit geweest is. U blijft altijd voelen dat u een kunstknie heeft. 6-24

3. Voorbereidingen Inschrijven voor opname Tijdens het bezoek aan de orthopedisch chirurg op de polikliniek is in overleg met u besloten om tot een operatie over te gaan. U krijgt van de polikliniekassistenten een aantal papieren zoals: Vragenlijst voor de anesthesist. Deze kunt u thuis invullen en vervolgens meenemen naar de voorlichtingsbijeenkomst Ortho Service Spreekuur ; Vragenlijst voor de transferverpleegkundige. Deze kunt u direct invullen en inleveren bij de assistente op de polikliniek; Aanvraag voor E.C.G. (hartfilmpje) en laboratoriumonderzoek. U kunt met deze formulieren meestal direct dezelfde dag terecht voor onderzoek. Uitslagen onderzoeken Als uit het laboratorium onderzoek blijkt dat u een lichte bloedarmoede heeft kan de orthopedisch chirurg in overleg met de anesthesioloog een behandeling met het medicijn Eprex starten om de kans op een soms noodzakelijke bloedtransfusie te verkleinen. U wordt hiervan op de hoogte gebracht, indien dit voor u van toepassing is. Soms is het noodzakelijk dat u een bezoek brengt aan een internist, cardioloog of longarts. Als de uitslag van de onderzoeken goed zijn, kan de operatie doorgaan. Bureau opname U wordt binnen 10 werkdagen gebeld door de orthopedieplanner van Bureau opname. De planner bespreekt met u een operatiedatum af. Ortho Service Spreekuur Het Bureau opname maakt ook voor u een afspraak voor de preoperatieve onderzoeksdag en voorlichtingsbijeenkomst Ortho Service Spreekuur. Wij willen u graag zo efficiënt mogelijk helpen. Daarom hebben we alle preoperatieve onderzoeken en de voorlichting op één dag gepland. U ontmoet op deze dag: een orthopedieverpleegkundige, medewerker anesthesie, evt. transferverpleegkundige, en fysiotherapeut. Omdat u veel informatie ten gehore krijgt is het aan te raden om iemand mee te nemen. Orthopedie verpleegkundige De orthopedische verpleegkundige bespreekt met u de gang van zaken tijdens de opname. 7-24

Zij zal u een aantal vragen stellen, u heeft de gelegenheid om vragen over de opnameperiode te stellen. De verpleegkundige bekijkt met u welke zaken u al voor de opname geregeld moet hebben. Transferverpleegkundige Aan de hand van de vragenlijst die u ingevuld hebt en het eventuele gesprek met de transferverpleegkundige (dit is niet bij iedereen noodzakelijk) wordt bekeken welke nazorg zij voor u kan regelen. De transferverpleegkundige bespreekt met u de nodige nazorg na ontslag uit het ziekenhuis. Afhankelijk van de thuissituatie en de indicatiecriteria zijn dit de mogelijkheden voor nazorg: Naar huis met of zonder thuiszorg; Tijdelijk naar een revalidatie afdeling. Hiervoor komt u in aanmerking met een indicatie voor geriatrische revalidatie; Hotelzorg. Hiervoor heeft u geen indicatie nodig, informatie over de kosten kunt u opvragen bij de transferverpleegkundige. Heeft u vragen over welke nazorg u in aanmerking komt, neem dan contact op met de transferverpleegkundige van het Flevoziekenhuis. Fysiotherapeut De revalidatie van de totale knie operatie start direct na de operatie. Daarom is het van belang om van te voren al te oefenen. Tijdens de voorlichting leert u met elleboogkrukken te lopen (of eventueel andere loophulpmiddelen), wordt u voorbereid op een aantal transfers (b.v. in en uit bed) en worden u een aantal oefeningen aangeleerd. Na ontslag uit het ziekenhuis zal de revalidatie verder gaan: u maakt zelf de keuze waar dat is. Bij een fysiotherapeut uit het ziekenhuis, gezondheidscentrum of vrijgevestigde praktijk bij u in de buurt. De eerste behandelingen vinden bij u thuis plaats. Anesthesie medewerker Om een operatie te ondergaan, is het noodzakelijk dat er een vorm van anesthesie wordt toegediend. Om eventuele risico's voor, tijdens en na de operatie te kunnen inschatten zal door de anesthesist een preoperatief onderzoek worden gedaan. De anesthesist praat met u over uw algemene gezondheidstoestand en verricht zo nodig lichamelijk onderzoek. Als de uitslag van de onderzoeken goed is kan de operatie doorgaan. 8-24

Tijdens het preoperatief spreekuur zal de anesthesist afspraken met u maken over de gang van zaken rond de operatie. Zo zal besproken worden of u voor de operatie narcose of een ruggenprik (soms gecombineerd met lichte slaapmedicijnen) krijgt. Anti-stollingsmiddelen Indien u anti-stollingsmiddelen gebruikt, is het noodzakelijk dat u stopt met innemen voor de operatie: Sintrommitis (acenocoumarol): 3 dagen voor de operatie stoppen met innemen. Marcoumar (Fenprocoumon): stopt u 1 week voor de operatie. Ascal: alleen mee te stoppen als de anesthesist of orthopeed dit met u heeft afgesproken, u stopt dan 1 week voor de operatie. Verder van belang Heeft u in de periode voorafgaand aan de operatie wondjes, huidirritaties, ontstoken nagels, schimmelinfecties, tandwortelontsteking of elders ontstekingen, bijvoorbeeld een blaasontsteking neem dan contact op met de polikliniek Orthopedie. 9-24

4. Op het goede moment bloedprikken! Op de voorlichtingsdag heeft u een formulier mee gekregen om bloed te laten prikken voor de 2 e keer. Wat moet u doen met het formulier bloedprikken? De dag voor uw operatie laat u weer bloedprikken bij de afdeling Bloedafname. Wordt u op maandag geopereerd? Dan kunt op vrijdagmiddag om 15:00 uur terecht bij de afdeling Bloedafname. Nuchterbeleid Als u wordt opgenomen in het ziekenhuis op de dag dat u geopereerd wordt, dan geldt het volgende nuchterbeleid: tot 6 uur voor aanmelding in het ziekenhuis alles eten en drinken. tot 2 uur voor aanmelding in het ziekenhuis helder drinken zoals: - water, koffie, thee zónder melk(-poeder), - (prik-)limonade zoals Cola of Sinas, - heldere vruchtendrank zoals appelsap, - maar géén melk(-poeder), - géén vruchtensappen met stukjes of pulp zoals sinasappelsap, - géén heldere bouillon want deze bevat vetdruppels, die de maaglediging vertragen. tot 1 uur voor aanmelding in het ziekenhuis medicatie met een slokje water, indien afgesproken met uw anesthesioloog/arts. Belangrijk: Zorg ervoor dat u uw eigen medicatie (ook pufjes) de ochtend van de operatie inneemt zoals u dat altijd doet, behalve de medicatie waarvan u te horen heeft gekregen hiermee te moeten stoppen (bijvoorbeeld u diabetesmedicatie of bloedverdunners). Let op: Laat u niet op tijd bloed prikken en bent u niet nuchter, dan kan de operatie niet plaatsvinden. 10-24

5. Opname en operatie Meenemen naar het ziekenhuis: Wanneer u voor opname komt, neemt u naast de gebruikelijke zaken als nachtgoed en toiletartikelen ook mee: de medicijnen die u reeds thuis gebruikt voor 24 uur. gemakkelijke kleding, stevige ruime schoenen die vast aan de voeten zitten, badslippers/stevige pantoffels voor was en toiletgang. elleboogkrukken (deze kunt u lenen bij de thuiszorgwinkel). verlengde schoenlepel, 'helping hand' en kousenaantrekker (te koop bij de thuiszorgwinkel). 2 euro munt om u kledingkast op slot te doen en om een rolstoel te lenen. U heeft van Bureau opname een tijdstip doorgekregen hoe laat u zich voor opname in het ziekenhuis moet melden. U kunt zich melden bij mijninfopunt (direct links van u in de centrale hal). Als u het prettig vindt, wordt u vervolgens naar de verpleegafdeling Short stay/orthopedie begeleid. Daar wordt u ontvangen door een verpleegkundige. De verpleegkundige checkt bij u de gegevens die tijdens het Ortho Service Spreekuur zijn vastgelegd en verwerkt eventuele veranderingen. De verpleegkundige zal, aan de hand van het protocol orthopedie, de nodige voorbereidingen treffen. Om misverstanden te voorkomen markeert zij in overleg met u de te opereren knie. Operatie U bent nuchter, zie het kopje Nuchterbeleid Een uur voor de operatie krijgt u van de verpleegkundige premedicatie (tabletjes) ter ontspanning en pijnstillend om alvast een spiegel op te bouwen. Daarna brengt een verpleegkundige u naar operatieafdeling. De operatie vindt plaats onder volledige narcose of een kortwerkende ruggenprik, in beide gevallen gecombineerd met LIA (Lokale infiltratie Anesthesie, kortweg een plaatselijke verdoving in hoge concentraties). Deze nieuwe LIA techniek geeft betere pijnstilling, minder misselijkheid en werkt zo goed, dat al enkele uren na de operatie kan worden begonnen met staan en lopen onder begeleiding. Bij de operatie wordt de knie opengemaakt door een verticale snee van ongeveer twintig centimeter over de voorkant van de knie. Tijdens de operatie verwijdert de chirurg de aangetaste gewrichtsvlakken. Het resterende kraakbeen zal worden 11-24

verwijderd. Op het bovenbeen wordt door de orthopedisch chirurg een nieuw metalen oppervlak geplaatst. Op het onderbeen wordt een metalen plaat met kunststof glijlager aangebracht. Indien de knieschijf slecht is, wordt deze vervangen. De plaatsing wordt soms gedaan met behulp van computernavigatie, tenzij het bot te veel ontkalkt is (osteoporose). Computernavigatie garandeert in bijna alle gevallen een perfecte uitlijning van de prothesedelen. Het kapsel wordt gehecht en de operatiewond wordt gesloten door middel van hechtingen. De ingreep duurt ongeveer 2 uur. Na de operatie gaat u naar de uitslaapruimte waar u gedurende de eerste uren intensief bewaakt en gecontroleerd wordt. Als u voldoende hersteld bent, gaat u terug naar uw eigen afdeling, nadat u bent geïnstalleerd op uw kamer wordt uw contactpersoon gebeld. 12-24

6. Na de operatie Na de operatie is uw knie ingepakt in een drukverband. In de meeste gevallen steken daaruit een of meer drains. Dit zijn slangetjes waardoor bloed en wondvocht worden afgevoerd. In de meeste gevallen kan het opgevangen bloed na filtering binnen de eerste 6 uur worden teruggegeven via het infuus. Na een dag worden deze drains verwijderd en ook het drukverband. Ook heeft u een infuus in uw arm. Om het risico van ontsteking zo klein mogelijk te maken, krijgt u tijdens en na de operatie via dit infuus antibiotica. Verder schrijft de arts een injectie Fraxiparine voor om trombose te voorkomen. Dit medicijn krijgt u 1 keer per dag gedurende 6 weken. Na ontslag moet u dit zelf toedienen, de verpleegkundige geeft u tijdens uw opname hierover instructie. Als u bekend bent bij de trombosedienst dan hoeft u thuis in principe niet meer te gebruiken. Indien mogelijk komt u een paar uur na de operatie al uit bed en zet u de eerste stappen al dezelfde dag. U mag uw geopereerde been direct volledig belasten. U wordt begeleid bij eerste passen die u met een looprekje door uw kamer maakt. Dagen na de operatie Na de persoonlijke verzorging op het randje van het bed of in de badkamer helpen de verpleegkundige en/of de fysiotherapeut u in een stoel. Het is de bedoeling dat u in comfortabel zittende kleding of huispak uit bed gaat. Samen met de fysiotherapeut gaat u oefeningen uitvoeren en lopen met behulp van een looprekje. De fysiotherapeut neemt oefeningen met u door die gericht zijn op vooral het buigen en strekken van de knie. Het is zeer belangrijk dat u deze oefeningen ook zelf regelmatig herhaalt. Ook wordt er bloed afgenomen en een röntgenfoto van uw knie gemaakt. De fysiotherapeut komt elke dag bij u langs. De oefentherapie en looptraining worden opgevoerd tot een niveau waarop u zelfstandig en veilig kan functioneren. U mag naar huis zodra: u veilig kunt mobiliseren, indien nodig ook traplopen; de wond er rustig uitziet; eventuele nazorg geregeld is. 13-24

In veel gevallen kunt u na 1 of 2 nachten naar huis. Dit kan zijn aan het einde van de dag of in de ochtend. Denk aan: vervoer, opvang thuis enz. Ook als u bij ontslag gaat revalideren in Flevoburen dan moet u er zelf voor zorgen dat u daar naar toe wordt gebracht. Controle afspraak Ongeveer 14 dagen na de operatie worden uw hechtingen verwijderd op de polikliniek Orthopedie door de verpleegkundige. Drie maanden na de operatie wordt er een controle foto gemaakt op de afdeling Radiologie en komt u voor controle bij uw behandelend arts op de polikliniek. De secretaresse van de afdeling zal de 1 e afspraak voor u maken. 14-24

7. Fysiotherapie na totale knie prothese Op de dag van de operatie begint het revalidatieproces. U wordt door de fysiotherapeut binnen 6 uur na de operatie uit bed gehaald. De fysiotherapeutische behandeling is gericht op het vergroten van de beweeglijkheid van de knie en het aanleren van een veilige manier van lopen. Verder wordt er tijdens de opname gestart met actieve oefentherapie om de spieren te versterken. Ook worden de algemene dagelijkse activiteiten zoals een transfer in en uit bed geoefend tijdens het revalidatieproces zodat u dit thuis zelfstandig kunt uitvoeren. Het streefdoel voor ontslag is dat u weer zelfstandig kunt functioneren in het dagelijks leven. De fysiotherapeutische doelen zijn: Zelfstandig in en uit bed kunnen komen. Zelfstandig opstaan uit de stoel en weer gaan zitten. Op een veilige manier kunnen lopen met elleboogkrukken/rollator. Traplopen indien nodig. Zelfstandig leren buigen en strekken van de knie. Houding in bed Belangrijk tijdens het liggen is dat de geopereerde knie gestrekt ligt. Dit betekent dat er geen rolletje onder de geopereerde knie kan worden geplaatst. Lopen met elleboogkrukken en rollator Belangrijk om te weten is dat u de komende 6 weken loopt met 2 elleboogkrukken of rollator. De elleboogkrukken zorgen voor stabiliteit en steun tijdens het lopen. In overleg met de fysiotherapeut kunt u na 6 weken afbouwen buitenshuis naar 1 elleboogkruk. De elleboogkruk plaatst u aan de niet geopereerde zijde, tevens start u met lopen zonder elleboogkrukken binnenshuis. Juiste hoogte van de elleboogkrukken/rollator Ga rechtop staan en laat uw armen langs uw lichaam hangen. De elleboogkruk/rollator heeft de juiste hoogte als het handvat zich ter hoogte van uw polsgewricht bevindt. Lopen met twee elleboogkrukken 1. Breng beide elleboogkrukken tegelijk naar voren. 2. Plaats de voet van het geopereerde been tussen de twee elleboogkrukken. 3. Plaats vervolgens het niet geopereerde been een staplengte ervoor. Handeling 1 en 2 kunnen ook tegelijk worden uitgevoerd. 15-24

Zitten Ga de eerste weken na de operatie bij voorkeur in een stoel met armleuningen zitten. Het is wenselijk als de stoel niet te laag is in verband met de buiging van de knie. Maak tijdens het gaan zitten en gaan staan gebruik van de armleuning. Tijdens deze transfer strekt u de geopereerde knie. Hiermee voorkomt u dat de knie teveel buigt, wat mogelijk pijnlijk kan zijn. Traplopen Traplopen wordt indien nodig geoefend samen met de fysiotherapeut. Gebruik bij het traplopen aan een kant de leuning en aan de andere kant een elleboogkruk. Om de trap op te lopen, zet u eerst het niet geopereerde been op de traptrede, daarna het geopereerde been en de kruk als laatste. Om de trap af te lopen, zet u eerst de elleboogkruk omlaag, daarna het geopereerde been en het niet geopereerde been als laatst. Autorijden Gedurende de eerste zes weken mag u niet zelf autorijden, meerijden kan wel. Dit heeft te maken met de aansprakelijkheidsverzekering. U kunt het beste instappen op de volgende manier: 1. Parkeer de auto iets verder van de stoep af. 2. Zet de stoel in zijn geheel naar achter. 3. Plaats een plastic zak op de autostoel. 4. Ga met de rug naar de auto staan. 5. Houd u aan de portielstijlen vast. 6. Plaats beide benen buiten de auto en ga rustig zitten. 7. Draai met beide benen tegelijk de auto in. Activiteiten die u de eerste 6 weken niet mag uitvoeren Zelf autorijden. Zonder elleboogkrukken of rollator lopen. Doorlopen op de trap (gebruik altijd een aansluitpas). Zwemmen. Fietsen (in overleg met de fysiotherapeut kunt u wel op een hometrainer, hierbij is voldoende buiging >100 graden van de knie nodig). Afhankelijk van uw herstel, bepaald de fysiotherapeut wanneer u bovenstaande activiteiten weer kan uitvoeren. Dit is afhankelijk van uw herstel. Zwelling Na de operatie kan de knie pijnlijk en gezwollen zijn, er rood uitzien en warm aanvoelen. Om dit te verminderen kunt u uw knie dagelijks koelen middels een ijspakking. Let op: leg deze ijspakking nooit rechtstreeks op de huid, maar doe er eerst een droge, schone theedoek onder. De ijspakking mag maximaal 10 16-24

minuten worden gelegd op de geopereerde knie zijde. De zwelling zal geleidelijk na de operatie verminderen. Fysiotherapie thuis Zodra u thuis bent gaat de fysiotherapeut thuis verder met het revalidatieproces. U moet zelf hiervoor een afspraak maken met een fysiotherapeut bij u in de buurt. Het streven is dat u binnen 48 uur een fysiotherapeut ziet. Oefeningen voor thuis In deze folder staan een aantal oefeningen die u thuis tenminste 3 keer per dag moet uitvoeren. Het doel van deze oefeningen is om de beweeglijkheid en spierkracht in stand te houden en het liefst te vergroten. Dit geldt zowel voor het buigen als het strekken van de knie. Voor iedere oefening geldt 3 keer per dag 3 series van 15 herhalingen. Oefening 1: quadriceps setting De quadriceps is een van de belangrijkste spieren van het bovenbeen. Deze zorgt voor stabilisatie van het kniegewricht en voor een goede strekking van de knie. Liggend op de rug of zittend met de knie gestrekt, kunt u de quadriceps aanspannen. Hierbij drukt u de knieholte tegen het matras en trekt u de tenen naar de neus of drukt de voetzool plat tegen het einde van het bed. Het aanspannen houdt u vijf seconden aan en daarna probeert u de spier volledig te ontspannen Oefening 2: knie buiging op een stoel Bij deze oefening is het de bedoeling dat u zittend op een stoel, uw knie zover mogelijk buigt. U doet dit door uw voet naar achter te schuiven onder uw stoel. U kunt een handdoek onder de voet leggen, waardoor u makkelijker kan schuiven over de grond. Oefening 3: knie strekken op een stoel Bij deze oefening is het de bedoeling dat u op een stoel zit. U probeert de knie te strekken door de voet van de grond omhoog te bewegen. Belangrijk is dat alleen uw onderbeen en voet beweegt en het bovenbeen moet u rustig op de stoel laten liggen. Houd het been 6 seconden gestrekt en laat het dan gecontroleerd en langzaam terug naar beneden bewegen. 17-24

Oefening 4: pendelen Bij deze oefening moet u op een hoge stoel/bed zitten, voeten mogen de grond niet raken. Laat uw been afhangen en probeer uw knie te buigen en te strekken door een zwaaibeweging. In het begin mag u het geopereerde been ondersteunen met het niet geopereerde been. Oefening 5: been gestrekt heffen Deze oefening is heel belangrijk om makkelijk in en uit het bed te kunnen komen. Bij deze oefening moet u liggen op een bed of rechtop zitten. U probeert het been gestrekt omhoog te heffen, de tenen wijzen naar boven. Houd het been 10 seconden gestrekt omhoog en laat het dan gecontroleerd langzaam naar beneden zakken. De eerste dagen na de operatie is deze oefening heel moeilijk, dit is normaal. 18-24

8. Mogelijke complicaties Ondanks alle zorg die besteed wordt aan de operatie, kunnen er soms toch nog complicaties optreden zoals: Nabloeding. Bij een lichte nabloeding krijgt u enkele dagen bedrust, bij een grote nabloeding moet de bloeduitstorting vaak operatief verwijderd worden. Infectie van de knieprothese of het gebied eromheen. Stijfheid van de knie. Soms is het nodig de knie onder narcose door te bewegen om de revalidatie te bevorderen. Trombose. Om dit te voorkomen moet u gedurende 6 weken Fraxiparine injectie gebruiken. Deze moet u eenmaal per dag zelf prikken. Loslating van de knieprothese na langere tijd. De knieprothese kan dan eventueel weer vervangen worden. Tijdens de operatie (of later) kan door druk van een bloeding een zenuw uitvalsverschijnselen van de voetheffers vertonen, die tijdelijk maar soms blijvend kunnen zijn. Dit is een zeer zeldzame complicatie. Tijdens de operatie wordt soms een kleine huidzenuw geraakt waardoor gedurende langere tijd een dove plek aan beide kanten van het litteken ontstaat. Tips In het ziekenhuis bent u zo goed mogelijk voorbereid op de situatie thuis. Toch is het belangrijk om op het volgende te letten: Om dingen van de grond te pakken kunt u eventueel gebruik maken van een helping hand, ook wel verlengde arm genoemd. Vraag hulp bij het wassen van de voeten en het aan- en uittrekken van de kousen en/of schoenen of gebruik hulpmiddelen. Ga thuis niet in bad! Dit in verband met het in- en uitstappen en het week worden van de wond. Wissel lopen, staan en zitten regelmatig af. Wij raden u aan dagelijks de oefeningen te doen welke u geleerd heeft. Liever meerdere keren per dag kort oefenen, dan één keer lang. U mag geen zware dingen tillen. Leg uw benen omhoog als deze gezwollen zijn. Voorkom uitglijden; haal losse kleden weg en gebruik in de douche een antislipmat. 19-24

Advies t.a.v. pijn en zwelling Wanneer u thuis door moet gaan met pijnmedicatie kunt u deze innemen volgens afspraak. Om zwelling en pijn te verminderen kunt u 3 keer per dag maximaal 10 minuten een ijspakking op de wond leggen. Let op dat u altijd een schone en droge doek tussen ijspakking en huid legt. 20-24

9. Telefoonnummers & veel gestelde vragen Neem bij onderstaande symptomen in de eerste weken na ontslag contact op met het Flevoziekenhuis als: de wond meer vocht of bloed gaat lekken; de knie dik of rood wordt en/of meer pijn gaat doen; u niet meer op uw been kan staan, terwijl dit eerder goed mogelijk was; u koorts krijgt. Vragen? Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen tijdens de voorlichtingsbijeenkomst. Ook kunt u contact opnemen met uw behandelend specialist via het secretariaat polikliniek Orthopedie. Contactgegevens Polikliniek Orthopedie, (036) 868 8805 (ma. t/m vrij, 09.00-12.00 uur en van 13.30-16.30 uur) en in Spoedpost, (036) 868 8811 ( s avonds en in het weekend). Voor vragen met betrekking tot het verpleegkundig spreekuur kunt u contact opnemen met de verpleegafdeling Short stay/orthopedie, (036) 868 8856. Voor vragen met betrekking tot het transferverpleegkundige spreekuur kunt u één van de transferverpleegkundigen telefonisch bereiken via de centrale receptie van het Flevoziekenhuis: (036) 868 8765. Voor vragen met betrekking op de fysiotherapie; deze is dagelijks bereikbaar via: (036) 868 8814. Thuiszorgwinkels Hulpmiddelen zijn o.a. te (gratis) lenen, huren of verkrijgen bij: Vegro Thuiszorgwinkel Almere Stad: Randstad 21-22, 1314 BM Almere Stad Telefoon: 0800-2 88 77 66 (gratis) Geopend: maandag t/m vrijdag van 09.00-17.30 uur Zaterdag van 10.00-16.00 uur. www.vegro.info, e-mail: info@vegroverpleegartikelen.nl Vegro Thuiszorgwinkel Almere Buiten Reykjavikstraat 1 1334 KG Almere Buiten Telefoon: 0800-2 88 77 66 (gratis) 13-11-2009 21-24

Geopend: maandag t/m vrijdag van 09.00-17.30 uur. Zaterdag van 10.00-16.00 uur. www.vegro.info, e-mail: info@vegroverpleegartikelen.nl Thuiszorgwinkel Welzijnszorg, Hospitaalpromenade 2 in Almere Stad, (036) 750 1320. Veel gestelde vragen Welke prothesen gebruikt het Flevoziekenhuis In het Flevoziekenhuis worden knieprothesen gebruikt van de firma DePuy Orthopaedics, een afdeling van Johnson & Johnson. Wat is de gemiddelde leeftijd waarop mensen een knieprothese krijgen? De gemiddelde leeftijd is 65-72 jaar. Sinds ik op de wachtlijst sta heb ik minder pijn in mijn knie. Wat moet ik doen? Als de pijn minder is geworden kan dat betekenen dat u niet geopereerd hoeft te worden. Mocht u om welke reden dan ook twijfelen, bespreek dit dan met uw eigen huisarts of orthopedisch chirurg. Kan ik geopereerd worden als ik een wondje aan mijn been heb? Helaas zal uw operatie uitgesteld moeten worden als u een wondje heeft aan het been dat geopereerd moet worden. Mocht u in de week voor uw operatie merken dat u een wondje aan uw been heeft, neem dan contact op met de polikliniek Orthopedie. Hoe gevaarlijk is het implanteren van een knieprothese? Bij elke grote operatie is er een kleine kans op overlijden. Heb ik na de operatie geen pijn meer? Tijdens de operatie wordt de oorzaak van uw pijn weggenomen. U moet er echter wel rekening mee houden dat uw nieuwe gewricht en de wond tot twaalf weken na de operatie behoorlijk pijnlijk kunnen zijn. Om deze pijn te verminderen kan het ziekenhuispersoneel verschillende vormen van pijnverlichtende technieken toepassen, zoals zenuwblokkades, orale pijnstillers, ijspakkingen en beenoefeningen. De pijn na het plaatsen van een knieprothese wordt geleidelijk aan minder, beginnend ongeveer een maand na de operatie. Drie tot vier maanden na de operatie treedt een aanzienlijke verbetering op. Soms voelt men een doffe pijn na lange wandelingen. Dit gevoel kan optreden tot ongeveer twaalf maanden na de operatie. 'Startpijn' (pijn bij de eerste stappen na het opstaan) kan nog een poosje aanhouden. Dit pijnlijke gevoel verbetert zonder behandeling. Het betekent niet dat de prothese niet goed functioneert of los zit! 22-24

Hoe lang blijft mijn knie dik? De knie en enkel kunnen dik worden, dit is normaal en kan enkele weken aanhouden. Het dik worden vermindert door dagelijks de benen hoog te leggen, één uur 's morgens en één uur 's avonds. De zwelling is over het algemeen 's avonds het grootst en neemt af wanneer u de oefeningen goed blijft doen. Hoe lang zal ik in het ziekenhuis blijven? U gaat meestal 2 dagen na uw operatie met ontslag, naar huis of revalidatie. Wanneer mag ik weer op mijn zij slapen? U mag op uw zij slapen met een kussen tussen de benen, zodat u comfortabel ligt. Plaats nooit een kussen onder de knie. Hoe lang blijft mijn knie warm aanvoelen? Uw knie kan gedurende zes tot twaalf maanden na de operatie warm aanvoelen. 23-24

Aantekeningen/thuisoefeningen 24-24