EINDRAPPORTAGE QUICK SCAN MAATSCHAPPELIJKE STAGES REGIO HOLLAND RIJNLAND

EINDRAPPORTAGE QUICK SCAN MAATSCHAPPELIJKE STAGES REGIO HOLLAND RIJNLAND

060808-293/Tbo/MS/8.6128 Voorwoord In de periode begin mei tot eind juli 2008 heeft PJ PARTNERS gewerkt aan het uitvoeren van de Quick Scan Maatschappelijke Stages in de regio Holland Rijnland. Opdrachtformulering PJ PARTNERS is gevraagd een eerste overzicht te maken van de scholen en instellingen in de regio die op dit moment voor leerlingen maatschappelijke stages hebben georganiseerd. Tevens zou in het overzicht de lokale of regionale steunpunten opgenomen moeten worden die bij de organisatie van de maatschappelijke stages betrokken zijn. Tot slot is PJ PARTNERS gevraagd een advies uit te brengen hoe de coördinatie in de toekomst vormgegeven kan worden, welke partners daarbij van belang zijn en hoe de mogelijkheden voor financiering benut kunnen worden door gemeenten en door scholen. Aanpak en werkwijze a. PJ PARTNERS benadert de steunpunten voor vrijwilligerswerk in de regio, de beleidsmedewerkers bij de gemeenten en de middelbare scholen met een korte vragenlijst met als doel te inventariseren wie er op dit moment actief werken aan maatschappelijke stages. b. PJ PARTNERS maakt een selectie van methoden die al met succes worden toegepast om de diverse betrokken partijen wegwijs te maken in de aanpak van de maatschappelijke stages. Het gaat er met name om de diverse taken en verantwoordelijkheden te benoemen van alle betrokkenen. We onderscheiden hierbij de scholen, de instellingen die stages bieden, de steunpunten vrijwillige inzet, de gemeenten en de expertisecentra. De opdracht is aan te geven hoe kunnen zij optimaal kunnen samenwerken en van elkaars kennis gebruik kunnen maken. c. PJ PARTNERS adviseert de RAS-gemeenten over een geschikte aanpak op de korte en middellange termijn in de regio Holland Rijnland. In hoofdstuk 1 is informatie te vinden over de maatschappelijke stage. Hoofdstuk 2 geeft een samenvatting van de onderzoeksresultaten met de conclusies per doelgroep. Hoofdstuk 3 geeft een nadere analyse van de diverse partijen die betrokken zijn bij maatschappelijke stages, hoe zij zich tot elkaar verhouden en hoe de gemeente in het geheel kan opereren. Dit hoofdstuk wordt afgerond met een aantal aanbevelingen. In de bijlagen is meer gedetailleerde informatie te vinden. Wij bedanken alle gemeenten, scholen en instellingen die hebben meegewerkt aan dit onderzoek en hopen dat alle betrokkenen met succes aan de slag kunnen gaan met het organiseren van maatschappelijke stages voor de leerlingen van het voortgezet onderwijs in Holland Rijnland. Truus Boerma, adviseur Theo van Wifferen, adviseur Hildebrand Konijn, adviseur en onderzoeker Rotterdam, 30 juli 2008.

Inhoud 1. Inleiding, informatie over de maatschappelijke stage 1 2. Aanpak en resultaten van de quick scan, samenvatting en conclusies 5 3. Aanbevelingen 9 Bijlagen Bijlage 1 - Taken van de makelaar vrijwillige inzet en maatschappelijke stages 15 Bijlage 2 - Budgetten voor de gemeenten 19 Bijlage 3 - Informatiebronnen 21 Bijlage 4 - Benaderde scholen 23 Bijlage 5 - Benaderde steunpunten 25 Bijlage 6 - Betrokken gemeenten 27 Bijlage 7 - Samenvatting uitkomsten 29

1. Inleiding, informatie over de maatschappelijke stage Het kabinet Balkenende IV heeft de maatschappelijke stage als één van de prioriteiten in het beleidsprogramma opgenomen. De Tweede Kamer heeft het plan van aanpak goedgekeurd. Doel van de maatschappelijke stage is: Alle jongeren maken tijdens hun schooltijd kennis met én leveren een onbetaalde bijdrage aan de samenleving. Dit bevordert de betrokkenheid van jongeren bij de samenleving en dit bevordert weer de maatschappelijke samenhang. Dit programmapunt van het kabinet past goed in het kader van de WMO. Hierbij zijn een aantal prestatievelden relevant: 1. Sociale cohesie, leefbaarheid, 2. Preventief jeugdbeleid en 4. De ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligerswerk. Immers, ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligerswerk (4) levert een bijdrage aan sociale cohesie (1). Betrekken van jongeren bij vrijwilligerswerk (MaS) kan een bijdrage zijn aan preventief jeugdbeleid (2). Bovendien draagt hun actieve inzet en betrokkenheid bij aan de civil society (1). Tenslotte zullen zij in hun latere leven bewuster en gemotiveerder hun vrijwillige inzet leveren (4). In 2011-2012 wordt de maatschappelijke stage verplicht voor alle scholen Dit houdt in dat leerlingen die vanaf het schooljaar 2011-2012 instromen in het voortgezet onderwijs, een maatschappelijke stage moeten lopen van minimaal 72 uur (exclusief de voorbereiding op de stage. Leerlingen die geen maatschappelijke stage hebben afgerond ontvangen geen diploma. Het kabinet heeft gekozen voor een gefaseerde invoer, zodat o.a. scholen voldoende tijd hebben om de invoering van de maatschappelijke stage tot een succes te maken. De eerste twee jaar staat stimuleren en van elkaar leren voorop. Vanaf 2009-2010 wordt de invoering versneld; alle scholen doen mee en zoveel mogelijk leerlingen lopen maatschappelijke stage. Inmiddels lopen zo n vijfhonderd scholen in Nederland voor de troepen uit. Taak van de gemeente Iedere gemeente is verantwoordelijk voor het beleid rond de maatschappelijke stage. De gemeente zorgt voor de ontwikkeling van een effectieve lokale of regionale infrastructuur voor bemiddeling en ondersteuning van het vrijwilligerswerk en de maatschappelijke stage; ofwel: de ontwikkeling van een goede makelaarsfunctie. Daarbij moet de gemeente zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande initiatieven. Is er al een steunpunt vrijwilligerswerk actief op een of meerdere van bovengenoemde taken? Dan kan de gemeente ondersteunen bij het uitbreiden van het takenpakket. Dit kan samen met een aantal andere ondersteunende partijen, bijvoorbeeld vanuit de sport of de zorg of vanuit een welzijnsorganisatie. Is er nog geen partij actief op dit vlak? Dan zal de gemeente moeten helpen in de ontwikkeling van een lokale makelaarsfunctie. Met ingang van 2011 zullen in Holland Rijnland ongeveer 4.400 scholieren hun intrede doen als stagiaire in het vrijwilligerswerk. Dit betekent enerzijds de opdracht aan honderden grote en kleine vrijwilligersorganisaties om ruimte aan stagiaires te bieden. Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 1

Anderzijds is de maatschappelijke stage ook een kans voor het vrijwilligerswerk om hun organisatie te verjongen en te vernieuwen en nieuwe generatie vrijwilligers aan zich te binden. Taken makelaarsfunctie De ministeries van OCW en VWS hebben gezamenlijk de makelaarsfunctie geformuleerd. De formulering gaat verder dan de maatschappelijke stage en richt zich op het brede vrijwilligersbeleid. Want de inzet op de maatschappelijke stage vormt slechts een onderdeel van het takenpakket van de maatschappelijke makelaar. Taak 1: Het versterken van het vrijwilligerswerk in den brede en het zorgen voor een passend aanbod. Taak 2: Het ondersteunen van organisaties bij het plaatsen van stagiair(e)s en vrijwilligers. Taak 3: Bevorderen dat de stagiair van nu de vrijwilliger van de toekomst wordt. In bijlage 1 is een lijst opgenomen met concretisering van de drie bovenstaande makelaarstaken en zijn tips daarvoor opgenomen. Taak van de scholen De school is eindverantwoordelijk voor: a. de voorbereiding van de leerling op de stage; b. het organiseren van de stage in samenspraak met de ontvangende organisatie; c. het stagecontract; d. de begeleiding van de leerling in het stagetraject; e. de evaluatie van de stage. De scholen kunnen bij de uitvoering van deze taken met anderen samenwerken dan wel taken uitbesteden. Dat is de keuze van de scholen. In de periode 2008-2009 moeten de scholen ervaring opdoen met maatschappelijke stages. In de periode 2010-2011 werken de scholen aan een invoeringsplan maatschappelijke stage dat onderdeel is van het schoolwerkplan. Dit moet klaar zijn met ingang van het schooljaar 2011-2012. Alle leerlingen die dan instromen, zullen binnen de schooluren 72 uur aan vrijwillige inzet besteden. Taak van de stagebiedende organisaties Vrijwilligersorganisaties en instellingen die met vrijwilligers werken hebben binnen het beleid rond maatschappelijke stage geen specifieke verplichtingen. Zij worden, traditiegetrouw, geacht op basis van vrijwilligheid mee te werken aan de uitvoering van de stages die de scholen moeten organiseren. Een aantal landelijke organisaties is evenwel met het initiatief gekomen om zich garant te stellen voor een aantal stages per jaar. Zij hebben hiervoor met de VNG convenanten gesloten. Ook lokaal werkende organisaties zijn al enthousiast van start gegaan om met de scholen samen te experimenteren met vrijwilligersklussen op maat voor de scholieren. Niet voor niets heeft het concept van de maatschappelijke stage een breed draagvlak bij het publiek. Velen beseffen dat deze formule een kans is voor het vrijwilligerswerk om zich te verjongen en te vernieuwen. 2

Echter, heel veel organisaties zijn nog niet goed op de hoogte of zien op tegen het extra werk dat zij op zich af zien komen. Hier ligt een taak voor gemeenten en voor de makelaars om deze organisaties inzicht te geven in de mogelijkheden en kansen. Financiering voor gemeenten Alle gemeenten ontvangen geld voor de ontwikkeling van een effectieve, lokale of regionale infrastructuur voor bemiddeling en ondersteuning van vrijwilligerswerk en maatschappelijke stage. Voor de duidelijkheid: deze gelden zijn dus niet alleen bestemd voor maatschappelijke stages, maar voor de ondersteuning van de vrijwillige inzet in zijn algemeenheid. Het totale beschikbare budget voor de gemeenten loopt op van 5 miljoen in 2008 tot 30 miljoen in 2011. Per jaar gaat de helft van het geld naar alle 443 gemeenten, verdeeld naar rato van het aantal inwoners per gemeente. De andere helft wordt verdeeld onder de 225 gemeenten die binnen de gemeentegrenzen een hoofdvestiging van een VO-school hebben. Met dit geld worden gemeenten geacht de makelaarsfunctie realiseren. Gemeenten met een VO-school krijgen meer budget. Dit stelt de gemeente in staat om bijvoorbeeld de scholen en de steunpunten voor vrijwilligerswerk te faciliteren om gezamenlijk de makelaarsfunctie vorm te geven. In bijlage 2 is te zien wat de budgetten zijn voor de gemeenten van Holland Rijnland. Daarbij is per gemeente gekeken: a. naar het budget dat bij alle gemeenten binnenkomt via het Ministerie van VWS, gebaseerd op het inwoneraantal en b. naar het budget dat binnenkomt bij gemeenten met een VO-school binnen hun grenzen, gebaseerd op het aantal leerlingen. Wat hierbij opvalt is, dat het budget van OCW alleen gaat naar gemeenten waar de hoofdvestiging van een scholengemeenschap is. Terwijl bijna alle gemeenten een of meer nevenvestigingen van scholengemeenschappen binnen hun grenzen hebben. Voor scholen Het komende schooljaar 2008-2009 krijgen middelbare scholen 27 miljoen euro voor de maatschappelijke stage, het jaar erop 45 miljoen. Het afgelopen jaar was dat 12 miljoen euro. Vanaf 2008-2009 krijgen scholen per stagelopende leerling 146,00. Dit bedrag loopt in de periode tot 2011 op naar ongeveer 485,00 per stagiair. Tot 2011 zijn deze gelden geoormerkt voor de maatschappelijke stages, daarna niet meer, maar de intentie is natuurlijk wel dat het budget ook in de toekomst daaraan besteed wordt. Budget per school per leerling 2007-08 2008-09 2009-10 2010-11 2011-12 Bedrag per telleerling 13,25 28,- 48,- 88,25 105,- Bedrag per MaS leerling 62,75 136,- 223,- 407,25 485,- Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 3

Een rekenvoorbeeld: een school met 1.000 leerlingen, waar per jaar ca. 220 jongeren op maatschappelijke stage gaan, heeft recht op ongeveer 105.000,-. Voorwaarde is wel dat de school dit kan onderbouwen met een goed plan. In Holland Rijnland gaan ongeveer 22.000 scholieren naar het VO en komen ongeveer 4.400 leerlingen per jaar in aanmerking voor een maatschappelijke stage. De scholen in Holland Rijnland kunnen dus vanaf 2011 aanspraak maken op globaal 2.100.000,- per jaar. De Financieringsregeling voor scholen is te downloaden op www.samenlevenkunjeleren.nl. Subsidie is aan te vragen bij www.senternovem.nl. Pilots 2008 en volgende jaren Een school die met minstens één andere school een samenwerkingsverband aangaat, kan subsidie voor een pilot aanvragen. Dit geldt ook voor samenwerkende gemeenten, verschillende stagemakelaars en stagebiedende organisaties. Dit staat te lezen in de Regeling van OCW, van 29-04-08, VO/S&O/6112, te vinden op www.samenlevenkunjeleren.nl, ook te raadplegen voor alle andere, actuele feitenmateriaal. 4

2. Aanpak en resultaten van de quick scan, samenvatting en conclusies In overleg met de begeleidingsgroep is gekozen voor een schriftelijke enquête, aangevuld met gesprekken. Er is een vragenlijst ontwikkeld met drie varianten voor de drie doelgroepen: de scholen, de gemeenten en de steunpunten voor vrijwilligers. Respons Van alle betrokken scholen zijn de contactpersonen voor maatschappelijke stage benaderd. Alle contactadressen zijn nagebeld als wij geen reactie kregen. Dat leverde weer nieuwe contactadressen op en ook waardevolle, mondelinge reacties. Van alle gemeenten hebben de beleidsmedewerkers vrijwilligersbeleid een vragenlijst ontvangen. Bijna alle gemeenten hebben deze ingevuld. Als steunpunt vrijwilligerswerk zijn allereerst benaderd: Waves,de VWC Leiden en het Steunpunt Vrijwillige Thuishulp in Katwijk. Daarnaast is een aantal instellingen benaderd waarvan wij wisten of vermoedden dat zij een voortrekkersrol spelen of zouden kunnen spelen. Dat zijn de welzijnsinstellingen in Katwijk en Hillegom en de stichtingen voor ouderenwerk in Teylingen en Leiderdorp. Bij de respons van de elf scholen, waarvan we een ingevulde vragenlijst hebben terug gekregen, maken we de volgende kanttekening. Het bleek dat de periode mei-juni voor de scholen door examentijd en rapportentijd voor een onderzoek een slecht moment is. Bovendien vinden sommige scholen het wel even genoeg geweest met enquêtes. Wij zijn daarom blij met de reacties die we toch nog hebben gekregen, maar helemaal representatief kunnen die niet zijn. Enkele respondenten hadden moeite met de formulering van de vragen: teveel uitgaande van vooronderstellingen, te weinig afgestemd op verschillen tussen gemeenten en andere betrokkenen. Samenvatting van de antwoorden 1 Doelen van maatschappelijke stage 'Het vergroten van de maatschappelijke betrokkenheid van de leerling' krijgt van alle respondenten de grootste voorkeur. Het doel 'de persoonlijke ontwikkeling van de leerling, de sociale vaardigheden' wordt daarna het meest genoemd. Vooral scholen noemen dit doel vaak. Scholen Enkele scholen zijn al met maatschappelijke stages begonnen, sommige al meerdere seizoenen. Dit alles vindt wat betreft het aantal leerlingen en wat betreft de duur van de stages logischerwijs plaats op kleine schaal. Scholen bieden de stage aan op verschillende momenten in de schoolloopbaan van leerlingen; het varieert van leerjaar 2 tot leerjaar 5. De zorg is de maatschappelijke sector waar leerlingen op dit moment vooral stage lopen. 1 Voor een overzicht van de resultaten: zie bijlage 7. pag 24 Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 5

Voor vmbo-scholen en praktijkscholen doet zich een extra complicatie voor. De leerlingen lopen nu al stages die hen voorbereiden op de beroepspraktijk. In de toekomst gaan zij stages lopen als vrijwilliger. Zij doen dus twee keer in hun vierjarige schoolloopbaan een beroep op bedrijven en instellingen. Dit kan betekenen dat de instellingen niet voldoende stageplaatsen kunnen leveren. Gezien met wat er in het komende schooljaar en de jaren erna van hen wordt verwacht, moeten alle scholen in een hogere versnelling. Diverse scholen zijn actief op zoek naar de mogelijkheden om hun taken te realiseren. Er zijn scholen die de makelaarsfunctie binnen de school willen organiseren. Sommige scholen signaleren knelpunten op het gebied van financiën en op het gebied van communicatie en samenwerking. Ook stellen enkele scholen zich afwachtend op. Gemeenten De gemeenten zijn nog niet of nauwelijks voorbereid op hun rol en aandeel bij de realisering van maatschappelijke stages in het voortgezet onderwijs. Bij de beleidsmedewerkers die vrijwilligersbeleid in hun portefeuille hebben heerst veel onduidelijkheid en/of onbekendheid met de financieringsstromen en met de richtlijnen die daar bij horen. Enkele gemeenten hebben in het kader van de Wmo een beleidsnotitie geschreven over de ondersteuning van het vrijwilligerswerk. Als de plannen van de gemeenten Noordwijk, Voorschoten en Teylingen doorgaan, gaan de volgende zaken gerealiseerd worden. De vrijwilligerscentrale Noordwijk wordt uitgebreid met een nieuwe beroepskracht. In de gemeente Voorschoten worden nut en noodzaak van de oprichting van een vrijwilligersvacaturebank onderzocht. In de gemeente Teylingen gaat een steunpunt vrijwilligerswerk van start met een beroepskracht die ook de makelaarsrol gaat vervullen. De gemeente Leiden heeft een aanvraag van Waves om voorbereidingen te treffen voor de makelaarsfunctie voor maatschappelijke stages gehonoreerd met een projectsubsidie voor een jaar. Dit project loopt nu en een projectmedewerkster legt contacten met het vrijwilligersveld en met de scholen. Steunpunten vrijwilligerswerk Waves Waves ondersteunt in Leiden en naaste omgeving 165 organisaties bij het zoeken van vrijwilligers. Er ligt een nieuw beleidsplan en de gemeente Leiden ondersteunt een pilotproject om de capaciteit van Waves uit te breiden ten behoeve van de maatschappelijke stages. Waves heeft in 2007 het initiatief genomen tot een informatiebijeenkomst over maatschappelijke stages en er zijn contacten gelegd met diverse scholen in de regio. Met 12 scholen in Leiden, Oegstgeest en Leiderdorp wordt actief samengewerkt. In de loop van 2008 wordt met alle scholen in de gemeente contact gezocht. Steunpunt vrijwillige thuiszorg Het Steunpunt in Katwijk bedient al enige jaren een aantal gemeenten in de regio Duin- en Bollenstreek wat betreft de bemiddeling van vrijwilligers naar vacatures in de sector zorg, de informele thuishulp en bij de ondersteuning van mantelzorgers. Het steunpunt heeft contact met een aantal scholen, verzorgt er lessen en geeft informatie aan leerkrachten en leerlingen. Tevens geeft dit steunpunt informatie en biedt ondersteuning aan vrijwilligersorganisaties en instellingen die met vrijwilligers werken. 6

Het steunpunt helpt ondermeer organisaties bij het ontwikkelen van stageplaatsen voor scholieren en brengt de samenwerking tussen scholen en instellingen op gang. Het steunpunt wil graag doorgroeien om de makelaarsfunctie voor maatschappelijke stages te vervullen. De lokale stichtingen voor welzijnswerk en ouderenwerk zien zichzelf als actieve aanbieders van stageplaatsen. Zij werken actief met scholen samen, maar zij zien zichzelf niet primair actief in de makelaarsrol. Enkele lokale vrijwilligerscentrales of vrijwilligersvacaturebanken waren ten tijde van onze quick scan niet op sterkte of zaten in een reorganisatie. Wij hebben niet kunnen achterhalen hoe zij hun eigen positie inschatten. Conclusies Gemeenten zijn het over een ding eens (althans de grootst mogelijke meerderheid): zij zijn verantwoordelijk voor de geldmiddelen ten behoeve van de maatschappelijke stages en de ondersteuning van het vrijwilligerswerk. Zij zien dat in eerste instantie niet als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Verder vindt ook een overgrote meerderheid dat de gemeente verantwoordelijk is voor het schepen van randvoorwaarden en dat ziet ongeveer de helft als een taak, die ze tezamen met andere gemeenten moeten vervullen. Sommige gemeenten hebben wel beleid betreffende de ondersteuning van het vrijwilligerswerk, maar de gemeenten hebben nog geen beleid vastgesteld rondom de maatschappelijke stages. Scholen die al met maatschappelijke stages werken, willen een volgende stap maken. Zij hebben behoefte aan een goed functionerende makelaar, liefst iemand die binnen de school opereert. Scholen hebben daarnaast behoefte aan financiële armslag om de mensen die de maatschappelijke stages organiseren en de leerlingen begeleiden voldoende uren te geven. Deze mensen hebben volgens de scholen passende training nodig. De positie van vmbo-leerlingen verdient extra aandacht. Naast de beroepsstages moeten de scholen nu ook maatschappelijke stages gaan organiseren. Bovendien zijn de vmbo-leerlingen gemiddeld jonger dan de andere scholieren, zij functioneren minder zelfstandig en zullen dus gemiddeld genomen meer begeleiding nodig hebben. Dit geldt zowel voor de scholen als de ontvangende instellingen. Er zijn ook scholen die nog geen ervaring hebben opgedaan, maar wel het komende seizoen willen starten en er zijn scholen die de ontwikkelingen nog willen afwachten. Vrijwilligerssteunpunten hebben al laten zien dat zij vrijwilligersorganisaties kunnen motiveren en mobiliseren om de stagemogelijkheden uit te breiden. Zij hebben vooral behoefte aan schaalvergroting. Veel organisaties die met vrijwilligers werken moeten nog bereikt worden. Hier kunnen de vrijwilligerssteunpunten een rol in vervullen. In de markt opereren diverse adviseurs die hun aanbod al klaar hebben: digitale vacaturebanken, registratiesystemen, matchpoints en kant en klare plannen. Alle partijen zijn vrij om met aanbieders naar eigen keuze in zee te gaan. Dit kan betekenen dat scholen en instellingen nu gaan investeren in systemen, zonder dat ze deze op elkaar afstemmen. De kans is groot dat er straks in de regio drie of vier databanken en registratiesystemen naast elkaar gaan functioneren. Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 7

We vragen ons af of dit een gelukkige situatie is. Het is volgens ons belangrijk dat gemeenten duidelijk laten weten waar zij staan, hoe zij de diverse partijen gaan faciliteren, welke voorwaarden zij stellen en wat zij te bieden hebben. Geldstromen Gemeenten ontvangen gelden van de Ministeries van OCW en VWS (zie bijlage 2). Voor 2008 bedraagt het totale, landelijke budget 5 miljoen, oplopend tot 30 miljoen in 2011. Deze gelden zijn bestemd zowel voor de ondersteuning van het vrijwilligerswerk in het algemeen als voor de makelaarsfunctie ten behoeve van de maatschappelijke stages. Hoewel er strikt genomen geen sprake is van geoormerkte gelden, zal het Ministerie van VWS wel gaan monitoren hoe de besteding van deze gelden ten goede komt aan de makelaarsfunctie. Scholen kunnen gelden aanvragen via www.senternovem.nl. Dit geld is bestemd voor de organisatie van de maatschappelijke stage binnen de scholen. Landelijk gezien is er voor 2008-2009 vanuit het Ministerie van Onderwijs voor de scholen 27 miljoen beschikbaar en voor 2009-2010 ongeveer 45 miljoen euro (zie pag. 3). 8

3. Aanbevelingen Naar aanleiding van de quick scan wordt een beeld zichtbaar over de stand van zaken in de regio. Echter geen eensluidend beeld. Maatschappelijke stages brengen verschillende partijen bij elkaar die elk vanuit hun eigen invalshoek naar deze ontwikkelingen kijken. De meningen en gevoelens zijn gemengd en dat is niet verwonderlijk, want de posities en de daarbij horende taken en verwachtingen verschillen. Om dit te verhelderen gaan we de verschillende betrokken partijen na. Scholen Sommige scholen zijn enthousiast en al actief aan de slag, andere nog niet, al valt hierin wel beweging waar te nemen, in de zin dat deze laatste scholen zich beleidsmatig en organisatorisch voorbereiden Alle scholen in de regio zijn gebaat bij een regionale stroomlijning van de beschikbare stageplaatsen en bij een eenduidig systeem van matching, informatie en registratie. We kwamen een knelpunt tegen met betrekking tot leerlingen van het vmbo. Het Voortgezet Onderwijs heeft te maken met leerlingen, die een verschillend beroepsperspectief hebben. vmbo-scholen organiseren nu al beroepsstages. Straks krijgen de leerlingen de maatschappelijke stages erbij. Daarbij moeten zij hun opleiding binnen 4 jaar afronden. Havo- en vwo-leerlingen hebben hiervoor 5 of 6 jaar. Bovendien kunnen zij geacht worden gemiddeld iets zelfstandiger te functioneren, ook bij het zoeken, vinden en vervullen van de maatschappelijke stage. Zij hebben dus minder begeleiding nodig, is de ervaring van de vrijwilligerssteunpunten. Leerlingen Zij zijn gebaat bij een goed overzicht van mogelijkheden in de regio. De scholen trekken hun leerlingen veelal vanuit de gehele regio. Er is geen school, zo blijkt uit onze quick scan, die niet voor minstens 30% hun leerlingen betrekt vanuit omringende gemeenten. Onze verwachting is dat de stages die worden bezocht niet vaak in de gemeente zijn waar de leerlingen op school gaan, maar daar waar zij wonen en/of al vrijwilligerswerk doen. Zij zijn er dus bij gebaat dat de school waar ze zitten een gevarieerd aanbod aan stagemogelijkheden in de gehele regio heeft. De variatie zou tot uitdrukking moeten komen in de volgende facetten: a. stages in diverse sectoren van het vrijwilligersveld, van zorg tot cultuur tot sport b. stages in diverse vormen, zoals lintstages, estafettestages, evenementen of projecten c. stages met duidelijke afspraken over begeleiding, taken en verantwoordelijkheden, zodat bijvoorbeeld de veiligheid van de leerling is gewaarborgd. Daarnaast is een aandachtspunt: de keuzevrijheid van de leerlingen om een stage te vinden die bij hen past. Een ander aandachtspunt is de kwaliteit van de stageplaats. Sommige stageaanbieders zijn niet zo creatief in het bedenken van een uitdagende stage en laten scholieren klusjes doen. Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 9

Vrijwilligerswerk, steunpunten De grotere steunpunten in Leiden en Katwijk zien kansen om makelaarsfuncties op te pakken. Zij profileren zich nu al actief om scholen en het vrijwilligersveld (nog beter) te (leren) kennen. Zij hebben kennis van het vrijwilligersveld in hun gemeenten en/of in de regio. Zij kunnen een rol vervullen in: de bemiddeling van leerlingen naar stageplaatsen het ondersteunen van vrijwilligerswerk om stageplekken te creëren het verzorgen van informatie en advies aan scholen en instellingen. Van de kleinere steunpunten hebben wij in onze quick scan nog onvoldoende gehoord. Sommige hebben een traject van evaluatie en (her)bezinning achter de rug en zijn zich aan het vernieuwen. Andere zijn nog in oprichting. Zij allen vervullen ook een bredere functie, namelijk de ondersteuning (en versterking) van al het vrijwilligerswerk, dus niet alleen de scholieren met hun maatschappelijke stage. Zij zouden gebaat kunnen zijn bij samenwerking met elkaar. Dit moet nog nader verkend worden. Vrijwilligersorganisaties zonder professioneel kader Deze organisaties hebben wij, gezien de beperkte schaal, niet in de quick scan betrokken. Een deel van het beschikbare budget voor ondersteuning vrijwillige inzet zal ook aan hen ten goede komen: a. omdat zij informatie en advies nodig hebben om de mogelijkheden die zij hebben te zien en te benutten, de vrees weg te nemen dat het alleen maar meer tijd en energie kost. b. omdat zij extra capaciteit nodig hebben om de stages te organiseren, de leerlingen te begeleiden. Hetzij om benodigde capaciteit in te huren, hetzij om vrijwilligers met vergoeding op deze verantwoordelijke taken te mogen inzetten. c. omdat in het kader van de Wmo aan het vrijwilligersveld nieuwe taken en verantwoordelijkheden zijn toebedeeld. Ondersteuning vanuit de gemeenten mag hier tegenover gesteld worden. d. omdat een van de doelstellingen van de maatschappelijke stage is: jongeren betrekken bij vrijwilligerswerk met verjonging van het vrijwilligerswerk als effect op de langere termijn. Vrijwilligersorganisaties met professioneel kader Veel instellingen die met vrijwilligers werken, vervullen de functie vrijwilligerscoördinator met een (parttime) betaalde kracht. Meestal is dit een functie die iemand er bij doet (bijvoorbeeld: de coördinator activiteitenbegeleiding). Deze mensen krijgen met de introductie van de maatschappelijke stage extra taken, want het vrijwilligerskader (trekkers van werkgroepen, commissies) krijgt meer te doen. Dit vraagt ook weer extra begeleiding en training en werving. De instellingen kunnen er overigens ook voor kiezen deze aanvullende diensten in te kopen bij de Vrijwilligerssteunpunten. Een complicatie voor hen kan zijn dat vrijwilligersorganisaties op dit moment al overvraagd worden door beroepsstages (mbo, vmbo en hbo) waar de maatschappelijke stages er nu nog bij komen. Deze kunnen de beroepsstages mogelijk gaan verdringen. 10

Nog een aandachtspunt is: digitale bemiddeling, informatie en registratie De vrijwilligersvacaturebanken werken nu met verschillende systemen. Ten behoeve van de maatschappelijke stages zijn er nieuwe systemen op de markt gekomen. PRIMO Noord-Holland doet op dit moment in samenwerking met enkele vrijwilligerscentrales een vergelijkend warenonderzoek. In september 2008 wordt hier een eerste resultaat van verwacht. In Zuid-Holland organiseert PJ PARTNERS deze zomer een vragenronde onder vrijwilligerscentrales en -steunpunten in Zuid- Holland. Beide inventarisaties kunnen voor alle partijen interessante informatie opleveren. Een andere ingang is aansluiting te zoeken bij de ontwikkeling van het Jongin pakket dat nu als pilot draait in Gelderland. Op korte termijn kunnen gemeenten met dit Jongin-pakket over een gezamenlijke website beschikken die ook met lokale gegevens gevuld kan worden. Zo zouden scholen en vooral leerlingen via dit medium snel op de hoogte komen van relevante informatie, maar ook de beschikking krijgen over beschikbare stageplaatsen in de gemeente en regio. Ook de bestaande website www.overenuit.nl zou een startpunt kunnen zijn. PJ PARNTERS volgt de ontwikkelingen op de voet en zal alle beschikbare informatie zo snel mogelijk doorspelen naar de belanghebbenden in Zuid-Holland. Gemeenten Gemeenten hebben de regierol bij de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning. De beleidsafspraken rond de maatschappelijke stage maken de gemeenten verantwoordelijk voor de infrastructuur van (de ondersteuning van) het vrijwilligerswerk en voor de makelaarsfunctie. Zij moeten keuzes maken over de verdeling van de middelen. Daarvoor is nodig dat zij een visie ontwikkelen om alle facetten van de maatschappelijke stage tot hun recht te laten komen. Zij staan voor een aantal keuzes: a. Willen zij regionale samenwerking zoeken of autonoom beleid maken? b. Welke rol/rollen willen zij vervullen. Kiezen zij voor een laissez faire stijl, kiezen zij voor een sturende, een regisserende, een faciliterende rol? c. Aan welke instrumenten geven zij de voorkeur? Ad a. Autonoom of gezamenlijk beleid maken Voor- en nadelen van autonomie Voordelen: De gemeente weet precies wat er met het eigen geld gebeurt. Focus op eigen inwoners (leerlingen) en eigen stageplaatsen, vrijwilligersorganisaties. Beroep doen op ons kent ons, korte lijnen. Nadelen: Geringe capaciteit in tijd en professionaliteit (geldt vooral voor kleinere gemeenten). Met name voor gemeenten die wel nevenvestigingen van scholen binnen hun grenzen hebben, maar geen OCW-budget voor de maatschappelijke stages. Geen oplossing voor grensoverschrijdende scholen en leerlingen. Wildgroei van oplossingen per school. Concurrentie van scholen om stageplaatsen. Scholen en vrijwilligerssteunpunten moeten zaken doen met meerdere gemeenten. Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 11

Voor- en nadelen van samenwerking tussen gemeenten Voordelen: Gemeenten kunnen gezamenlijk voorzieningen treffen voor grensoverschrijdende scholen en leerlingen. De bijdrage per gemeente kan in redelijke verhouding zijn met hun budget en met het aantal leerlingen/inwoners. Overheadkosten kunnen gedeeld worden. Het geeft de instellingen die de makelaarsfunctie vervullen, de steunpunten voor vrijwilligerswerk, meer mogelijkheden om aanbod op maat te ontwikkelen met meer kwaliteit. Dit heeft ook voordelen voor de scholen. Zij kunnen gemakkelijker zaken doen met een scala aan stagebieders in gemeenten waar hun leerlingen wonen en stagebieders in de buurt van de school, al dan niet in samenwerking met de makelaarsfunctie. Nadelen: Gemeenten moeten bevoegdheid uit handen geven/delen Hier moet een bestuurlijke oplossing voor gezocht worden. (Tenzij gekozen wordt voor samenwerking op niveau Holland Rijnland, dan is het bestuurlijk kader al aanwezig). Spanning tussen grote en kleine gemeenten, verschillende belangen, cultuurverschil. Langere weg te gaan van idee tot besluitvorming. Ad b. Welke rol kan de gemeente kiezen? Als de maatschappelijke stage wordt gezien als een uitvoeringstaak in het kader van de Wmo, dan heeft de gemeente in dat grote geheel een regierol. De feitelijke situatie die wij nu aantreffen is, dat bij de meeste gemeenten al sprake is van samenwerking en afstemming tussen de afdelingen onderwijs, jeugdbeleid, welzijn en vrijwilligersbeleid. Volgens de Typetest Wmo en vrijwillige inzet, DSP-groep, Amsterdam, 2007, kan iedere gemeente zich positioneren door keuzes te maken voor een brede of een smalle focus en voor een sturing op doelen of een sturing op het proces. Deze twee dimensies leveren een kwadrant op met vier combinatiemogelijkheden. Wie een smalle focus en een doelgerichte sturing kiest, wil graag alles onder controle hebben. Wie een smalle focus combineert met processturing, mikt meer op de rol van bemiddelaar en toeschouwer. Bij een brede focus en doelgerichte sturing kiest de gemeente voor een hoge ambitie en een strakke regie. Een brede focus en procesgerichte sturing geeft vrij spel aan de maatschappelijke krachten. De gemeente die autonoom opereert, heeft de ruimte uit al deze rollen te kiezen, op basis van de eigen visie en voorkeur. Als er wordt gekozen voor samenwerking, dan ligt daar al een gezamenlijke visie aan ten grondslag. Een keuze voor processturing ligt dan meer voor de hand. De rol van de gemeenten zal dan eerder zijn: partijen bij elkaar brengen en stimuleren tot samenwerking. Daarbij kan het niet anders of de gemeente zelf zal ook aan ontschotting moeten werken. 12

Dat betekent niet alleen dat er samenwerking en communicatie moet zijn tussen gemeentelijke afdelingen, maar ook dat er een coördinator of projectleider moet zijn met passende bevoegdheden om mensen en middelen uit diverse afdelingen te bundelen. Ad c. Instrumenten en middelen die de gemeente ter beschikking staan Financiën Hier is al het nodige over gezegd. Scholen kunnen budget aanvragen via Senternovem. Gemeenten krijgen budgetten toebedeeld vanuit de participatie enveloppe. Gemeenten zullen doelen moeten formuleren en voorwaarden om tot een zinvolle verdeling te komen van deze gelden. Subsidieregeling De stagebiedende organisaties moeten niet vergeten worden. Honderden stichtingen en verenigingen worden gaande gehouden door kleine groepen vrijwilligers. Al deze kleinschalige organisaties hebben vaak behoefte aan nieuwe vrijwilligers en bestuurders, maar missen het netwerk en de vaardigheden om deze vrijwilligers te vinden en te binden. De maatschappelijke stages bieden voor deze organisaties op de langere termijn perspectief op verjonging en vernieuwing. Op de korte termijn missen zij vaak de capaciteit om de stageplekken voor jongeren te creëren en de begeleiding vorm te geven. Een financiële steun in de rug van de gemeente kan hier drempels wegnemen, bijvoorbeeld om projecten met scholieren op te starten, begeleiders een vrijwilligersvergoeding toe te kennen en dergelijke. Voorzieningen Hierbij hoeven de gemeenten het wiel niet uit te vinden. Het Convenant van de VNG met de Ministeries van OCW en VWS wijst de weg (zie ook hoofdstuk 1). Basis van het convenant is dat gemeenten geld krijgen om een makelaarsfunctie op te zetten met drie taken. Taak één is het versterken van het vrijwilligerswerk in het algemeen en het bieden van passende stages aan leerlingen die niet zelf een plaats kunnen vinden. De tweede taak is het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties bij het effectief plaatsen van vrijwilligers en stagiairs. De derde is het bevorderen dat de maatschappelijke stagiair van nu de vrijwilliger van de toekomst wordt. Gemeenten kunnen met het geld extra menskracht inzetten om de bemiddeling van stagiairs en andere vrijwilligers naar organisaties en de ondersteuning van vrijwilligersorganisaties te verzorgen. Daarbij is het niet de bedoeling om nieuwe ondersteuningsorganisaties in te richten, maar zoveel mogelijk aan te sluiten bij organisaties die nu al die makelaarsrol vervullen (bijvoorbeeld vrijwilligerscentrales). In kleine gemeenten zal het geld meestal niet toereikend zijn om een zelfstandige makelaarsfunctie op te zetten; daar is regionale samenwerking geboden. Randvoorwaarden De gemeenten van Holland Rijnland kunnen gezamenlijk doelstellingen (randvoorwaarden) formuleren voor maatschappelijke stages, zoals bijvoorbeeld: Per 1 augustus 2011 moet het volgende bereikt zijn: Iedere leerling VO die woont binnen Holland Rijnland moet binnen Holland Rijnland bemiddeld kunnen worden naar een stageplaats in het vrijwilligerswerk. Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 13

Iedere school binnen Holland Rijnland moet binnen Holland Rijnland gebruik kunnen maken van de diensten van een vrijwilligerssteunpunt in de regio. Een basispakket aan diensten (nader te omschrijven) wordt bekostigd door de gemeenten. Daarnaast kunnen scholen diensten inkopen bij de steunpunten. Iedere instelling of vrijwilligersorganisatie binnen Holland Rijnland die stageplaatsen aanbiedt of wil aanbieden moet kunnen gebruikmaken van de diensten van een vrijwilligerssteunpunt in de regio. Een basispakket aan diensten (nader te omschrijven) wordt bekostigd door de gemeenten. Daarnaast kunnen instellingen diensten inkopen bij de steunpunten. Vrijwilligersorganisaties die financieel minder draagkrachtig zijn en zonder beroepskracht werken, kunnen een beroep doen op een subsidieregeling. Iedere gemeente stelt het budget voor ondersteuning vrijwilligerswerk en ondersteuning maatschappelijke stages hiervoor beschikbaar en zet dit waar mogelijk en gewenst in voor regionale samenwerking. Dit onder voorwaarde dat het regionaal samenwerkingsverband tegemoet kan komen aan de vragen en behoeften per gemeente, want per saldo wil een gemeente er natuurlijk niet op achteruit gaan. Er moet een balans zijn tussen halen en brengen Gezien de groeiende behoefte van scholen en instellingen aan ondersteuning, is het van belang dat de gemeenten hierover in de loop van 2008-2009 duidelijkheid kunnen geven. Dit kan stap voor stap gebeuren. Gelukkig is er sprake van een groeiend budget tot 2012. Suggesties voor de organisatievorm van de steunpunten/makelaarsfunctie De huidige steunpunten kunnen een samenwerkingsovereenkomst sluiten voor een omschreven pakket aan activiteiten gekoppeld aan de maatschappelijke stages. Voor dit pakket doen zij gezamenlijk een subsidieaanvraag bij alle gemeenten in hun werkgebied en stellen zij hun apparaat en menskracht ter beschikking. Steunpunten kunnen ook ten behoeve van de maatschappelijke stages een aparte dochteronderneming in het leven roepen met één centraal bureau met filialen in de regio. Of twee clusters van filialen met een hoofdkantoor in noord en een hoofdkantoor in zuid die hun regio bedienen en op hoofdlijnen uitwisselen en samenwerken. Zij kunnen dan bijvoorbeeld een deel van hun personeel detacheren bij deze dochteronderneming en/of nieuw personeel aantrekken. Verdere uitwerking van een en ander kan volgens ons alleen geschieden in overleg en in samenwerking met betrokken partijen. Een eerste stap kan zijn om een bijeenkomst te organiseren waarbij gemeenten, steunpunten en scholen worden uitgenodigd, waarin informatie en visie worden uitgewisseld, opdat een enigszins gelijk vertrekpunt wordt gecreëerd. Een volgende stap kan zijn om de vrijwilligerssteunpunten te bijeen te roepen en apart met hen van gedachten te wisselen hoe de regionale dekking van het vrijwilligersveld en dienstverlening aan scholen, leerlingen en vrijwilligersorganisaties te organiseren is. Daarnaast kunnen gemeenten met elkaar een studieconferentie beleggen om helder te krijgen hoe de budgetten op dit moment worden besteed aan ondersteuning vrijwilligerswerk en hoe de budgetten in de toekomst toegedeeld kunnen worden aan het te vormen netwerk van steunpunten. 14

Bijlage 1 - Taken van de makelaar vrijwillige inzet en maatschappelijke stages Taak 1. Het versterken van het vrijwilligerswerk in den brede en het zorgen voor een passend aanbod Organisaties helpen bij het bedenken van gepaste klussen voor vrijwilligers en scholieren. Organisaties helpen met het concreet maken van aangeboden klussen. Organisaties adviseren in de begeleiding vrijwilligers en leerlingen. Het netwerk van de centrale uitbreiden en daarmee een completer aanbod creëren van klussen en stageplaatsen. Advies geven op vorm en inhoud van vrijwilligersklussen en stageplaatsen. Gemeente betrekken bij de beleidsvorming. Partijen bij elkaar brengen voor afstemming van wensen, aanbod en samenwerking. Het betrekken van het bedrijfsleven bij vrijwilligerswerk voor bijvoorbeeld advieswerk, werknemersvrijwilligerswerk en begeleiding van vrijwilligers en leerlingen. Het informeren van vrijwilligersorganisaties over de mogelijkheden rondom maatschappelijke stage. Het motiveren van maatschappelijke organisaties om mee te doen aan maatschappelijke stage. Formuleren van randvoorwaarden voor de samenwerking tussen scholen, makelaar en organisaties. Onderhandelen met scholen over de financiering van de matching en de begeleiding van leerlingen. Tips hierbij Maak gebruik van bestaande ervaringen. Gebruik google op internet. Projectmatige klussen opzetten (b.v. door een musical in te studeren met leerlingen) en dit in een zorgcentrum op te voeren. Dat geeft minder belasting voor het zorgcentrum, en wel veel plezier voor bewoners. Geef voorlichting op informatiemarkten en evenementen over vrijwilligerswerk en jeugdactiviteiten. Neem als makelaar waar mogelijk een centrale rol in de matching van leerlingen om een invasie van leerlingen bij organisaties te voorkomen. Formuleer duidelijke kwaliteitseisen voor een makelaar. Ontwikkel een trainingsaanbod voor makelaars aan instellingen. Wees selectief in klussen. Als klussen niet uitdagend zijn, biedt ze dan niet aan bij leerlingen. Doe aan uitwisseling van ervaringen met andere makelaars uit regio. Combineer de vrijwilligersmarkt met de stagemarkt en eventueel met de beursvloer. Breng alle partijen op tijd bij elkaar. Laat partijen meedenken in het voortraject. Werk samen met sportservicepunten en mantelzorgsteunpunten om voldoende klussen en een veelzijdig aanbod te creëren. Kijk naar mogelijkheden om samen te werken met de provincie en op regionaal niveau samenwerking te zoeken met andere partijen. Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 15

Betrek het bedrijfsleven voor het begeleiden van vrijwilligers, het doen van werknemersvrijwilligerswerk en fondsenwerving. Zorg voor goede afstemming met de leerlingen bij het opstellen van een klussenaanbod. Maak als makelaar een voorselectie van leerlingen voor een klus, en laat de aanbieder uiteindelijk kiezen. Vergroot de betrokkenheid van scholen en organisaties door workshops en presentaties te organiseren die gegeven worden door maatschappelijke organisaties. Vorm een platform maatschappelijke stage met scholen, steunpunten, gemeenten en andere belangrijke partijen. Taak 2. Het ondersteunen van organisaties bij het plaatsen van stagiairs en vrijwilligers Vraag en aanbod samen brengen door middel van matchen en bemiddelen. Adviseren over mogelijke manieren van het begeleiden van vrijwilligers en scholieren. Trainingen verzorgen zoals: hoe ga je met jongeren om en hoe creëer je geschikte klussen voor vrijwilligers. Evaluaties houden bij organisaties over hoe alles verloopt. Meedenken over de begeleiding van vrijwilligers en leerlingen. ICT-mogelijkheden bieden. Beschikbaar zijn voor vragen en problemen die zich voordoen. Indien nodig, helpen bij het zoeken van fondsen en sponsoring. Zoeken naar creatieve ideeën voor het opzetten en uitvoeren van maatschappelijke stage. Organisaties informeren en motiveren voor maatschappelijke stage. Contacten organiseren tussen organisaties en scholen. Organisaties helpen met het ontwikkelen van een aanbod voor na de stage. Binnen organisaties draagvlak creëren voor maatschappelijke stages. Tips hierbij Maak gebruik van de expertise van medemakelaars. Maak een weblog voor leerlingen waar zij hun stage-ervaringen op zetten. Dat is een handig PRmiddel voor stages die volgen. Waardeer organisaties die het goed doen door een krantenartikel aan ze te wijden, een prijs, een andere actie of geld. Durf nee te zeggen als de mogelijkheden onvoldoende zijn. Ervaren leerlingen inzetten door bijvoorbeeld nieuwe leerlingen te begeleiden. Stimuleer organisaties om leerlingen verschillende klussen te laten doen binnen de stage (binnen een organisatie). Dan kunnen ze daarna beter kiezen voor een eventueel vervolg. Werk met een estafettesysteem, waarbij de ene leerling de andere inwerkt. Ontwikkel eenduidige en eenvoudige evaluatieformulieren. Zet leerlingen in bij evenementen van de centrale en organisaties. Help maatschappelijke organisaties met het maken van richtlijnen voor de inzet en aanwezigheid van leerlingen tijdens maatschappelijke stage. 16

Taak 3. Bevorderen dat de stagiair van nu de vrijwilliger van de toekomst wordt Adviseren over hoe organisaties leerlingen tijdens de stages gemotiveerd kunnen houden. Vooraf gastlessen geven op scholen over de waarde van vrijwilligerswerk. Helpen om goede begeleiding op te zetten voor tijdens de stages, want als leerlingen het leuk hebben tijdens de stages blijven ze sneller. Goede evaluaties houden met alle partijen om een duidelijk beeld te hebben over mogelijke knelpunten en succesfactoren in het werken met jongeren. Bevorderen van stages die plaatsvinden in eigen gemeente of buurt. Al op basisscholen beginnen met het promoten van vrijwilligerswerk. Websites van stages koppelen aan breder aanbod, zodat leerlingen weten waar ze terecht kunnen als ze een vrijwilligersplek zoeken. Na afloop op school iets organiseren over vrijwilligerswerk. Laat leerlingen ervaringen uitwisselen. Dat geeft ze nieuwe ideeën over vrijwilligerswerk dat ze kunnen gaan doen. Adviseren aan organisaties over een mogelijk natraject voor leerlingen. Actief werven van scholieren die een maatschappelijke stage hebben gedaan. Actief werven van scholieren die een maatschappelijke stage hebben gedaan. Tips hierbij Leerlingen moeten zich welkom voelen. Website afstemmen op scholieren. Helpen goede begeleiding op te zetten (bijvoorbeeld coaching on the job). Denk aan bedrijven. Na de stage leerlingen vragen om flex-vrijwilliger te worden (bijvoorbeeld via sms-oproepsysteem). Publiceer succesverhalen in schoolkrant of andere kranten, websites of lokale media. Begin met voorlichting op basisscholen, zo leren ze vrijwilligerswerk al kennen op jonge leeftijd (meer info in Beuningen). Laat ervaren scholieren voorlichting geven op school en aan organisaties die pas net beginnen met maatschappelijke stage. Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 17

18

Bijlage 2 - Budgetten voor de gemeenten Per gemeente in het Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland, per kalenderjaar de OCW-gelden en de VWS-gelden. Zoeterwoude Voorschoten Noorwijkerhout Leiderdorp Hillegom Alkemade Teylingen Oegstgeest Noordwijk Lisse Leiden Katwijk Aantallen 2007, inwoners 2008, leerlingen 61.111 117.485 21.975 24.700 22.022 35.008 14.536 20.295 26.077 15.294 22.785 8.400 2.455 11.211 2.311 947 1.180 4.034 Budgetten 2008, OCW 2008, VWS 2009, OCW 2009, VWS 2010, OCW 2010, VWS 2011, OCW 2011, VWS 6.098 27.849 5.740 2.352 2.931 10.020 8.779 16.878 3.157 3.548 3.164 5.029 2.088 2.916 3.746 2.197 3.273 1.207 19.203 87.695 18.077 7.407 9.230 31.554 27.645 53.148 9.941 11.174 9.962 15.837 6.576 9.181 11.797 6.919 10.307 3.800 25.691 117.321 24.184 9.910 12.348 42.215 36.985 71.103 13.299 14.949 13.328 21.187 8.797 12.283 15.782 9.256 13.790 5.084 38.796 177.167 36.520 14.965 18.647 63.749 55.851 107.373 20.084 22.574 20.126 31.995 13.285 18.548 23.832 13.978 20.824 7.677 Totaal beschikbaar voor Holland Rijnland 2008: 110.972 2009: 345.653 2010: 467.512 2011: 688.297 Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 19

20

Bijlage 3 - Informatiebronnen De gezamenlijke site van CPS en Movisie www.samenlevenkunjeleren.nl Hier is alle actuele informatie rond maatschappelijke stages te vinden, inclusief verwijzingen en links naar anderen. www.senternovem.nl Dit bureau voert verschillende subsidieregelingen uit voor de overheid. Daar moeten de scholen bijvoorbeeld zijn voor het aanvragen van subsidie voor het uitvoeren van de maatschappelijke stages. www.stagerage.nl, www.freeforce.nl, www.ikbengeweldig.nl, www.stageplaza.nl, Er zijn diverse sites waar vacatures voor vrijwillige inzet te vinden zijn en sites voor beroepsstages die zich nu ook op maatschappelijke stages gaan richten. www.jongleertoud.nl Al sinds 2001 helpen scholieren van het middelbaar onderwijs in Breda, ouderen met Internet en e- mail. Leerlingen van de hoogste klassen vwo, havo en vmbo treden op als docent van 50 plussers in een cursus internetten en e-mailen. www.vrijwilligerswerk.nl Veel informatie over en uit de wereld van de vrijwillige inzet, lokaal, regionaal, provinciaal en landelijk. Scholen die voorop lopen www.experienceroermond.nl, www.thorbecke-zwolle.nl, www.melanchton.nl, www.noordik.nl/nl/lessen/maatschappelijkestage, www.usgym.nl, www.csgwillemdezwijger.nl, www.hermannwesselinkcollege.nl, Vrijwilligerssteunpunten, de makelaarsfunctie Maatschappelijke stages in Brabant, handboek, Utrecht, Movisie, 2007 Van pionier tot ondernemer, rol van de makelaar, Movisie, Spectrum Gelderland 2008, Maatschappelijke stage is maatwerk, Utrecht, Movisie Puzzelen met vrijwilligersondersteuning, Utrecht, Movisie, november 2007 Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 21

22

Bijlage 4 - Benaderde scholen Alkemade Hillegom Katwijk Leiden Leiderdorp Noordwijk Oegstgeest Teylingen Bonaventuracollege, Roelofarendsveen Fioretti College, Locatie Bernardus, Hillegom Fioretti College, Locatie Paulus, Hillegom Andreas College, Locatie Rijnmond, Katwijk zh Andreas College, Locatie Pieter Groen, Katwijk zh De Rijnschool, Katwijk zh Visser 't Hoofd Lyceum, Locatie Rijnsbrug, Rijnsburg Wellant College Rijnsburg, Rijnsburg Bonaventuracollege, Boerhaavelaan, Leiden Bonaventuracollege, Burggravenlaan, Leiden Bonaventuracollege, Centraal Bureau, Leiden Da Vinci College, Locatie Kagerstraat, Leiden Da Vinci College, Locatie Lammenschanspark, Leiden Da Vinci College, Locatie Leonardo, Leiden Da Vinci College, Locatie Sumatrastraat 201, Leiden Driestar College, Leiden Instituut Vrijbergen, Leiden Mare College, Leiden Stedelijk Gymnasium, Leiden Visser 't Hoofd Lyceum, Locatie Kagerstraat, Leiden Visser 't Hoofd Lyceum, Locatie Leidse Hout, Leiden Visser 't Hooft Lyceum, Locatie Leiden Zuid-West, Leiden Vlietland College, Leiden Visser 't Hooft Lyceum, Locatie Leiderdorp, Leiderdorp Northgo College, Noordwijk zh Het Rijnlands Lyceum, Oegstgeest Wellantcollege VMBO, Oegstgeest Fioretti College, Locatie Fioretti, Lisse Fioretti College, Locatie MVO Lucia, Lisse Fioretti College, Locatie Uitermeer, Lisse Het Rijnlands Lyceum, Sassenheim Teylingen College, Sector Duinzigt, Voorhout Teylingen College, Sector KTS, Voorhout Teylingen College, Sector Leeuwenhorst, Voorhout Quick scan maatschappelijke stages Holland Rijnland 23