Wij vinden het belangrijk om te investeren in een up-to-date en pro-actief gemeentelijk hotelbeleid omdat:

gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W Onderwerp Actualisatie Hotelbeleid Portefeuillehouder mr. A.Th.H. vaq Dijk Collegevergadering L W 7 2 @b Inlichtingen Michiel van Staveren (023 567 61 24) Registratienummer 2- Inleiding Het vigerende hotelbeleid dateert uit 1998. Wij hebben beloofd dit beleid te evalueren en actualiseren en hebben daartoe opdracht gegeven aan een professioneel marktonderzoekbureau (Horwath Consulting). Dit heeft geresulteerd in bijgaande rapportage (Logiesector Haarlemmermeer 2005-2015). Het rapport dient als toelichting op de in deze nota gekozen beleidsrichting en besluiten. Wij vinden het belangrijk om te investeren in een up-to-date en pro-actief gemeentelijk hotelbeleid omdat: e een gemeentelijke beleidsvisie met betrekking tot de (0n)mogelijkheden voor hotelontwikkeling richting en vertrouwen geeft aan zowel hoteloperators als investeerders; een gemeentelijke beleidsvisie een objectief toetsingskader schept om ontwikkelingsinitiatieven te beoordelen; de aanwezigheid van een divers hotelaanbod voor het (internationaal) bedrijfsleven een belangrijke keep- en pullfactor is; het verbreden van het hotelaanbod bijdraagt aan de versterking van de internationale (hub)positie van Schiphol; r de hotelbranche een arbeidsintensieve sector is, met tevens een aanzienlijke spinoff naar andere lokale gevestigde bedrijven zoals schoonmaakbedrijven, wasserettes, bloemisten, taxibedrijven. Doelstelling Het geactualiseerde hotelbeleid heeft tot doelstelling als gemeente de hotelsector te faciliteren, behoudens planologische mogelijkheden, bij het zonodig verder te laten groeien tot circa 7.600 kamers in 201 5. De groei komt zowel ten goede aan reeds gevestigde hoteloperators als aan nieuwe hotelketens. Nieuwe hotels worden ontwikkeld op kantoorlbedrijfslocaties, binnen bestaande woonkernen met een goed bereikbaarheidsprofiel en nabij vervoersknooppunten. De zakelijke markt is nog steeds de belangrijkste doelgroep voor de hoteliers (3, 4 en 5 sterren hotels) echter deze markt vraagt ook steeds meer om budgetvoorzieningen (1 en 2 sterren).

Onderwerp Volgvei 2 Actualisatie Hotelbeleid Evaluatie van het hotelbeleid In de afgelopen zeven jaar is het kameraanbod met circa 2.000 hotelkamers toegenomen (zie figuur 1). De vraag naar logiesruimten is in die tijd slechts toegenomen met circa 50%. Dit is een direct gevolg van de ontwikkelingen in de wereldeconomie, de longziekte Sars, de oorlog in Irak en terrorismedreiging. Dit heeft geresulteerd in een afname van het bezettingspercentage tot 65% in 2004. Vanaf eind 2004 is een licht herstel van de hotelmarkt zichtbaar, deze zal zich in 2006 e.v. doorzetten. Figuur l Vraag en aanbod hotelkamers, bezettingspercentage Haarlemmermeer (1999-2004*) ') bezettingspercentage 2004 is een voorlopig cijfer. In onze gemeente zijn momenteel 18 hotels gevestigd met een totaal capaciteit van circa 4.000 kamers (zie bijlage 1 ). Het aanbod bestaat overwegend uit grootschalige, moderne en veelal internationaal opererende ketens. In tabel 1 is de verdeling van het aantal hotels en k8mers over de segmenten (aantal sterren) opgenomen. In vergelijking met de situatie in Nederland blijft het aantal kamers in het budget segment (2 sterren) in Haarlemmermeer achter. Daarentegen is het aantal kamers in het luxe segment (4 en 5 sterren) in de Haarlemmermeer groot omdat circa 90% van het hotelaanbod (in)direct gerelateerd is aan de aanwezigheid van Schiphol en gericht op de zakelijke markt. Tabel 1 Hotel- en kameraanbod Nederland en Haarlemmermeer, 2005 Nederland Haarlemmermeer Hotels Kamers Hotels Kamers aantal % aantal YO aantal YO aantal YO 5sterren 31 1 % 6.777 9% 4 22% 1.209 30% 4 sterren 337 15% 30.433 38% 6 33% 1.744 44% 3 sterren 851 38% 28.410 36% 6 33% 881 22% 2 sterren 1.o01 45% 14.020 17% 2 11% 151 4% Totaal 2.220 100% 79.640 100% 18 100% 3.985 100%, * -* Bron: Bedrijfschap Horeca, O+S Haarlemmermeer, Horwath Consulting -P Aangezien de (zakelijke) toerist belang hecht aan een vertrouwd product, wordt het relatief grote aanbod aan ketengerelateerde hotels in Haarlemmermeer als positief element van het hotelaanbod beschouwd.

Onderwerp Volgvei 3 Actualisatie Hotelbeleid Geconcludeerd kan worden dat de doelstellingen van het hotelbeleid 1998-2005 in grote mate zijn gehaald'. Het hotelaanbod is kwantitatief gegroeid en kwalitatief verbeterd. Deze capaciteitsvergroting heeft geleid tot schaalvergroting, kwaliteitsverbetering van bestaande faciliteiten en vestiging van nieuwe hotelvoorzieningen. Het perspectief voor de Haarlemmermeerse hotelmarkt tot 2015 In het komend decennium zal de groei van de hotelsector doorzetten. Bestaande hotels willen de accommodaties uitbreiden en nieuwe hotelketens zien de Haarlemmermeer als interessante vestigingslocatie. Om de marktruimte te bepalen is de vraag naar kamers geïnventariseerd. De lange termijn ontwikkeling van de vraag naar hotelkamers in Haarlemmermeer is sterk afhankelijk van de toekomstige ontwikkelingen in de kantorenmarkt en van de luchthaven Schiphol. In figuur 2 is de te verwachten groei van vraag en aanbod opgenomen. Bij het bepalen van de groeiprognose is nadrukkelijk rekening gehouden met hotelontwikkelingen in de regio. Gekeken is waar welke ontwikkelingen zich in de regio gaan afspelen en welke impact dit heeft voor de (toekomstige) vraag en het aanbod in onze gemeente2. Verder houdt de prognose rekening met een bedrijfseconomisch gezonde exploitatie van de hotelvoorzieningen (kamerbezetting van gemiddeld 72%). Figuur 2 Geprognosticeerde vraag en aanbod hotelkamers, Haarlemmermeer (2005-2015*) m CD f. co m 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 ~ 2 ~ 4 ~ N N N N N N N N N N N Uit de marktanalyse blijkt dat het aanbod in de periode 2005-2015 kan groeien tot circa 7.600 kamers. Ten opzichte van het huidige aanbod is dit een toename van ca.3.600 kamers. Voor circa 2.600 kamers zijn inmiddels plannen in voorbereiding (initiatieffaselzacht - realisatiefaselhard). De resterende marktruimte (1.O00 kamers) zal vermoedelijk na 2010 worden ingevuld. Bij de berekening is geen rekening gehouden met de effecten van een mogelijke versterking van de toeristische sector. Een eventuele versterking van deze sector heeft ongetwijfeld een positief effect op de vraag naar hotelkamers. O.a. uitbreiding van het hotelaanbod tot 2005 met ca. 2.500 kamers. Bij de actualisatie van het hotelbeleid is nadrukkelijk gekeken naar de regionale hotelontwikkelingen. Echter nog steeds geldt dat de positie van onze gemeente, met de aanwezigheid van de Schiphol, uniek is en in trek blijfl bij hoteloperators. 3 Realisatie van de in voorbereiding zijnde plannen is onder andere afhankelijk van RO-procedures.

Onderwerp Volgvei 4 Actualisatie Hotelbeleid In vergelijking met andere internationale luchthavens zijn op Schiphol momenteel aanzienlijk minder kamers direct aan de terminal gesitueerd. Gezien de toegenomen vraag naar dergelijke hotels worden hier op termijn hotelontwikkelingen voorzien. Een andere ontwikkeling binnen de hotelsector is de toenemende vraag naar doelgroep gebonden hotelvoorzieningen. Voorbeelden zijn 'air crewj- hotels, zorghotels en hotels die zich richten op een specifieke geografische markt. De hotelmarkt zal inspelen op deze toenemende vraag. Hoofdlijnen van het geactualiseerde hotelbeleid Mede om het ondernemersklimaat in Haarlemmermeer en de internationale positie van Schiphol te versterken willen wij hotelontwikkelingen blijven faciliteren. Om de benutting van de bestaande en nieuwe hotelcapaciteit (vooral in de weekenden) te verbeteren is het van belang dat de toeristische markt meer gebruik gaat maken van de accommodaties en faciliteiten in Haarlemmermeer. Daartoe willen wij de ontwikkeling van nieuw hotelaanbod minder eenzijdig richten op de zakelijke markt maar tevens meer rekening houden met de vraag naar hotelkamers voor de toeristische markt. Deze twee doelgroepen vragen immers d&els om eigen hotelvoorzieningen (segment) met specifieke eigenschappen (locatie), zie tabel 2. "oe'groep" - - - Locatie "" " - -p"- - a - <". - " -r< -mpmp*'w-. Segment -"""" - Zakelijke markt Snelweglocaties, werklocaties,schipho1. OV knooppunten, 4' en 5' segment Toeristische markt -m*,bs Z*, 3* en 4* segment.,**- Door gerichte inzet van onze marketing- en acquisitiemiddelen willen wij ons samen met de luchthaven inzetten voor het vinden van passende marktpartijen die circa 1.O00 nieuwe hotelkamers voor de toeristische markt en air-crews willen ontwikkelen. Daarnaast willen wij voorwaarden scheppen voor de ontwikkeling van aanvullende vqorzieningen (zoals congres-, sport-, wellness- voorzieningen en recreatie mogelijkheden) die de bezoekmotieven voor Haarlemmermeer verruimen en bijdragen aan verlenging van de verblijfsduur in de hotels in Haarlemmermeer en de regio. Een mogelijke versterking van het 'toeristisch product' zal eveneens positief bijdragen aan een hoger kamerbezettingspercentage. Beleidsuitgangspunten Bovenstaand overwegende komen wij tot de volgen beleidsuitgangspunten: tot 2016 faciliteren wij de realisatie van circa 3.600 extra hotelkamers4; waarvan circa 1.000 kamers ten behoeve van de ontwikkeling van lowbudget en air crew hotels; wij faciliteren hotelontwikkelingen met name op 1 of in de directe nabijheid van: o centrumgebieden (Hoofddorp en Nieuw Vennep); o openbaarvervoersknooppunten; o kantoor- en bedrijventerreinen; o luchthaven Schiphol (incl. terminal); Uitgaande van de geprognosticeerde groei van Schiphol en de ontwikkelingen van kantoor- en bedrijventerreinen en binnen de bestaande planologische mogelijkheden.

Onderwerp Volgvei 5 Actualisatie Hotelbeleid wij scheppen voorwaarden voor de ontwikkeling van aanvullende voorzieningen (zoals congres-, sport-, wellness-voorzieningen en recreatie mogelijkheden) Effecten Indien de hotelsector slaagt in de invulling van de aanwezige marktruimte zal dit naar verwachting resulteren in: het versterken van de diversiteit aan hotelvoorzieningen; e het versterken van kantoor-, bedrijfs- en centrumlocaties met goed ontsloten hotelvoorzieningen; e versterking van het hotelaanbod nabij terminals; r realisatie van 'air crew' hotelvoorzieningen; versterking van de internationale (hub)positie van Schiphol; circa 1.400 extra arbeidsplaatsen. Evaluatie In 201 0 wordt het beleid geëvalueerd en geactualiseerd. Besluit Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: r de in deze nota genoemde beleidsuitgangspunten op pagina 4 en 5 vast te stellen voor verdere planvorming en te gebruiken als toetsingskader voor ontwikkelinitiatieven. r het presidium voor te stellen de nota ter kennisname aan te bieden aan de raad. Burgemeester en wethouders van Haarlemm namens deze, Bijlage(n) rapport Horwath Consulting.

Onderwerp Volgvei 6 Actualisatie Hotelbeleid Bijlage 1 Hotelaanbod Haarlemmermeer (1 januari 2005) Hotel....,-. Locatie -. - Classificatie Aantalhamerc.. Terminal Hotels Hilton Amsterdam Airport Schiphol Terminal 5' 280 Sheraton Amsterdam Airport Terminal 5* 408 Mercure Schiphol Terminal Terminal 2' 33 721 Schiphol hotels Radisson SAS Schiphol Rijk 5' 279 Dorint Sofitel Amsterdam Airport Schiphol 4' 442 NH Schiphol Airport Amsterdam Schiphol 4' 419 Van der Valk A4 Schiphol 4' 433 I bis Amsterdam Airport Badhoevedorp 3' 644 Etap Amsterdam Airport Badhoevedorp 2* 118 2.335 Overige Crowne Plaza Hoofddorp 5' 242 Courtyard by Marriot Hoofddorp 4' 148 Dorint Novotel Amsterdam Airport Badhoevedorp 4' 222 Bastion Deluxe Amsterdam Airport Hoofddorp 4' 80 Bastion Schiphol I Hoofddorp Hoofddorp 3' 80 Hotel restaurant Zwanenburg Zwanenburg 3' 47 Hotel de Beurs Hoofddorp 3' 44 Hotel de Rustende Jager Nieuw Vennep 3' 42 Herbergh van Badhoevedorp Badhoevedorp 3' 24 929 Tbtaal aantal hotel ampee= A-m2e" 18 3.985 e ", ---- - -

Logiessector Haarlemmermeer 2005-201 5 Zomer 2005, rd Horwath Consulting Hilversum, zomer 2005 Drs. E.C. Hoogendoorn T.P. de Boer BHA

Achtergrond Naar aanleiding van de in november 1997 door Horwath Consulting opgestelde 'Rapportage inzake de ontwikkeling van een strategische visie op de logiessector in de gemeente Haarlemmermeer' heeft de gemeente Haarlemmermeer in 1998 de eerste nota hotelbeleid vastgesteld. Inmiddels blijkt dat het hotelaanbod van Haarlemmermeer in 2005 bestaat uit bijna 4.000 kamers en de bouw van circa 2.600 kamers wordt voorbereid. Enkele belangrijke gestelde beleidsdoelstellingen zijn hiermee gehaald. Voor de periode 2005-201 5 bestaan de volgende beleidsvragen: wat is de gewenste ontwikkelingsrichting voor de hotelsector; - welke locaties zijn geschikt en waar zijn private investeringen in de hotelsector mogelijk en gewenst; welke marketingstrategie moet Haarlemmermeer volgen; - wat moet / kan de gemeente doen om meer verschillende hotelketens tot vestigen te bewegen voor zover gewenst. Uit de antwoorden op deze vragen volgen een visie en aanbevelingen die de gemeente Haarlemmermeer inzicht en duidelijkheid moeten geven over de markt en moeten zorgen voor meer samenhang en identiteit van de hotelmarkt van Haarlemmermeer, waarbij met nadruk aandacht moet worden besteed aan de positieve effecten voor de inwoners en ondernemers. Aan de hand van deze rapportage kan door de gemeente een beleid worden vastgesteld. Horwath Consulting is gevraagd een rapportage uit te brengen voor de hierboven beschreven evaluatie van de rapportage uit 1997 en de ontwikkeling van een strategische visie voor de logiessector in de Haarlemmermeer tot 201 5. Samenvatting Locatie De gemeente Haarlemmermeer bestaat uit 26 dorpen en kernen en telt ruim 130.000 inwoners. Er zijn ongeveer 120.000 mensen werkzaam in de gemeente, waarvan 30.000 op de luchthaven. Vanwege de locatie van de luchthaven zijn veel bedrijven en kantoren in de directe omgeving gevestigd. Over een langere periode vertoont de luchthaven een jaarlijkse groei van 5%. Haarlemmermeer en omgeving is in ontwikkeling; projecten als de HSL, Noord-Zuid lijn en met name het Noordvleugelprogramma zorgen voor een betere infrastructuur in dit deel van Nederland. De gemeente Haarlemmermeer is een jonge gemeente. Mede dankzij de luchthaven in de gemeente is Haarlemmermeer één van de belangrijkste economische gebieden in Nederland. Om deze positie te behouden zijn, met name, infrastructurele ontwikkelingen noodzakelijk. Hotelaan bod In totaal zijn er 18 hotels met 3.985 hotelkamers in Haarlemmermeer. De gemeente beschikt met name over hotels in het 3-, 4- en 5-sterren hotelsegment, te weten 96 % van het totaal aantal kamers in de gemeente. 30% van het totaal aantal kamers in Haarlemmermeer behoort tot het vijfsterren segment. Landelijk bekeken is maar 9% van het totaal aantal kamers op vijfsterren niveau. Het budget segment is met twee 2- Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 I

Horwath Consulting sterren hotels en in totaal 151 hotelkamers behoorlijk ondervertegenwoordigd. De hotelmarkt kent geen één sterrenhotel. Vanuit private ondernemingen zijn veel bouwplannen voor hotel in de gemeente Haarlemmermeer. Plannen voor ruim 2.600 hotelkamers tot 201 5 kunnen als serieus worden beschouwd. Bij realisatie daarvan zal de hotelmarkt in 2015 met 65% gegroeid zijn naar 6.600 hotelkamers ten opzichte van het huidige aantal kamers. Het merendeel van de toekomstige hotelontwikkelingen is gepland op 3-, 4- en 5-sterren niveau. Meer variëteit in het huidige aanbod door toevoeging in het budgetsegment en midmarketsegment zou het hotelaanbod evenwichtiger maken. Hotelvraag De vraag naar hotelkamers in Haarlemmermeer is in te delen in 2 categorieën; luchthaven-gerelateerde en niet-luchthaven-gerelateerde vraag naar hotelkamers. Het aanbod aan luchthaven gerelateerde hotels beslaat 90% van het totaal. De vraag naar kamerovernachtingen is tot 2001 behoorlijk gegroeid. Daarna is onder andere door de sterke groei in het aanbod, de economische malaise, oorlog in Irak en SARS de bezettingsgraad fors gedaald. De hotelmarkt van Haarlemmermeer volgt hiermee de Nederlandse neerwaartse trend. De eerste resultaten over 2004 tonen een licht herstel. Verwacht wordt dat het herstel in 2005 verder door zal zetten. De dichtheid van hotelkamers per 1.O00 inwoners in de gemeente Haarlemmermeer is bijzonder hoog ten opzichte van andere gemeenten met een gelijk inwoneraantal. Wanneer er geen luchthaven in de gemeente Haarlemmermeer aanwezig zou zijn, zouden er naar schatting 400 hotelkamers in plaats van de huidige 4.000 hotelkamers zijn. Dit is gebaseerd op een vergelijking met andere Nederlandse steden. Geconcludeerd kan worden dat de invloed van de luchthaven op de hotelmarkt van wezenlijk belang is. De toekomstige vraag naar hotelkamers is in kaart gebracht. Van invloed hierop zijn de verwachte groei van het aantal passagiers op Schiphol, de groeiende kantorenmarkt en bedrijventerreinen en de natuurlijke groei van de niet-luchthavengerelateerde vraag gebaseerd op de economische schommelingen. Tot en met 201 5 zijn 2.600 hotelkamers gepland, waarvan 700 kamers hun eigen markt zullen creëren door onder andere naamsbekendheid en gebruikmaking van reserveringssystemen. Verwacht wordt dat naast deze 2.600 geplande kamers nog ruimte is voor 1.O00 hotelkamers tot en met 201 5 om aan de geschatte vraag te kunnen voldoen. Verqeliikinq - hotels tussen internationale luchthavens en hotelmarkt Haarlemmermeer en omqevinq Gekeken is naar de luchthavens Heathrow en Gatwick in Londen, Charles de Gaulle in Parijs, Frankfurt Airport in Frankfurt en O'Hare Airport in Chicdgo. Er zijn op Schiphol aanzienlijk minder kamers direct vanuit de terminal te bereiken in vergelijking met andere internationale luchthavens. Gezien het feit dat Heathrow en Gatwick veel meer terminal hotelkamers hebben, kan er een vraag zijn voor dergelijke kamers. In de onderstaande tabel is de relatie tussen het aantal kamernachten en aantal passagiers gegeven op jaarbasis gegeven. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 i i

Horwath Consulting Tabel 1. Relatie tussen kamernachten en aantal k as saaiers Bron: Horwath Consulting Het low budget segment (één en tweesterren) is minder vertegenwoordigd in de gemeente Haarlemmermeer dan in Amsterdam. Met het steeds groter worden van het aantal low cost carriers rijst de vraag of de verdeling van het aanbod op Schiphol en in Haarlemmermeer genoeg is meegegaan met de ontwikkeling van de vraag. Mede gezien de groei van de low cost carriers op Schiphol, worden grote kansen verwacht voor het low cost hotelsegment op Schiphol. Luchthaven gerelateerde hotels zijn nu hoofdzakelijk gefocust op het zakelijke segment in de hogere categorie. Het is aan te raden om, naast het toeristisch segment, in alle categorieën te richten op het zakelijke segment. Steeds meer zakelijke passagiers reizen met de low cost carriers en bedrijven korten op hun hoteluitgaven door goedkopere hotels te boeken. Het aanpassen van de faciliteiten voor zakelijke reizigers is wenselijk. De omgeving van Haarlemmermeer kan verbeterd worden wanneer grote congressen aangetrokken worden, maar de focus moet blijven op de toegankelijkheid van de gemeente. De meeste hotels die aanwezig zijn op Schiphol zijn ketengerelateerd en relatief groot. Voor internationale reizigers zijn bekende brands meer in trek dan onbekende hotels. Vooral voor hotels die bij de terminal liggen is ketengebondenheid een toegevoegde waarde. Air Crew is een ander belangrijk segment voor luchthaven gerelateerde hotels. Er is nog een groot deel van de bemanning dat verblijft in hotels in Amsterdam. Door wat aanpassingen van de faciliteiten kan er meer air crew aangetrokken worden. Een voorbeeld is het Dorint Hotel Amsterdam Airport met verduisterende gordijnen. Er zijn voorbeelden van hotels die zich helemaal focussen op air crew. Dergelijke hotels hebben de organisatie en alle faciliteiten aangepast aan deze doelgroep; ze maken reserveren gemakkelijker en ze hebben overeenkomsten met luchtvaartmaatschappijen over de accommodatie. Voorbeeld is het Méridien op Heathrow Airport. Toch dient rekening gehouden te worden met air line vakbonden die stedelijke omgeving met faciliteiten en goede bereikbaarheid eisen. Op Schiphol en omgeving overnachten relatief meer Nederlanders dan in de hotels Amsterdam. Reden hiervoor is gedeeltelijk dat Nederlanders een overnachting in een hotel maken als ze een vroege of een vertraagde vlucht hebben. Internationale reizigers combineren hun vlucht met een bezoek aan Amsterdam. Haarlemmermeer zou hier goed op in kunnen spelen door het creëren van eigen functies om ook de internationale gast in de gemeente te houden. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 iii

Horwath Consulting Uit de analyse van de prestatie van de markten van zowel hotels in Amsterdam als hotels rond Schiphol kan geconcludeerd worden dat over het algemeen de hotels in Amsterdam beter presteren, omdat ze minder afhankelijk zijn van economische cycli dan luchthavenhotels. Luchthavenhotels worden meer beïnvloed door de economische veranderingen en rampen zoals de terroristische aanvallen in de Verenigde Staten en de SARS epidemie in Azië. Tevens hebben luchthavenhotels een lagere weekendbezetting. Van maandag tot en met donderdag worden de hotels met name door de zakelijke gasten bezocht. Daar waar steden als Amsterdam in het weekend veel toeristen ontvangen, blijven de luchthavenhotels laag bezet. SWOT analyse Sterhten van de hotelmarkt in Haarlemmermeer zijn; luchthaven Schiphol en gerelateerde bedrijvigheid, infrastructuur, hotels met grote aantallen kamers en de meeiderheid hotels is ketengebonden. De sterkten van de hotelmarkt van Haarlemmermeer zijn nauw verbonden met de luchthaven Schiphol en de Infrastructuur, evenals een aantal kansen. De focus voor een strategische visie voor de hotelmarkt zal dan ook deze punten dienen te omvatten. Door het creëren van een eigen identiteit en zelfstandige functies in Haarlemmermeer kunnen de zwakten en bedreigingen in de analyse omgebogen worden naar sterkten en kansen. Trends en ontwikkelinqen - De hotels zullen zich moeten blijven ontwikkelen om aan de vraag van de huidige en de toekomstige gast te voldoen. Door niet alleen binnen de eigen branche te kijken, maar ook naar trends en ontwikkelingen in de algemene economie en specifiek de luchtvaart wordt duidelijk dat de gast snelheid, service (ICT), veiligheid en vooral een goede prijs-kwaliteit verhouding eist. Dit betekent gedegen kennis van de markt om de concurrentie voor te blijven. Strateaische visie hotelmarkt en aanbevelinsen v001 de algehele strategische visie voor de-gemeente Haarlemmermeer adviseren wij een drietal richtlijnen, te weten Veelzijdig Haarlemmermeer, Innovatief Haarlemmermeer en Ontmoetingsplaats Haarlemmermeer. Deze laatste bestaat uit de onyikkeling van het toerisme, specifiek het zakelijk en toeristisch segment. Een, aantal motieven voor een actief hotelbeleid in Haarlemmermeer kunnen zijn bedrijfsleven, arbeidsplaatsen, versterken van de positie van Schiphol en imago. De hotellerie is van nature een 'volgende' bedrijfstak. Het volgt de belangrijke ecohomische ontwikkelingen. In onze visie zijn deze in de regio Haarlemmermeer sterk te herleiden naar de twee speerpunten Infrastructuur en Schiphol. Het aanbod hotelkamers in Haarlemmermeer is voor 90% Schiphol gerelateerd. Schiphol is tevens het middelpunt van de infrastructuur, Schiphol is een ontmoetingsplaats, en Schiphol behoort tot de gemeente Haarlemmermeer. Schiphol is niet alleen meer een locatie waar mensen zich verplaatsen, het is een zakelijke en toe istische ontmoetingsplaats geworden. Door de verwachte groei van het aantal pas 1 agiers, de low cost carriers en de bedrijvigheid in de omgeving van de luchthaven zal be vraag naar hotelkamers verder toenemen. Met een eventuele ontwikkeling van een grote zelfstandige functie als een Congres- en Expo Center in Haarlemmermeer kan het zakelijk segment beter bediend worden en zal Haarlemmermeer de eigen identiteit kunnen versterken. Tevens zal dit synergie creëren tussen de gemeente Haarlemmermeer en de luchthaven. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 iv

Horwath Consulting Bijna 43 miljoen passagiers maakten in 2004 gebruik van de luchthaven. De gemeente Haarlemmermeer is daarmee een onderdeel van de internationale infrastructuur. Deze grote infrastructuur (stroom van reizigers) moet gefaciliteerd worden door de omgeving. Het tweede speerpunt Infrastructuur zal de bereikbaarheid van de gemeente moeten blijven optimaliseren. De huidige discussies aangaande het Noordvleugelprogramma spelen hierop in. Het optimaliseren van de infrastructuur in deze regio heeft als doel het bijdragen aan de internationale concurrentiepositie van de regio, van de Randstad en van Nederland. Tegelijkertijd dient het een evenwichtige ontwikkeling van de regio te zijn waarbij vooral aandacht is voor de woon-werkbalans. Een goede bereikbaarheid, samengaand met een economische bedrijvigheid, stedelijke omgeving en ruimte biedt een goed klimaat voor de hotelmarkt. Op basis van de gesignaleerde en verwachte stijgende vraag naar hotelkamernachten, het verhoudingsgewijs gematigd toenemende aanbod en rekeninghoudend met de regionale hotelontwikkelingen kan het hotelaanbod in de gemeente Haarlemmermeer tot en met 2015 met circa 3.600 kamers groeien tot circa 7.600 hotelkamers. Naast de al geplande 2.600 hotelkamers zijn voorbeelden aangedragen voor invulling van de overige 1.O00 hotelkamers. Geadviseerd wordt deze invulling plaats te laten vinden tussen 2012 en 2016. In de jaren daarvoor wordt verwacht dat het hotelaanbod al behoorlijk zal toenemen. Hierbij kan gedacht worden aan een air crew - budget hotel in of nabij Hoofddorp, een low budget hotel te Schiphol Noord, een high tech zakelijk hotel bij businesspark Beukenhorst Oost Oost te Hoofddorp en een hotel bij businesspark Schiphol Elzenhof. Voor de gemeente Haarlemmermeer betekent deze groei van de hotelmarkt met 3.600 kamers naar verwachting een toename van 1.440 banen binnen de hotelmarkt, van 1.600 banen in 2004 tot 3.040 banen in 201 5. Verwacht wordt dat de omzet binnen de hotelsector met circa E 142 miljoen zal toenemen, van E 158 miljoen in 2004 tot circa E 300 miljoen in 201 5. Concluderend kan worden gesteld dat de hotelmarkt van Haarlemmermeer nog een flinke groei tegemoet kan zien. Door de voortdurende ontwikkelingen en kracht van de locatie zal de vraag naar hotelkamers blijven groeien. Om aan deze vraag te kunnen blijven voldoen, zal de gemeente zich moeten inzetten voor en voldoen aan de wensen van de gast. Infrastructuur is hierin een belangrijke spil. Samen met de luchthaven Schiphol dient gekeken te worden naar de behoeften van de gast om deze zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 V

3 3 @ ':!i 7". 2 w U* @ 2 3 @ t3 9.ib\. 'b*.v 9 Horwath Consulting Inhoudsopgave 1 LOCATIEANALYSES... 8 1. 1 HAARLEMMERMEER... 8 1.2 SCHIPHOL... 8 1. 3 ANALYSES OMLIGGENDE GEMEENTEN... 10 1.4 CONCLUSIE... 10 2 ANALYSE VAN DE AANBODZIJDE... 11 2.1 NEDERLANDSE 2.2 MUIDIG AANBOD NEDERLAND EN REGIO HAARLEMMERMEER HOTEL CLASSIFICATIE... 11... 11 2.3 AANBOD CONGRESRUIMTE... 13 2.4 TOEKOMSTIGE HOTELONTWIKKELINGEN HAARLEMMERMEER... 14 2.5 SAMENVA~ING... 15... 16 3 ANALYSE VAN DE VRAAGZIJDE 3.1 ~NTWIKKELING DRIE. VIER- EN VIJFSTERREN NEDERLANDSE HOTELS... 16 3.2 PRESTATIES HOTELMARKT HAARLEMMERMEER 17... 3.3 VERDELING VAN DE VRAAG... 17 3.4 VERWACHTE GROEI... 20 3.5 LANGE TERMIJN ONTWIKKELINGEN VAN DE VRAAG... 21 3.6 SAMENVA~ING... 22 4 VERGELIJKING HOTELS TUSSEN INTERNATIONALE LUCHTHAVENS... 23 4.1 FEITENENCIJFERS... 23 4.2 VERGEI-IJKING HOTELAANBOD... 23 4.3 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN... 24 5 SWOT ANALYSE HOTELMARKT HAARLEMMERMEER... 26 5.1 SWOT ANALYSE... 26 5.2 CONCLUSIE... 26 6 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN... 27 l l 7 VISIE EN AANBEVELINGEN... 28 7.1 ALGEMENE VISIE HAARLEMMERMEER... 28 7.2 VISIE HOTELBELEID... 29 7.2.1 Focus op khiphol... 29 7.2.2 Focus op Infrastructuur... 32 7.3 MARKTRCIIMTE HERZIEN MET EEN VISIE OP BESTAANDE HOTELPLANNEN... 33 7.4 CONCRETE UITWERKING STRATEGISCHE VISIE... 34 7.4.1 Segmentatie... 35 7.4.2 Loca tie... 36 7.4.3 Advies toekomstige hotelplannen; voorbeeld situatie... 38 7.4.4' Hotelkenmerken en faciliteiten... 38 7.4.5 Effecten binnen gemeente Haarlemmermeer... 39 7.4.6 Volume van hotelconcepten...... 39 7.5 CONCLUSIE... 40 BIJLAGE 1 BEGELEIDINGSCOMMISSIE 'HOTELBELEID 2005-2015'... 41 Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 7 l 1 l

i Locatieanalyses 1.l Haarlemmermeer Haarlemmermeer behoort met 130.000 inwoners in 2004 tot de grotere gemeenten van Nederland. De oppervlakte van 18.500 ha. is ongeveer drie keer zo groot als de stad Utrecht. De gemeente bestaat uit 26 dorpen en grenst aan 13 buurgemeenten. In de bevolkingsprognoses Haarlemmermeer 2002-2025 van O&S Gemeente Haarlemmermeer is het verwachtingspatroon dat Haarlemmermeer in 2025 165.600 inwoners zal tellen. Gezien de ligging van Schiphol in de gemeente Haarlemmermeer is deze gemeente goed bereikbaar. De bereikbaarheid van Haarlemmermeer kan worden gezien als een kritische succes factor. De snelwegen A4, A44, A5 en de A9 lopen door de gemeente, evenals de spoorlijnen en een deel van het toekomstige traject van de HSL (Hoge Snelheids Lijn). In 2007 zal Schiphol aangesloten worden op het hoge snelheids netwerk. Amsterdam zal dan in directe verbinding komen te staan met Parijs en Londen. Via Schiphol, Rotterdam en Brussel zullen deze steden bereikbaar zijn binnen drie uur. De toegang naar Schiphol en daarmee Haarlemmermeer is verbeterd sinds de snelweg A5 in november 2003 is geopend. Voor wat betreft toerisme in Haarlemmermeer kan Schiphol als belangrijkste attractie worden beschouwd. Daarnaast is er voornamelijk industrieel toerisme in Haarlemmermeer. Haarlemmermeer organiseerde in 2002 de Floriade. 2,3 miljoen mensen hebben de Floriade bezocht, waarvan 950.000 uit het buitenland. Het park werd per dag gemiddeld door circa 12.000 mensen bezocht. Haarlemmermeer heeft dankzij haar strategische ligging een prominente positie in het zakelijke hart van de Randstad. Veel grote, internationale bedrijven zijn hier gevestigd. In Hoofddorp zijn hoogwaardige bedrijventerreinen en kantorenparken ontwikkeld. Haarlemmermeer heeft een sterke werkgelegenheidsfunctie; ruim 120.000 werkzame personen op een beroepsbevolking van nog geen 50.000 personen. Luchthaven Schiphol zorgt niet alleen voor luchthavengebonden werkgelegenheid voor bijna 60.000 personen. Het is ook een aantrekkelijke factor voor overige bedrijven. De dienstverlening is de afgelopen jaren in vergelijking met andere Ivederlandse steden sterk gestegen en zorgt nu voor 24% van de werkgelegenheid. Handel, distributie en logistiek vormt het grootste deel van de economische structuur met 54%. De verwachting voor de kantorenmarkt in de gemeente is dat deze tot 201 3 met 50% zal toenemen tot 1.500.000 m2 aan kantoorruimte (bron: Gemeente Haarlemmermeer). Drie nieuwe zakelijke gebieden in ontwikkeling zijn Beukenhorst Oost Oost, Business Garden Hoofddorp en Schiphol Elzenhof. Opgemerkt kan worden dat in relatie tot andere locaties in Nederland de grondprijzen voor commerciële bestemmingen relatief hoog zijn. Dit kan duiden op een gewilde locatie, extremen dienen echter te worden voorkomen. Schiphol is de vierde luchthaven van Europa. Gekeken naar het totaal van de vluchtbewegingen, passagiers en vracht is Schiphol de grootste luchthaven na de luchthavens van Londen (Heathrow, Catwick en Stansted), Frankfurt en Parijs Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 8

Horwath Consulting (Charles de Caulle en Orly). Reizen per vliegtuig wordt voor steeds meer mensen bereikbaar, 40% van de toeristen die Amsterdam bezoeken komen binnen via Schiphol. In 2003 reisde 63% van de passagiers van Schiphol om niet zakelijke reden. De luchthaven is de banenmotor van de regio. In 2003 is de werkgelegenheid op Schiphol met 0,90/0 gestegen van 56.570 in 2002 naar 57.099 personen. Op Schiphol is 22% van alle werknemers vliegend personeel en 71,4% werkt in ploegendiensten. Mede daarom is er op Schiphol sprake van een 24-uurs economie. In totaal zijn er 542 bedrijven gevestigd op de luchthaven. In 2004 groeide het aantal passagiers naar 42,s miljoen, een stijging van 6,7% ten opzichte van 2003. Deze groei is onder andere veroorzaakt door de toenemende hub-functie van Schiphol en door het feit dat de transfers niet meer door de douane hoeven. De terugloop van de passagiersbewegingen in 2003, onder andere veroorzaakt door de oorlog in Irak en SARS, is gecompenseerd in de eerste helft van 2004 (bron: NRIT). Echter een relatief groot deel van de groei wordt veroorzaakt door passagiers met een transfer, zij verlaten de luchthaven niet. Bijna tweederde van de passagiers op Schiphol woont buiten Nederland. 69% van het totaal aantal passagiers komt uit de Europese Unie (waaronder Nederland), 7% is afkomstig uit de rest van Europa en 24% uit de rest van de wereld (Bron: Schiphol, Statistisch Jaarverslag 2003). Voor 2005 houdt Schiphol rekening met een groei van het aantal reizigers met 4,5% a 5% tot 44,5 miljoen, terwijl het vrachtvervoer en het aantal passagiersbewegingen in het handelsverkeer naar verwachting met 5,5% zullen toenemen. Om deze toename te kunnen opvangen investeert de luchthaven dit jaar ongeveer 41 0 miljoen euro, waarvan ruim 220 miljoen euro in Iuchtvaartvoorzieningen op Schiphol (Bron: Schiphol Croup, 6 jan. 2005). Het aantal low cost carriers is flink toegenomen in 2003 en 2004; acht low cost carriers vlogen op Schiphol in juli 2004. Ongeveer 9,5% van het totale aantal passagiers maakt gebruik van de low cost carriers. Verwacht wordt dat zowel het aantal passagiers als het aantal low cost carriers nog verder zullen groeien. Er zijn nog geen cijfers van beschikbaar, maar de verwachting is dat met name de vluchten binnen Europa een sterkere marktpositie zullen krijgen. In 2004 was ongeveer 20% van de kantoorvoorraad op Schiphol beschikbaar (leegstand), het gemiddelde voor Nederland is 11%. Dit verschil van 9% kan worden verklaard doordat Schiphol meer gevoelig is voor de wereldwijde economische situatie dan de rest van het land. De specifieke industrieën die belangrijk zijn voor Schiphol zijn de ICT en de luchtvaart. Deze twee sectoren hetjben onder grote druk gestaan de afgelopen jaren. Echter wanneer de economie weer aantrekt is dit positief voor Schiphol. Een nieuwe ontwikkeling op en rond luchthavens is het creëren van een AirportCity. Een AirportCity heeft meerdere functies. De stad dient als verkeersknooppunt voor lucht-, spoor- en wegtransporten. Het bedient passagiers, bedrijven en werknemers 24 uur per dag met alle service die ze nodig hebben. Een station, parkeerplaatsen, een terminal en een winkelcentrum zijn de belangrijkste items binnen een AirportCity. Initiatiefnemer in de ontwikkeling van Schiphol als 'Airportcity' is Schiphol samen met Schiphol Real Estate (SRE). Een van de taken van SRE is het ontwikkelen van de luchthaven als AirportCity, volgens de strategie van de Schiphol Croup. De congres- en vergaderaccommodatie functie van de Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 9

luchthaven wordt steeds belangrijker. Een goede invulling van de ruimte en infrastructuur is hierbij van belang. Schiphol Real Estate heeft daarvoor zijn strategie aangepast om de voorzieningen aan te laten sluiten op het concept AirportCity en te voorzien van hoge kwaliteit. De verwachting voor de toekomst is dat het aantal passagiers dat in 2010 via Schiphol zal reizen bijna 50 miljoen zal bedragen. 1.3 Analyses omliggende gemeenten Een aantal grote ontwikkelingen in de omliggende gemeenten van Haarlemmermeer is onderzocht. Deze kunnen invloed hebben op de ontwikkelingen binnen de gemeente Haarlemmermeer en haar hotelmarkt. Van invloed zijn onder andere; Zuid-as Amsterdam, Noord-Zuid lijn Amsterdam, Hoge Snelheids Lijn (HSL) en het Noordvleugelprogramma (Corridor Haarlemmermeer- Schiphol- Amsterdam- Almere). Met name van het project Noordvleugel wordt verwacht dat deze grote invloed zal hebben op de gemeente Haarlemmermeer en de hotelmarkt. De bestaande en de verwachte verkeers- en vervoersproblematiek op de corridor Haarlemmermeer - Schiphol - Amsterdam - Almere komt onder meer voort uit de groei van Almere (in de afgelopen periode en in de toekomstverwachting), de economische groei in het gebied en de ontwikkelingen rond Schiphol en de Zuidas in Amsterdam. Het kabinet heeft besloten om voor de Noordvleugel van de Randstad een samenhangend programma te ontwikkelen. Het doel van dit programma is de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de Noordvleugel te stimuleren en de woningbouwopgave te realiseren, in combinatie met een verbeterde bereikbaarheid en behoud en ontwikkeling van waardevolle gebieden. Dit wordt bereikt door een gecoördineerde besluitvorming en uitvoering van projecten in de Noordvleugel die met elkaar samenhangen. In de Nota Ruimte is besluitvorming (vaststelling maximale rijksbijdrage) in 2006 aangekondigd over de verbetering van de infrastructuur in de Noordvleugel, gekoppeld aan de nieuwe verstedelijkingslocaties die worden voorzien. Randvoorwaarden hierbij zijn de ontwikkelingsmogelijkheden van Schiphol en het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in dit gebied. 1.4 Conclusie De gemeente Haarlemmermeer is een jonge gemeente. Mede dankzij de luchthaven in de gemeente is Haarlemmermeer één van de belangrijkste economische gebieden in Nederland. Om deze positie te behouden zijn, met name, infrastructurele ontwikkelingen noodzakelijk. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 10

Howath Consulting 2 Analyse van de aanbodzijde In dit hoofdstuk is een overzicht gegeven van het huidige hotelaanbod in Haarlemmermeer en Schiphol. Hierbij is voornamelijk aandacht besteed aan de drie-, vier- en vijfsterren hotels. Tevens zijn de hotelbouwplannen voor de gemeente Haarlemmermeer beschreven. In het algemeen kan gesteld worden dat de hotelmarkt een 'volgende' bedrijfstak is. Het hotel zelf is in principe geen reden van verblijf. Het is een onderdeel van een infrdstructuur die zorgt voor een goed economisch vestigingsklimaat enlof aantrekkelijk toeristisch bestemmingsklimaat. Als vervolg hierop kan de hotelmarkt ook worden bestempeld als 'faciliterend', deze bedrijfstak creëert banen en omzet. 2.1 Nederlandse Hotel Classificatie Dit hoofdstuk toont het huidige aanbod van hotels en hotelkamers in Nederland en Haarlemmermeer. De indeling is gemaakt naar de sterrenindeling volgens de Nederlandse Hotel Classificatie (NHC) welke per 1 januari 2004 van kracht is en de Ben,elux Hotel Classificatie (BHC) vervangt. In iet BHC systeem werd alleen naar basisnormen gekeken. Het nieuwe systeem hanteert naast de minimale basisnormen een puntensysteem waarmee aanvullende normen gewaardeerd worden. Op basis daarvan worden hotels ingedeeld in vijf verschillende sterrencategorieën, waarbij vijfsterren het hoogste, luxe niveau is. Dezelfde categorieën werden gebruikt in de BHC, er is echter een moderner classificatiesysteem ontstaan waarbij ook extra kwalitatieve faciliteiten meegenomen worden in de toekenning van het aantal sterren. Voor de consument dient het systeem een beter inzicht geven in het hotelaanbod. De verwachting vanuit de hotelmarkt is dat met name de vier- en vijfsterren hotels een ster zullen kwijtraken. Om een duidelijk beeld te behouden van de verschillende niveaus binpen de hotelmarkt is in onderstaande tabel de segmenten van de NHC gerplateerd aan de gemiddelde kamerprijs. Opgemerkt wordt dat de gemiddelde ka erprijs voor de regio Amsterdam / Haarlemmermeer gemiddeld 15% hoger ligt "t' dar) de landelijke kamerprijzen. Bron: Horwath Consulting, HOSTA 2004 2.2 Huidig aanbod Nederland en regio Haarlemmermeer De gemeente Haarlemmermeer beschikt over 18 hotels met een totaal van 3.985 hotelkamers (bron: Horwath Consulting). De onderstaande tabel toont het huidige aanbod van hotels en hotelkamers in Nederland, Haarlemmermeer en het aandeel van deze regio in het Nederlandse aanbod. In de onderstaande tabel valt op dat het aanbod van vijfsterren hotelkamers groot is in Haarlemmermeer ten opzichte van het aanbod vijfsterren hotelkamers in Nederland. Het gemiddelde aantal kamers per hotel in deze regio is groter dan in de rest van INederland. De gemiddelde kamergrootte van vijfsterren hotels in Haarlemmermeer is 302 en in Nederland 21 9. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 11

c, Howath Consulting Bron: Bedrijfschap Horeca, O+S Haarlemmermeer, Horwath Consulting In dit onderzoek zijn de hotels gecategoriseerd op locatie; 1. Terminalhotels die zijn gelegen op het terrein van Schiphol 2. Schiphol hotels in de omgeving van de luchthaven en 3. Andere hotels in Haarlemmermeer. Drie hotels zijn gelegen op grond van de Schiphol Croup en twee daarvan zijn gelegen direct aan de terminal. Dat zijn het Hilton Amsterdam en het Sheraton Amsterdam Airport. Het derde hotel is het Mercure Hotel Schiphol Terminal. Dit hotel is tevens direct aan de terminal gelegen, maar achter de douane. In totaal beschikken deze drie hotels over 721 kamers. Omdat dit aantal kamers gelimiteerd is verblijven veel gasten in andere hotels in Haarlemmermeer. Er zijn vier vijfsterren hotels, zes viersterren, zes driesterren en twee tweesterren hotels. Het gemiddelde aantal kamers is 221 kamers per hotel. Van de 18 hotels zijn er 14 ketengebonden. Mercure Hotel Schiphol Terminal en vier niet-keten gebonden hotels hebben aanzienlijk minder kamers dan de ketengebonden hotels. Het grootste hotel is het Ibis met 644 kamers. Dit is tevens het grootste hotel in Nederland. Het is gelegen net buiten de grenzen van Schiphol, officieel in Badhoevedorp. Het kleinste hotel is het driesterren hotel De Herbergh van Badhoevedorp met 24 kamers. De onderstaande figuur en tabel geven een overzicht van alle hotels in Haarlemmermeer en tonen de locaties van deze hotels. Fiauur 1. Locatie van de hotels in Haarlemmermeer Bron: Horwath Consulting Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 12

'. Howath Consulting 11 Terminalhotels I I b Hilton Amsterdam Airport Sheraton Amsterdam Airport Mercure Schiphol Terminal Totaal aantal kamers Terminal Terminal Terminal Schi~hol hotels 5 * 5 * 2 * 280 408 3 3 72 1 Totaal aantal kamers Bron: Horwath Consulting Om een goed beeld te verkrijgen van de toekomstige hotelmarkt in Haarlemmermeer is tevens gekeken naar de geplande hotelontwikkelingen in de omliggende gemeenten Amsterdam, Haarlem, Zandvoort, Aalsmeer, Amstelveen en Haarlemmerliede/Spaarnwoude. In deze rapporten is rekening gehouden met de regionale hotelontwikkeling, maar wordt er verder inhoudelijk niet op ingegaan. 2.3 Aa~bod congresruimte l In de volgende tabel is een overzicht gegeven van de vergader- en congresfaciliteiten van de hotels in de gemeente Haarlemmermeer. I Radisson SAS Bron: Internet sites van de genoemde hotels Ontwikkeli$g strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 13

a/ *F Y Honivath Consulting De meerderheid van de hotels in de Haarlemmermeer biedt vergader- en congresfaciliteiten aan. Het Hilton biedt vergaderzalen, maar geen congresfaciliteiten. Het maximum aantal personen bedraagt 60. Het Sheraton biedt 27 zalen en de grootste zaal heeft een capaciteit van 500 personen, deze zalen vormen een geheel conferentiecentrum. Het Courtyard by Marriot heeft een overeenkomst met het Claus vergadercentrum om hun zalen te verhuren. Hotel de Beurs in Hoofddorp heeft zich gespecialiseerd in bruiloften en feesten en biedt vier zalen aan. Van der Valk Hotel A4 biedt de grootste zaal aan voor een maximum van 1.500 mensen. 2.4 Toekomstige hotelontwikkelingen Haarlemmermeer Het hotelbeleid van de gemeente Haarlemmermeer van 1997 tot 2005 heeft resulteert in een verdubbeling van het hotelaanbod in deze periode. Eén van de doelstellingen was om in 2005 te beschikken over ruim 5.000 hotelkamers, vooral in de sterrencategorie drie-, vier- en vijfsterren. De onderstaande tabel laat het aantal gerealiseerde hotels tot 2003 zien en de geplande uitbreidingen voor 2004 en 2005. De geplande uitbreidingen zijn deels (nog) niet gerealiseerd. Tabel 5. Hotelaanbod 1997-2003 en geplande uitbreidingen 2004-2005 (deels niet aerealiseerd) in Haarlemmermeer (incl. Schi~hol) Bron: gemeente Haarlemmermeer n.b. = niet bekend Eind 2004 telt de gemeente Haarlemmermeer 18 hotels met een totaal van 3.985 kamers. In de volgende tabel staat een overzicht met de geplande hotelprojecten in Haarlemmermeer. De tabel is onderverdeeld in twee delen, niet gemarkeerde projecten en grijs gemarkeerde projecten. De niet gemarkeerde projecten kunnen worden beschouwd als realistische projecten. Wel wordt opgemerkt dat het merendeel projecten in planfase zijn en dat over bijvoorbeeld het aantal kamers, jaar van opening en de daadwerkelijke realisatie geen zekerheid bestaat. De grijs gemarkeerde projecten worden vanwege de onzekerheid van de realisatie van de projecten in de berekeningen van deze studie niet meegenomen. Het totaal aantal geplande hotelkamers tot en met 2015 is ruim 3.800, waarvan ruim 2.600 als serieuze plannen worden beschouwd en derhalve in de berekeningen zijn opgenomen. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 14

, Horwath Consulting Tabel 6. Potentiële hotelontwikkelinaen Haarlemmermeer Bron: EZ Haarlemmermeer. Horwath Consultina Kort = tot en met 201 0 Lana = na 201 0 Grijs gemarkeerde planne'n zijn niet opgenohen in de berekeningen gezien dehoge mate van onzekerheid. Aan deze tabel, waaronder namen van mogelijke kandidaten, kunnen geen rechten worden ontleend. Uit bovenstaande tabel blijkt dat 2.600 hotelkamers als realistische plannen worden beschouwd. In het volgende hoofdstuk wordt gekeken naar de gevolgen van de toevoeging van dit aantal kamers aan de hotelmarkt. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat circa 25% van de 2.600 hotelkamers (700) hun eigen markt zullen creëren door onder andere naamsbekendheid en gebruikmaking van reserveringssystemen. 2.5 Samenvatting In totaal zijn er 18 hotels met 3.985 hotelkamers in Haarlemmermeer. De gemeente beschikt met name over hotels in het 3-, 4- en 5-sterren hotelsegment, te weten 96 % van het totaal aantal kamers in de gemeente. 30% van het totaal aantal kamers in Haarlemmermeer behoort tot het vijfsterren segment. Landelijk bekeken is maar 9% van het totaal aantal kamers op vijfsterren niveau. Het budget seg~ment is met twee 2-sterren hotels en in totaal 151 hotelkamers behoorlijk ondervertegenwoordigd. De hotelmarkt kent geen één sterrenhotel. Vanuit private ondernemingen zijn veel bouwplannen voor hotel in de gemeente Haarlemmermeer. Plannen voor ruim 2.600 hotelkamers tot 2015 kunnen als serieus worden beschouwd. Bij realisatie daarvan zal de hotelmarkt in 2015 met 65% gegroeid zijn naar 6.600 hotelkamers ten opzichte van het huidige aantal kamers. Het merendeel van de toekomstige hotelontwikkelingen is gepland op 3-, 4- en 5-sterren niveau. Meer variëteit in het huidige aanbod door toevoeging in het budgetsegment en midmarketsegment zou het hotelaanbod evenwichtiger maken. Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 15

/I/" Honuath Consulting 3 Analyse van de vraagzijde In dit hoofdstuk is een overzicht gegeven van de vraag naar hotels in Haarlemmermeer en omgeving. Hierbij is voornamelijk aandacht besteed aan de drie-, vier- en vijfsterren hotels. Het budget segment is nauwelijks aanwezig in Haarlemmermeer, cijfers materiaal is daardoor niet beschikbaar. Naast een toelichting van de vraagsegmenten is een verwachting gegeven van de marktgroei per segment en een analyse van de belangrijkste vraaggeneratoren. 3.1 Ontwikkeling drie-, vier- en vijfsterren Nederlandse hotels De hotelmarkt is zoals eerder beschreven een 'volgende' bedrijfstak. Ook de vraag naar hotelkamers heeft een 'volgend' karakter en is afhankelijk van ontwikkelingen. Met name de ontwikkelingen op en rond Schiphol, en de daar direct en indirect uit voortkomende economische activiteiten, zijn een belangrijke generator van vraag naar hotelkamers. De onderstaande tabel geeft de kerncijfers van de landelijke hotelmarkt weer. Tabel 7. Kernaeaevens Nederlandse 3-. 4- en 5-sterrenhotels 1999-2003 ~amero~br. in E 59 69 70 75 72 + 22,O Yield in E 44 53 51 56 49 +11,4 C.O.P. per kmr. in 12.326 11.474 14.257 14.135 10.710-13,l Bron: Howath Consulting De Nederlandse hotellerie zat in 2003 op een dieptepunt. Na jaren van groei werd in 2000 het hoogtepunt bereikt. Sinds 2001 laten de bezettingsgraden een dalende lijn zien, hoewel de gemiddelde kameropbrengst nog wel bleef stijgen. In 2003 is echter ook de gemiddelde kameropbrengst fors gedaald wat leidde tot een daling van de yield*. De sterkste daling vond plaats in het vijfsterren segment, in 2003 daalde de yield met 19% naar E 102 in 2003 ten opzichte van E 126 in 2002. Het driesterren segment liet relatief een kleinere daling zien in 2003 in vergelijking met 2002, bijna 13%. Voor 2004 waren de verwachtingen, zoals uitgedrukt door de Nederlandse hoteliers, optimistisch. De eerste resultaten geven echter aan dat het herstel later inzette dan gehoopt, waardoor de werkelijke cijfers over 2004 lager zullen uitvallen. De eerste resultaten over 2004 van de hotels in de regio Amsterdam (waaronder Haarlemmermeer) tonen een lichte stijging van de bezettingsgraad. De gemiddelde kamerprijs daarentegen daalde licht, per saldo is de yield gestegen. Venwacht wordt dat het herstel in 2005 verder zal doorzetten. " Yield is gedefinieerd als de bezettingsgraad vermenigvuldigd rriet de gemiddelde karnerprij< er1 wordt ook wel oinschr-even als de opbreriyst per beschil<bare karner, ook wel Revenue Per Available Room (Kevl3AR). Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 16

4 '. Howath Consulting 3.2 Prestaties hotelmarkt Haarlemmermeer De volgende paragraaf laat zien wat de historische vraag naar hotelkamers in Haarlemmermeer is. De tweede kolom van de onderstaande tabel laat het aantal kamers zien in de Haarlemmermeer en de derde kolom vermenigvuldigt dit aantal met 365 om het aanbod van kamers per jaar te berekenen. De vraag naar het aantal kamernachten per jaar is berekend door middel van het vermenigvuldigen van het jaarlijkse aanbod en het gemiddelde bereikte bezettingspercentage. Tabel 8. Historische vraaa Haarlemmermeer Bron: Gemeente Haarlemmermeer, Horwath Consulting * Bezettingcijfer is een voorlopig cijfer voor 2004, vooralsnog wordt in deze studie hiervan uitgegaan Opgemerkt dient te worden dat van alle passagiers die naar Nederland komen, circa 5% nog geen hotelreservering heeft. Dit komt neer op circa 1.000.000 hotelovernachtingen. Deze groep bestaat voor het grootste deel uit Engelstalige jongvolwassenen (CB, VS). Ongeveer 50% van deze groep oriënteert zich op de luchthaven voor een hotel; 75% daarvan wil naar Amsterdam (Bron: SRE). 3.3 Verdeling van de vraag Het merendeel van de hotels in de Haarlemmermeer is sterk afhankelijk van de luchthaven Schiphol. De vraag voor hotelkamers in Haarlemmermeer kan verdeeld worden in Luchthaven gerelateerd en Niet Luchthaven gerelateerd; Niet Luchthaven gerelateerd is de vraag naar hotelkamers die in deze omgeving zou hebben bestaan, zonder de aanwezigheid van Schiphol. e Luchthaven gerelateerd is de vraag die ontstaat door de aanwezigheid van de I luchthaven. Wanneer Schiphol niet in deze omgeving aanwezig zou zijn, zou er geen vraag bestaan. ~udhthaven gerelateerde vraag kan verdeeld worden in twee segmenten: Direct gerelateerde vraag: de vraag naar kamers uit de directe luchthaven Indirect gerelateerde vraag: de vraag naar kamers ontstaan door bedrijven die zijn gevestigd (om die reden) dicht bij de luchthaven. De verdeling van de vraag op Schiphol is uitgezet in het volgende figuur en vo~rbeelden zijn gegeven in tabel 9. Figuur 2. Vraas naar Hotels Haarlemmermeer Vraag naar Hotels Haadmmmeer I '. Niet Luchthayen gerelheerd l Bron: Horwath Consulting Ontwikkeling strategische visie logiessector Haarlemmermeer 201 5 17