Het gebruik van nieuwe energie Duurzame energie & Zwembaden Folkert Linnemans NPZ Managersmeeting 2009
Energie vraagt anders denken! Zwembad DOEL h t i d d i b ik DOEL: het verminderen en verduurzamen van uw energieverbruik, Op basis van praktijkcases
Energie in de toekomst, onze visie Direct gebruik Productie en opslag
E kwadraat advies Architect t van de Duurzame keten Vestigingen g Leeuwarden, Arnhem en Groningen 4 marktgroepen: MKB en Industrie, Overheid, Tuinbouw en Landbouw 20 specialisten Expertise Duurzame energie, Energie Efficiency en Duurzame mobiliteit
Waarom zijn we hier 20-30% besparingen op energie te bereiken Kansen voor zwembaden Concrete invulling en implementatie Echt onafhankelijk advies Beste keuzes voor het zwembad bepalen Wij zijn dol op zwembaden
Trias Energetica 1 Besparen van energie en Vermijden van energie Verduurzamen van de bl 2 overgebleven vraag 3 Milieuvriendelijke toepassing van nog benodigde fossiele energie.
Mogelijkheden in en rond het zwembad E16, www.infomil.nl Handleiding Energieonderzoeken
Balans van een zwembad! Verdamping (icm Wind) Transmissie door bassinwand
Water besparen is ook energie en chemie besparen 1 m 3 water: 1,00 1 m 3 water: ca. 1,00 Van 10 o C naar 28 o C 2,4 m 3 aardgas Chemicaliën Ca. 0,70/m 3 Lozingskosten Ca. 0,40 / m 3
Kansen voor energiebesparing Good housekeeping op het waterverbruik Lastafhankelijk spoelen (richting 15 L/bezoeker) Actief koolfiltersysteem toepassen Warmteterugwinning op suppletiewater Een voorbeeld: een zwembad met 400.000 bezoekers Vermindering suppletiewater: 18.600 Bij een investering van ca. 30.000 is de terugverdientijd < 2 jaar
Een luchtbalans zonder WTW 1.000 m 3 lucht: gratis lucht: ca. 0,85 Van 14 o C (50% Rv) naar 28 o C (85% Rv) 2,1 m 3 aardgas LBK: elektriciteit
Energiebesparing op energieverlies dmv ventilatie i Zorg voor een goede ruimte temperatuur: binnen de grenzen van 2 o C van het badwater Voeg een warmte terugwinsysteem t toe Verminder ventilatievoud, wanneer mogelijk Dek khet zwembad af wanneer niet in gebruik Een voorbeeld: met een WTW systeem wordt ca. 50% van de energie teruggewonnen. Bij een operationele tijd van 3.000 uur per jaar is de besparing 22.500/jaar
Zwembad, meer dan klimaat Kengetallen 320 m 3 aardgas/m 2 en 655 kwh/m 2 1,41 m 3 per bezoeker en 2,71 kwh/bezoeker
Frequentieregeling op een pomp Een pomp heeft meerdere startups t en shutdowns Tijdens normaal bedrijf 50-90% van totaal vermogen Rekenvoorbeeld: Investering voor een middel / groot zwembad ca. 25.000,- Besparing ca. 30-40% (ca. 80-100.000 kwh) Terugverdientijd van ca. 2-3 jaar.
Referentie, gloeilamp 40 Watt Zuinige verlichting Vergeleken lampen: zelfde lichtopbrengst Niet meegenomen: voordelen van HF voorschakelapparatuur Type lamp Aanschafprijs branduren Prijs per 1.000 branduren Gloeilamp (40 W) 0,50 1.000 5,30 Halogeen (20W) 4,50 2.000 4,65 Spaarlamp (9 W) 8,00 10.000 1,88 TL-lamp (8 W) 16,00 20.000 1,76 LED lamp (4 W) 30,00 50.000 1,08
Maatregel Energiebesparing g algemeen, top tien gemiddelde tvt 1. Good Housekeeping <1 jr 2. Toerentalregeling ventilatiesystemen 2-4 jr 3. Gebruik ikhoogfrequente verlichting 1-4 jr 4. Geoptimaliseerde meet- en regeltechniek 2-3 jr 5. Warmteterugwinning t i op ventilatielucht l 2-5 jr 6. Warmteterugwinning op suppletiewater 2-5 jr 7. Afdekken van buitenbassin b i 1-6 jr 8. Afdekken binnenbassin 3-7 jr 9. Warmteterugwinning op de douches 3-7 jr 10. Verbeter de isolatie, waar mogelijk (ook bij objecten) > 5 jr
Contracten vs. werkelijke afname Contractaanpassing, ca. 10.000
Case Zwembad Jaspers, Winterswijk Gerealiseerde maatregelen Gebruik van WTW in luchtbehandeling Frequentieregeling g op ppompenp Good Housekeeping (registratie, uitvoering en controle) Kansen HF verlichting (veel gebruikte verlichting) Fysiek scheiden van ruimten met verschillende klimaten WTW in suppletie en douchewater Inzet duurzame energie (koppeling RWZI of andere bronnen)
Case Zwembad Jaspers, Winterswijk Mogelijke innovatieve en d k li duurzame koppeling
Case Sportbedrijf Lelystad Gerealiseerde maatregelen HF verlichting, aanwezigheidsschakelaars WTW op ventilatie Duurzame en gezamenlijk inkoop van energie Efficiënt spoelen en gebruik suppletiewater Good Housekeeping (registratie, uitvoer en controle) Kansen Inzet duurzame energie
Een nieuw zwembad in Hattum, via Trias Energetica ontworpen Luchtbehandeling WTW en Warmtepomp Besparing Bad 1 Gebouw Douches Etc. Bad 2 Houtketel voor Badwaterverwarming, douches, etc. Backup CV ketel voor Badwaterverwarming, douches, etc. Duurzaam Efficiënt fossiel Besparing 25.000 t.o.v. begroting
Omgevingsanalyse
Biogaslevering, It Gryn in Stiens Slib / coproducten Biogasproducent Ca. 2 km Mest / coproducten Zwembad in Stiens
Zwembad It Gryn Rendement op geïnvesteerd vermogen = goed Biogasinstallatie Biogas WKK Warmtenet Sportcomplex It Gryn
Restwarmtebenutting in Schatzenburg WKK De WKK restwarmte van glastuinbouwgebied Berlikum naar recreatiepark Schatzenburg Huidige gasprijs: ca 0,5 / m 3 Recreatiepark Schatzenburg Duurzame inzetting restwarmte, bij een afstand van 2.600 meter: ca. 0,5 / m 3
Zeewater als warmtebron, een kans
Houtgestookte installatie Warmte Stoom Warmte Elektriciteit Alleen bij grote installaties
Praktijkvoorbeeld ANV de Alde Delte (revalidatiebad) i d) Investering ketel (excl. Gebouw) : 350.000 Financieringslasten : 43.750 Te vervangen aardgas : 140.000 Aankoop hout ( 60/ton ds.) : 15.000 Onderhoud : 15.000 Rendement op geïnvesteerd vermogen: 18,9%
Zonnesysteem Variant 1 Suppletiewater verwarming 180 m 2 mat collectoren investering: 23.000 Maximale besparing 4.000/jr Variant 2 Warmte tbv suppletiewater en bassinwater. 590 m2 mat collectoren Investering 67.000 Maximale besparing: 12.000 Bron: DWA rapport
Geothermie Temperatuur ( o C) 3.000 m: 90 o C 2.000 m: 70 o C 1.000 m: 40 o C Diepte (m)
Biomassa Meerdere interessante duurzame energieprojecten (een greep uit.) Biomassa-installatie aan het Kalverdijkje Leeuwarden (nieuw en innovatief) Openlucht zwembad het Bosbad, Noord Sleen Openlucht zwembad (Borghoorns), Annen Zwembad Het Ravijn, Hellendoorn (lopend project) Restwarmte Restwarmtebenutting van een datacenter in de Blauwe Golf in Leeuwarden Restwarmte Aviko Steenderen naar Burg. Kruijffbad Steenderen De Peppel, Beilen: vervanging ketels FC voor WKK (efficiëntieverbetering) Warmtepompsysteem en slim integreren Zwembad Zuiderpark, Den Haag
Kansen genoeg, en verder: Helpen wij u graag met: Mogelijke subsidies Onderbouwing voor investeringen Partners voor uitvoering selecteren Koppelingen aan beleid gemeente Uw aandeel in duurzaamheid zichtbaar maken Uw expertise te vergroten
Een renovatieproject Wedstrijdbad d Voor de kids Huidig systeem VR verwarming Standaard luchtbehandeling Bouwperiode, jaren 80 Recreatiebad, inclusief glijbaan, g j en golfslagbad
Een nieuw zwembadontwerp Hoe maken we dit zwembad het Wedstrijdbad d Voor de groenste kids Recreatiebad, inclusief glijbaan, g j en golfslagbad zwembad van Nederland.