OVERZICHT PROGRAMMA 2011/2012 Datum Cursus nr. Onderwerp 1. 13 september 2011 11-510-01 - Multidisciplinaire richtlijn voor kinderen met Downsyndroom - Verstandelijke ontwikkeling van jonge kinderen: nut van vragenlijsten en spelobservatie om ontwikkelingsproblemen vroeg te onderkennen 2. 11 oktober 2011 11-510-02 - Dysmorfologie: syndromen met (bijna) normale intelligentie - Nieuwe technieken bij diagnostiek naar mentale retardatie 3. 8 november 2011 11-510-03 - Koemelkeiwitallergie; de laatste stand van zaken - Inhalatie- en voedselallergie bij het oudere kind 4. 13 december 2011 11-510-04 - Loverboys: uitbuiters of gelegenheidsdaders - Neuropsychologie: de executieve functie 5. 10 januari 2012 11-510-05 - Niet-scrotale testis, wanneer verwijzen, laatste stand van zaken - Kinderoogheelkunde 6. 14 februari 2012 11-510-06 - Vroeg herkenning Autisme bij het hele jonge kind - Methodiek Geef me de 5 7. 13 maart 2012 11-510-07 - Sociale en emotionele ontwikkeling bij kinderen met gehoor- en/of communicatieproblemen - Signaleren en preventie van lawaaislechthorendheid bij jongeren 8. 10 april 2012 11-510-08 - Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de pneumokokkenvaccinatie - Vroege herkenning van immuundeficiënties bij jonge kinderen 9. 12 juni 2012 11-510-09 - De Kinderrechter, deel 2 - Communicatie over seksueel misbruik en seksueel gedrag als indicatie voor mogelijk seksueel misbruik bij peuters en kleuters pagina 2
KORTE BESCHRIJVING ONDERWERPEN Cursus 11-510-01 13 september 2011, 19.30 20.30 uur Mw. drs. H.B.M. van Gameren-Oosterom Arts, wetenschappelijk onderzoeker, TNO Leiden Multidisciplinaire richtlijn voor kinderen met Downsyndroom In Nederland worden per jaar ongeveer 275 kinderen met Downsyndroom geboren; het is één van de meest voorkomende chromosomale aandoeningen. Om kinderen met Downsyndroom de specifieke ondersteuning en begeleiding te kunnen bieden die zij nodig hebben, is de "Multidisciplinaire richtlijn voor de medische begeleiding van kinderen met Downsyndroom" van de NVK recent geüpdate. In deze richtlijn is voor de JGZ een duidelijke rol toebedeeld in de (para)medische begeleiding van de kinderen. In deze nascholing zal de vernieuwde richtlijn worden toegelicht, met het accent op deze specifieke rol van de JGZ. Eén van de aspecten die aan bod komen, betreft het monitoren van de groei van deze kinderen met de nieuwe specifieke groeicurven die sinds 2010 beschikbaar zijn via www.tno.nl/groei, en de alarmerende prevalentie van overgewicht en obesitas bij de kinderen en jongeren met Downsyndroom. De spreker is als arts-onderzoeker nauw betrokken bij dit project. 13 september 2011, 21.00 22.00 uur Dhr. dr. G.J.A. Ramakers Universitair docent en onderzoeker, UvA, afdeling Ontwikkelingspsychologie Verstandelijke ontwikkeling van jonge kinderen: nut van vragenlijsten en spelobservatie om ontwikkelingsproblemen vroeg te onderkennen In het babylab van de UvA wordt sinds 2007 longitudinaal onderzoek verricht naar de verstandelijke ontwikkeling van kinderen vanaf 12 maanden. Hierbij worden drie typen instrumenten gebruikt: formele ontwikkelings- of IQ-testen, spelobservaties en vragenlijsten. Naast kinderen met een normale ontwikkeling wordt ook gekeken naar kinderen met een achterstand (vooral Downsyndroom en fragiele X syndroom) en kinderen met een mogelijk risico. Het onderzoek heeft een grote hoeveelheid normatieve gegevens opgeleverd over de vroege verstandelijke en temperamentontwikkeling, die ook in de praktijk bruikbaar is. Zo blijken vragenlijsten en spelobservaties goede instrumenten om kinderen met verschillende typen ontwikkelingsproblemen vroeger op te sporen. De kennis kan worden ingezet in consultatiebureaus om de vroege onderkenning te verbeteren en zal ook gebruikt worden voor vroege interventie. Cursus 11-510-02 11 oktober 2011, 19.30 20.30 uur Mw. drs. S.M. Maas Klinisch geneticus, werkzaam bij kindergenetica, Emma Kinderziekenhuis AMC Dysmorfologie: syndromen met (bijna) normale intelligentie Een syndroom is een verzameling afwijkingen met een gemeenschappelijke oorzaak. Het belang van syndroomherkenning, of een etiologische diagnose, zit hem in de verklaring van bijkomende pediatrische problemen, het verduidelijken van de prognose en het anticiperen op syndroomgerelateerde complicaties. In dit uur zullen voornamelijk syndromen aan de orde komen die gepaard gaan met een (bijna) normale intelligentie en die u als jeugdarts kan tegenkomen bij normaal schoolgaande kinderen. 11 oktober 2011, 21.00 22.00 uur Mw. drs. S.M. Maas Klinisch geneticus, werkzaam bij kindergenetica, Emma Kinderziekenhuis AMC Nieuwe technieken bij diagnostiek naar mentale retardatie Van oudsher is chromosomenonderzoek een belangrijke diagnostische test bij patiënten met retardatie en/of meerdere aangeboren afwijkingen (MR/MCA). Door de microscoop kunnen numerieke en structurele chromosoomafwijkingen zoals deleties en duplicaties worden pagina 3
vastgesteld. Met microscopisch chromosomenonderzoek wordt bij ongeveer 10% van de MR/MCR patiënten een pathogene afwijking gevonden. Een beperking van microscopisch chromosomenonderzoek is de lage resolutie. Immers alleen microscopisch (1000x vergroot) zichtbare afwijkingen worden opgespoord; kleinere zgn. submicroscopische deleties en duplicaties blijven onopgemerkt. De array-cgh techniek biedt diagnostiek met een zeer hoge resolutie (ruim honderd keer hoger dan bij microscopisch onderzoek). Het DNA van een patiënt wordt vergeleken met dat van gezonde personen. Verspreid over het hele genoom worden hiervoor meer dan 180.000 meetpunten (kleine stukjes DNA = oligonucleotiden) bekeken. Onze ervaring is nu al dat door de hogere resolutie van de array-cgh bij ongeveer 20% van de MR/MCA patiënten pathogene genetische afwijkingen gevonden worden. In dit uur zal deze nieuwe techniek worden toegelicht en de beperkingen en voor- en nadelen van het gebruik van deze nieuwe techniek aan de hand van patiënten casuïstiek. Cursus 11-510-03 8 november 2011, 19.30 20.30 uur Mw. dr. A.B. Sprikkelman Kinderlongarts, Emma Kinderziekenhuis AMC Koemelkeiwitallergie; de laatste stand van zaken In deze presentatie zullen recente data over de prevalentie en risicofactoren van koemelkallergie in Europa worden besproken. Tevens zal de stand van zaken van de Nationale Richtlijn Koemelkallergie, onderdeel van de JGZ Richtlijn Voedselallergie, worden gepresenteerd. 8 november 2011, 21.00 22.00 uur Mw. dr. I. Terreehorst Internist-allergoloog, afdeling KNO en kinderallergologie, Emma Kinderziekenhuis AMC Inhalatie- en voedselallergie bij het oudere kind Inhalatie en voedselallergie zijn veelvoorkomende aandoeningen op de kinderleeftijd. De laatste jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest op het gebied van behandeling, zoals de ARIA richtlijnen voor de behandeling van rhinitis, maar ook op het terrein van diagnostiek zijn veelbelovende ontwikkelingen. Tijdens deze nascholing zal een overzicht gegeven worden van de kliniek van inhalatie en voedselallergie, hoe om te gaan met de diverse diagnostische mogelijkheden (huidtesten, bloedonderzoek, provocaties) en ontwikkelingen op therapeutisch gebied. Cursus 11-510-04 13 december 2011, 19.30 20.30 uur Dhr. F.J. Waterreus Recherche specialist mensenhandel, Politie Kennemerland Loverboys: uitbuiters of gelegenheidsdaders Loverboys, pooierboys of gewoon een uitbuiter. Een pooierboy is de persoon die (volgens de wet) door misbruik te maken van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht, meisjes aan zich bindt met als doel uitbuiting. Maar hoe stom ben je om als meisje verliefd te worden op een pooierboy. Of zit de wereld iets anders in elkaar? Wat is de rol van de politie? Waar start de opsporing van strafbare feiten en houdt preventie, voorkomen en tegenhouden van slachtofferschap op. De oplossing van het probleem is gebaat bij een multidisciplinaire aanpak niet gehinderd door de privacywetgeving. 13 december 2011, 21.00 22.00 uur Mw. drs. Ch.J.A. Schenning Kinderneuropsycholoog, IMH-specialist i.o., Praktijk voor ontwikkelings- en leerproblemen in Haarlem Neuropsychologie: de executieve functie Kinderen met informatieverwerkingsproblemen hebben vaak weinig grip op hun gedrag. Ze reageren anders dan hun omgeving verwacht. Ze worden vaak niet begrepen en daardoor pagina 4
gemakkelijk overvraagd. Ouders, artsen en ook leerkrachten vragen zich geregeld af of het gedrag een teken is van onwil of onvermogen. Bij informatieverwerking speelt de prefrontaalkwab een uitermate belangrijke rol. Deze regelt, in nauwe samenwerking met dieper gelegen delen, de executieve functie. Het gaat om een verzameling van vaardigheden die nodig zijn om doelgericht gedrag te kunnen organiseren en om te kunnen afstemmen op de omgeving. Op deze avond zullen we deze vaardigheden en de ontwikkeling ervan bespreken en samen bekijken hoe u ze in de dagelijkse praktijk kunt herkennen. Cursus 11-510-05 10 januari 2012, 19.30 20.30 uur Mw. dr. K. Sijstermans AIOS Kindergeneeskunde, Emma Kinderziekenhuis AMC Niet-scrotale testis, wanneer verwijzen, laatste stand van zaken De niet-scrotale testis is een van de meest voorkomende urogenitale aandoeningen bij jongens. Een niet scrotale testis kan op latere leeftijd een verhoogde kans op verminderde vruchtbaarheid en op ontwikkeling van een testistumor geven. Er bestaan echter nog veel onduidelijkheden over de niet-scrotale testis en de behandeling hiervan. De belangrijkste beslissing is de leeftijd waarop de operatie moet worden verricht. De afgelopen jaren zijn de inzichten over de niet-scrotale testis sterk veranderd. De huidige inzichten en praktische richtlijnen voor het beleid bij de niet-scrotale testis zullen besproken worden. 10 januari 2012, 21.00 22.00 uur Dhr. dr. L.J. van Rijn MD PhD Ophthalmic surgeon, VUmc Kinderoogheelkunde Veel voorkomende oogafwijkingen bij kinderen zijn scheelzien, amblyopie en refractieafwijkingen en de congenitale traanwegstenonse. Het onderzoeks en behandeltraject van deze aandoeningen zal worden besproken. Daarnaast wordt aandacht besteed aan allergische aandoeningen, infecties en minder frequente aandoeningen zoals congenitaal cataract en glaucoom. Het accent zal hierbij liggen op detectie van de aandoening maar ook wordt middels beeldmateriaal inzicht gegeven in de pathofysiologie en de behandeling. Tenslotte wordt op een praktische wijze inzicht gegeven in de alarmsymptomen op oogheelkundig gebied: witte pupil, pijnlijk, rood oog, fotofobie etc. Cursus 11-510-06 14 februari 2012, 19.30 20.30 uur Prof. dr. R.J. van der Gaag Psychiater UMCN; Opleider Karakter UCN; voorzitter Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, UMC St. Radboud Nijmegen Vroeg herkenning Autisme bij het hele jonge kind Autisme is een ernstige ontwikkelingsstoornis die zich vroeg manifesteert (maar niet altijd als zodanig herkent wordt) en mensen die aangedaan zijn een "levenlang anders maken" (Rapport GezondheidsRaad 2010). De definiërende criteria voor autisme zijn toegeschreven op kinderen in de basisschoolleeftijd. Deze gebruiken om autisme op een hele jonge leeftijd op te sporen is vrij zinloos. Het is alsof je het jong van een vlinder zoekt, maar over het hoofd ziet dat het om een rups zal gaan. In de afgelopen tien jaar zijn een aantal hele vroege kenmerken van autisme duidelijk geworden (gebrek aan gedeelde aandacht bv). Eerst in het Utrechtse SOSO project en daarna in Gelderland (DIANE), is een getrapte vroeg herkenningsmethode inclusief screeningsinstrument ontwikkeld, die momenteel in een aantal landen gebruikt wordt als "Europese standaard". De theorie en praktijk van deze insteek zullen besproken en geïllustreerd worden. pagina 5
14 februari 2012, 21.00 22.00 uur Mw. C. de Bruin Directeur, gedragsdeskundige autisme, Autisme Anders Bekeken & Autimaat Geef me de 5 Colette de Bruin, auteur van Geef me de 5, geeft door haar zeer praktische en pakkende verhaal ondersteund met videobeelden, een goed inzicht in de kenmerken die mensen met autisme hebben. Deze lezing zal uw signalerend vermogen vergroten en de mogelijkheden om af te stemmen op deze doelgroep verruimen. Geef me de 5 wordt als methodiek ingezet in gezinssystemen, onderwijs en de zorg (verstandelijk gehandicapten). De methodiek onderscheidt zich onder andere omdat zij zich richt op de oorzaak en niet op het gedrag van de persoon met autisme. Cursus 11-510-07 13 maart 2012, 19.30-20.30 uur Mw. prof. dr. C. Rieffe Bijzonder hoogleraar op de leerstoel "Kinderen met Auditieve- en/of Communicatieve Beperkingen", Universiteit Leiden / NSDSK Amsterdam Sociale en emotionele ontwikkeling bij kinderen met gehoor- en/of communicatieproblemen Voor kinderen met communicatieve stoornissen is een test ontwikkeld om emotionele ontwikkeling gedurende een langere tijd in kaart te brengen. Het gaat om kinderen met gehoorsverlies, maar ook om kinderen met ernstige spraaktaalstoornissen en kinderen met een autismespectrumstoornis. Immers, willen we preventieve maatregelen kunnen treffen, dan is het zaak zo vroeg mogelijk interventies toe te passen. Daarvoor moeten we dan echter wel eerst in kaart brengen welke aspecten van het emotioneel functioneren bij deze groepen bijdragen aan een gezonde ontwikkeling, en welke aspecten juist een risico vormen. 13 maart 2012, 21.00 22.00 uur Dhr. dr. ir. J.A.P.M. de Laat LUMC, Afdeling Audiologie Signaleren en preventie van lawaaislechthorendheid bij jongeren Jaarlijks komen er in Nederland naar schatting 21.500 jongeren bij die gehoorschade oplopen als gevolg van discman- of MP3-gebruik, bezoek aan discotheken en popconcerten. Dit heeft ernstige gezondheids-, economische en sociale effecten. Preventie en signaleren zijn kerntaken bij de jeugdgezondheidszorg. Onderzoek richt zich op drie aspecten: de vroege detectie van lawaaislechthorendheid, de belangrijkste factoren die het gedrag van jongeren bepalen ten aanzien van hun keuze om zich aan lawaai bloot te stellen en de lange termijn effecten ten aanzien van de ervaren problemen in de auditieve communicatie ten gevolge van gehoorschade. Wat kunnen de professionals in de jeugdgezondheidszorg doen met resultaten uit dit onderzoek. Cursus 11-510-08 10 april 2012, 19.30 20.30 uur Mw. drs. E.J.M. van Gils Artsonderzoeker UMC Utrecht / WKZ en coördinator Vaccinstudies Linneaus Instituut, UMC Utrecht / WKZ Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de pneumokokkenvaccinatie In 2006 is de pneumokokkenconjugaatvaccinatie toegevoegd aan het Rijksvaccinatieprogramma. In Nederland wordt al jaren belangrijk onderzoek verricht op het gebied van pneumokokkenvaccins en vaccinatieschema s met als doel het Rijksvaccinatieprogramma voor zuigelingen te optimaliseren. Het onderzoek richt zich o.a. op het aantal vaccinaties, de leeftijd van de eerste vaccinatie en de tijd tussen de vaccinaties. Wat betekent dit voor de bescherming van het individuele kind? En wat betekent dit voor de verspreiding van de pneumokok in de samenleving? In deze voordracht worden recente resultaten uit Nederlands onderzoek gepresenteerd. pagina 6
10 april 2012, 21.00 22.00 uur Dhr. dr. J.M. van den Berg Kinderarts-immunoloog, Emma Kinderziekenhuis AMC Vroege herkenning van immuundeficiënties bij jonge kinderen Elke arts die met jonge kinderen werkt, krijgt met regelmaat de vraag van ouders voorgelegd of het aantal infecties dat hun kind doormaakt, nog wel normaal is. Soms is de druk van ouders om door te verwijzen groot, maar kan met goede uitleg en relativering de zorg van ouders weggenomen worden, en onnodige medicalisering voorkomen worden. Aan de andere kant blijkt met regelmaat dat kinderen die wel degelijk een zeldzame immuundeficiëntie hebben, later dan nodig is een adequate work up en behandeling krijgen. In deze presentatie zal de symptomatologie van immuundeficiënties behandeld worden aan de hand van klinische voorbeelden. Tevens zullen de indicaties, waarop vaccinatie al dan niet plaats kan vinden bij deze patiënten, besproken worden. Het doel is handvatten te geven waarmee snel een goede beslissing genomen kan worden: doorverwijzing of geruststelling. Cursus 11-510-09 12 juni 2012, 19.30 20.30 uur Mw. mr. R.A. Otter Vice-president, Rechtbank Haarlem De Kinderrechter, deel 2 Het vervolg op het eerste deel met verdieping van uiteenlopende onderwerpen: ondertoezichtstelling, uithuisplaatsing, rol Raad voor de kinderbescherming, verderstrekkende maatregelen, bijzondere curator, gezag en omgang, casusposities. 12 juni 2012, 21.00 22.00 uur Mw. dr. S.N. Brilleslijper-Kater Orthopedagogisch Specialist Kindermishandeling, Team Kindermishandeling AMC Communicatie over seksueel misbruik en seksueel gedrag als indicatie voor mogelijk seksueel misbruik bij peuters en kleuters Wat is normaal seksueel gedrag bij peuters en kleuters? Wat weten peuters en kleuters normaliter over seksualiteit? Wanneer zijn seksueel gedrag en seksuele kennis afwijkend? Hoe maak je vermoedens van seksueel misbruik bespreekbaar met ouders en kinderen? Op basis van een onderzoek naar wel en niet leeftijdsadequaat seksueel gedrag en seksuele kennis bij wel en niet seksueel misbruikte kinderen van 3 tot en met 6 jaar wordt een referentiekader gegeven voor normaal en afwijkend seksueel gedrag en seksuele kennis. Mede aan de hand van casuïstiek en videofragmenten wordt behandeld hoe jonge seksueel misbruikte kinderen communiceren over seksualiteit en hoe deze verbale en non-verbale signalen bespreekbaar gemaakt kunnen worden zowel bij de ouders als bij de kinderen. ALGEMENE INFORMATIE Inschrijving Inschrijving kan digitaal via de website www.amc.nl/congres, kies in het menu Cursussen, bijen nascholing en selecteer vervolgens Nascholing Jeugdgezondheidszorg 2011/2012. Volgt u verder de instructies die op deze pagina vermeld staan. Wanneer u zich voor de eerste keer digitaal inschrijft, leest u dan de uitleg per stap goed door. Voor deelnemers of GGD s die een abonnement kiezen waarbij de verschillende avonden door verschillende mensen gevolgd worden; dit kan nog steeds. Belangrijk is echter bij het digitaal registreren 1 contactpersoon op te geven. U ontvangt na uw registratie bericht hoe u de namen per avond kunt doorgeven. Indien u geen beschikking heeft over internet, neemt u dan telefonisch contact met ons op zodat wij u kunnen informeren hoe u zich kunt aanmelden. pagina 7
Annulering Annulering van uw inschrijving is mogelijk tot drie weken voor de door u te annuleren cursusavond. In dit geval wordt het inschrijfgeld, onder aftrek van 20,- administratiekosten, gerestitueerd. Bij latere annulering vindt geen restitutie meer plaats. Syllabus De syllabus bijdrages krijgt u daags na de nascholingsavond toegestuurd per e-mail. Belangrijk Omdat het vaak voorkomt dat werkgevers één of meerdere abonnementen nemen waar vervolgens verschillende werknemers gebruik van maken, blijkt er aan de registratiebalie nogal eens verwarring te ontstaan over de naam waaronder voor het desbetreffende onderdeel van de cursus is ingeschreven. Licht daarom a.u.b. de persoon die daadwerkelijk naar een onderdeel toe gaat, goed in over de deelnemernaam die voor dat onderdeel aan AMC Congresorganisatie is doorgegeven. Dit voorkomt onnodige vertraging en onduidelijkheden aan de balie. Tarieven 1 avond = 97,50 * abonnement 5 avonden = 315,00 * abonnement 9 avonden = 465,00 * * incl. bijdrage sprekers, catering, administratiekosten Plaats De cursus vindt plaats in het Academisch Medisch Centrum, Meibergdreef 9, 1105 AZ Amsterdam op dinsdagavonden van 19.30 tot 22.00 uur. U kunt zich bij de registratiebalie melden vanaf 19.00 uur. Voor de collegezaal van die betreffende avond volgt u de aanduidingborden waarop de nascholing staat vermeld. Deze borden treft u bij de ingangen aan. Indien u met de auto komt, kunt u het beste parkeren in parkeergarage P1. De eerste 3 uur kost 2,-, daarna is het tarief 0,50 per 30 minuten. Accreditatie Accreditatie is toegekend door Accreditatiebureau Sociale Geneeskunde (AbSG) en de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). Cursuscommissie Mw. drs. C.C. de Kruiff, kinderarts, Emma Kinderziekenhuis- AMC, Amsterdam Mw. drs. N.M. Ossebaar, jeugdarts KNMG GGD Amsterdam Mw. drs. E. van Hoorn, arts Maatschappij en Gezondheid, GGD Zaanstreek-Waterland Mw. drs. M. Smit, arts Maatschappij en Gezondheid, GGD Kennemerland Organisatie AMC Congresorganisatie Mevr. Sabina Beeke, projectmanager Inlichtingen / registratie AMC Congresorganisatie Mevrouw H.J.Th. van der Wal Coördinator Projectassistenten Postbus 23213 1100 DS Amsterdam Telefoon: 020-566 8585 Telefax: 020-696 3228 E-mail: jgz@amc.nl Web: www.amc.nl/congres pagina 8