Microlepidoptera.nl excursie 2012 Bourgondisch Brabant / De Plateaux en omgeving

Microlepidoptera.nl excursie 2012 Bourgondisch Brabant / De Plateaux en omgeving Dagexcursie in de Malpie, afwisselende droge en vochtige heide (foto: Tymo Muus) Organisatie Tymo Muus, Grace Nijland Redactie verslag John van Roosmalen, Arnold Wijker, Tymo Muus Deelnemers Jan Dekker, Camiel Doorenweerd, Heidi Dries, Carel ten Ham, Patrick Heijne, Ico Hoogendoorn, Trees Kaizer, Maja de Keijzer, Luc Knijnsberg, Thijs Knol, Tymo Muus, Grace Nijland, Leon Olsthoorn, John van Roosmalen, Carina van Steenwinkel, Arnold Wijker, Jack Windig; Paul van Wonderen

Samenvatting De zesde landelijke excursie vanuit microlepidoptera.nl voerde tussen 16 en 20 juli naar Noord-Brabant, met name met het oog op De Plateaux. In de omgeving zijn ook andere gebieden bezocht, waaronder in de omgeving van de accommodatie in Luyksgestel (Stevensbergen, Venakkerbos), visvijvers De Maaij, de Malpie en het Dommeldal. De lijst van waarnemingen telt 471 soorten, verkregen door zoeken op zicht overdag, vangen op licht met meerdere opstellingen en met smeer. Er was in vergelijking met voorgaande jaren meer aandacht voor bladmineerders, door de samenstelling van de groep, maar ook door het weer. Hoewel de excursie op het eerste gezicht niet spectaculair was, mede veroorzaakt door hinder van wind en regen, schaart de excursie zich met 471 soorten toch comfortabel tussen de excursies van de vorige jaren. De Plateaux is als gebied het best bezocht, wat 340 soorten oplevert. Hiermee is een goede indruk verkregen van de soortenrijkdom van dit gebied, dat gerust van nationale allure genoemd mag worden. In aantal de tweede locatie betreft de plek van de accommodatie, net buiten Luyksgestel, met 164 soorten. Hier is alle avonden gelicht, maar zijn overdag nauwelijks waarnemingen gedaan. De Plateaux is goed voor diverse zeldzame soorten microvlinders: Wolfspootoogklepmot Pseudopostega auritella Muntoogklepmot Pseudopostega crepusculella Purpertandboegsprietmot Eulamprotes unicolorella Hertshooilangsprietmot Adela violella Duizendguldenkruidvedermot Stenoptilia zophodactylus Salievedermot Capperia britanniodactylus Zwartbruine vlakjesmot Catoptria verellus Bijzondere macro's waren hier vooral de randstipspanner Idaea sylvestraria en de pijpenstrouil Apamea aquila. Opvallend was het relatief grote aantal satijnsmalpalpmotten Carpatolechia alburnella tijdens de excursie, op De Plateaux en de Malpie. Ook de bonte eikenvouwmot Phyllonorycter roboris werd op meerdere locaties gezien, De Plateaux en het Venakkerbos. De meest bijzondere waarneming buiten De Plateaux was de geelbruine bandspanner Plagodis pulveraria, een macro die op de laatste avond in de regen bij de groepsaccommodatie wist te verrassen. 2

Inhoudsopgave Samenvatting 2 Inhoudsopgave 3 Inleiding, organisatie en onderkomen 4 Indicatie van de bezochte locaties 6 Boscheind / groepsaccommodatie 7 Venakkerbos / Zwartven 10 Visvijvers De Maaij 13 De Malpie 15 De Plateaux 18 Dommeldal 24 Stevensbergen 25 Groote Heide 25 Totaal soortenlijst microlepidoptera.nl excursie 2012 26 Dankwoord 35 Referenties en bronnen 35 3

Inleiding, organisatie en onderkomen Tussen 16 en 20 juli 2012 werd de 6e landelijke excursie van microlepidoptera.nl gehouden. Met hoogte- en dieptepunten: diverse fraaie soorten en gezelligheid als hoogtepunten, regen en wind als dieptepunten. Een kort verslag. Moet je bekend zijn met micro's om deze excursie bij te (mogen) wonen? Nou, het is geen vereiste, maar wel een meevaller in het veld: je weet waar je op moet letten. Ook dit jaar startte de week met een groep van deskundige en ook beginnende vlinderaars. Iedereen ziet wat anders, iedereen heeft zijn eigen werkwijze. Op maandag kwam de groep met 18 deelnemers bijeen te Luyksgestel, bij de accommodatie "D'n Kattepoel". Die bleek uitstekend geschikt te zijn als onderkomen voor de groep. Er waren zeven nieuwe deelnemers ten opzichte van voorgaande jaren. Via een korte presentatie werd de week door Tymo Muus (organisator) geopend. Eén van onze organiserende teamleden Sifra Corver kon helaas niet aanwezig zijn. De weersvoorspellingen waren niet positief, dat hebben we ook ondervonden. De hele week wind en (geregeld) regen, met uitzondering de dinsdagnacht. Eenmaal thuis van het veldwerk dan restte een lekkere bak koffie of thee, met een versnapering voor ieder. Het avondeten werd verzorgd door Grace Nijland die met heerlijke maaltijden op de proppen kwam. Traditioneel werd de week afgesloten met een diner elders, ditmaal met een lopend buffet bij het Chinees restaurant in Bergeijk, dat bij aankomst al voor de groep klaarstond. 's Avonds kon er gedetermineerd worden in de kelder, waar twee laptops, een binoculair en diverse boekwerken gereed lagen voor het nauwkeurige uitzoekwerk. Een aantal omringende gebieden werden bezocht, zoals de Malpie(ven), het Venakkerbos, de visvijvers bij De Maaij, het beekdal van de Dommel, de Groote Heide en tenslotte - de belangrijkste - De Plateaux. Dagelijks werd met een wisselend aantal personen de gebieden geïnventariseerd. Meestal met 10-12 personen, maar soms ook in kleinere groepen. In de avonden was er een thuisgroep en een groep die mee ging met de generatoren en lakens richting het (verderop liggende) natuurgebied. Donderdagavond viel in het water, dus alle opstellingen moesten elders "beschut" worden geïnstalleerd. Dit kon onder het afdak van de naastgelegen accommodatie. Naar mate de tijd verstreek trok men zich weer terug in de accommodatie om hier onder het genot van een babbeltje, borreltje en hapje de week af te sluiten. De pool- en pingpongtafel leenden zich voor de actievelingen. Vrijdag rond het middaguur vertrok iedereen huiswaarts. De organisatietalenten Grace Nijland en Tymo Muus Foto s: John van Roosmalen en Arnold Wijker 4

In dit verslag worden per bezocht gebied de waarnemingen besproken. Na een korte beschrijving van het gebied volgt een beschrijving van het bezoek dat aan dat gebied is gebracht, bijvoorbeeld dagexcursie of nachtexcursie en over de omstandigheden die een rol hebben gespeeld bij de waarnemingen. Per gebied worden een paar opmerkelijke of bijzondere waarnemingen besproken, gevolgd door een paar representatieve foto s. Het hoofddoel van de excursie ligt bij de microvlinders. Dit vertaalt zich vooral in een keuze van de onderzoekslocaties, waarbij bijvoorbeeld naar de aanwezige flora wordt gekeken. Eenmaal in het veld worden alle nachtvlinders, micro s en macro s meegenomen. In het verslag is daar verder geen onderscheid tussen gemaakt. Ook zijn voor de volledigheid de (enkele) bewuste waarnemingen van dagvlinders opgenomen, zodat het uiteindelijk een verslag is van alle waargenomen vlinders (in hun diverse ontwikkelstadia). Het verslag bevat soortenlijsten op twee plaatsen. Per gebied is een soortenlijst van waarnemingen opgenomen, inclusief aantallen waargenomen soorten. Om het overzichtelijk te houden is er voor gekozen hier alleen de wetenschappelijke naam te gebruiken. In de overall soortenlijst aan het eind van het verslag is zowel de wetenschappelijke als de Nederlandse naam opgenomen. De aantallen exemplaren per soort per gebied betreft, afhankelijk van de soort, een compilatie van meerdere dagen (De Plateaux 2 dagen, Boscheind 4 dagen), meerdere waarnemers en meerdere vanglakens (tot maximaal 5). Op basis van de onderliggende individuele lijsten en de gang van zaken bij de excursies (het delen van bijzondere waarnemingen met elkaar, groepsindeling tijdens dagexcursies, mobiliteit van waarnemers tussen de vanglakens) is zo goed mogelijk een schatting gemaakt van de werkelijk waargenomen aantallen. Het is niet uit te sluiten dat hier enige dubbeltellingen in terecht zijn gekomen. De totale aantallen per soort (soortenlijst aan het eind van het verslag) zijn dan weer een optelling van de aantallen per gebied. We hebben niet de pretentie dat dit de definitieve lijst is, het is altijd mogelijk dat een enkele vergissing is gemaakt of nakomende determinaties volgen, maar we zijn er wel van overtuigd dat deze lijst de excursie goed representeert. Copyright en auteursrecht Op dit verslag is het auteursrecht van toepassing. Voor de gebiedsbeschrijvingen is een aantal bronnen op internet geraadpleegd, zie lijst met bronnen aan het eind van het verslag. In het verslag zijn een aantal foto s opgenomen. Het copyright daarvan behoort aan de fotografen of zie de bronvermelding. Over microlepidoptera.nl Microlepidoptera.nl is een project van Tymo Muus en Sifra Corver, zie http://www.microlepidoptera.nl/. Voor contact: info@microlepidoptera.nl. 5

Indicatie van de bezochte locaties De Malpie Dommeldal Stevensbergen Boscheind / Accommodatie Visvijvers De Maaij De Plateaux Venakkerbos

Boscheind / groepsaccommodatie De groepsaccommodatie bevond zich aan het Boscheind, net buiten de bebouwde kom van Luyksgestel. Deze locatie grenst aan de gemengde bosgebieden Stevensbergen en keek uit over landbouwgronden. Op deze locatie is alle avonden gelicht, hoewel het vooral de eerste en de laatste avond geen optimaal weer was op te lichten. Desondanks kwam een van de zeldzamere soorten van de excursie juist op deze laatste, regenachtige avond op de lampen af. Door vier nachten achter elkaar te lichten is waarschijnlijk een redelijk goed overzicht verkregen van de soorten nachtvlinders die in deze omgeving voorkomen die in deze periode van het jaar op licht afkomen. In totaal werden 164 soorten vlinders genoteerd, waaronder met het bont zandoogje en de atalanta ook twee dagvlinders. De bovengenoemde zeldzame soort is de geelbruine bandspanner Plagodis pulveraria. Geen van de excursiedeelnemers had deze soort eerder gezien en na het spotten werd er druk aan het determineren geslagen wat het kon zijn. Toen uiteindelijk de determinatie vaststond was duidelijk dat een van de laatste vlinders van de excursie tegelijk ook een van de hoogtepunten vormde. Volgens vlindernet is dit een zeer zeldzame soort die af en toe wordt gezien, met name in Noord Brabant en Zuid Limburg. Uit de directe omgeving is hooguit een enkele waarneming bekend. Twee andere, wat minder zeldzame spannertjes die waargenomen zijn de randstipspanner Idaea sylvestraria (waarvan op de Plateaux maar liefst 24 exemplaren in de lijst staan) en de schaduwstipspanner Idaea rusticata. De laatste was enkele jaren geleden nog een nauwelijks waargenomen soort. Hij staat nog steeds te boek als zeldzaam, maar is de afgelopen jaren vanuit het zuiden op steeds meer plaatsen in Nederland opgedoken, zij het toch wel vooral op de zandgronden. Andere waarnemingen van wat zeldzamere soorten betreffen de bonte coronamot Anania stachydalis, grote mosboorder Batia lambdella, fijnsparkegelmot Assara terebrella en zwartbruine vlakjesmot Catoptria verellus. Deze laatste soort is landelijk toch zeldzaam te noemen, maar werd tijdens de excursie op meerdere locaties en met meerdere exemplaren gevonden. De dennenspinner Dendrolimus pini is ook gezien. Deze soort is landelijk zeldzaam, maar was zeker uit deze omgeving te verwachten. Op de verspreidingskaartjes zijn behoorlijke populaties te zien in het zuiden van Noord- Brabant. Altijd mooi is de gestippelde houtvlinder Zeuzera pyrina. Geen zeldzame soort en kan landelijk gezien worden, maar toch een soort die niet heel frequent en meestal in lage aantallen gevonden wordt. Aan tafel! Er kon ook een keer buiten gegeten worden. Foto s: Arnold Wijker.

Enkele waarnemingen Boscheind Schaduwstipspanner Idaea rusticata Foto: Ico Hoogendoorn Gestippelde houtvlinder Zeuzera pyrina Foto: Jan Dekker Geelbruine bandspanner Plagodis pulveraria Foto: John van Roosmalen Zwartbruine vlakjesmot Catoptria verellus Foto: Jan Dekker Waarnemingen Boscheind Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Abraxas grossulariata 1 83 Lacanobia oleracea 1 2 Abraxas sylvata 2 84 Laothoe populi 1 3 Acasis viretata 2 85 Lomaspilis marginata 4 4 Acleris forsskaleana 1 86 Lomographa bimaculata 1 5 Acleris notana/ferrugana 2 87 Lomographa temerata 4 6 Acrobasis advenella 1 88 Lozotaeniodes formosana 2 7 Acrobasis consociella 5 89 Lycophotia porphyrea 1 8 Acronicta megacephala 2 90 Lymantria dispar 1 9 Acronicta rumicis 1 91 Lymantria monacha 9 10 Agriphila straminella 1 92 Macaria liturata 3 11 Alcis repandata 1 93 Macaria notata 1 12 Aleimma loeflingiana 1 94 Melanchra persicariae 1 13 Amphipyra berbera 1 95 Melanchra pisi 3 14 Anania hortulata 1 96 Mesapamea secalis / secalella 2 15 Anania stachydalis 1 97 Mesoligia furuncula 1 16 Archips oporana 2 98 Miltochrista miniata 2 17 Archips podana 1 99 Mompha raschkiella 1 18 Archips xylosteana 2 100 Mythimna ferrago 1 19 Argyresthia goedartella 2 101 Mythimna turca 3 20 Argyresthia retinella 1 102 Noctua comes 2 21 Assara terebrella 1 103 Noctua fimbriata 1 22 Atolmis rubricollis 1 104 Noctua pronuba 5 23 Autographa gamma 3 105 Nola aerugula 1 24 Axylia putris 1 106 Notodonta dromedarius 1 25 Batia lambdella 1 107 Ochropleura plecta 2 26 Biston betularia 7 108 Olethreutes arcuella 1 27 Cabera pusaria 1 109 Pandemis heparana 2 8

28 Caloptilia cf alchimiella 1 110 Pararge aegeria 1 29 Cameraria ohridella 1 111 Parastichtis ypsillon 1 30 Camptogramma bilineata 2 112 Pediasia contaminella 1 31 Carcina quercana 2 113 Pediasia fascelinella 1 32 Catoptria pinella 2 114 Pelosia muscerda 1 33 Catoptria verellus 4 115 Peribatodes secundaria 4 34 Chortodes fluxa 1 116 Perizoma alchemillata 2 35 Chortodes pygmina 1 117 Phalera bucephala 3 36 Chrysoteuchia culmella 3 118 Phycita roborella 14 37 Cosmia trapezina 13 119 Phyllonorycter cf messaniella 1 38 Crambus lathoniellus 1 120 Phyllonorycter nicellii 1 39 Crocallis elinguaria 2 121 Phyllonorycter sorbi 2 40 Cryptoblabes bistriga 2 122 Plagodis pulveraria 1 41 Cyclophora punctaria 2 123 Pleuroptya ruralis 2 42 Cydia pomonella 1 124 Plutella xylostella 1 43 Cydia splendana 1 125 Protodeltote pygarga 20 44 Dahlica triquetrella 2 126 Psyche casta 3 45 Dendrolimus pini 2 127 Recurvaria leucatella 2 46 Dichelia histrionana 1 128 Rhopobota naevana 12 47 Dioryctria abietella 2 129 Rhyacionia buoliana 2 48 Dioryctria simplicella 5 130 Rusina ferruginea 5 49 Ditula angustiorana 1 131 Scoparia ambigualis 5 50 Drepana falcataria 2 132 Scopula floslactata 2 51 Ectropis crepuscularia 9 133 Selenia tetralunaria 1 52 Eilema complana 27 134 Sphinx pinastri 4 53 Eilema depressa 6 135 Spilonota ocellana 3 54 Eilema griseola 11 136 Spilosoma lubricipeda 3 55 Endotricha flammealis 33 137 Spilosoma lutea 3 56 Epinotia brunnichana 1 138 Stauropus fagi 4 57 Epinotia solandriana 1 139 Stigmella hemargyrella 1 58 Epinotia tenerana 2 140 Stigmella microtheriella 1 59 Eudemis profundana 2 141 Stigmella speciosa 1 60 Eudonia lacustrata 3 142 Stigmella tityrella 1 61 Eudonia mercurella 8 143 Synaphe punctalis 1 62 Eupithecia absinthiata 2 144 Taleporia tubulosa 1 63 Eupithecia tripunctaria 1 145 Teleiodes vulgella 3 64 Exoteleia dodecella 5 146 Tetheella fluctuosa 5 65 Gymnoscelis rufifasciata 1 147 Thera obeliscata 4 66 Gypsonoma dealbana 2 148 Tinea pellionella 1 67 Herminia grisealis 1 149 Tischeria dodonaea 1 68 Hofmannophila pseudospretella 1 150 Trachea atriplicis 1 69 Hoplodrina octogenaria 2 151 Trisateles emortualis 4 70 Hydelia flammeolaria 1 152 Udea prunalis 1 71 Hydriomena impluviata 1 153 Vanessa atalanta 1 72 Hypomecis punctinalis 5 154 Watsonalla binaria 5 73 Hypomecis roboraria 1 155 Xanthorhoe ferrugata 1 74 Idaea aversata 3 156 Xestia triangulum 3 75 Idaea dimidiata 1 157 Yponomeuta evonymella 2 76 Idaea emarginata 1 158 Yponomeuta irrorrella 1 77 Idaea fuscovenosa 1 159 Yponomeuta padella 6 78 Idaea rusticata 1 160 Yponomeuta sedella 1 79 Idaea straminata 5 161 Ypsolopha dentella 1 80 Idaea sylvestraria 1 162 Zanclognatha tarsipennalis 2 81 Ipimorpha subtusa 1 163 Zeiraphera isertana 17 82 Jodis lactearia 1 164 Zeuzera pyrina 2 9

Venakkerbos / Zwartven Luyksgestel ligt aan de bovenloop van de Keersop, die ontstaat uit de samenkomst van tal van riviertjes. Ten zuidwesten van het dorp liggen uitgestrekte naaldbossen. Het hoogste punt van Noord-Brabant bevindt zich in Luyksgestel aan het "Fietspad Zonder Grenzen" bij de grensovergang Luyksgestel-Lommel (B.). De Gemeentebossen zijn 358 hectare groot en herbergen ook stukken heidegebied, zoals de Stevensbergen, waar ook nog wat stuifzand is te vinden. Ook dit gebied claimt het hoogste punt van Noord-Brabant te zijn, maar ligt met 43,7 meter net iets beneden de 44 meter in het nabijgelegen Venakkerbos. In dit Venakkerbos bevindt zich het Zwartven. Ooit was het Zwartven een recreatieplas waar de jeugd van Luyksgestel ging zwemmen, maar dat is geëindigd met de komst van diverse zandafgravingen in de omgeving en de toename van de mobiliteit. Foto: www.bestemmingbergeijk.nl Onder leiding van Frans Groenen togen wij op maandagavond 16 juli de eerste dag van de excursie richting Zwartven. De weersvooruitzichten waren niet veelbelovend, maar we wilden er toch op uit! Dus maar niet te ver weg. Buienradar leek aan te geven dat met een uur droog zou worden. Dat tijdstip bleek steeds te verschuiven, zodat de avond grotendeels in de miezer en de regen werd genoten. Desalniettemin stonden er al spoedig twee generatoren te draaien met elk een laken en werd stroop gesmeerd, wat bijvoorbeeld zuringuil Acronicta rumicis en schijnpiramidevlinder Amphipyra berbera opleverde. De vangsten waren al met al niet spectaculair, maar we waren begonnen en er konden toch met regelmaat vlinders op de lakens en de stroop worden gesignaleerd. Het betrof voornamelijk bossoorten en niet zozeer soorten van rondom het ven. Voor veel van de excursiedeelnemers was de bonte eikenvouwmot Phyllonorycter roboris een nieuwe soort. Deze landelijk relatief zeldzame micro kwamen we ook nog op de Plateaux tegen. Ook de fraaie dennenbladroller Archips oporana was een welkome verschijning en er werden diverse exemplaren van de variabele bonte fruitbladroller Eudemis profundana toegevoegd aan de lijst. Het verschijnen van vier exemplaren van Tweestreepgrasuil Mythimna turca kan ook opmerkelijk genoemd worden. 10

Enkele waarnemingen Venakkerbos / Zwartven Bonte eikenvouwmot Phyllonorycter roboris Foto: John van Roosmalen Bonte fruitbladroller Eudemis profundana Foto: Thijs Knol Eikentopspinselmot - Acrobasis consociella Foto: John van Roosmalen Rode dennenlotboorder Rhyacionia pinicolana Foto: John van Roosmalen Bonte grasuil Cerapteryx graminis Foto: John van Roosmalen tweestreepgrasuil Mythimna turca Foto: John van Roosmalen Schijn-piramidevlinder Amphipyra berbera Foto: John van Roosmalen Zuringuil Acronicta rumicis Foto: John van Roosmalen 11

Waarnemingen Venakkerbos / Zwartven Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Acrobasis consociella 9 33 Gypsonoma dealbana 4 2 Acrobasis tumidana 1 34 Hoplodrina octogenaria 1 3 Acronicta rumicis 2 35 Hypomecis punctinalis 5 4 Acronicta tridens / psi 1 36 Jodis lactearia 4 5 Amphipyra berbera 2 37 Lomographa temerata 3 6 Anacampsis blattariella 2 38 Lymantria dispar 1 7 Apamea monoglypha 4 39 Macaria alternata 2 8 Apoda limacodes 1 40 Macaria notata 1 9 Archips oporana 1 41 Melanchra pisi 1 10 Archips xylosteana 3 42 Mesapamea secalis / secalella 1 11 Argyresthia goedartella 1 43 Mesoligia furuncula 2 12 Assara terebrella 4 44 Mythimna ferrago 3 13 Bactra lancealana 1 45 Mythimna impura 2 14 Biston betularia 2 46 Mythimna turca 6 15 Cabera pusaria 3 47 Ochropacha duplaris 1 16 Caloptilia alchimiella 1 48 Peribatodes secundaria 1 17 Catoptria permutatellus/osthelderi 2 49 Phycita roborella 9 18 Cerapteryx graminis 1 50 Phyllonorycter roboris 1 19 Chloroclystis v-ata 1 51 Pleuroptya ruralis 4 20 Chrysoteuchia culmella 5 52 Protodeltote pygarga 44 21 Cosmia trapezina 15 53 Rhyacionia buoliana 1 22 Cyclophora punctaria 2 54 Rhyacionia pinicolana 1 23 Cydia splendana 7 55 Rusina ferruginea 6 24 Drymonia querna 3 56 Scoparia ambigualis 2 25 Dypterygia scabriuscula 1 57 Selenia dentaria 3 26 Ectropis crepuscularia 2 58 Sphinx pinastri 7 27 Eilema complana 8 59 Thaumetopoea processionea 40 28 Eilema depressa 1 60 Thyatira batis 1 29 Eilema griseola 3 61 Trisateles emortualis 3 30 Endotricha flammealis 28 62 Watsonalla binaria 1 31 Eudemis profundana 3 63 Yponomeuta evonymella 4 32 Eudonia mercurella 2 64 Zeiraphera isertana 7 12

Visvijvers De Maaij De Maaij is een waterrijk gebied met moeras, broekbos en uitgestrekte rietlanden. In de dertien visvijvers zijn vroeger karpers en waterlelies gekweekt. Het zijn voormalige vennen, maar in de 17e eeuw wordt al gesproken over viskweekvijvers. Het viswater diende toen voor de voedselvoorziening. Natuurmonumenten heeft de rust in het gebied hersteld en laat de natuur zijn gang gaan. Meer dan 50 soorten vogels profiteren hiervan, waaronder schuwe moerasbewoners zoals roerdomp, ijsvogel en het woudaapje. Natuurmonumenten zorgt ervoor dat de vijvers niet droogvallen door schoon water uit het voormalige heidestroompje De Beekloop op te stuwen. Aangrenzend aan de vijvers een (dennen)bos. Foto s: www.bestemmingbergeijk.nl De Maaij werd bezocht op dinsdag 17 juli in de eerste helft van de middag. Het was redelijk weer, half zonnig en wat winderig. De groep splitste zich in tweeën en er werd na twee uur weer bij de auto s verzameld. Er is een relatief klein deel van het gebied bezocht, met name rond de zuidelijke vijvers. Er werden diverse fraaie micro en macro nachtvlinders en mijnen waargenomen, maar de resultaten waren niet opzienbarend. Op basis van de resultaten van deze excursie en de beschikbare tijd is besloten hier niet s avonds te gaan lichten. Enkele waarnemingen Visvijvers De Maaij Hopprachtmot Cosmopterix zieglerella Foto: Arnold Wijker Prachteikenvouwmot Phyllonorycter lautella Foto: Arnold Wijker Bruine molmboorder Harpella forficella Foto: Luc Knijnsberg Kommawortelmot Dichrorampha petiverella Foto: John van Roosmalen 13

Rode eikenlichtmot Acrobasis tumidana Foto: John van Roosmalen Pruimenballonmot Stigmella plagicolella Foto: Luc Knijnsberg Waarnemingen Visvijvers De Maaij Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Acrobasis tumidana 2 35 Macdunnoughia confusa 1 2 Araschnia levana 2 36 Monochroa tenebrella 1 3 Argyresthia goedartella 1 37 Orgyia antiqua 1 4 Autographa gamma 3 38 Pararge aegeria 4 5 Bucculatrix frangutella 1 39 Pelosia muscerda 1 6 Bucculatrix noltei 11 40 Phyllonorycter cf kuhlweiniella 1 7 Bucculatrix ulmella 1 41 Phyllonorycter lautella 2 8 Cabera pusaria 1 42 Phyllonorycter rajella 1 9 Calliteara pudibunda 1 43 Phyllonorycter salicicolella 2 10 Catoptria margaritella 1 44 Phyllonorycter sorbi 1 11 Celastrina argiolus 1 45 Phyllonorycter ulmifoliella 1 12 Chrysoteuchia culmella 1 46 Phylloporia bistrigella 1 13 Coleophora ibipennella 1 47 Pieris napi 2 14 Coleophora laricella 1 48 Pieris rapae 1 15 Coleophora milvipennis 1 49 Pleuroptya ruralis 2 16 Coptotriche marginea 1 50 Polygonia c-album 1 17 Cosmia trapezina 1 51 Scopula immutata 4 18 Cosmopterix zieglerella 2 52 Scrobipalpa acuminatella 1 19 Dichrorampha petiverella 2 53 Spilonota ocellana 1 20 Dichrorampha vancouverana 3 54 Stigmella cf aurella 1 21 Ectoedemia septembrella 1 55 Stigmella basiguttella 1 22 Ectropis crepuscularia 1 56 Stigmella confusella 1 23 Endotricha flammealis 2 57 Stigmella continuella 1 24 Epinotia demarniana 1 58 Stigmella lapponica 1 25 Epinotia solandriana 1 59 Stigmella nylandriella 3 26 Eriocrania sparrmannella 1 60 Stigmella plagicolella 6 27 Euspilapteryx auroguttella 1 61 Stigmella sakhalinella 1 28 Evergestis extimalis 2 62 Stigmella salicis 1 29 Evergestis pallidata 1 63 Taleporia tubulosa 3 30 Gypsonoma dealbana 1 64 Thaumetopoea processionea 30 31 Harpella forficella 2 65 Timandra comae 3 32 Idaea dimidiata 1 66 Tischeria ekebladella 1 33 Lomaspilis marginata 4 67 Xanthorhoe ferrugata 2 34 Macaria notata 1 68 Zeiraphera isertana 1 14

De Malpie Natuurreservaat De Malpie en de Malpiebergse Heide zijn dé trots van Valkenswaard. Het reservaat herbergt vele grote en kleine vennen in een landschap waarin bosgebied overgaat in heidevelden en andersom. De Malpie is door de provincie Noord-Brabant aangewezen als Natte Natuurparel. Natte natuurparels zijn de belangrijkste, meest waardevolle, waterafhankelijke natuurgebieden in Brabant. In de Malpie zijn natuurwaarden als natte heide en bijzondere vennen aanwezig. Foto: www.veelzijdigvalkenswaard.nl Foto: www.ivn.nl De Malpie werd bezocht op 17 juli in de tweede helft van de middag. Het was uitstekend weer om veel vlindertjes waar te nemen. Die waren in rijke schakering en soms redelijk talrijk aanwezig, waarmee dit de rijkste dagexcursie werd. Het grootste deel van de excursie werd doorgebracht op de heide, hoewel bijvoorbeeld in de bossen de nodige vondsten van met name cocons van de Amerikaanse ooglapmot Bucculatrix ainsliella werden gedaan. Enkele andere bijzondere microvlindersoorten die werden waargenomen: een jeugdzak van grote reuzenzakdrager Pachythelia villosella; een satijnsmalpalpmot Carpatolechia alburnella werd ondanks zijn witte schutkleur toch gevonden op een berkenstam en de bijzonder fraaie Zonnedauwvedermot Buckleria paludum. Wat verder opviel was de brede verspreiding van de bruinbandbladroller Argyrotaenia ljungiana en ook de vondst van een bruine metaalvlinder Rhagades pruni mag genoemd worden, evenals enkele exemplaren van de mooie phegeavlinder Amata phegea. Deel van de groep op stap in de Malpie. Foto: Arnold Wijker. 15

Enkele waarnemingen de Malpie Zonnedauwvedermot Buckleria paludum Foto: Luc Knijnsberg Satijnsmalpalpmot Carpatolechia alburnella Foto: John van Roosmalen Slanke wilgenkokermot Coleophora lusciniaepennella Foto: Luc Knijnsberg Wilgenhoutrups Cossus cossus Foto: John van Roosmalen Kleine nachtpauwoog Saturnia pavonia Foto: Leon Olsthoorn Roodbont heide-uiltje Anarta myrtilli Foto: Jack Windig Bruine metaalvlinder Rhagades pruni Foto: John van Roosmalen Geblokte zomervlinder Thalera fimbrialis Foto: Luc Knijnsberg 16

Waarnemingen De Malpie Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Acrobasis consociella 1 40 Euspilapteryx auroguttella 1 2 Adscita statices 1 41 Gymnoscelis rufifasciata 3 3 Agriphila inquinatella 1 42 Gypsonoma dealbana 2 4 Amata phegea 3 43 Heliozela hammoniella 1 5 Anacampsis blattariella 1 44 Idaea fuscovenosa 2 6 Anarta myrtilli 2 45 Idaea muricata 8 7 Argyresthia goedartella 3 46 Macrothylacia rubi 21 8 Argyrotaenia ljungiana 3 47 Narycia duplicella 2 9 Aristotelia ericinella 34 48 Noctua pronuba 1 10 Autographa gamma 6 49 Nola aerugula 8 11 Bactra lancealana 2 50 Orgyia antiquoides 1 12 Bucculatrix ainsliella 38 51 Pachycnemia hippocastanaria 1 13 Bucculatrix demaryella 1 52 Pachythelia villosella 1 14 Bucculatrix ulmella 1 53 Parornix betulae 1 15 Buckleria paludum 8 54 Pediasia contaminella 1 16 Cabera exanthemata 1 55 Pediasia fascelinella 1 17 Cabera pusaria 4 56 Phyllonorycter messaniella 4 18 Carpatolechia alburnella 2 57 Phyllonorycter ulmifoliella 4 19 Catoptria margaritella 12 58 Phylloporia bistrigella 1 20 Celastrina argiolus 1 59 Plutella xylostella 4 21 Chrysoteuchia culmella 1 60 Protodeltote pygarga 3 22 Clepsis pallidana 2 61 Retinia resinella 1 23 Coleophora betulella 1 62 Rhagades pruni 1 24 Coleophora ibipennella 1 63 Rhyacionia pinicolana 1 25 Coleophora laricella 13 64 Saturnia pavonia 1 26 Coleophora lusciniaepennella 2 65 Stigmella basiguttella 3 27 Coleophora potentillae 2 66 Stigmella betulicola 1 28 Cossus cossus 1 67 Stigmella cf. roborella 1 29 Crambus pascuella 4 68 Stigmella continuella 1 30 Crambus perlella 13 69 Stigmella lapponica 1 31 Deltote bankiana 1 70 Stigmella roborella 1 32 Diacrisia sannio 4 71 Taleporia tubulosa 4 33 Eilema complana 1 72 Thalera fimbrialis 7 34 Eilema griseola 2 73 Thaumetopoea processionea 1 35 Elophila nymphaeata 2 74 Timandra comae 1 36 Ematurga atomaria 77 75 Tischeria ekebladella 3 37 Endotricha flammealis 23 76 Ypsolopha ustella 3 38 Eudonia mercurella 1 77 Zeiraphera isertana 2 39 Eupithecia nanata 2 17

De Plateaux De Plateaux vormt één geheel met het Belgische natuurgebied Hageven ten zuiden van Valkenswaard. Het grensoverschrijdende natuurgebied ligt tussen droge zandgronden en het beekdal van de Dommel. Wat opvalt, is de strakke overgang van de verschillende landschappen en natuur. Zo wandel je nog door het bos, dan sta je op de heide en ineens loop je door het natte deel van het Dommeldal. Die snelle verandering van natuur is bijzonder en zorgt voor veel plant- en diersoorten in een relatief klein gebied. De excursie heeft zich beperkt tot de Nederlandse kant van het natuurgebied, uitsluitend de Plateaux dus. Onze aandacht ging vooral uit naar twee bijzondere terreinen, de vloeiweiden en het palenterrein. Daarnaast hebben we ook de bossen en de (natte) heide aangedaan. Het verhaal achter de vloeiweiden In de 19e eeuw was er veel vraag naar hooi voor paarden. Om de schrale grond op De Plateaux geschikt te maken voor hooilanden bedacht men een bewateringssysteem. In 1983 herstelde Natuurmonumenten deze waardevolle cultuurhistorische watertoevoer. Het water stroomt van het Maas-Scheldekanaal naar De Plateaux, een traject van tientallen kilometers lang! Het water vloeit vervolgens via (te sluiten) bovensloten over de weiden naar de lager gelegen ondersloten. Door de toevoer van het kalkrijke water komen hier bijzondere planten voor. Palenterrein Het palenterrein is een voormalig op- en overslag terrein voor heipalen afkomstig uit de Ardennen. Met die palen(boomstammen) zijn grote hoeveelheden zaden meegekomen die de vegetatie voor deze plek volstrekt absurd maken. Het miegelt er van de rode lijst soorten die doorgaans kalkgebonden zijn. En dat komt weer doordag de ondergrond jarenlang is verhard met (kalkhoudend)puin. Daarnaast werden ook grote hoeveelheden zinkassen (was gratis af te halen bij de dichtstbijzijnde zinkfabriek...) verwerkt in het terrein die maakte dat de boel niet heel snel dichtgroeide en een beetje zinkflora te zien geeft (zinkboerenkers). De Plateaux is voor de eerste keer bezocht op de tweede avond, dinsdag 17 juli 2012, om te gaan lichten. Dit was qua weer en ook qua vangsten de beste avond. De dag daarna hebben we naar dit terrein een dagexcursie gehouden. We waren onder de indruk van de plantenrijkdom van het palenterrein. Daardoor is besloten nogmaals te gaan lichten in de Plateaux, met name dan in de omgeving van het palenterrein. De tweede avond, woensdag 18 juli 2012, was nog wel geschikt weer, maar beduidend minder dan de avond er voor, met meer wind en af en toe een spat regen. Toch zijn er weer een aantal andere soorten waargenomen dan op de eerste avond. De eerste avond hadden we maar liefst vijf, en de tweede avond vier lichtopstellingen. Ook is met stroop gewerkt. Hiermee is de Plateaux het best onderzochte gebied van de excursie. We hebben hier in totaal 340 soorten vlinders waargenomen, waaronder ook een behoorlijk aantal zeldzame en bijzondere soorten. Door het winderige, zonnige weer was het tijdens de dagexcursie niet makkelijk om tot veel waarnemingen te komen. Vooral van de vloeiweiden hadden we meer verwacht, maar de open stukken terrein lagen pal op de wind, waardoor er weinig vlinders gevonden konden worden. Een van de weinige uitzonderingen hierop vormde een vondst van de zeldzame hertshooilangsprietmot Adela violella. Ook werd volop naar bladmineerders gezocht. Een van de hoogtepunten van de dagexcursie was de rijkdom aan heideblauwtjes Plebejus argus op de natte heide tegen de Belgische grens aan, niet zozeer vanwege de zeldzaamheid als wel vanwege de aantallen en hun vrolijke schoonheid. Hier werden ook een aantal rupsen van de heideringelrups Malacosoma castrensis gevonden, een soort die ook als imago op licht kwam 18

en een mooie metaalvlinder Adscita statices. In het bos konden fraaie plaatjes geschoten worden van de rups van een elzenuil Acronicta alni, en aan de voet van een oude eik werd een zak van de graszakdrager Epichnopterix plumella gevonden. Tot slot werd op de terugweg richting auto s lopend nog een zeldzaam vanillevlekje Atemelia torquatella waargenomen. Het palenterrein leverde enkele exemplaren op van de duizendguldenkruidvedermot Stenoptilia zophodactylus, maar die werd ook zuidelijker in het terrein aangetroffen. Een andere zeldzame vedermot, de salievedermot - Capperia britanniodactylus werd op licht aangetroffen. Op de ml.nl excursie in Zuid Limburg (2009) was ook naar deze vedermot gezocht, maar toen zonder succes. De waardplant, valse salie Teucrium scorodonia was dan ook ruim voorradig op de Plateaux. Toch werden van de salielichtmot Anania verbascalis, een andere vlinder op deze waardplant, opmerkelijk meer exemplaren gevonden. Veel indruk maakte ook twee soorten uit het geslacht van de oogklepmotten. Zowel de muntoogklepmot Pseudopostega crepusculella als de wolfspootoogklepmot Pseudopostega auritella werden op licht waargenomen. Het zijn beide behoorlijk zeldzame soorten, die zich naar het schijnt maar slecht laten zien. Andere waarnemingen van zeldzame microvlinders op licht waren geeltandboegsprietmot Eulamprotes atrella, purpertandboegsprietmot Eulamprotes unicolorella en bruine zoompalpmot Sophronia semicostella. Op smeer werd de zeer zeldzame pijpenstro-uil Apamea aquila gespot, die geduldig door menig excursiedeelnemer op de gevoelige plaat vastgelegd kon worden. Enkele waarnemingen de Plateaux Rups van de elzenuil Acronicta alni Foto: John van Roosmalen Copula heideblauwtje Plebejus argus Foto: Luc Knijnsberg Rups van de heideringelrups Malacosoma castrensis. Foto: John van Roosmalen 19

Metaalvlinder Adscita statices Foto: Luc Knijnsberg Zak van de graszakdrager Epichnopterix plumella. Foto: John van Roosmalen Muntoogklepmot Pseudopostega crepusculella Foto: Arnold Wijker Wolfspootoogklepmot Pseudopostega auritella Foto: John van Roosmalen Bruine zoompalpmot Sophronia semicostella Foto: Arnold Wijker Pijpenstro-uil Apamea aquila Foto: Arnold Wijker Waarnemingen De Plateaux Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Abrostola tripartita 1 171 Hoplodrina blanda 1 2 Abrostola triplasia 1 172 Hoplodrina octogenaria 5 3 Acasis viretata 7 173 Hydelia flammeolaria 1 4 Acentria ephemerella 1 174 Hydrelia flammeolaria 2 5 Acleris hastiana 2 175 Hydria undulata 1 6 Acleris logiana 1 176 Hydriomena furcata 1 7 Acleris notana/ferrugana 11 177 Hypena proboscidalis 2 8 Acrobasis consociella 11 178 Hypomecis punctinalis 7 9 Acrobasis repandana 5 179 Hypsopygia costalis 4 10 Acrobasis tumidana 3 180 Idaea aversata 1 11 Acronicta alni 1 181 Idaea biselata 6 12 Acronicta leporina 1 182 Idaea emarginata 12 13 Acronicta megacephala 3 183 Idaea emarginata 1 14 Acronicta rumicis 5 184 Idaea fuscovenosa 2 15 Acronicta tridens / psi 1 185 Idaea muricata 7 20

16 Adaina microdactyla 1 186 Idaea straminata 1 17 Adscita statices 7 187 Idaea sylvestraria 24 18 Agapeta hamana 3 188 Ipimorpha subtusa 10 19 Aglais io 12 189 Isophrictis anthemidella 1 20 Agriphila inquinatella 8 190 Jodis lactearia 3 21 Agriphila straminella 1 191 Lacanobia oleracea 1 22 Amphipoea cf oculea 1 192 Laothoe populi 6 23 Amphipyra pyramidea 1 193 Laothoe populi 2 24 Anacampsis blattariella 9 194 Limnaecia phragmitella 1 25 Anania hortulata 4 195 Lobesia abscisana 2 26 Anania lancealis 5 196 Lomaspilis marginata 9 27 Anania verbascalis 18 197 Lomographa temerata 1 28 Anarta trifolii 1 198 Lozotaeniodes formosana 3 29 Ancylis apicella 1 199 Lycaena phlaeas 14 30 Ancylis uncella 1 200 Lycophotia porphyrea 1 31 Apamea aquila 1 201 Lythria cruentaria 48 32 Apamea monoglypha 6 202 Macaria alternata 7 33 Aplocera efformata 1 203 Macaria liturata 3 34 Aplocera plagiata 1 204 Macaria notata 3 35 Apoda limacodes 2 205 Macdunnoughia confusa 1 36 Apotomis betuletana 6 206 Malacosoma castrense 7 37 Apotomis sororculana 2 207 Malacosoma castrensis 4 38 Araschnia levana 6 208 Maniola jurtina 50 39 Archips podana 2 209 Meganola albula 9 40 Archips xylosteana 9 210 Melanchra persicariae 3 41 Arctia caja 1 211 Mesapamea secalis / secalella 1 42 Argyresthia goedartella 8 212 Mesoligia furuncula 4 43 Argyresthia pruniella 1 213 Mesoligia literosa 1 44 Argyresthia retinella 1 214 Metendothenia atropunctana 3 45 Argyrotaenia ljungiana 1 215 Metzneria lappella 1 46 Aroga velocella 7 216 Monochroa tenebrella 1 47 Atemelia torquatella 1 217 Monopis monachella 3 48 Autographa gamma 14 218 Monopis weaverella 2 49 Axylia putris 2 219 Morophaga choragella 2 50 Bacotia claustrella 1 220 Mythimna ferrago 8 51 Bactra lancealana 6 221 Mythimna impura 8 52 Bactra spec. 1 222 Mythimna pallens 4 53 Biston betularia 19 223 Mythimna straminea 2 54 Borkhausenia fuscescens 1 224 Mythimna turca 5 55 Brachmia blandella 8 225 Nemophora violellus 1 56 Bryotropha desertella 5 226 Noctua comes 1 57 Bryotropha senectella 3 227 Noctua fimbriata 3 58 Bryotropha terrella 6 228 Noctua interjecta 1 59 Bucculatrix ainsliella 1 229 Noctua pronuba 19 60 Bucculatrix bechsteiniella 1 230 Nola aerugula 11 61 Bucculatrix cidarella 1 231 Nomophila noctuella 1 62 Cabera exanthemata 1 232 Notocelia uddmanniana 2 63 Cabera pusaria 7 233 Notodonta dromedarius 11 64 Caloptilia hemidactylella 1 234 Notodonta tritophus 1 65 Caloptilia stigmatella 1 235 Notodonta ziczac 3 66 Camptogramma bilineata 5 236 Ochlodes sylvanus 6 67 Capperia britanniodactylus 1 237 Ochropleura plecta 4 68 Carpatolechia alburnella 8 238 Oegoconia caradjai 1 69 Cataclysta lemnata 9 239 Oegoconia deauratella 1 70 Catoptria falsella 1 240 Ostrinia nubilalis 1 71 Catoptria margaritella 1 241 Pandemis cerasana 4 72 Catoptria permutatellus/osthelderi 5 242 Pandemis corylana 1 73 Catoptria pinella 6 243 Pandemis heparana 9 74 Catoptria verellus 5 244 Parapoynx stratiotata 2 75 Celypha lacunana 3 245 Pararge aegeria 1 21

76 Cerapteryx graminis 3 246 Parastichis suspecta 1 77 Chiasmia clathrata 3 247 Parectropis similaria 1 78 Chloroclystis v-ata 2 248 Parornix anglicella 1 79 Chortodes fluxa 20 249 Parornix cf betulae 1 80 Chortodes pygmina 1 250 Pediasia contaminella 9 81 Chrysoteuchia culmella 30 251 Pelosia muscerda 5 82 Clostera pigra 1 252 Perizoma alchemillata 11 83 Cnephasia spec. 1 253 Phalera bucephala 11 84 Cochylis atricapitana 1 254 Pheosia gnoma 3 85 Coenobia rufa 1 255 Pheosia tremula 5 86 Coenonympha pamphilus 2 256 Phragmatobia fuliginosa 9 87 Coleophora albidella 1 257 Phycita roborella 11 88 Coleophora alcyonipennella 1 258 Phyllocnistis unipunctella 1 22 Phyllonorycter klemanella/froelichiella 1 89 Coleophora fuscocuprella 1 259 90 Coleophora gryphipennella 1 260 Phyllonorycter lautella 2 91 Coleophora lutipennella 1 261 Phyllonorycter muelleriella 1 92 Coleophora milvipennis 1 262 Phyllonorycter populifoliella 1 93 Coleophora orbitella 1 263 Phyllonorycter rajella 1 94 Coleophora serratella 1 264 Phyllonorycter roboris 1 95 Coleophora spinella 1 265 Phyllonorycter stettinensis 1 96 Coleophora zelleriella 1 266 Phyllonorycter ulmifoliella 3 97 Colocasia coryli 4 267 Pieris brassicae 1 98 Coptotriche marginea 1 268 Platytes alpinella 5 99 Cosmia pyralina 5 269 Plebejus argus 70 100 Cosmia trapezina 11 270 Pleuroptya ruralis 14 101 Crambus pascuella 8 271 Plutella xylostella 4 102 Crambus perlella 9 272 Polygonia c-album 4 103 Crocallis elinguaria 3 273 Protodeltote pygarga 41 104 Cyclophora albipunctata 1 274 Pseudoips prasinana 1 105 Cydia splendana 9 275 Pseudopostega auritella 1 106 Deilephila elpenor 5 276 Pseudopostega crepusculella 1 107 Deltote bankiana 7 277 Psyche casta 1 108 Diachrysia chrysitis 3 278 Pterostoma palpina 2 109 Diacrisia sannio 7 279 Ptilodon capucina 3 110 Dioryctria abietella 6 280 Pyrausta aurata 8 111 Dioryctria sylvestrella 1 281 Pyrausta despicata 16 112 Drepana falcataria 6 282 Pyronia tithonus 9 113 Drymonia querna 9 283 Pyrrhia umbra 1 114 Dypterygia scabriuscula 4 284 Recurvaria leucatella 3 115 Ectoedemia septembrella 3 285 Rhyacionia buoliana 2 116 Ectoedemia subbimaculella 1 286 Rhyacionia pinicolana 3 117 Ectropis crepuscularia 3 287 Rusina ferruginea 3 118 Eilema complana 49 288 Saturnia pavonia 2 119 Eilema depressa 3 289 Sciota adelphella 5 120 Eilema griseola 4 290 Scoliopteryx libatrix 7 121 Eilema sororcula 1 291 Scoparia ambigualis 7 122 Elachista luticomella 1 292 Scopula immutata 3 123 Elachista maculicerusella 1 293 Scrobipalpa acuminatella 1 124 Elophila nymphaeata 1 294 Selenia dentaria 1 125 Ematurga atomaria 3 295 Selenia tetralunaria 2 126 Endotricha flammealis 25 296 Sophronia semicostella 1 127 Epagoge grotiana 1 297 Sphinx pinastri 10 128 Epagoge grotiana 1 298 Sphinx pinastri 2 129 Epiblema foenella 1 299 Spilonota ocellana 3 130 Epichnopterix plumella 1 300 Spilosoma lubricipeda 2 131 Epinotia brunnichana 1 301 Spilosoma lutea 7 132 Epinotia nisella 4 302 Stathmopoda pedella 3 133 Epinotia solandriana 9 303 Stauropus fagi 4 134 Epirrhoe alternata 12 304 Stenoptilia zophodactylus 12

135 Epirrhoe rivata 1 305 Stigmella continuella 1 136 Eucosma campoliliana 1 306 Stigmella glutinosae/alnetella 1 137 Eucosma cana 4 307 Stigmella perpygmaeella 1 138 Eudemis profundana 3 308 Stigmella sakhalinella 1 139 Eudonia mercurella 6 309 Stigmella salicis 1 140 Eulamprotes atrella 1 310 Synaphe punctalis 47 141 Eulamprotes unicolorella 1 311 Syncopacma larseniella 4 142 Eulamprotes wilkella 1 312 Taleporia tubulosa 4 143 Eupithecia absinthiata 1 313 Teleiodes luculella 1 144 Eupithecia centaureata 5 314 Teleiopsis diffinis 1 145 Eupithecia pygmaeata 2 315 Thalera fimbrialis 4 146 Eupithecia tenuiata 1 316 Thumatha senex 8 147 Eupithecia tripunctaria 4 317 Thyatira batis 8 148 Euproctis similis 15 318 Timandra comae 6 149 Euspilapteryx auroguttella 4 319 Tinea trinotella 3 150 Euthrix potatoria 8 320 Tischeria ekebladella 1 151 Evergestis extimalis 3 321 Triaxomera parasitella 1 152 Falcaria lacertinaria 1 322 Trisateles emortualis 1 153 Favonius quercus 1 323 Tyria jacobaeae 73 154 Gandaritis pyraliata 1 324 Vanessa atalanta 3 155 Geometra papilionaria 6 325 Vanessa cardui 1 156 Gillmeria pallidactyla 1 326 Watsonalla binaria 12 157 Gluphisia crenata 3 327 Xanthorhoe ferrugata 3 158 Gonepteryx rhamni 2 328 Xanthorhoe ferrugata/spadicearia 1 159 Gymnoscelis rufifasciata 1 329 Yponomeuta evonymella 5 160 Gypsonoma aceriana 2 330 Yponomeuta irrorrella 1 161 Gypsonoma dealbana 11 331 Yponomeuta plumbella 2 162 Habrosyne pyritoides 1 332 Yponomeuta rorrella 1 163 Helcystogramma lutatella 1 333 Ypsolopha alpella 2 164 Helcystogramma rufescens 1 334 Ypsolopha dentella 4 165 Heliozela hammoniella 1 335 Ypsolopha scabrella 3 166 Heliozela resplendella 1 336 Ypsolopha ustella 3 167 Hemithea aestivaria 1 337 Zanclognatha tarsipennalis 1 168 Hepialus humuli 1 338 Zeiraphera isertana 11 169 Herminia grisealis 1 339 Zeuzera pyrina 2 170 Hoplodrina ambigua 1 340 Zygaena filipendulae 10 23

Dommeldal Op donderdag 19 juli 2012 splitste de groep zich en ging de grootste groep richting het Dommeldal nabij Borkel en Schaft. Vanwege het winderige weer werd ook weer meer dan gemiddeld gezocht naar bladmineerders, wat een aantal soorten opleverde, waartussen één vlindertje opdooi van de fraaie elzenvouwmot Phyllonoycter strigulatella (bevestigd door uitkweken na afloop van de excursie), mijnen van de lindeooglapmot Bucculatrix thoracella en de bijvoetooglapmot Bucculatrix noltei. Ook werden boomstammen afgespeurd en heggen geklopt. Een kleiner groepje bezocht het beekdal nabij de Belgische grens (bij de Achelse Kluis) waar diverse mijnen en rupsen van de hopsteltmot Caloptilia fidella werden verzameld. Dit is een soort die nog maar pas gelegen in ons land ontdekt is. Ook waren er drie mijnen van de robiniamineermot Macrosaccus robiniella. Beide beekdalen waren rijk aan weidebeekjuffers, prachtige blauwe verschijningen langs de oevers van deze snelstromende watertjes. Al met al konden 68 vlindersoorten genoteerd worden, maar het leverde minder op dan we verwacht hadden. Enkele waarnemingen Dommeldal Vouwmijn fraaie elzenvouwmot Phyllonoycter strigulatella en imago na uitkweken Foto s: John van Roosmalen Waarnemingen Dommeldal Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Adscita statices 2 35 Gypsonoma dealbana 4 2 Agriphila straminella 1 36 Lycaena phlaeas 1 3 Amata phegea 1 37 Macrosaccus robiniella 5 4 Anania coronata 2 38 Maniola jurtina 10 5 Anania hortulata 1 39 Narycia duplicella 2 6 Ancylis myrtillana 12 40 Pararge aegeria 15 7 Apoda limacodes 1 41 Pelosia muscerda 1 8 Araschnia levana 2 42 Perizoma alchemillata 2 9 Argyresthia goedartella 9 43 Phyllonorycter acerifoliella 2 10 Autographa gamma 5 44 Phyllonorycter geniculella 1 11 Bucculatrix noltei 15 45 Phyllonorycter harrisella 4 12 Bucculatrix thoracella 5 46 Phyllonorycter platani 3 13 Calliteara pudibunda 1 47 Phyllonorycter sagitella 1 14 Caloptilia fidella 8 48 Phyllonorycter salicicolella 1 15 Cameraria ohridella 200 49 Phyllonorycter strigulatella 1 16 Camptogramma bilineata 4 50 Pieris rapae 17 Chrysoteuchia culmella 11 51 Pleuroptya ruralis 1 18 Coleophora milvipennis 1 52 Protodeltote pygarga 1 19 Coptotriche marginea 1 53 Proutia betulina 4 20 Cosmopterix zieglerella 4 54 Psyche casta 8 24

21 Crambus perlella 1 55 Pyronia tithonus 8 22 Cyclophora punctaria 1 56 Rhopobota naevana 2 23 Dahlica lichenella 1 57 Scoparia ambigualis 1 24 Dichrorampha petiverella 2 58 Stigmella confusella 1 25 Ectoedemia septembrella 1 59 Stigmella roborella 3 26 Ectropis crepuscularia 1 60 Stigmella salicis 1 27 Eilema griseola 5 61 Stigmella tiliae 12 28 Eilema sororcula 1 62 Taleporia tubulosa 4 29 Epinotia tenerana 4 63 Thaumetopoea processionea 2 30 Epirrhoe alternata 1 64 Thymelicus lineola 6 31 Eucosma cana 1 65 Timandra comae 1 32 Euspilapteryx auroguttella 13 66 Tyria jacobaeae 83 33 Gillmeria pallidactyla 1 67 Vanessa atalanta 1 34 Gonepteryx rhamni 1 68 Zeiraphera isertana 3 Stevensbergen Het bosgebied van Stevensbergen lag aangrenzend aan de accommodatie. Dit gebied is bezocht in de middag van 19 juli 2012, met als doel een geschikte vanglocatie te vinden voor de avond. Tijdens deze wandeling van enkele uren zijn relatief weinig vlinders gevonden. Het bos komt over als enigszins monotoon. Het rijkst bleek het gebied op en rond het heideterrein te zijn. Vanwege de weersomstandigheden (regen, wind) is uiteindelijk besloten om niet in het gebied te gaan lichten, maar om de laatste avond lampen op overdekte en beschutte plaatsen rond de accommodatie te gaan lichten. Waarnemingen Stevensbergen Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Agriphila inquinatella 1 6 Ematurga atomaria 5 2 Ancylis unculana 1 7 Endotricha flammealis 2 3 Aristotelia ericinella 1 8 Jodis lactearia 1 4 Bucculatrix frangutella 1 9 Protodeltote pygarga 2 5 Camptogramma bilineata 1 10 Stigmella sakhalinella 1 Groote Heide Groote heide is een natuurgebied ten noordoosten van het kerngebied van de excursie. Het is kort aangedaan door twee van de excursiedeelnemers. Er is slechts een gering aantal waarnemingen gedaan. Waarnemingen Groote Heide Nr Wetenschappelijke naam Aantal Nr Wetenschappelijke naam Aantal 1 Ematurga atomaria 2 3 Taleporia tubulosa 1 2 Phyllonorycter ulmifoliella 1 4 Tyria jacobaeae 12 25

Totaal soortenlijst microlepidoptera.nl excursie 2012 Nr. Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Aantal 1 Abraxas grossulariata Bonte bessenvlinder 1 2 Abraxas sylvata Porseleinvlinder 2 3 Abrostola tripartita Brandnetelkapje 1 4 Abrostola triplasia Donker brandnetelkapje 1 5 Acasis viretata Groene blokspanner 9 6 Acentria ephemerella Acentria ephemerella 1 7 Acleris forsskaleana Kleine boogbladroller 1 8 Acleris hastiana Kameleonbladroller 2 9 Acleris logiana Witte boogbladroller 1 10 Acleris notana/ferrugana Acleris notana/ferrugana 13 11 Acrobasis advenella Mutsjeslichtmot 1 12 Acrobasis consociella Eikentopspinselmot 26 13 Acrobasis repandana Oranje eikenlichtmot 5 14 Acrobasis tumidana Rode eikenlichtmot 6 15 Acronicta alni Elzenuil 1 16 Acronicta leporina Schaapje 1 17 Acronicta megacephala Schilddrager 5 18 Acronicta rumicis Zuringuil 8 19 Acronicta tridens / psi Drietand / Psi-uil 2 20 Adaina microdactyla Dwergvedermot 1 21 Adscita statices Metaalvlinder 10 22 Agapeta hamana Distelbladroller 3 23 Aglais io Aglais io 12 24 Agriphila inquinatella Moerasgrasmot 10 25 Agriphila straminella Blauwooggrasmot 3 26 Alcis repandata Variabele spikkelspanner 1 27 Aleimma loeflingiana Zonnesproetbladroller 1 28 Amata phegea Phegeavlinder 4 29 Amphipoea cf oculea Roodbruine vlekuil 1 30 Amphipyra berbera Schijnpiramidevlinder 3 31 Amphipyra pyramidea Piramidevlinder 1 32 Anacampsis blattariella Spikkelpalpmot 12 33 Anania coronata Gewone coronamot 2 34 Anania hortulata Bonte brandnetelmot 6 35 Anania lancealis Lichte coronamot 5 36 Anania stachydalis Bonte coronamot 1 37 Anania verbascalis Salielichtmot 18 38 Anarta myrtilli Roodbont heide-uiltje 2 39 Anarta trifolii Spurrie-uil 1 40 Ancylis apicella Fijngestreepte haakbladroller 1 41 Ancylis myrtillana Bosbeshaakbladroller 12 42 Ancylis uncella Heidehaakbladroller 1 43 Ancylis unculana Heidehaakbladroller 1 44 Apamea aquila Pijpenstro-uil 1 45 Apamea monoglypha Graswortelvlinder 10 46 Aplocera efformata Sint-janskruidblokspanner 1 47 Aplocera plagiata Streepblokspanner 1 48 Apoda limacodes Slakrups 4 49 Apotomis betuletana Berkenmarmerbladroller 6 50 Apotomis sororculana Apotomis sororculana 2 51 Araschnia levana Landkaartje 10 26

52 Archips oporana Fraaie dennenbladroller 3 53 Archips podana Grote appelbladroller 3 54 Archips xylosteana Gevlamde bladroller 14 55 Arctia caja Grote beer 1 56 Argyresthia goedartella Berkenpedaalmot 24 57 Argyresthia pruniella Kersenpedaalmot 1 58 Argyresthia retinella Gevlekte pedaalmot 2 59 Argyrotaenia ljungiana Bruinbandbladroller 4 60 Aristotelia ericinella Heidepistoolmot 35 61 Aroga velocella Zuringpalpmot 7 62 Assara terebrella Fijnsparkegelmot 5 63 Atemelia torquatella Vanillevlekje 1 64 Atolmis rubricollis Zwart beertje 1 65 Autographa gamma Gamma-uil 31 66 Axylia putris Houtspaander 3 67 Bacotia claustrella Knopzakdrager 1 68 Bactra lancealana Gewone biesbladroller 9 69 Bactra spec. Biesbladroller spec. 1 70 Batia lambdella Grote mosboorder 1 71 Biston betularia Peper-en-zoutvlinder 28 72 Borkhausenia fuscescens Dwergsikkelmot 1 73 Brachmia blandella Puntvleugelpalpmot 8 74 Bryotropha desertella Bruine mospalpmot 5 75 Bryotropha senectella Donkere mospalpmot 3 76 Bryotropha terrella Oranje mospalpmot 6 77 Bucculatrix ainsliella Amerikaanse ooglapmot 39 78 Bucculatrix bechsteiniella Meidoornooglapmot 1 79 Bucculatrix cidarella Elzenooglapmot 1 80 Bucculatrix demaryella Berkenooglapmot 1 81 Bucculatrix frangutella Vuilboomooglapmot 2 82 Bucculatrix noltei Bijvoetooglapmot 26 83 Bucculatrix thoracella Lindeooglapmot 5 84 Bucculatrix ulmella Eikenooglapmot 2 85 Buckleria paludum Zonnedauwvedermot 8 86 Cabera exanthemata Bruine grijsbandspanner 2 87 Cabera pusaria Witte grijsbandspanner 16 88 Calliteara pudibunda Meriansborstel 2 89 Caloptilia alchimiella Goudvleksteltmot 1 90 Caloptilia cf alchimiella Goudvleksteltmot 1 91 Caloptilia fidella Hopsteltmot 8 92 Caloptilia hemidactylella Bonte esdoornsteltmot 1 93 Caloptilia stigmatella Wilgensteltmot 1 94 Cameraria ohridella Paardenkastanjemineermot 201 95 Camptogramma bilineata Gestreepte goudspanner 12 96 Capperia britanniodactylus Salievedermot 1 97 Carcina quercana Vuurmot 2 98 Carpatolechia alburnella Satijnsmalpalpmot 10 99 Cataclysta lemnata Kroosvlindertje 9 100 Catoptria falsella Drietandvlakjesmot 1 101 Catoptria margaritella Gelijnde vlakjesmot 14 102 Catoptria permutatellus/osthelderi Catoptria permutatellus/osthelderi 7 103 Catoptria pinella Egale vlakjesmot 8 104 Catoptria verellus Zwartbruine vlakjesmot 9 105 Celastrina argiolus Boomblauwtje 2 106 Celypha lacunana Brandnetelbladroller 3 27