Raadsmededeling - openbaar Nummer : 190/2010 Datum : 8 november 2010 B&W datum : 11 november 2010 Portefeuillehouder : H.J. Rijks Onderwerp : Financiële medewerking aan de uitbreiding en renovatie van "De Pol" Aanleiding De RTG Samenleving besprak op 2 november 2010 het collegevoorstel aan de raad tot het verlenen van eenmalige financiële medewerking voor de uitbreiding- en renovatieplannen van het activiteitencentrum De Pol door de Stichting Gemeenschapshuis Aalten, gekoppeld aan definitieve beëindiging van de subsidierelatie c.q. financiële banden. Toegezegd is dat bij de behandeling van het voorstel in de meningsvormende raad de volgende vragen worden beantwoord c.q. gevraagde informatie wordt verstrekt: 1. kan een overzicht overlegd worden van de verenigingen/organisaties die gebruik (blijven) maken van het activiteitencentrum De Pol ; 2. kan een organigram van de nieuwe bestuurlijke organisatie van De Pol worden overgelegd; 3. zou de voorgestelde financiële medewerking aangemerkt kunnen worden als ongeoorloofde staatssteun; Op 3 november 2010 heeft de fractie van de Progressieve Partij per mail hieraan nog een vraag toegevoegd, te weten: 4. is het mogelijk aan de subsidieverlening c.q. kwijtschelding van de lening voorwaarden te koppelen, zoals * het recht op eerste koop tegen een vooraf overeengekomen prijs bij liquidatie of faillissement van de stichting en/of bv? * het overdragen van (een deel van) de ondergrond in ruil voor het kwijtschelden van de lening; * het verbod op vervreemden van de grond en opstallen? Op 11 november 2010 heeft de fractie van de Partij van de Arbeid per mail hieraan nog een groot aantal vragen toegevoegd, voor een belangrijk deel neerkomend op of gerelateerd aan de hiervoor reeds gestelde vragen. De vragen van technische aard worden daarmee in bijgaande raadsmededeling dan ook direct of indirect beantwoord. nhoud mededeling Ad. 1 en 2: Gebruikersoverzicht en organigram: Een overzicht van gebruikers van De Pol alsmede een organigram hebben wij van de Stichting Gemeenschapshuis Aalten ontvangen en bijgaand voor u toegevoegd.
- 2 - Ad. 3 Europese staatssteunregels: Artikel 87 lid 1 EG bevat het verbod op staatssteun: Behoudens afwijkingen waarin dit Verdrag voorziet, zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. Uit dit verbod kunnen vijf criteria worden afgeleid, aan de hand waarvan wordt beoordeeld of er sprake is van staatssteun. Deze komen ook terug in een als bijlage bijgevoegde checklist. 1. Het moet gaan om een voordeel dat met staatsmiddelen bekostigd is Onder het begrip staatsmiddelen valt niet alleen steun van de centrale overheid, maar ook van o.m. gemeenten, provincies en waterschappen. Het kwijtschelden van een lening of het verlenen van een bruidschat bij privatisering door een gemeente valt hier in principe ook onder en kan onder bepaalde omstandigheden eventueel als staatsteun aangemerkt worden. 2. Er is sprake van een voordeel aan een onderneming dat deze onderneming niet langs normale commerciële weg zou hebben verkregen Onder voordeel moet worden verstaan: Alle maatregelen die, in verschillende vormen, de lasten verlichten die normaliter op het budget van een onderneming drukken en daardoor- zonder eventueel subsidies in de strikte zin van het woord te zijn- van gelijke aard zijn en tot identieke gevolgen leiden. Een onderneming is gedefinieerd als elke eenheid die een economische activiteit uitoefent, ongeacht haar rechtsvorm en de wijze waarop zij wordt gefinancierd. Daaronder kan bijv. ook een welzijnsinstelling vallen, die ook als commercieel aan te merken nevenactiviteiten verricht. 3. Er moet sprake zijn van een selectief voordeel De steun is slechts beschikbaar voor bepaalde ondernemingen of producties. 4. Het voordeel moet de mededinging (dreigen te) vervalsen De Commissie kan de voorgenomen steun als ongeoorloofd aanmerken, als deze potentieel de mededinging belemmert, bijvoorbeeld door het afweren van opkomende concurrentie van de markt. Belangrijk is verder dat bij de beoordeling de Commissie niet kijkt naar het doel van de maatregel, maar naar het potentieel economisch gevolg daarvan. 5. Het voordeel moet een ongunstig effect hebben op het handelsverkeer tussen de lidstaten Er dient sprake te zijn van ongunstige beïnvloeding van de tussenstaatse handel. Bepalend is niet de activiteit maar de markt waarop deze plaatsvindt en de onderneming die de steun ontvangt. Zo kan een lokale activiteit uitgevoerd worden door een onderneming die op de Europese markt opereert. Hiervan is echter geen sprake als er evident sprake is van een activiteit met slechts lokaal bereik. Omdat de voorgestelde vorm van gemeentelijke financiële medewerking aan de Stichting Gemeenschapshuis Aalten, zoals aangegeven, aan enkele van deze criteria zou kunnen voldoen, is het op zich niet vreemd dat deze vraag gesteld is. Onze beoordeling en conclusie: Naar onze mening voldoet de voorgestelde financiële medewerking aan de verzelfstandiging van De Pol echter duidelijk niet aan de staatssteuncriteria en kan melding achterwege blijven omdat het gaat om een puur lokale organisatie met op de lokale gemeenschap gerichte (hoofd)activiteiten (criterium 5). Daarnaast is de motivering voor en de aard van de gekozen vorm van financiële medewerking juist gericht op het opheffen c.q. voorkomen van een situatie van oneerlijke mededinging (criterium 2 en 4). Door de Stichting Gemeenschapshuis te verplichten de vrijvallende schuld aan de gemeente te herinvesteren in de renovatie van het huidige pand ontstaat er door de gemeentelijke financiële steun geen toekomstig exploitatievoordeel voor de exploitatie-bv De Pol, welke straks verantwoordelijk zal zijn voor het beheer en de exploitatie van het gemeenschapshuis. Deze zal tegen een marktconforme prijs het pand van de beheersstichting moeten huren.
- 3 - Daarnaast zal de Stichting Gemeenschapshuis Aalten haar activiteiten ook in de toekomst willen en moeten (doen) verrichten binnen haar statutaire doelstelling. Deze luidt: het beheren van een gemeenschapsruimte in de gemeente Aalten, dat voorziet in de behoefte aan geschikte lokaalruimte voor activiteiten van alle plaatselijke verenigingen en stichtingen, werkzaam op maatschappelijk, levenbeschouwelijk, recreatief en cultureel gebied. Na in werking treden van het nieuwe bestemmingsplan zal dit echter voortaan gecombineerd mogen worden met reguliere commerciële horeca-activiteiten. De lokale ondernemers staat daarbij echter niets in de weg om tegen concurrerende prijzen de potentiële marktpartijen van de Stichting Gemeenschapshuis Aalten een aanbod te doen, dus de gemeentelijke financiële medewerking aan de verzelfstandiging van De Pol is geenszins gericht op van het afweren van (opkomende) concurrentie, kan dit zelfs stimuleren. Ook daarbij zou het echter strikt de belangen van Aaltense ondernemers betreffen, waardoor er absoluut geen sprake is van ongunstige beïnvloeding van het handelsverkeer tussen lidstaten van de EG Onze conclusie is dan ook dat er in onze ogen geen sprake is van staatssteun en dus ook niet van een mogelijke verplichte melding daarvan. Ad. 4. Voorwaarden aan subsidieverstrekking Op basis van de door uw gemeenteraad vastgestelde subsidiebeleidsregels 2007-2010 zijn aan het verlenen van een investeringssubsidie (in dit geval ad. 74.000,00) een aantal voorwaarden verbonden, die in de verleningbeschikking ook expliciet zullen worden opgenomen. Deze zijn: a. de investeringsubsidie wordt alleen toegekend (lees uitbetaald) indien de aanvrager concreet aantoont dat er, naast het subsidie, afdoende dekkingsmiddelen beschikbaar zijn voor de financiering van de gehele investering; b. de bijdrage kan geheel of gedeeltelijk worden teruggevorderd indien blijkt dat het gebouw niet behoorlijk wordt onderhouden, niet overeenkomstig zijn bestemming wordt gebruikt of zonder voorafgaande toestemming geregeld wordt gebruikt voor andere doeleinden dan waarvoor het is opgericht. Dit laatste kan in onze ogen ook gelezen worden als het vervreemden van de grond en de opstallen aan een derde met een ander statutair doel dan de huidige eigenaar; Daarnaast is bepaald dat geen investeringsubsidie (meer) kan worden aangevraagd voor vervanging, uitbreiding of renovatie van verenigingsgebouwen, waarvoor op basis van een privatiseringsbesluit de exploitatie en het beheer expliciet aan de vereniging (of stichting) is overgedragen en waarvoor bijvoorbeeld in dat kader eenmalig een financiële vergoeding, in de vorm van een afkoopsom (kwijtschelding lening en/of finale subsidieverstrekking), is verstrekt. Tenslotte verbindt de Algemene Subsidieverordening Gemeente Aalten 2005 aan de verlening van een investeringssubsidie de voorwaarde dat de subsidieontvanger binnen 13 weken na afronding van de bouwwerkzaamheden waarvoor subsidie is verleend, een aanvraag tot vaststelling van de investeringssubsidie in. Zij dient daarbij een gespecificeerde opgave van de werkelijke investeringskosten te overleggen, voorzien van een overzicht van de overige opbrengsten, waarmee naast het subsidie de kosten van de betreffende investering zijn gedekt. Wij achtten de voorwaarden zoals deze verbonden zijn aan de verlening van de investeringsubsidie ook ruim afdoende voor de zekerstelling voor de gemeentelijke financiële medewerking. De vraag is nog wel gesteld of er aan de kwijtschelding van het restant van de gemeentelijke geldlening voorwaarden als recht op eerste koop bij liquidatie of faillissement of overdracht van grond verbonden moeten c.q. kunnen worden. De beantwoording van deze vraag willen wij benaderen vanuit de oorspronkelijke doelstelling en wijze van de gekozen vorm van gemeentelijke financiële medewerking aan de oorspronkelijke oprichting van De Pol als gemeenschapshuis in Aalten. Zoals tijdens de RTG is uitgelegd is er ten tijde van de oorspronkelijke oprichting van De Pol voor gekozen de gemeentelijke financiële bijdrage niet als bijdrage ineens beschikbaar te stellen, maar in de vorm van een rentedragende lening met een looptijd van 50 jaar te verstrekken, feitelijk onder gelijktijdige financiële vergoeding aan de stichting van de hieruit voortvloeiende rente- en aflossingslasten. Voor de dekking van deze kosten heeft de gemeente destijds een voorziening opgenomen, waardoor in de feitelijke dekking van deze financiële bijdrage destijds dus reeds is voorzien. Door de restant van de geldlening nu kwijt te schelden voldoet de gemeente nu dus praktisch gezien versneld aan het beschikbaar stellen van de in 1978/1979 toegekende financiële bijdrage en kan daarmee de daaraan verbonden jaarlijkse subsidieverstrekking dus ook per direct definitief beëindigen.
- 4 - Deze afwikkeling past ook binnen de wettelijke criteria van de Awb met betrekking tot (beëindigen van) subsidieverstrekking. Met het beëindigen van de financiële (subsidie)relatie tussen gemeente en stichting en het intrekken van de overeenkomst van geldlening vervallen in onze ogen de daaraan verbonden verplichtingen en voorwaarden. Hieraan nieuwe of andere voorwaarden en criteria verbinden past in onze ogen niet en verduidelijkt ook niet de intentie van de gemeente om de banden met de Stichting Gemeenschapshuis Aalten en via haar De Pol definitief door te snijden. De volgende stukken zijn voor u bijgevoegd: 1. Overzicht van de huidige en boogde toekomstige gebruikers van De Pol ; 2. Organigram / organisatie c.q. bestuursstructuur Stichting Gemeenschapshuis Aalten en B.V. Exploitatie De Pol ; 3. Checklist voor de vaststelling of er sprake is van staatssteun;
Verenigingsactiviteit Frequentie Maandagmorgen Bewegingsactiviteit 50+ 2 groepen Maandagmiddag MBVO gymnastiek 3 groepen Maandagavond Mannenkoor Muziekvereniging AOV Koor Muziek ============= ================== ========= ========= Dinsdagmorgen MBVO Gymnastiek 2 groepen Dinsdagmiddag Dinsdagavond Thalia Kleur en Fleur Oefenen Vergadering ============= =================== ========= ========== Woensdagmorgen Middagbridge Bridge groep Woensdagmiddag Kinderwoensdagmiddag kinderen Woendagavond Zangvereniging Koor ============= =================== ========= ========== Donderdagmorgen Koersbal Donderdagmiddag Mantelzorg 2 groepen nstuif Donderdagavond Avond Bridge Bridgegroep ============= =================== ========= ========= Vrijdagmorgen Vrijdagavond Percussieband AOV Percussie Voorbereiding Zaterdagmorgen middagactiviteit Rode Kruis Verzamelbeurs Zonnebloem Ouderenbonden 3 keer per jaar Zaterdagmiddag Zaterdagavond Streektheater De Pol Theater 8 keer per jaar ============= =================== ========= ========= Zondagmorgen Kerkdienst Zondagmiddag Con Forza / Evergreen Concert 2 keer per jaar ============= =================== ======== =========== Hobbykelder Hobbycursussen 10 groepen Muziekschool Muzieklessen 62 uur Toneel uitvoeringen van plaatselijke toneelverenigingen Concerten van muziek- en zangverenigingen Folkloristische concerten van Klepperklumpkes/Wij holt bij t Olde Familiedag van Estinea en Philadelpia Popconcerten Congressen Schooluitvoeringen van musicals/slotavond door dorp Basisscholen Klein dier sport tentoonstelling Bijeenkomsten ADW Sint Nicolaas bijeenkomst.
Algemeen Bestuur van de Stichting Gemeenschapshuis Aalten Eigenaar van de opstallen Het Algemeen Bestuur bestaat uit afgevaardigden die zijn voorgedragen door de vaste verenigingen die gebruik maken van De Pol. Dagelijks bestuur van de stichting Gemeenschapshuis Aalten benoemd door het Algemeen Bestuur van de Stichting Gemeenschapshuis Aalten Zijnde uitvoerend orgaan van de Stichting Gemeenschaphuis Aalten B.V. Exploitatie De Pol. Bestuur is gevormd door de leden die zitting hebben in het Dagelijks Bestuur van de Stichting Gemeenschapshuis Aalten Deze voert als algemeen directeur de directie over de B.V. Exploitatie De Pol. Doelstelling: Exploitatie van Activiteitencentrum De Pol.