Algemene informatie Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed - 1
U zult misschien wel schrikken als u leest dat drie maanden na ontslag ongeveer 30% van de ouderen die behandeld zijn voor een acute ziekte, het vermogen heeft verloren om sommige zelfzorgactiviteiten uit te voeren, terwijl zij hiertoe voor de opname wel in staat waren. Dit betekent dat veel ouderen na een ziekenhuisopname blijvend minder goed in staat zijn om zelfstandig activiteiten te verrichten, zoals koken, huishouden doen, aankleden, zich in huis verplaatsen etc. Dit kan leiden tot een grotere afhankelijkheid met alle gevolgen van dien. Functionele beperkingen kunnen een verlies aan zelfstandigheid en zelfredzaamheid verergeren, maar functieverlies kan weer worden verbeterd. Een deel van dit functieverlies kan worden gezien als het gevolg van opgelegde bedrust of weinig of niet bewegen! Uit onderzoek blijkt dat de gevolgen van tien dagen bedrust zijn te vergelijken met 15 jaar lichamelijke achteruitgang door veroudering. Vandaar dat uit bed komen heel belangrijk is en hier veel aandacht voor is in het ziekenhuis! Bewegen kan gezien worden als een medicijn wat voor iedereen toegankelijk is en het draagt bij aan een sneller herstel. Zelfs dagelijks een half uur in een stoel te zitten, heeft al een positief effect. Voor familie is het niet altijd makkelijk om te zien dat hun dierbare die ziek is toch uit bed wordt gehaald door de verpleging of fysiotherapeut. Reacties als laat die mijn moeder/ vader toch met rust. Hij heeft pijn en hij is moe horen we vaak. Als pijn een belemmering is om te bewegen zal de verpleegkundige aandacht voor pijnstilling hebben en dit met de arts bespreken. Van op bed blijven verminderd de conditie nog meer en zal de vermoeidheid niet doen verminderen. 2
Op de afdeling zullen we u zo snel mogelijk uit bed halen om de complicaties van bedrust zo klein mogelijk te houden. Complicaties zoals functieverlies door verlies van spierkracht en verstijving, problemen met het ademhalen, ondervoeding, doorliggen (decubitis) en in de war raken (delier), geheugenproblemen en gevoel van tijd kwijtraken. Bewegen heeft een gunstig effect op de conditie, spierkracht en evenwicht. Daarbij is er een positieve invloed op het algehele welbevinden, de stemming en het geheugen. Wat te doen Ga niet direct in bed liggen en houd uw kleren zo lang mogelijk aan. Probeer minstens tweemaal per dag uit bed te komen. Vraag hulp aan de verpleging als u moeilijk uit bed komt. Trek goede schoenen aan zodat u niet uitglijdt. Laat in overleg met de verpleging uw eigen loop- en/of hulpmiddelen van thuis meebrengen. Eet aan tafel in plaats van in bed. Vraag pijnstillers als bewegen pijn doet. Moet u in bed blijven, verander tenminste elke twee uur van houding. Het is belangrijk om tijdens de opname in het ziekenhuis dezelfde dingen zelfstandig te doen als u thuis ook zelfstandig deed. Als u bijvoorbeeld elke dag zelfstandig ging douchen, is het belangrijk dat u dit tijdens de opname ook zelf blijft doen en dit niet laat overnemen door een verpleegkundige. Iedereen wil immers zo lang mogelijk zelfstandig blijven. Tip U als familie kunt hier ook een bijdrage in leveren om uit bed gaan te stimuleren, u kunt samen een stukje lopen of met uw familielid naar beneden naar het Atrium gaan. 3
Bereid uw ziekenhuisopname voor Zorg vooraf voor een optimale conditie door goed te eten, drinken en in beweging te blijven. Neem bij opname iemand mee. Bedenk vooraf welke vragen u heeft en geef informatie over uw lichamelijk en geestelijk functioneren, medicijnen, eetlust en of u weleens valt. Meld het als u weleens verward bent geweest. Vraag naar de verwachte ontslagdatum en bespreek wie eventueel de zorg na ontslag regelt. Blijf in beweging Wist u dat de gevolgen van tien dagen bedrust vergelijkbaar zijn met vijftien jaar lichamelijke veroudering? En dat het risico op verwardheid en doorligwonden dan toeneemt? Probeer, indien toegestaan, zoveel mogelijk uit bed te zijn (minimaal 3 keer per dag). Vraag zo nodig hulp hierbij. Loop eventueel samen met uw bezoek. Beweeg bij strikte bedrust regelmatig uw armen en benen, vraag zo nodig instructie. Verminder uw kans op verwardheid De volgende tips kunnen helpen om verwardheid te voorkomen. Draag overdag uw eigen kleding (geen nachtkleding), bril en gehoorapparaten. Neem bekende spullen mee zoals foto s, wekker, kalender. Volg zoveel mogelijk uw dagritme van thuis. Meld als u zich minder helder voelt in uw hoofd of als u nare dromen heeft. Vraag of een vertrouwd persoon bij u kan blijven als u zich daardoor rustiger voelt. 4
Verklein uw kans op vallen Neem stevig schoeisel met stroef profiel, uw bril en uw loophulpmiddelen mee. Vraag of 's nachts een lampje aan kan blijven als u dat gewend bent. Als u moeilijk uit bed komt of loopt, vraag dan hulp. Zorg ervoor dat u altijd bij de bel kunt. Maak, als uw arts dit goed vindt, regelmatig een kleine wandeling. Meld klachten als slecht zien, duizeligheid, pijn bij bewegen of vaak plassen. Eet en drink voldoende Herstellen kost energie. Eet en drink daarom voldoende (minimaal 3 maaltijden per dag). Eet indien mogelijk aan tafel, dit verkleint de kans op verslikken. Neem uw tijd en vraag zo nodig hulp, bijvoorbeeld bij het openen van verpakkingen. Vraag of familie u mag helpen als u daardoor beter eet. Mondzorg is belangrijk, poets dagelijks uw tanden. Volg de adviezen van uw diëtist op en geef aan als dat niet lukt. Vraag bij ontslag naar instructies Bereid het ontslaggesprek voor en neem iemand mee. Vraag een overzicht van uw medicijnen. Laat het overzicht doorsturen naar uw apotheek en huisarts. Stel vragen over leefregels, controleafspraken en wie u kunt bellen bij vragen. Kom op zaken terug als iets onduidelijk is. Vraag de informatie op papier. Bespreek of eventuele zorg voor thuis is georganiseerd en wie zo nodig nog iets regelt. 5
Verantwoording tekst Deze brochure is samengesteld door de afdeling geriatrie in samenwerking met de dienst patiëntenvoorlichting van het Scheper Ziekenhuis. Bij het ontwikkelen van deze brochure is gebruik gemaakt van de website mijnzorgveilig.nl. Deze website is een initiatief van Patientenfederatie NPCF. 6
7
Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 MA 1865 10-13-v1 H 8