Behandelaanbod voor 0-4 jarige kinderen Revalidatiecentrum Breda

Wat is revalidatie Kinderrevalidatie is er voor kinderen bij wie de ontwikkeling anders of vertraagd verloopt door een aangeboren aandoening, vroeggeboorte, ziekte of ongeval. Bij jonge kinderen kan het beeld in eerste instantie onduidelijk zijn, maar is soms toch gespecialiseerde begeleiding door meerdere disciplines nodig om de ontwikkeling optimaal te laten verlopen. In de leeftijd van 0-4 jaar staat de ontwikkeling van basisvaardigheden centraal; het kind leert bijvoorbeeld zitten, kruipen, staan en praten. Met intensieve begeleiding en stimulans kan in deze fase veel bereikt worden. De vroege interactie tussen het kind en de omgeving ( ouders) is door de omstandigheden soms moeizaam. Het is dan ook belangrijk om vroeg met de behandeling te beginnen. Door in een vroeg stadium ouders hierin ondersteuning te bieden kunnen problemen in een latere fase voorkomen worden. Ook kan veel onzekerheid bij de ouders worden weggenomen door hen te informeren en te begeleiden. Visie: Samen op stap De visie en de werkwijze van het kinderteam (voor 0-4 jarigen) is gebaseerd op zowel jarenlange ervaring als op nieuwe wetenschappelijke inzichten (zoals Infant Mental Health): Tijdens de observatie en behandeling staan voor ons het kind, de ouders en het gezin centraal. Wij zien ouders als de deskundigen bij uitstek omdat zij hun kind het beste kennen. Wij vragen ouders om hun deskundigheid met ons te delen om zo tot een goede samenwerking te komen. De hulpvraag van ouders en kind is altijd uitgangspunt van de behandeling. Wij gaan met ouders in gesprek over de hulpvraag en de verwachtingen. We kijken samen met de ouders naar het kind en handelen vanuit onze deskundigheid. In onze visie wordt het tempo waarin de ontwikkeling van het kind gestimuleerd wordt met name bepaald door de volgende twee factoren: enerzijds de mogelijkheden van het kind en anderzijds het eigen proces van ouders in de ontwikkeling van hun ouderschap in de ontwikkeling van hun ouderschap en hun beleving hiervan.

Wij zijn ons ervan bewust dat ouders hun uiterste best doen en dat ze daarbij onze volledige ondersteuning verdienen. We houden er rekening mee dat ouders naast het ouderschap van het kind in revalidatie ook andere taken hebben en dat andere gezins- en familieleden ook voldoende aandacht en ruimte nodig hebben. Ouders kunnen zowel op onze kennis en deskundigheid als op onze betrokkenheid rekenen. We waarderen het als ouders kritisch meedenken en feedback geven. Welke diagnosegroepen De diagnosegroepen binnen de kinderrevalidatie zijn te onderscheiden in aandoeningen die aangeboren zijn of aandoeningen die op een later tijdstip ontstaan zijn. De kinderen in het revalidatiecentrum hebben met elkaar gemeen dat hun motorische ontwikkeling op basis van een ziekte of aandoening anders of vertraagd verloopt, meestal zijn er ook problemen op andere gebieden zoals met praten of met spelen. Deze aandoeningen zijn o.a. cerebrale parese (hersenbeschadiging ontstaan rondom de geboorte), spina bifida (open ruggetje), spierziektes, aangeboren afwijkingen van de armen en benen, ontwikkelingsachterstand door onbekende oorzaak, syndromen, geboorte verlamming van de arm, enz.. Verwijzing De specialisten in het ziekenhuis of de huisarts kunnen het kind verwijzen naar het revalidatiecentrum. Kinderen kunnen ook verwezen worden door het Integrale vroeghulpteam (zie verder in deze folder). Als de verwijsbrief is aangekomen wordt u uitgenodigd voor de eerste afspraak in het revalidatiecentrum bij de revalidatiearts. Het behandelteam Revalidatiearts De revalidatiearts is de medisch specialist die in overleg met ouders de start en duur van de behandeling bepaalt. Zij coördineert het behandelteam en is eindverantwoordelijk voor de behandeling. Zij begeleidt tevens de medische aspecten binnen het revalidatietraject en adviseert zonodig aangepast

schoeisel of spalken. Zij onderhoudt contact met de huisarts of andere specialisten. Zij ziet het kind samen met de ouders regelmatig voor controle en geeft ouders informatie over de aandoening van hun kind en de globale ontwikkelingsmogelijkheden. Fysiotherapeut De fysiotherapeut richt zich op het bewegen en de basisvoorwaarden hiervoor zoals kracht, conditie en houding. Zij kiest voor een behandeling waarbij de motorische ontwikkeling en vaardigheden van het kind optimaal gestimuleerd worden. Haar benadering sluit aan bij de belevingswereld en mogelijkheden van het kind. Ergotherapeut De ergotherapeut observeert en stimuleert de ontwikkeling van vooral fijn motorische vaardigheden. Ouders en kind wordt geleerd om te gaan met de problemen die zich kunnen voordoen bij (zelf)verzorging en spelontwikkeling. Er wordt naar gestreefd om de zelfredzaamheid van het kind te vergroten. Zonodig worden aanpassingen en voorzieningen geadviseerd zoals een kinderstoel, badzitje, wandelwagen of rolstoel. Ook worden zonodig adviezen gegeven over aanpassingen in de woning. Logopediste De logopediste wordt ingeschakeld bij problemen op gebied van de spraaktaalontwikkeling. Ook bekijkt de logopediste de mondmotoriek en adviseert en behandelt zij als eten of drinken moeilijk verloopt. Soms worden ook alternatieve manieren van communicatie ingezet, zoals ondersteunende gebarentaal. Orthopedagoog De orthopedagoog onderzoekt en bespreekt met ouders de mentale en sociaal-emotionele ontwikkeling en eventuele opvoedings- en gedragsproblemen van het kind. Wanneer de problemen de ontwikkeling van het kind belemmeren is behandeling van het kind en/of begeleiding van de ouders mogelijk.

Maatschappelijk werker Ouders hebben vaak zorgen of vragen over de ( toekomstige) situatie van hun kind. De maatschappelijk werker bespreekt samen met ouders hoe zij hiermee om kunnen gaan. Ook kan de maatschappelijk werker informatie geven over allerlei praktische zaken zoals extra ondersteuningsmogelijkheden binnen de reguliere kindercentra, bepaalde vergoedingen waar uw kind voor in aanmerking kan komen, meedenken over de schoolkeuze. Groepsleiding De groepsleidsters zijn pedagogisch geschoold en werken in de therapeutische peutergroepen. Zij maken een specifiek programma samen met de andere teamleden om de ontwikkeling van het kind gericht te stimuleren en zorgen dat dit in de peutergroepen wordt toegepast. Revalidatietechnisch adviseur De afdeling revalidatietechniek kan worden ingeschakeld wanneer er behoefte is aan hulpmiddelen of aanpassingen voor het kind. De revalidatie technisch adviseur kijkt samen met de behandelend therapeut welke voorziening het meest adequaat is en kan de ouders ondersteunen bij de aanvraag hiervan bij gemeente of zorgverzekeraar. Diëtiste Als eten moeilijk gaat kunnen diverse factoren daar een rol in spelen. Soms is het kauwen en slikken lastig of heeft het kind geen zin in eten. De diëtiste kan ouders adviseren welke voedingsmiddelen het kind nodig heeft en welke alternatieven er zijn. In samenspraak met de logopediste en de orthopedagoog kan dan een eetplan worden opgesteld. Ook als uw kind extra energie nodig heeft of juist niet te veel moet eten kan de diëtiste u adviseren. Verpleegkundige In het revalidatiecentrum werken gespecialiseerde verpleegkundigen die betrokken kunnen worden als er sprake is van sondevoeding, wondproblemen, continentieproblemen, specifieke medicatietoediening of ademhalingsondersteuning.

Observatievormen Korte observatie 0-4 jarigen Bij jonge kinderen is het vaak nog niet duidelijk of de hele ontwikkeling anders verloopt of dat er alleen een specifieke achterstand is bv in het bewegen of het praten. Als er zorgen zijn over de ontwikkeling is het belangrijk om al vroeg naar alle aspecten hiervan te kijken. Voor kinderen tot 4 jaar wordt na de intake bij de revalidatiearts vaak een korte observatie van 1 tot 3 dagdelen gepland. De fysiotherapeut, ergotherapeut en logopediste bekijken spelenderwijs welke mogelijkheden het kind heeft. Ouders hebben dan een kennismakingsgesprek met de maatschappelijk werkster en de orthopedagoog onderzoekt de spelmogelijkheden van het kind. Deze observatie wordt afgerond met een eindgesprek bij de orthopedagoog en de revalidatiearts waar u meer informatie krijgt over de mogelijkheden van uw kind en de behandeladviezen van het revalidatieteam. Observatie op maat Soms zijn er specifieke vragen voor 1 of meer leden van het revalidatieteam. Het is dan ook mogelijk dat het kind voor een afgesproken periode geobserveerd wordt alleen voor deze vraag. Het komt ook voor dat de ontwikkeling van het kind uitgebreider geobserveerd moet worden of dat dit beter in een groepje met kinderen kan, bv als samenspelen moeilijk gaat. Het kind kan dan voor een observatieperiode terecht in de therapeutische peutergroep in het revalidatiecentrum. De revalidatiearts zal bij het eerste bezoek met u bespreken welke observatievorm geschikt is om meer duidelijkheid te krijgen over de ontwikkeling van uw kind. Het revalidatiebehandelaanbod Poliklinische revalidatiebehandeling Als revalidatiebehandeling zinvol is voor de ontwikkeling van het kind wordt er een behandelplan opgesteld. Hierin worden therapiedoelen benoemd en wordt vastgesteld welke therapeuten het kind gaan behandelen en hoe vaak het kind wordt behandeld. Jonge kinderen komen vaak 1 of 2 x / week naar het revalidatiecentrum om 0,5 tot 1 uur per keer met een of meerdere therapeuten te oefenen. We werken zoveel mogelijk samen met therapeuten bij het kind in de buurt die het kind tevoren vaak al hebben behandeld. Als

dat zinvol is kan een lid van het revalidatieteam het kind ook een keer thuis observeren. Therapeutische peutergroep De Carrousel De therapeutische peutergroep is bestemd voor kinderen met een ( motorische) ontwikkelingsstoornis in de leeftijd van 1,5 tot 4 jaar. Het kind komt 3 dagdelen per week naar de therapeutische ontwikkelingsgroep. Een groep bestaat uit ongeveer 5 kinderen en twee groepsleidsters. Er is veel gelegenheid voor (samen) spel en er wordt aandacht besteed aan de motoriek, het denken, de communicatie, het spel, het sociale gedrag en de zelfredzaamheid. Het behandelprogramma is zo opgesteld dat er plaats is voor individuele behandelingen, groepsbehandelingen en momenten van vrij spel. Ouder-dreumes groep Er wordt regelmatig een reeks van 7 groepsbijeenkomsten (1,5 uur per keer, 1 x / week) gepland voor ouders en kinderen tot 2,5 jaar met een ontwikkelingsstoornis. Een groep bestaat uit ongeveer 5 ouders en hun kind. U kunt zo kennismaken met het uitgebreide revalidatieaanbod, ervaringen uitwisselen met andere ouders en tips opdoen voor het spelen met uw kind. Er is vaste begeleiding van de ergotherapeut, fysiotherapeut, logopediste en maatschappelijk werkster van het kinderrevalidatieteam. De orthopedagoog is ook 2 x aanwezig. Wegwijscursus Als een kind zich anders ontwikkelt of hulp nodig heeft bij de ontwikkeling kunt u te maken krijgen met instanties waar u hulpmiddelen kan aanvragen of van waaruit extra hulp geboden kan worden. Voor veel ouders zijn deze organisaties en hun werkwijze onbekend. We organiseren jaarlijks een reeks van 3 info avonden voor ouders van kinderen met een tijdelijke of blijvende beperking waarin informatie wordt gegeven over instanties en organisaties waar u mee te maken kunt krijgen. Deze wegwijs cursus wordt georganiseerd door onze maatschappelijk werkers.

Ouder-kind spel interactiebegeleiding (eventueel aan huis) Door verschillende factoren (aandoening van het kind, geschiedenis van de ouders, omstandigheden) kan de interactie tussen ouder en kind soms moeizaam verlopen. De ouder kan het gevoel hebben het kind onvoldoende te kunnen begrijpen of bereiken. De orthopedagoog bekijkt samen met ouders de interactiepatronen tijdens korte (opgenomen) spelsessies. Besproken wordt hoe deze veranderd kunnen worden. De begeleidingsfrequentie is laag (1x/maand) en kortdurend (2 tot 6 keer). VISIO observatie Uit algemene onderzoeksgegevens blijkt dat kinderen met een beperking of ontwikkelingsachterstand een verhoogde kans hebben op problemen met scherp zien of het gebruiken van visuele informatie die via de ogen bij de hersenen binnen komt. Deze problemen vallen vaak niet meteen op, maar kunnen toch een nadelige invloed op het dagelijks functioneren van het kind hebben. Veel van de kinderen die bekend zijn in het revalidatiecentrum behoren tot deze risico groep. Derhalve werken wij samen met VISIO, een organisatie gespecialiseerd in visuele problemen. Zij bieden de mogelijkheid om de ogen en het visueel functioneren van uw kind in het revalidatiecentrum eenvoudig na te kijken door middel van een spelobservatie. Ambulante begeleiding op de reguliere kindercentra Veel kinderen die revalidatiebehandeling volgen komen daarnaast op een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal. Om het maximale behandelresultaat te halen is een goede samenwerking en informatieuitwisseling tussen alle betrokkenen belangrijk. Een lid van het revalidatieteam wordt dan benoemd tot ambulant begeleider en onderhoudt de contacten met andere betrokkenen buiten het revalidatiecentrum. Diegene kan ook laagfrequent de andere instelling bezoeken of het kind daar observeren. Thematische ouder en kind bijeenkomsten Voor veel ouders en hun omgeving is de revalidatiewereld nieuw. Het revalidatieteam organiseert regelmatig spelactiviteiten (bv een

zwemochtend) om ouders en hun kinderen te laten kennismaken met de revalidatiemogelijkheden. Teambesprekingen Het revalidatieteam werkt interdisciplinair, dit houdt in dat we met het hele team en de ouders een therapieplan maken waarin concrete doelen worden geformuleerd. Elke paar maanden evalueren we de revalidatiebehandeling. U komt dan eerst met uw kind op controle bij de revalidatiearts. Korte tijd later vindt een teambespreking plaats met de revalidatiearts en alle behandelaars. Wij stellen het op prijs als ouders hierbij aanwezig zijn zodat zij weten hoe de behandeling verloopt en we met elkaar een vervolgplan kunnen maken. Van deze besprekingen wordt altijd een verslag gemaakt dat u wordt toegestuurd. Zonodig worden ook eerstelijns therapeuten die betrokken zijn bij het kind uitgenodigd voor de teambespreking. Medisch-technisch behandelaanbod Orthopedisch schoenmaker De orthopedisch schoenmaker kan aangepaste schoenen en steunzolen maken. Soms volstaat ook een kleine verandering aan schoenen uit de winkel. Als deze voorzieningen overwogen worden, zal de revalidatiearts het kind zien op het spreekuur met de schoenmaker. Orthopedisch instrumentmaker Sommige kinderen hebben spalken nodig voor de armen of de benen om beter te kunnen staan of bewegen of om vergroeiingen tegen te gaan. De orthopedisch instrumentmaker zit in het gebouw van het revalidatiecentrum en kan deze hulpmiddelen maken. Als deze voorzieningen overwogen worden, zal de revalidatiearts het kind zien op het spreekuur met de instrumentmaker. Gipsredressie Sommige kinderen hebben door een aandoening of ongeval last van scheefstand van de voeten. Vaak kan dan met een gipsspalk aan het onderbeen in enkele weken tijd de stand van de voeten rechter worden

gemaakt. Als deze behandeling overwogen wordt, zal de revalidatiearts dat met de ouders bespreken. Aanvullende spasticiteitsbehandeling In het revalidatiecentrum komen best veel kinderen die last hebben van spasticiteit (stijve armen of benen)vaak ten gevolge van cerebrale parese (hersenbeschadiging door een zuurstoftekort in de zwangerschap of bij de geboorte). Soms kan de stijfheid van de spieren verminderd worden met medicijnen of met injecties in de spieren. De revalidatiearts zal deze mogelijkheden met u bespreken en kan deze medicijnen zonodig voorschrijven. Meten Het is belangrijk om de ontwikkeling van uw kind goed vast te leggen. Dit maakt het mogelijk om de spontane ontwikkeling van uw kind te volgen en om het effect van de behandeling te evalueren. Over het algemeen worden testen gebruikt die de vaardigheden van uw kind meten en dit vergelijken met de vaardigheden die andere kinderen op deze leeftijd beheersen. Er zijn verschillende meetinstrumenten voor bv. de motorische vaardigheden, de handvaardigheid, het praten en de spelontwikkeling. U wordt altijd geïnformeerd over het afnemen van deze testen en de uitslagen hiervan. Wetenschappelijk onderzoek Het revalidatieteam volgt de landelijke ontwikkelingen en onderzoeken op het gebied van revalidatie. We werken regelmatig mee aan wetenschappelijke onderzoeken, bv voor de ontwikkeling van meetinstrumenten en voor het vergelijken van behandelingen. Als uw kind in aanmerking komt voor deelname aan onderzoek zullen we u hiervan op de hoogte brengen en wordt u vrijblijvend uitgenodigd om deel te nemen.

Samenwerkingsverbanden Een goede samenwerking van alle mensen die betrokken zijn bij de zorg voor uw kind en uw gezin is noodzakelijk om te komen tot optimale zorgverlening. Wij hebben dan ook nauwe samenwerkingsverbanden met een breed scala aan zorgaanbieders en doen moeite om te komen tot een goede afstemming met andere betrokkenen. Huisarts De huisarts wordt in ieder geval op de hoogte gehouden van het revalidatietraject door regelmatige schriftelijke correspondentie. Indien dit wenselijk is kunnen we in overleg met u ook telefonisch contact met de huisarts hebben. Eerstelijns behandelaars Een groot deel van de kinderen die in Revalidatiecentrum Breda behandeld worden heeft ook contact (gehad) met een fysiotherapeut of logopediste bij het kind thuis in de buurt. Soms verwijst de revalidatiearts u naar een fysiotherapeut of logopediste in de buurt. We hebben een groot netwerk van eerstelijns behandelaars met wie we samen werken. Soms nemen zij dan ook deel aan de teambesprekingen in ons centrum of worden per mail of telefonisch adviezen of bevindingen uitgewisseld. Orthopeden Een keer in de drie maanden is er in het revalidatiecentrum een spreekuur van de revalidatieartsen samen met twee orthopedisch chirurgen gespecialiseerd in de behandeling van kinderen. Een van hen is hoogleraar orthopedie in het Sophia Kinderziekenhuis, de ander is werkzaam in het Amphia ziekenhuis. Indien er orthopedische vragen zijn of een operatie overwogen wordt, dan kunt u samen met uw kind op dit gezamenlijk spreekuur terecht zodat er een goede afstemming is tussen de artsen. Voor rugproblemen is er een apart spreekuur van de revalidatiearts met een gespecialiseerde orthopeed in het Amphia ziekenhuis.

Kinderartsen Er zijn goede samenwerkingverbanden met de kinderartsen in het Amphia ziekenhuis. Indien uw kind bv. in een academisch ziekenhuis bekend is kan ook met deze specialisten contact worden gelegd. Kinderneurologen Er zijn goede samenwerkingsverbanden met de kinderneurologen van het Amphia ziekenhuis. Kinderpsychiater Een keer per drie maanden is er een spreekuur van de revalidatiearts met de consulent kinderpsychiater van de GGZ. Indien er mogelijk sprake is van een kinderpsychiatrische stoornis kan de revalidatiearts of orthopedagoog u voorstellen dit spreekuur te bezoeken. Integrale vroeghulp Er is een intensieve samenwerking tussen het integrale vroeghulpteam en het revalidatieteam van Revalidatiecentrum Breda. De revalidatiearts en een maatschappelijk werker van Revalidatiecentrum Breda maken deel uit van het integrale vroeghulpteam. Er worden regelmatig kinderen vanuit de integrale vroeghulp doorverwezen naar het revalidatiecentrum. Visio Uit onderzoek is gebleken dat kinderen met ontwikkelingsproblemen een duidelijk verhoogde kans hebben op problemen met het zien. Daarom werken we samen met Koninklijke Visio, een organisatie voor mensen met een visuele beperking. Regelmatig komt de orthoptiste van Visio in het revalidatiecentrum om een screenend onderzoek te doen van de oogfuncties van jonge kinderen. De revalidatiearts zal het met u bespreken als een dergelijk onderzoek voor uw kind zinvol is (zie ook boven).

MEE MEE is een organisatie voor mensen met een beperking (www.mee.nl). MEE biedt (pedagogische) begeleiding aan huis, helpt bij het aanvragen van een Persoonsgebonden budget en andere indicatieaanvragen (bv. CIZ). MEE kan ook op allerlei andere gebieden adviseren. Er zijn vaste contactpersonen bij MEE voor kinderen die via Revalidatiecentrum Breda verwezen zijn. Schoolkeuzeadvies Als kinderen zich vanaf jonge leeftijd anders ontwikkelen of hulp nodig hebben bij hun ontwikkeling is het niet vanzelfsprekend dat zij op 4 jarige leeftijd vanzelf meekomen op de basisschool. Als de ouders dat willen kan het revalidatieteam samen met hen kijken welke school mogelijkheden het beste aansluiten bij de ontwikkeling van het kind. Dit zal dan meestal rond de leeftijd van 3,5 jaar ter sprake komen. Het revalidatieteam kan de weg wijzen waar u extra hulp voor school kan aanvragen of waar het kind kan worden aangemeld voor speciaal onderwijs. 0-4 jarige januari 2012 Revant versie 1.0