Inleiding Nieuwe wet Per 1 januari 2013 is de invoering van de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving in het kort de Fraudewet - een feit. Doel van deze wet is een hardere aanpak van uitkeringsfraude en fraude door bedrijven met arbeidsregelingen. In dit informatiebulletin staat de uitkeringsfraude met de WWB, IOAW en IOAZ centraal. Er is sprake van uitkeringsfraude wanneer er als gevolg van een verwijtbare overtreding van de aan de uitkering verbonden inlichtingenplicht, teveel of ten onrechte uitkering wordt verstrekt. Van belang is dat het niet melden van bijvoorbeeld gewijzigde omstandigheden van de persoon of het gezin of het hebben van inkomsten, verwijtbaar is. Anders gezegd: er is (onjuiste of onvolledige) informatie verstrekt of er is informatie achter gehouden, waardoor de gemeente teveel of ten onrechte uitkering heeft verstrekt. Belangrijkste maatregelen in het kort Voor gemeenten heeft de nieuwe wet grote gevolgen. De belangrijkste zijn: - Teveel verstrekte uitkering door fraude moet door de ontvanger helemaal worden terugbetaald. Dat geldt ook voor kleine bedragen. - De gemeente moet deze teveel verstrekte uitkering(en) dan ook terugvorderen. Er is bij fraudevorderingen geen sprake van een bevoegdheid, maar van een verplichting tot terugvordering. - Naast volledig terugbetaling zal de burger ook een substantiële geldboete moeten worden opgelegd. - De hoogte van deze bestuurlijke boete is in principe net zo hoog als het bedrag dat ten onrechte is uitgekeerd, of als het om een laag bedrag gaat, ten minste 150 euro. - Recidive moet leiden tot een verhoogde boete van 150% van het benadelingsbedrag. - Er is sprake van recidive als binnen vijf (of tien) jaar na het onherroepelijk worden van de eerste boete de inlichtingenplicht opnieuw wordt geschonden. Op de website www.fraudewet.nl vindt u alle informatie die gemeenten nodig hebben om deze wet uit te kunnen voeren. Bovendien vindt u op dit informatiepunt allerlei tools die de uitvoering van de wet vereenvoudigen, zoals een uitvoerige handreiking, diverse modelteksten maar ook een referentiewerkproces. Ook kunt u hier uw vragen stellen. In dit informatiebulletin zal worden ingegaan op een specifiek onderdeel van de nieuwe fraudewet, namelijk het Frauderegister. Alex Driesens Pagina 1 van 5
Informatie voor bestuurders en leidinggevenden Frauderegister: algemene informatie Wanneer een gemeente constateert dat een uitkeringsgerechtigde fraude heeft gepleegd, moet kunnen worden nagegaan of dit al eerder is gebeurd of er sprake is van recidive. Indien dit het geval is geldt een verscherpt sanctieregime en moet er een hogere boete worden opgelegd. Om dit te kunnen bepalen is de fraudehistorie nodig van de uitkeringsgerechtigde (en/of diens partner). Daarbij gaat het niet alleen om de gegevens die betrekking hebben op de uitkeringsverstrekking in de eigen gemeente, maar ook om de fraudegegevens die bij andere gemeenten bekend zijn omdat de uitkeringsgerechtigde daar in het verleden een beroep op de WWB, IOAW of IOAZ heeft gedaan, of wanneer de uitkeringsgerechtigde via de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO) heeft ontvangen. Want ook als er in de vorige woonplaats fraude is gepleegd, is er bij herhaling sprake van recidive. (Uiteraard geldt daarbij dat die eerdere fraude ook na 1 januari 2013 moet hebben plaatsgevonden). Om dit te kunnen realiseren heeft het ministerie van SZW aan de ketenpartijen gevraagd om voor gemeenten een landelijk register in het leven te roepen, waarmee gemeenten die informatie met elkaar kunnen uitwisselen. Hieruit is het Frauderegister voortgekomen. Frauderegister en het Digitaal Klantdossier Met het Digitaal Klantdossier delen de Suwi-ketenpartners (gemeenten, SVB en UWV) een selectie van elkaars klantgegevens. Het Digitaal Klantdossier biedt naast gegevens uit het domein van werk en inkomen ook gegevens uit de GBA, de Rijksdienst Wegverkeer, Dienst Uitvoering Onderwijs, het Kadaster en de Kamer van Koophandel. Bij de ontwikkeling van het frauderegister is er voor gekozen om de informatieuitwisseling via het beveiligde Suwinet te laten verlopen door een aparte pagina fraudevorderingen in het Digitaal Klantdossier(DKD) op te nemen. Een groot voordeel hiervan is dat er geen aparte aanlevering behoeft plaats te vinden van gegevens voor het Frauderegister. Omdat de fraudevorderingen al worden opgevoerd in de gemeentelijke administratie is daarnaast ook geen aparte registratie voor het frauderegister nodig. Wat is Suwinet? Suwinet is de beveiligde infrastructuur het netwerk - waarlangs organisaties gegevens over klanten in de keten Werk en Inkomen met elkaar delen. Suwinet toont de klantgegevens aan: - Geautoriseerde professionals via de applicatie Suwinet-Inkijk - Burgers via internet (www.werk.nl en mijnoverheid.nl ) Alex Driesens Pagina 2 van 5
Via Suwinet kunnen Suwi-professionals gegevens opvragen die afkomstig zijn uit verschillende bronnen (registers), waaronder die van alle gemeentelijke sociale diensten. Iedere gemeente is dus voor een deel bronhouder van het DKD. Het DKD is geen fysiek maar een virtueel dossier dat op aanvraag wordt opgebouwd uit informatie die aanwezig is in die verschillende bronnen. Via dit mechanisme kunnen ook gegevens over fraude en fraudevorderingen, die zijn opgenomen in de gemeentelijke applicaties, worden uitgewisseld en worden getoond in de applicatie Suwinet-Inkijk. Het Frauderegister is geen aparte bak met gegevens, maar een mechanisme om informatie over fraude met andere gemeenten te delen. Omdat het Frauderegister onderdeel is van het DKD is er ook sprake van een virtueel register. Meer over Suwinet en Suwinet-Inkijk weten? Zie www.bkwi.nl Persoonsgegevens en het Frauderegister Via Suwinet wordt privacygevoelige informatie uitgewisseld. Dit stelt hoge eisen aan de toegangsbeveiliging en vereist een zorgvuldig gebruik. Omdat gegevens over het fraudeverleden van een burger volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) worden aangemerkt als bijzondere persoonsgegevens, is bewust gekozen voor het vormgeven van een aparte pagina in Suwinet-Inkijk, waarvoor een aparte autorisatie moet worden afgegeven. Alleen medewerkers die belast zijn met de uitvoering van de Fraudewet en die bevoegd zijn te beoordelen of er sprake is van recidive bij fraude, mogen deze gegevens inzien. De gemeente zelf bepaalt welke medewerker men voor deze informatie autoriseert. Nb. Dit wil niet zeggen dat andere medewerkers niet meer kunnen zien dat er fraudevorderingen zijn opgeboekt. De aparte pagina betreft alleen de specificaties van de fraudevorderingen. Via de algemene overzichtpagina in Suwinet-Inkijk blijft zichtbaar dat er sprake is van vorderingen op de klant, inclusief de fraudevorderingen. Alleen zijn daar de specifieke fraudegegevens niet zichtbaar. Belangrijk Bij het beantwoorden van de vraag of er sprake is van recidive bent u dus afhankelijk van de informatie van andere gemeenten en de SVB. Die informatie moet juist en volledig zijn! Maar hetzelfde geldt voor u zelf. Want ook u bent bronhouder. Uw collega s van andere gemeenten zijn aangewezen op de informatie die u in uw systemen vastlegt. Die moet dus ook juist en volledig zijn. Als dat niet het geval is zal een gemeente via een ander kanaal moeten achterhalen of er sprake is geweest van fraude in de vorige woonplaats van de klant. Dat betekent een extra administratieve last voor zowel uw gemeente als voor de vragende gemeente. Daarom is het van belang de volgende punten in acht te nemen: Alex Driesens Pagina 3 van 5
- Tijdige implementatie nieuwe software: Omdat het uitwisselen van informatie over Suwinet verloopt via elektronische berichten tussen de gemeentelijke systemen en het DKD, is het van belang dat gemeenten er voor zorgen dat ze gebruik maken van de laatste versie van dat bericht. Dat betekent dat de sofware die hiervoor beschikbaar wordt gesteld door de leveranciers, door gemeenten op tijd moet worden geïmplenteerd. - Actuele registratie van fraudevorderingen: Zo spoedig mogelijk nadat is vastgesteld dat er als gevolg van schending van de inlichtingenplicht teveel of ten onrechte uitkering is verstrekt en nadat het besluit tot terugvordering is genomen, moet de fraudevordering worden opgenomen in de gemeentelijke administratie. Mutaties in deze fraudevordering moeten ook zo snel mogelijk worden verwerkt. Wanneer de fraudevordering is afgelost moet deze in verband met de recidivetermijn nog wel zichtbaar en raadpleegbaar blijven in het DKD. Bij het schonen van het debiteurenbestand of het converteren van gegevens naar een ander systeem moet daarmee rekening worden gehouden. Raadpleeg hierover uw applicatiebeheerder. Informatie voor uitvoerenden Suwinet-Inkijk: pagina Fraudevorderingen Nadat is vastgesteld dat er sprake is geweest van het schenden van de inlichtingenplicht moet de teveel of ten onrechte verstrekte uitkering als fraudevordering worden geboekt in de bronsystemen. Fraudevorderingen die na 1 januari 2013 zijn ontstaan kennen de volgende ontstaansgronden: 51 fraude: verzwijgen witte inkomsten 52 fraude: verzwijgen zwarte inkomsten 53 fraude: verzwijgen vermogen en of inkomsten uit vermogen 54 fraude: onjuiste opgave woonadres 55 fraude: onjuiste opgave samenstelling huishouden 56 andere fraude 58 boete wegens fraude Op een aparte pagina binnen Suwinet-inkijk worden alle fraudevorderingen getoond met hun specificatie. Die specificatie is dezelfde als die op de pagina Klant Algemeen (zoals datum ontstaan fraudevordering, status fraudevordering en saldo etc.), maar met toevoeging van een aantal specifieke gegevens over fraude, te weten: - Indicatie recidive - Indicatie robuuste incasso toegepast - Code hoogte bestuurlijke boete - Code soort sanctie - Parketnummer justitie Alex Driesens Pagina 4 van 5
Let op! Voor deze aparte pagina moet u als medewerker ook apart geautoriseerd worden. De eigen gemeente moet bepalen welke medewerkers deze autorisatie nodig hebben. Aansluiting bij CBS-Statistiek Alle gegevens over de fraudevorderingen en hun omschrijvingen zijn gelijk aan de gegevens en omschrijvingen die gemeenten moeten aanleveren in de Bijstands Debiteuren en Fraude Statistiek (BDFS) aan het CBS. Tijdpad De gegevens over fraudevorderingen zijn opgenomen in de nieuwe versie van het GSDDossierPersoon-bericht v0300-b01. Vanaf januari 2013 moeten in principe alle partijen deze gegevens aanleveren. Daarom is tijdige implementatie van het nieuwe bericht zo belangrijk. De ervaring leert dat niet moet worden verwacht dat alle gemeenten op 1 januari 2013 het nieuwe bericht hebben geïmplementeerd. Ook heeft de SVB aangegeven de noodzakelijke gegevens pas per april 2013 te kunnen aanleveren. Op zich is dit niet verstorend omdat de kans dat al in het eerste kwartaal van 2013 sprake zal zijn van recidive zeer klein is. Het eerste kwartaal van 2013 zal dan ook vooral in het teken staan van de implementatie. Vanaf 1 april zal het register echt kunnen worden bevraagd. In dit informatiebulletin bent u geinformeerd over het Frauderegister. Mocht u hierover nog vragen hebben dan kunt u deze stellen via de website www.fraudewet.nl. Binnen twee werkdagen kunt u een reactie op uw vraag verwachten. Alex Driesens Pagina 5 van 5