Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling Hoe opsporen en behandelen? Prof. Dr Katia Ongenae Kliniek voor Huidziekten Universitair Ziekenhuis Gent
Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling Voorlopers: Zonnekeratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevus Huidtumoren: Basalioom Spinocellulair carcinoom Melanoom Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Pigmentatiestoornissen: Solaire lentigines - zonnesproeten Guttata - hypomelanosen Goedaardige tumoren: Ouderdomswratten
SPINOCELLULAIR CARCINOOM HUIDKANKER BASOCELLULAIR CARCINOOM epidermis papillair dermis reticulair hypodermis stratum corneum stratum granulosum MELANOOM stratum basale stratum spinosum dermale papil retelijst melanocyt Langerhans cel
Voorlopers: Zonnekeratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevus Vroegtijdige detectie Huidtumoren: Basalioom Spinocellulair carcinoom Melanoom Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Pigmentatiestoornissen: Solaire lentigines - zonnesproeten Guttata - hypomelanosen Goedaardige tumoren: Ouderdomswratten
Huidtumoren en hun voorlopers Opsporing Jaarlijks huidonderzoek bij de dermatoloog Zelfinspectie Bijzondere aandacht voor zonblootgestelde lichaamsdelen nieuwe letsels veranderde letsels Dermatoscopie Vergroot het letsel Architectuur bekijken
Huidtumoren en hun voorlopers Bioptname: Juiste diagnose en keuze behandeling Als behandeling geen resultaat geeft
Bioptietechnieken
Voorlopers: Zonnekeratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevus Huidtumoren: Basalioom Spinocellulair carcinoom Melanoom Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Pigmentatiestoornissen: Solaire lentigines - zonnesproeten Guttata - hypomelanosen Goedaardige tumoren: Ouderdomswratten
Actinische keratosen (kalende) hoofdhuid, oorschelpen, handruggen Roodbruine, vaag omschreven, schilferende vlekken Vaak beter voelbaar dan zichtbaar Meestal multipel
Actinische keratosen - behandeling Cryotherapie - bevriezen 5-Fluoro-uracil (Efudix) Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie Preventie!
Actinische keratosen - behandeling Cryotherapie 5-Fluoro-uracil (Efudix) Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie Preventie!
Actinische keratosen - behandeling Cryotherapie 5-Fluoro-uracil (Efudix) Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie Preventie!
Imiquimod (Aldara) Product dat lichaamseigen afweer stimuleert Aanbrengen van Aldara crème (3 x per week gedurende 6 à 8 wk) Stimulatie van lichaamseigen afweer tegen zieke cellen Destructie van de zieke cellen Plaatselijke huidreactie kan zeer uitgesproken zijn
PDT (fotodynamische therapie) Lokale fotochemotherapie Applicatie van fotosensitizer (Metvix) Opname door zieke cellen Bestraling met lichtbron (zichtbaar licht) Destructie van zieke cellen 1 à 2 sessies (1 week interval)
Ziekte van Bowen Goed begrensde rode tot roodbruine vlek met schilfers en korsten bedekt DD: Psoriasis, schimmelinfectie, eczeem,
Ziekte van Bowen - behandeling Heelkundig verwijderen Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie
1.2 Afkrabben van het letsel
1.3 Aanbrengen van fotosensibiliserende zalf
Tussenstap : inwerken van de zalf Zalf dient 3 uur in te werken. Pt mag intussen naar huis gaan, wandelen, winkelen, eten en drinken Pt mag niet in de felle zon gaan zitten Pt mag niet in de vrieskou gaan zitten Pt mag verband niet losmaken.
Stap 2 Belichting Na 3 uur wordt verband verwijderd en de te behandelen zone mooigemaakt. Een behandelzone wordt soms opgedeeld in meerdere belichtingsvelden afhankelijk van de grootte Belichting met rood licht (tiental minuten) Tijdens de belichting treedt vaak een branderig gevoel op en dient de zone afgekoeld te worden met koude spray.
Stap 2 : belichting
Bijwerkingen tijdens de belichting Pijn voornamelijk bij : Grote oppervlaktes Gevoelige zones Aanpak pijn: Afkoelen tijdens de belichting met waterspray Pijnstillers voor start behandeling Xylogel, Xylocaine infiltratie Nakoelen met koud water compressen
Welke nazorg? Na de behandeling: roodheid, zwelling, warmtegevoel Afkoelen vermindert het gevoel en mag thuis verdergezet worden. Geen specifieke nazorg noodzakelijk Bij nattende korsten : Ontsmetten van de wondjes Evt. antibiotische zalf
Leukoplakie Slijmvliesletsel Tong, mond, genitalia, vnl lippenrood van de onderlip (rokers!) Goedbegrensde, witte vlek, soms erosief
Leukoplakie - behandeling Cryotherapie
Keratoacanthoom/cornu cutaneum - behandeling Heelkundig verwijderen
Spinocellulair carcinoom ± 20% van de huidkankers Metastaserend Begint als harde nodule Snel ulcererend: Ulcus met geïndureerde bodem Ulceratie van bloemkoolachtige harde tumor Vnl onderlip (rokers!), oren, handruggen, kruin
Spinocellulair carcinoom - behandeling Best chirurgie evt. Mohs micrografische chirurgie thv gelaat Eerder uitzonderlijk radiotherapie
SPINOCELLULAIR CARCINOOM HUIDKANKER BASOCELLULAIR CARCINOOM epidermis papillair dermis reticulair hypodermis stratum corneum stratum granulosum MELANOOM stratum basale stratum spinosum dermale papil retelijst melanocyt Langerhans cel
Basocellulair carcinoom 70% van alle huidkankers Strikt lokale destructieve capaciteit, geen metastasering Vooral op zonbeschadigde huid
Kliniek Superficieel / pagetoid BCC Nodulair BCC Ulcus rodens Cicatriserend BCC Gepigmenteerd BCC
Basaalcelcarcinoom behandeling Superficieel BCC: Curettage, cryotherapie, 5-FU (Efudix) Imiquimod (Aldara) 5xper week gedurende 6 weken Fotodynamische therapie (PDT) Chirurgie evt. Mohs micrografische chirurgie thv gelaat Radiotherapie
SPINOCELLULAIR CARCINOOM HUIDKANKER BASOCELLULAIR CARCINOOM epidermis papillair dermis reticulair hypodermis stratum corneum stratum granulosum MELANOOM stratum basale stratum spinosum dermale papil retelijst melanocyt Langerhans cel
Lentigo maligna LM= melanoma in situ op chronisch zonbeschadigde huid Vnl bij ouderen thv gelaat, handruggen, voorarmen
Melanoom ± 10% van de huidkankers Gevaarlijkste huidtumor metastaseert lymfogeen en hematogeen
ABCD-regel BENIGNE MALIGNE symmetrie A : asymmetrie regelmatige rand B : onregelmatige rand homogeen kleurpatroon C : inhomogeen kleurpatroon diameter < 6 mm D : diameter > 6 mm
Melanoom - behandeling chirurgie
Huidinspectie Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Voorlopers: Actinische keratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevi Dermatoscopie Cryotherapie Efudix Aldara PDT Bioptie Huidtumoren: Basocellulair carcinoom Spinocellulair carcinoom Melanoom Chirurgie