Fotodynamische therapie met daglicht bij actinische keratosen

Transcriptie

1 Patiënteninformatie Fotodynamische therapie met daglicht bij actinische keratosen terTER_

2

3 Fotodynamische therapie met daglicht bij actinische keratosen U heeft een afspraak via Tergooi voor behandeling van uw huidafwijking. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen. Ter voorbereiding op uw behandeling, informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom deze behandeling. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterin vindt u de contactgegevens van de afdeling. De medewerkers van de polikliniek Dermatologie of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag. Wat is fotodynamische therapie met daglicht? Fotodynamische therapie (afgekort PDT) is een vorm van lichttherapie, waarbij de aangedane huidcellen gevoelig worden gemaakt voor zichtbaar licht door het van tevoren aanbrengen van een lichtgevoelige stof. De lichtgevoelige cellen zullen na belichting worden aangetast en daardoor afsterven. Deze cellen worden vervangen door nieuwe, gezonde huidcellen. In overleg met uw behandelaar is besloten tot behandeling van uw huidafwijking met daglicht. Het voordeel van deze behandeling is dat deze nauwelijks gepaard gaat met pijn, omdat de werkzame stof langzaam wordt geactiveerd. Bij PDT met een speciale lamp (met alleen rood licht) in het ziekenhuis is er veel meer kans op pijn. Daglicht PDT is even effectief en activeert met zichtbaar (dag)licht (met zowel blauw, violet, groen, geel en rood licht) geleidelijk de werkzame, lichtgevoelige stof in de aangedane huidcellen. 3

4 Tijdens deze behandeling is het belangrijk dat uw huid goed wordt beschermd tegen een andere component van het daglicht, namelijk de schadelijke ultraviolet (UV) UV-A en UV-B straling. Voor wie is PDT met daglicht geschikt? Deze vorm van PDT is mogelijk bij patiënten met uitgebreide vormen van actinische keratose, bijvoorbeeld op de kale schedel of in het gezicht. Actinische keratosen zijn het voorstadium van huidkanker en zijn zonschade-plekken. Meer informatie over actinische keratose vindt u in onze folder Actinische keratose. Hoe werkt de lichtgevoelige stof? De lichtgevoelige stof is verwerkt in een gel, liposomen spray of crème. De meest gebruikte stoffen in Nederland zijn aminolevulinezuur (ALA, merknaam Alacare ) en methyl-aminolevulinezuur (methyl-ala, merknaam Metvix ). Deze lichtgevoelige stof (methyl)aminolevolinezuur (kortweg ALA) is een stof die normaal al in menselijk cellen voorkomt. Het maakt deel uit van de zogenaamde porfyrine stofwisseling. ALA zelf niet lichtgevoelig (fotosensitief), maar wel de stof protoporfyrine IX (afgekort PpIX). Deze PpIX ontstaat nadat ALA is omgezet in de stofwisseling van de cel. Hoewel ALA ook wordt opgenomen in gezonde cellen blijkt PpIX in een veel grotere concentratie te worden aangemaakt in door zonlicht beschadigde huidcellen. Het grote theoretische voordeel van methyl-ala ten opzichte van ALA is dat methyl-ala beter en sneller wordt opgenomen in de cel dan ALA. Mogelijk veroorzaakt methyl-ala ook een hogere productie van PpIX. In hoeverre deze voordelen ook leiden tot een grotere werkzaamheid van methyl-ala is echter nog niet bewezen. 4

5 Hoe gaat daglicht PDT in de praktijk? De PDT-behandeling met daglicht is in Nederland in verband met de lichtsterkte alleen in de periode tussen maart en oktober mogelijk, en mits het weer dit toelaat. De behandeling wordt niet aanbevolen op dagen dat het regent of regen wordt verwacht. Stap 1 De behandelaar brengt zonnebrandcrème aan op alle huidgebieden die gedurende de behandeling aan het daglicht worden blootgesteld. De zonnebrandcrème dient even in te trekken. Stap 2 Het oppervlakkige deel van de aangedane huid wordt verwijderd door deze vrijwel pijnloos voorzichtig weg te schrapen. Direct daarna wordt de ALA-crème aangebracht. Deze crème wordt daarna niet afgedekt. Stap 3 Belangrijk is dat u binnen uiterlijk 30 minuten na het aanbrengen van de crème de daglicht PDT start. Dit betekent dat u dus binnen 30 minuten buiten moet zijn om de ingesmeerde huid aan het daglicht bloot te stellen. Deze 30 minuten kunt u gebruiken om naar huis te gaan. Stap 4 De daglicht PDT behandeling duurt 2 uur. Uiterlijk binnen 30 minuten na het aanbrengen van de crème dient u naar buiten te gaan en gedurende 2 uur de te behandelen huid continu aan daglicht bloot te stellen. Indien dit op enig moment belastend is, kunt u in lichte schaduw gaan staan of zitten (bijvoorbeeld een bladerdak van een boom). Bij motregen kan een afdakje van dienst zijn om te schuilen. Een niet al te diep balkon is ook geschikt. U dient in deze gevallen goed oogcontact te houden met het daglicht, ga derhalve niet te ver onder het afdak of diep in het balkon staan. U kan zitten, lopen of staan en kunt dit gerust afwisselen. Tijdens de 2 uur durende behandeling in het daglicht is het niet de bedoeling naar binnen te gaan tenzij u niet anders kan. Beperk in dit uiterste geval het verblijf tot minder dan 5 minuten, anders loopt u het risico dat de behandeling pijnlijker wordt. 5

6 Stap 5 Verwijder na de 2 uur behandeling met een gaasje de resterende crème en was zo nodig het restant crème van uw huid. Na de behandeling dient u de rest van de dag binnen te blijven. Vermijd de rest van deze dag fel binnenlicht. TIP Zorg er voor dat u goed gekleed bent voor de situatie en behandeling. Het is handig te beschikken over iets te drinken of te eten als u daar behoefte aan heeft. Uw kleding en eventuele zonnebril mag de te behandelen huid niet bedekken. Denkt u goed na over de locatie waar u de behandeling gaat laten plaatsvinden. Neem bijvoorbeeld iets te lezen mee om uzelf te vermaken. Wat merk ik van de PDT met daglicht? U kunt een geringe mate van pijn ervaren tijdens de behandeling met daglicht-pdt. Uit onderzoek is gebleken dat daglicht-pdt zeer goed te verdragen is. Wat gebeurt er na de PDT met daglicht? Na de daglicht PDT-behandeling treedt een proces op van afstoting van de aangedane huidcellen en de aanmaak van nieuwe, gezonde cellen. Soms is er nog sprake van roodheid (1-2 weken), korstvorming (2-5 dagen), zwellingen (2-4 dagen) en kleurveranderingen van de huid (2-4 weken). Deze bijwerkingen zijn het meest uitgesproken 2-3 dagen na de daglicht PDT-behandeling. Tergooi TER nl Moet de PDT met daglicht herhaald worden? Enige tijd na de behandeling wordt u uitgenodigd om het resultaat te laten beoordelen en met u te bespreken. Eventueel kan worden overwogen de behandeling nog eenmaal te herhalen na evaluatie door uw behandelaar. Ook als de plekken weg zijn, kunt u gevraagd worden onder controle te blijven. 6

7 Wat kan ik zelf doen om mijn huid te beschermen? Vermijd tot 3 maanden na de behandeling langdurige blootstelling aan de zon of zonnebanken. Bescherm uw huid regelmatig met een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor. Een hoofddeksel biedt ook goede bescherming tegen overmatig zonlicht. Zie ook onze folder Zonlicht en de huid - Verstandig omgaan met de zon. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neemt u dan tijdens kantooruren contact op met de polikliniek Dermatologie, T

8 T Locatie Blaricum Rijksstraatweg AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp