Pagina 1
Een lokaal duurzaam multidisciplinair project tussen educatie, overheid en het bedrijfsleven is een initiatief van: Hanzehogeschool Groningen Zernikeplein 7 9747 AS Groningen Mevrouw M.A.R. Oostra De heer H.F. Harwig De heer W.J.T. van Gemert Alfa-college Groningen Travertijnstraat 12 9743 SZ Groningen De heer K.M. Huisinga EnTranCe Energy Transition Centre Onderdeel van Energy Academy Europe De heer J. van den Berg Rio Projects De heer B.J. Bodewes Rabobank Stad en Midden Groningen De heer R.L. Brondijk Pagina 2
De trend van tegenwoordig en naar verwachting ook de toekomst is dat mensen een groeiende interesse hebben om dichter bij de oorsprong van de producten en diensten te komen. Een belangrijk en bijkomend aspect hierbij is dat mensen steeds vaker zelfvoorzienend willen zijn en wanneer dit niet mogelijk is, het product zo dicht mogelijk bij de oorsprong geproduceerd moet zijn. De tendens naar kleinschaligheid wordt gecombineerd met het verlangen naar een meer duurzame samenleving. Essentiële onderdelen van een duurzame samenleving zijn het duurzaam gebruikmaken van energie en daarbij moet ook de energieproductie duurzaam plaatsvinden. Duurzaamheid ligt ook in het gebruiken/benutten van de nieuwe jongere generatie. Zij zijn immers de toekomst van deze planeet. Vanuit deze verschillende facetten van duurzaamheid is het project the Barn opgezet. Het idee is om duurzame technieken te combineren met de energie en kracht van studenten om zo een duurzame schuur te bouwen waar alle duurzame krachten samenkomen. Deze inspiratie past goed bij de doelstelling van het nieuwe Centre of Expertise Energie (EnTranCe) van de Hanzehogeschool. Hierbij is de gedachte dat bedrijfsleven opdrachten geven aan studenten, docenten en onderzoekers die er multidisciplinair aan meewerken. Bij studenten moet niet alleen gedacht worden aan de studenten van de Hanzehogeschool Groningen. Bij dit project worden de krachten van Mbo-Hbo-Wo gebundeld om zo een solide keten te ontwikkelen in de samenwerking tussen overheid en het bedrijfsleven. EnTranCe is Een proeftuin waarin op (middel)kleine schaal fysieke energietransitie projecten kunnen uitgevoerd, waarbij verschillende energievormen met elkaar uitgewisseld kunnen worden. Deze passen allen binnen de focus People in Power. De cultuur die er heerst binnen deze proeftuin, is er een van co-innovatie. Enerzijds wordt er geput uit de resultaten van onderzoek in RenQi (voorheen Gasunie Research); het laboratorium is direct gekoppeld aan EnTranCe. Het project The Energy Barn, de energieke schuur is bestaat uit een vijf jarig project dat 1. Mensen en instanties stimuleert om creatief na te denken over de eigen lokale mogelijkheden van de regio; 2. Op EnTranCe innovatieve verbindingen te faciliteren, zodat hier nieuwe kansen voor de samenleving kunnen ontstaan; 3. Via de actieve betrokkenheid van het onderwijs (MBO en HBO) worden jonge mensen gemotiveerd om deel te nemen in een lokaal project dat toont dat er lokaal mogelijkheden liggen om samen duurzaam te werken en te produceren. Pagina 3
The Energy Barn, ofwel de Energieke Schuur, zal worden gebouwd op een oorspronkelijke manier en naar Gronings model. Hierbij wordt gebruik gemaakt van stro als basis voor de muren van de schuur. Voordelen hiervan is dat stro een milieuvriendelijk product is. Het is een afvalproduct dat op deze manier op een verantwoorde manier wordt hergebruikt. Een voordeel van strobaalbouw ligt ook in de aardbeving-bestendigheid van het bouwmateriaal. Naast deze natuurlijke bouwmaterialen worden in het gebouw de modernste technieken op het gebied van energieduurzaamheid toegepast. Zo ontstaat er een bijzonder goed isolerend gebouw en zullen alle materialen op een dergelijke manier worden afgewerkt zodat het gebouw voldoet aan de huidige esthetische eisen. De keuze voor strobaalbouw refereert aan het platteland van Groningen en is gemakkelijk en snel te verwerken. The Barn wordt gebouwd in een noord-zuid oriëntatie met op het dak ruimte voor zonnepanelen. Hierbij kan worden gedacht aan de mogelijkheid om deze panelen te bevestigen op een systeem die de stand van de panelen kan koppelen aan de stand van de zon. Daarnaast is het gemakkelijk te verwerken en heeft het een hoge isolerende waarde (labdawaarde van 0,065W/mK) wanneer een muur 500mm dik is. Dit is twee keer zoveel als de gebruikelijk isolatiewaarde. Als de houtskeletconstructie aan bepaalde voorwaarden voldoet bij de bouw van een dergelijke stroconstructie, kan het ook goed aardbevingen doorstaan. 1 De strowanden zullen worden bekleed met leemstucwerk. The Barn wordt gebouwd op basis van een dragende gebintenconstructie, naar voorbeeld van de oude Groninger schuren. In het midden bevindt zich een grote open ruimte met aan de zijkant hiervan een koestal invulling. In dit deel kan een bar geplaatst worden die opgebouwd is uit strobalen. Een mogelijkheid kan hierbij zijn dat aan de zuidkant een overdekte veranda tot stand komt die op mooie, zonnige dagen gebruikt kan worden als kleine zaal annex lunchroom. Hier zou eventueel ook een rokersruimte gesitueerd kunnen worden. 1 http://www.strobouw.nl/strobouw_extra/faq/ Pagina 4
De uitstaling The Barn moet een uitdagende en opvallende verschijningsvorm hebben op de locatie waar de schuur wordt gebouwd. De architectuur moet bij grote aantallen mensen in de smaak vallen en uitnodigen om The Barn een bezoekje te brengen. Daarnaast moet het verhaal achter The Barn de bezoeker inspireren en zelfs triggeren om zelf ook aan de slag te gaan met duurzaamheid. Daarnaast moet The Barn ook gezelligheid uitstralen en een plek worden waar mensen graag langere tijd willen vertoeven. Door het tonen van de verschillende manieren van bouw en installatie zullen de bezoekers van The Barn geïnspireerd raken om zelf een eigen invulling te geven aan duurzaamheid in hun eigen (woon)omgeving. De mogelijkheden van The Barn The Barn moet, naast het tonen van de lokale mogelijkheden en betrokkenheid op het gebied van duurzaamheid, ook ruimte bieden voor bedrijven/overheden om mensen te ontvangen. Vanuit die gedachte is er ook ruimte binnen The Barn voor een ontvangstruimte met mogelijkheden tot het exploiteren van een lunchroom. De grote middenruimte kan gebruikt worden als congresruimte en kan door het verschillend opstellen van meubilair vele doelen dienen. Hierbij moet gedacht worden aan symposia, feesten, tentoonstellingen etc. Pagina 5
De hoge kwaliteitseisen die gesteld worden aan de materialen die gebruikt worden in The Barn kunnen grotendeels worden ondergebracht in de innovatieve lokale economie van Groningen. Hiermee wordt aangetoond dat door gebruik te maken van lokale middelen, duurzaam bouwen en ondernemen wel degelijk mogelijk is. te zetten in combinatie met het Kenniscentrum Noorderruimte. Andere studenten kunnen ingezet bij het beheer en exploitatie van The Barn. Hierbij kan gedacht worden aan studenten van de Noorderpoort of studenten van de opleidingen Small Business & Retail Management en/of Facility Management van Hanzehogeschool Groningen. Studenten van de Groningse onderwijsinstellingen kunnen worden ingezet bij de bouw en exploitatie van The Barn. In het ontwerpen van The Barn kunnen studenten van het Instituut voor Bouwkunde van de Hanzehogeschool helpen. Voor de bouw van The Barn kunnen Alfa College studenten op school de houten gebinten gaan maken van de schuur. Daarbij kunnen zij fysiek de strobalen opstapelen om zo The Barn vorm te geven/te bouwen. Andere studenten kunnen zich bezig houden met het tekenen van het ontwerp voor The Barn en met bijvoorbeeld de vergunningaanvraag van het project. Het combineren van verschillende kwaliteiten van verschillende opleidingen biedt veel mogelijkheden om dit multidisciplinaire project op De financiën Voor de bouw en ontwikkeling van The Barn is een bedrag van ca. 350.000,00 (excl. BTW) begroot. Om dit bedrag bijeen te krijgen, zullen sponsoren moeten worden gevonden die willen bijdragen aan dit project. Sponsoring in dit project bestaat niet sec uit geld. Bij dit project is het ook mogelijk om te sponseren met een in kind bijdrage van overheid/bedrijven. Een bijdrage kan eventueel ook voortkomen uit het Expertisecentrum binnen de samenwerking van EnTranCe. Daarnaast wil de organisatie toestaan dat bedrijven ook een (jaarlijkse)bijdrage leveren in de exploitatie van The Barn. Hierbij wordt The Barn dan een bepaalde periode per jaar ter beschikking gesteld aan het sponsorbedrijf. Deze kan dan gebruik maken van The Barn voor eigen doeleinden. Voor het werven van de sponsorbedrijven en het exploiteren van The Barn zal er een marketingplan geschreven moeten worden. Dit plan moet worden voorzien van een marketingmiddelenmix voor de promotie en exploitatie van The Barn. Pagina 6
The Barn kan worden voorzien van (bijna) State of the Art technologie op het gebied van energieopwekking. Aan de binnenkant van de zijgevel(s) kunnen een soort van stookhutten worden gerealiseerd waarin per stookhut een ander (energie)principe kan worden uitgewerkt. Aan de volgende energietechnieken kan worden gedacht: - Brandstofcel, die wordt gevoed met aardgas of mogelijk biogas; - Microgasturbine, die wordt gevoed met aardgas of mogelijk biogas; - Warmtepomp gebaseerd op aardwarmte (maar wellicht ook met luchtpompsysteem); - HR-ketel combinatie; - Warmte opslag (conventionele buffers) - korte termijn matching; - Opslag van elektriciteit accu s. (bijvoorbeeld Power Matcher van NEDAP?) De hierboven beschreven energietechnieken kunnen allen op hun eigen manier toegepast worden binnen The Barn. Op de volgende pagina is een voorbeeldschets opgenomen over hoe de energietechnieken toegepast kunnen worden binnen The Barn. Pagina 7
Energietechnieken binnen The Barn In de afbeelding is een schets van hoe de verschillende energietechnieken verwerkt zouden kunnen worden in The Barn. Aan een zijde van de schuur kan een dubbele stro-wand worden geplaatst met een brede spouw. Hierin kunnen warmwateropslag-systemen in cascadevorm worden ingebouwd. Dit kan dienen als een lange-termijn seizoenwarmte opslag. Pagina 8