Situering van de lokale politie in het politielandschap 1

INHOUD Hoofdstuk I. Situering van de lokale politie in het politielandschap 1 1. Het huidige Belgische politielandschap 1 1.1. Een geïntegreerde politie op 2 niveaus 1 1.2. 10 jaar politiehervorming een evaluatie 5 2. Politiezones 6 2.1. Eén- en meergemeentezones 6 2.2. Verdeling van de politiezones 7 2.3. Vrijwillige fusie van politiezones 10 2.3.1. Voorbereidende fase 12 1 2.3.2. Juridische fase: principebeslissing tot vrijwillige fusie 12 2 2.3.2.1. Principebeslissing vrijwillige fusie 12 2 2.3.2.2. KB tot bepaling van het territoriaal ambtsgebied van de nieuwe politiezone 12 3 2.3.2.3. Acties 12 3 2.3.3. integratiefase: Inplaatsstelling van de lokale polittie 12 5 2.4 Beknopt overzicht van de taken en opdrachten van de lokale politie 12 6 2.4.1. Basispolitiezorg 12 6 2.4.2. Opdrachten van federale aard 12 7 3. Instellingen die bijdragen aan de geïntegreerde werking van de politiediensten 12 7 3.1.De federale politieraad 12 7 3.2. De adviesraad van burgemeesters 15 3.3. De vaste commissie van de lokale politie 18 3.4. De begeleidingscommissie van de lokale politie 19 3.5. Het sociaal secretariaat van de geïntegreerde politie (SSGPI) 21 3.6. Het provinciaal veiligheidsoverleg 23 3.7. Het arrondissementeel rechercheoverleg 24 4. De syndicale structuren 24 4.1. Federaal niveau: het onderhandelingscomité voor politiediensten 24 Bestuur en organisatie December 2013 Inhoud / 1

4.2. Lokaal niveau: het BOC en het CPBW 26 4.2.1. Het Basisoverlegcomité (BOC) 26 4.2.2. Het Comité voor Preventie en Bescherming op de Werkvloer (CPBW) 26 5. Operationeel toezicht op de politiediensten 27 5.1. De algemene inspectie 27 5.2. Het Vast Comité P 29 5.3. Het controleorgaan op de verwerking van gegevens 32 Hoofdstuk II. De beleidsorganen van de lokale politie 1. De zonale veiligheidsraad 1 1.1. Samenstelling 1 1.2. Werking 2 1.2.1. Voorzitterschap 2 1.2.2. Plaats, datum en frequentie van vergaderen 3 1.2.3. Bijeenroeping 4 1.2.4. Samenstelling van de agenda 5 1.2.5. Aard van de vergadering 5 1.2.6. Wijze van besluiten en stemmen 5 1.2.7. Opmaak van de notulen 6 1.3. Bevoegdheden 7 1.3.1. De bespreking en redactie van het zonaal veiligheidsplan 7 1.3.1.1. Algemeen 7 1.3.1.2. De opdrachten en prioritaire doelstellingen van de lokale politie 8 1.3.1.3. De capaciteit voor de opdrachten van de lokale politie 8 1.3.1.4. De capaciteit voor de opdrachten van de federale politie (hycap) 8 1.3.1.5. De bijzondere doelstellingen van één of meerdere gemeentes van de zone 9 1.3.2. Evaluatie van de uitvoering van het zonaal veiligheidsplan 9 2. De politieraad 9 2.1. Samenstelling 10 2.1.1. Algemeen 10 Inhoud / 2 December 2013 Bestuur en organisatie

2.1.2. Verkiezing van de politieraadsleden 15 2.1.2.1. Verkiesbaarheidsvereisten en onverenigbaarheden 15 2.1.2.2. Voordracht van de kandidaten 21 2.1.2.3. Verkiezing van de politieraadsleden 22 1 2.1.2.4. Bureau voor kiesverrichtingen 23 2.1.2.5. Verrichtingen na de stemming 24 2.1.2.6. Geschillen inzake verkiezingen 25 Bestuur en organisatie December 2013 Inhoud / 2 1

2.1.3. Installatie van de politieraad 28 2.1.3.1. Installatievergadering 28 2.1.3.2. Eedaflegging 30 2.1.4. Juridische knelpunten verkiezing politieraden 2013 31 2.1.4.1. Inleiding 31 2.1.4.2. Algemene vaststellingen 32 2.1.4.3. Evaluatie van de wetgeving 32 4 2.1.4.4. Beoordeling door de Raad van State 32 5 2.1.5. Mandaat van politieraadslid 32 19 2.1.5.1. Duur van het mandaat 32 19 2.1.5.2. Vervanging 32 20 2.1.5.3. Bijstand van raadsleden met een fysieke beperking 36 2.1.5.4. Presentiegeld 36 2.1.5.5. Einde van het mandaat 38 2.1.5.6. Geschillen inzake ontslag 40 2.1.6. Rechten en plichten van een politieraadslid 42 2.1.6.1. Beperkingen/verbodsbepalingen 42 2.1.6.2. Rechten 47 2.2. Werking 54 2.2.1. Organisatie van de politieraad 54 2.2.1.1. Algemeen wettelijke grondslag 54 2.2.1.2. Plaats, datum en frequentie van de vergaderingen 60 2.2.1.3. Bijeenroeping van de politieraad 61 2.2.1.4. Termijn en formaliteiten van de bijeenroeping 64 2.2.1.5. Openbaarheid 67 2.2.1.6. Handhaving van de openbare orde tijdens de vergaderingen 69 2.2.2. Werking van de politieraad 71 2.2.2.1. Voorzitterschap 71 2.2.2.2. Huishoudelijk reglement/reglement van inwendige orde 72 2.2.2.3. Aanwezigheidsquorum 72 2.2.2.4. Besluitvorming 73 2.2.2.5. Opmaak van de notulen 80 2.2.3. De gemeenteraad in een ééngemeentezone 85 2.3. Bevoegdheden 85 2.3.1. Institutionele bevoegdheden 85 2.3.1.1. Vaststelling van het huishoudelijk/ intern reglement 85 Bestuur en organisatie Oktober 2013 Inhoud / 3

2.3.1.2. Vaststelling van de presentiegelden 86 2.3.1.3. Voordracht van de korpschef 86 2.3.1.4. Aanduiding van de secretaris van de politieraad 87 2.3.1.5. Aanduiding van de bijzonder rekenplichtige 88 2.3.1.6. Bevoegdheid tot goedkeuring van gedeelten van het ZVP 88 2.3.1.7. Afsluiten van protocollen, convenanten, intentieverklaringen 88 2.3.1.8. Bevoegdheden die NIET aan de politieraad zijn toegewezen 89 3. Het politiecollege 110 3.1. Samenstelling 110 3.1.1. Algemeen 110 3.1.2. Voorzitterschap 110 3.1.3. Rang en het stemmengewicht 112 3.1.4. Vervanging van de burgemeester 113 3.1.5. Rechten en plichten van de leden politiecollege 116 3.1.6. Presentiegelden of wedde 116 3.2. Werking 117 3.2.1. Algemeen wettelijke grondslag 117 3.2.2. Huishoudelijk reglement/reglement van inwendige orde 117 3.2.3. Plaats, datum en frequentie van de vergaderingen 117 3.2.4. Bijeenroeping van het politiecollege 118 3.2.5. Samenstelling van de agenda 119 3.2.6. Openbaarheid 119 3.2.7. Aanwezigheidsquorum 120 3.2.8. Besluitvorming 120 3.2.9. Opmaak van de notulen 122 3.3. Bevoegdheden 123 3.3.1. Institutionele bevoegdheden 123 3.3.1.1. Vaststelling en goedkeuring van het huishoudelijk reglement/reglement van inwendige orde 123 3.3.1.2. Aanduiding van de voorzitter 124 3.3.1.3. Aanduiding van de secretaris 125 Inhoud / 4 Oktober 2013 Bestuur en organisatie

3.3.1.4. Voordracht van de bijzonder rekenplichtige 125 3.3.1.5. Oproeping van de bestuurlijke en overlegorganen 125 3.3.2. Bevoegdheden inzake de dagelijkse organisatie en het beheer van de lokale politie 125 3.3.2.1. Verhouding politiecollege-korpschef 125 3.3.2.2. Personeelsgebonden bevoegdheden 126 3.3.2.3. Budgettair en financieel beheer 134 3.3.3. Bevoegdheden i.v.m. de werking van de politiezone als onafhankelijke rechtspersoon 137 3.3.3.1. Rechtsvorderingen 137 3.3.4. Het politiecollege als tuchtoverheid 137 3.3.4.1. Beraadslagingen en stemmingen van tuchtbeslissingen 138 3.3.4.2. Aanwezigheid van de korpschef 139 4. Enkele specifieke actoren binnen de lokale politie 139 4.1. De korpschef 139 4.1.1. Mandaat 139 4.1.2. Aanstelling 140 4.1.3. Vervanging 143 4.1.4. Vergoeding 143 4.1.5. Gezag 144 4.1.6. Opdrachten 146 4.1.6.1. Leiding en organisatie van het korps 146 4.1.6.2. Uitvoering van het lokaal politiebeleid 146 4.1.6.3. Verantwoording afleggen voor de opdrachten 146 4.1.6.4. Tuchtoverheid 147 4.1.6.5. Medeondertekening van de bevelschriften tot betaling 148 4.2. De bijzonder rekenplichtige 148 4.2.1. Aanduiding 149 4.2.2. Vergoeding 160 4.2.3. Gezag en onafhankelijkheid 161 4.2.4. Statuut van de bijzonder rekenplichtige 161 4.2.4. Opdrachten 163 4.2.4.1. Inleiding 163 4.2.4.2. Opdrachten van beheer en uitvoering 165 Bestuur en organisatie Oktober 2013 Inhoud / 5

4.2.4.3. Controleopdrachten 167 4.2.4.4. Adviesopdrachten 173 4.2.4.5. Diverse opdrachten 174 4.2.4.6. Samenvatting voornaamste taken bijzonder rekenplichtige in het ARPC en de WGP 179 4.3. De secretaris van het politiecollege en de politieraad 191 4.3.1. Aanduiding, vervanging en beëindiging 192 4.3.1.1. Aanduiding en beëindiging 192 4.3.1.2. Vervanging 194 4.3.2. Vergoeding 194 4.3.3. Opdrachten 196 Hoofdstuk III. De lokale beleidscyclus in het perspectief van de diverse beleidsplannen 1. Regelgeving 3 2. Verhouding ZVP-NVP 4 2.1. Kadernota integrale veiligheid 4 2.2. Nationaal veiligheidsplan 6 2.3. Lokaal integraal veiligheidsplan 7 3. Inhoud van het zonaal veiligheidsplan 8 4. Traject van de beleidscyclus 10 4.1. Voorbereidingsfase 11 4.1.1. Timing 11 4.1.2. Inhoud 11 4.2. Beleidsbepaling 12 4.2.1. Timing 12 4.2.2. Inhoud 12 4.3. Goedkeuringsfase & indiening ZVP 13 4.3.1. Timing 13 4.3.2. Goedkeuring en doorsturing vanuit lokaal niveau 13 4.3.3. De checklist van de procureur des konings 15 4.4. Uitvoeringsfase 16 4.3.1. Timing 16 4.3.2. Inhoud 16 4.4. Evaluatiefase 161 4.4.1. Timing 161 4.4.2. Inhoud 161 Inhoud / 6 Oktober 2013 Bestuur en organisatie

5. Communicatie naar de bevolking 16 1 6. Verdere opportuniteiten: koppeling beleidscyclus financiële cyclus 16 2 Hoofdstuk IV. Financiën van de politiezones 1. Financiering van de lokale politie 1 1.1. Financiële autonomie van de politiezone 1 1.2. Federale dotatie 1 1.2.1. Basisfilosofie van het financieringsmechanisme 2 1.2.2. Operatie meerkost 9 1.2.3. Akkoord van 11 juni 2002 11 1.2.4. Globaal overzicht federale toelage 16 1.2.5. Toekomstige financieringswet 17 1.3. Gemeentelijke dotatie 17 1.3.1. Sluitstuk van de begroting 17 1.3.2. Verdeelsleutel gemeentelijke dotatie 18 1.3.3. Globaal overzicht gemeentelijke dotaties 20 1.4. Globaal overzicht financiering lokale politie 20 1.4.1. Totale kostprijs lokale politie per inwoner 20 1.4.2. Verschillen per gewest en verstedelijkingsgraad 20 1 1.4.3. Gemeenten betalen 2/3, federale overheid 1/3 van de lokale politie 21 1.4.4. Verhouding tot OCMW-uitgaven 21 2. Begroting van de politiezone 21 2.1. Wat is een begroting? 21 2.2. Totstandkoming van de begroting 24 2.3. Begroting op de politieraad 26 2.4. Toezicht op de politiebegroting en de voorlopige kredieten 28 2.5. Structuur van de politiebegroting 30 2.5.1. Uitgaven en ontvangsten 31 2.5.2. Gewone en buitengewone dienst 32 2.5.3. Vorige dienstjaren en eigen dienstjaar 36 2 2.5.4. Structuur van een begrotingsbladzijde 37 2.5.5. Samenvattingstabellen 40 2.6. Begrotingswijzigingen 40 Bestuur en organisatie December 2013 Inhoud / 7

3. Politieboekhouding 41 3.1. Twee boekhoudingen in één 41 3.1.1. Budgettaire boekhouding 42 3.1.2. Algemene boekhouding 42 3.1.3. Samenhang 43 3.2. Uitgavenprocedure 44 3.2.1. Begrotingskrediet 44 3.2.2. Bestelbon en vastlegging 45 3.2.3. Levering 45 3.2.4. Factuur voorlopige boeking controle aanrekening 45 3.2.5. Betaalbaarstelling en bevelschrift tot betaling 46 3.2.6. Betaling 47 3.3. Ontvangstenprocedure 47 3.3.1. Begrotingskrediet 47 3.3.2. Boeking invorderingsrecht 47 3.3.3. Betaling op de rekening van de zone 48 3.3.4. Oninbare vorderingen 48 4. Jaarrekening 49 4.1. Voorbereiding van de opmaak van de rekening 49 4.1.1. Voorbereiding van de begrotingsrekening 50 4.1.2. Voorbereiding van de balans en resultatenrekening 52 4.2. De begrotingsrekening 53 4.2.1. Vorige dienstjaren en eigen dienstjaar 53 4.2.2. Structuur van een pagina uit de begrotingsrekening 54 4.2.3. Samenvattende tabellen 56 4.2.4. Verschillende resultaten van de budgettaire boekhouding 56 4.3. Balans en resultatenrekening 57 4.3.1. Balans 57 4.3.2. Resultatenrekening 57 4.4. Vaststelling van de rekening door de politieraad 59 4.5. Toezicht op de rekening en goedkeuring door de gouverneur 60 4.6. Meer dan een financiële evaluatie? 61 4.7. Vergelijkingen in tijd en ruimte 61 4.7.1. Vergelijkingen in tijd 62 4.7.2. Vergelijkingen in ruimte 62 Inhoud / 8 December 2013 Bestuur en organisatie

Hoofdstuk V. Administratief / bestuurlijk toezicht 1. Algemene begrippen 1 2. Gewoon administratief / bestuurlijk toezicht 2 3. Specifiek administratief / bestuurlijk toezicht 4 3.1. Bijzonder specifiek administratief toezicht 4 3.2. Algemeen specifiek administratief toezicht 10 3.2.1. Informatieprocedure 10 3.2.2. Verzendingstermijn en openbaarheid 11 3.2.3. Bevoegdheid van de gouverneur 11 3.2.4. Ministeriële bevoegdheid 13 3.3. Het dwangtoezicht 14 4. Coördinatie van het toezicht 15 Hoofdstuk VI. Modellen Inhoud modellen 1 Hoofdstuk VII. Checklists en draaiboeken 1. Schematisch overzicht aanwijzing of aanstelling bijzonder rekenplichtige 1 2. Schematisch overzicht borgstelling bijzonder rekenplichtige 2 3. Draaiboek procedure verlenging van het mandaat van korpschef 3 4. Draaiboek verkiezing politieraad 2013 12 Hoofdstuk VIII. Informatief 1. Lijst van politiezones 1 2. Vergelijkende tabel bevoegdheden burgemeester 11 Bestuur en organisatie December 2013 Inhoud / 9

3. Stand van zaken federale basisdotatie n.a.v. herziening financiering lokale politie 13 4. De KUL-norm bij wijze van inleiding 13 4.1. Het wettelijke kader van de federale dotatie 13 4.2. De lokale component van de geïntegreerde politie 15 4.3. Een norm voor een harmonieuze herverdeling van de politiesterkte 16 4.4. De meervoudige lineaire regressie-analyse met intercept of de zogenaamde KUL-norm 16 4.5. De basisprincipes van het financieringsmechanisme 19 4.6. Een gelijke behandeling van de politiezones als waarborg voor een gelijkwaardige basispolitiezorg 20 4.7. Te voorziene deficitaire... en gunstige saldo s 21 4.8. Complementaire en voorwaardelijke mechanismen om het shockeffect op te vangen 23 5. Te trekken conclusies 24 5.1. Een inhaalbeweging door een gemeentelijke investering 25 5.2. Een theoretische politiecapaciteit versus functioneel minimale effectieven 27 5.3. Een norm die om twee redenen moet worden geactualiseerd 29 5.4. De methode 32 5.5. Bijdrage van de gemeenten 33 6. Toekomstperspectieven als epiloog... 34 Inhoud / 10 December 2013 Bestuur en organisatie

INHOUD WEBSITE 1. WETGEVING Basiswerking De Wet op de Geïntegreerde Politie, gestructureerd op twee niveaus, gecoördineerd, gecodificeerd en toegelicht Koninklijk besluit van 17 september 2001 tot vaststelling van de organisatie- en werkingsnormen van de lokale politie teneinde een gelijkwaardige minimale dienstverlening aan de bevolking te verzekeren Koninklijk besluit van 05 september 2001 houdende het minimaal effectief van het operationeel en van het administratief en logistiek personeel van de lokale politie Verkiezing en installatie politieraad Ministeriële omzendbrief van 14 november 2012 betreffende de verkiezing en installatie van de leden van de politieraad van een meergemeentenzone (inhoud) Ministeriële omzendbrief van 14 november 2012 betreffende de verkiezing en installatie van de leden van de politieraad van een meergemeentenzone (bijlagen) Ministeriële omzendbrief van 21 december 2000 betreffende de verkiezing en installatie van de leden van de politieraad (inhoud en bijlagen) Koninklijk besluit van 20 december 2000 betreffende de verkiezing en installatie van de leden van de politieraad Beleidscyclus en -planning Interministeriële omzendbrief PLP 50 betreffende de procedure tot indiening van de zonale veiligheidsplannen en de goedkeuring ervan door de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie Checklist voor de procureur des Konings (bijlage bij PLP 50) Bestuur en organisatie Oktober 2013 Inhoud website / 1

Financiën Ministeriële omzendbrief BB 2013/ betreffende wijzigingen aan het bestuurlijk toezicht op de beslissingen van de politiezones van het Vlaamse Gewest 2. MODELLEN a. Werking politieraad Huishoudelijk reglement van de politieraad Deontologische code van de politieraad Huishoudelijk reglement van de zonale veiligheidsraad Verslag evaluatie mandaat korpschef b. Verkiezing politieraad Besluit van vaststelling leden nieuwe politieraad Informatienota aan verkozenen gemeenteraad Richtlijnen invullen voordrachtakte kandidaten Voordrachtakte kandidaten Model van stembiljet Proces-verbaal verkiezing politieraadsleden c. Installatie politieraad Uitnodiging installatievergadering nieuwe politieraad Kennisname verkiezingsuitslag in de gemeenten Akte van eedaflegging raadslid Besluit van onderzoek geloofsbrieven Besluit van eedaflegging raadsleden Besluit van benoeming raadslid tijdens legislatuur Besluit van rangorde raadsleden Besluit van toekenning presentiegeld Besluit van berekening presentiegeld door SSGPI Model van stembiljet vertegenwoordigers BOC/CBPW Besluit van aanduiding vertegenwoordigers BOC/CBPW Besluit van aanduiding vertegenwoordigers BGC Proces-verbaal installatievergadering Inhoud website / 2 Oktober 2013 Bestuur en organisatie

d. Rechtsvorderingen Besluit politiecollege aanstellen raadsheer e. Diversen Model huishoudelijk reglement BOC/CPBW 3. RECHTSPRAAK a. Werking politieraad i. Bewijswaarde notulen x 27 oktober 1972, nr. 15.531 Jupille 18 februari 1966, nr. 11.653 ii. Geheimhouding stemming Luik 15 oktober 1986, nr. 27.029 b. Verkiezing politieraad i. Voordrachtakte politieraad Blankenberge-Zuienkerke 11 juli 2013, nr. 224.331 Roosdaal 11 juli 2013, nr. 224.330 Lichtervelde 11 juli 2013, nr. 224.329 Kruibeke 30 mei 2013, nr. 223.661 Neupré 30 juni 1995, nr. 54.132 Aalter 25 mei 1977, nr. 18.279 ii. Rangschikking raadsleden Ham-sur-Heure-Nalinnes 16 september 1983, nr. 23.481 iii. Oproeping politieraad Wommelgem 6 juni 1989, nr. 32.711 Bestuur en organisatie Oktober 2013 Inhoud website / 3

iv. Stemming politieraad Zingem 7 december 1953, nr. 2976 Staden 13 juli 1977, nr. 18.390 Nevele 10 juli 1995, nr. 54.445 Mechelen 10 mei 1973, nr. 15.868 Scherpenheuvel-Zichem 20 juni 1983, nr. 23.383 Westerlo 6 juni 1989, nr. 32.709 Jupille 18 februari 1966, nr. 11.653 Zoersel 19 oktober 1977, nr. 18.498 v. Verkiezingsuitslag Diksmuide 13 juli 1995, nr. 54.580 Kraainem 11 juni 2007, nr. 172.083 x 27 oktober 1972, nr. 15.531 Pecq 3 juli 1983, nr. 23.331 Paturages 27 mei 1966, nr. 11.848 Inhoud website / 4 Oktober 2013 Bestuur en organisatie