Kraamafdeling BORSTVOEDING...DE BESTE START! Patiënteninformatie
BORSTVOEDING Wil u graag borstvoeding geven? Wij zijn er voor u, 7 op 7! Gelieve hier tijdens uw verblijf dan ook gebruik van te maken, Zodat u goed op de hoogte bent van de hoofdzaken. Wat u zeker moet weten, is dat een baby regelmatig moet eten. Een baby-maag is nog heel klein Daarom zal deze ook snel weer leeg zijn. Elke 3 uur leggen we de baby aan de borst. Dit is nodig voor het stillen van de dorst. Sneller dan 3u aanleggen doet u wanneer uw kleine spruit al sneller hongersignalen uit. Tijdens de voedingsmomenten liggen jullie met de buiken naar elkaar Zo kan uw baby het beste drinken, we zeggen dit echt niet zomaar. Bij het aanhappen maakt uw baby een grote mond. Zo kan deze optimaal zuigen en heeft u minder last van uw tepels en alles er rond. De kant waarmee u eindigt, daar start u de volgende keer. (rechts links --> links rechts) Zo wordt de hoeveelheid moedermelk aan beide kanten meer en meer. Indien uw baby 15-20 minuten aan elke kant krachtig zal zuigen, Kunnen wij van een goede voeding getuigen. Wanneer u rekening houdt met deze zaken, zal u al een eind op weg geraken. Uiteraard kunnen we nog veel meer vertellen. U mag alleen niet vergeten dat u ons er altijd voor mag bellen! Doe dit zeker ook één keer per nacht. Enkel zo krijgt uw borstvoeding de nodige aandacht
De 10 vuistregels van toepassing op zuigelingenvoeding, opgesteld door de WHO en UNICEF 1. Het ziekenhuis heeft een borstvoedingsbeleid. Alle betrokken medewerkers zijn hiervan op de hoogte. 2. Iedere medewerker die betrokken is bij de moeder-kindzorg, leert de vaardigheden aan die noodzakelijk zijn om het borstvoedingsbeleid uit te voeren. 3. Alle zwangere vrouwen krijgen voorlichting over de voordelen en de praktijk van borstvoeding. 4. Na de geboorte hebben moeder en kind minstens een uur ongestoord huidcontact. Indien nodig bieden medewerkers van het ziekenhuis hierbij hulp aan, zodat de moeder de signalen van haar baby om te willen zuigen, herkent. 5. De medewerkers van het ziekenhuis leren iedere moeder de correcte aanlegtechnieken. De moeder krijgt ook aangeleerd hoe ze de melkproductie in stand moet houden, ook bij de scheiding van moeder en kind. 6. Pasgeborenen krijgen uitsluitend borstvoeding, tenzij anders beslist na medisch advies. 7. Moeder en kind blijven dag en nacht samen (rooming-in). 8. Borstvoeding op vraag van de baby wordt aangemoedigd. 9. De baby krijgt bij borstvoeding geen spenen of fopspenen aangeboden. 10. De medewerkers van het ziekenhuis brengen iedere moeder bij het ontslag uit het ziekenhuis op de hoogte van de bestaande borstvoedingsbegeleidingsgroepen.
Welkom Van harte gefeliciteerd met de geboorte van uw kindje! Wij heten u welkom en wensen u een aangenaam verblijf op onze kraamafdeling. De geboorte van uw baby geeft uw leven ongetwijfeld een nieuwe wending. In deze brochure vindt u alvast enkele richtlijnen en tips, die nuttig zijn bij de verzorging en voeding van uw baby. Het is de bedoeling dat u deze leidraad kunt raadplegen tijdens uw verblijf op de afdeling, maar thuis kan deze infobrochure eveneens een bijkomende hulp zijn.
DAG 0 (dag van de bevalling) De baby kan last hebben van de slijmpjes, ingeslikt tijdens de bevalling. Hierdoor kan hij soms wat braken en heeft hij daardoor weinig zin om veel te eten. Indien de baby na de bevalling goed gedronken heeft, mag hij gerust drie uurtjes slapen. U voedt hem om de 3 uur. Het drinken van de baby doet uw baarmoeder samentrekken, wat u soms als onaangenaam kunt ervaren. Plassen voor het aanleggen en een pijnstiller kunnen dit verminderen. Een pasgeborene heeft vaak huidhonger, dit wil zeggen: de baby heeft veel nood aan lichamelijk contact, nood aan uw geur, nood aan geknuffeld te worden, zowel overdag als s nachts. De eerste stoelgang van pasgeborenen noemt men meconium. Deze is plakkerig, taai en zwart-groenig van kleur. Was uw tepels nooit met zeep. TIP Beperk het bezoek en NEEM VOLDOENDE RUST!
Goed aanleggen Goed aanleggen is de basis van een succesvolle borstvoedingsperiode. Sommige baby s drinken vanaf het eerste moment goed, andere hebben er meer moeite mee. De eerste weken zijn een oefenperiode, waarin moeder en baby aan elkaar wennen. Een baby wordt geboren met een aantal reflexen, die hem in staat stellen zelf de borst te vinden en goed aan te happen. Door huid-op-huidcontact dadelijk na de geboorte, gaat de baby beginnen zoeken naar de tepel, hij kruipt ernaar toe en als hij met zijn wangetje de tepel raakt, zal hij zijn mondje in die richting wenden. Hierna zal hij zijn mondje wijd openen en aanhappen. Dit zijn de hongersignalen. Indien de baby niet heeft willen drinken aan de borst, wordt er gestart met manueel kolven. Dit is afkolven met de hand. 1. Masseer eerst de borst van de bovenkant naar de tepel toe met beide handen. 2. Duw naar de tepel toe en vang de melk op in een lepeltje.
DAG 1 Vandaag heeft uw baby al wat minder last van slijmpjes. Hij gaat dan ook wat meer om eten vragen. Borstvoeding is op vraag, maar hij moet minstens 8 tot 12 voedingen op 24 uur nemen. Zo worden uw borsten gestimuleerd om meer melk aan te maken. Indien uw baby erg slaperig is, vraag dan extra hulp. Baby s verwerken dikwijls al slapend hun geboorte en drinken daardoor niet altijd even goed. De baby gaat zeker in gewicht verliezen. Dit mag tot 10 % van zijn geboortegewicht zijn. Ook vandaag kan er nog meconium zijn. Gewone stoelgang kan enkele dagen op zich laten wachten. Baby heeft vandaag minstens 1 natte luier (zie het blauwe lijntje in de wegwerpluier). Gevoelige tepels zijn geen uitzondering bij borstvoeding. Goed aanleggen is belangrijk. Raadpleeg bij pijn of kloven de vroedvrouw.
Correct aanleggen baby naar de borst brengen; buik tegen buik; neusje ter hoogte van de tepel; oor schouder heup in 1 lijn; baby doet zijn mondje wijd open; neemt een grote hap van tepelhof in mondje; boven- en onderlip naar buiten gekruld, kin in de borst gedrukt; drinkbeweging ter hoogte van de oortjes; actief drinken = in het begin snel en krachtig, nadien traag en met diepe teugen en rustpauzes; u hoort de baby regelmatig slikken. Hoe vaak aanleggen? Op vraag van uw baby, minstens 8 tot 12 voedingen per 24 uur; geen tijdslimieten zolang de baby goed drinkt en niet tuttert; wees alert voor hongersignalen: o zoek- en zuiggedrag; o smakgeluidjes; o hand naar mond; o vlugge oogbewegingen; o zacht zuchten en kreunen; wektechnieken: o dekentje wegnemen, beentjes en voetjes ontbloten; o huid-op-huidcontact; o zachtjes wiegen; o verluieren; o borst aanbieden, enkele druppels melk op lipjes; o muis van de duim masseren.
DAG 2 Uw kindje vraagt frequenter naar eten, ook s nachts. Nachtvoedingen zijn heel belangrijk: zij garanderen meer melkproductie overdag. Het aantal voedingen kan oplopen tot 12 per dag. Zo wordt de melkproductie goed gestimuleerd. Verzorg gevoelige tepels door overgebleven melk op de tepel te laten drogen. Laat indien mogelijk uw borsten bloot aan de lucht drogen. Moedermelk op de tepel heeft een helende werking. Mother Mates of Lansinoh zijn een hulp bij gevoelige tepels en/of kloven, maar correct aanleggen is de boodschap. Het is normaal dat u dorst hebt tijdens het aanleggen. Baby s hikken vaak, vooral na het eten. Soms merkt u een rode, oranje plek in de pamper. Dit zijn uraten of kristallen (= geconcentreerde urine en geen bloed). De baby extra aanleggen verhelpt dit. TIP De baby lost gemakkelijker als u uw pink in zijn mondhoekje brengt. Zo verbreekt u de zuigkracht.
Krijgt mijn baby genoeg? Het maagje van de baby is op dag 0 zo groot als een kleine knikker, tegen het ontslag heeft deze de grootte van een grote knikker. De eerste dagen geven enkele druppels moedermelk al voldoende energie. Als de baby goed zuigt, hoort en ziet u hem slikken. s Avonds vraagt de baby vaak wat meer voeding. Niet de klok, maar wel de baby bepaalt de duur van de voeding. Na de voeding is de baby ontspannen en stopt spontaan met drinken. Gewichtsverlies en groei Gewichtsverlies tot maximum 10 % in de eerste levensweek is normaal. Het geboortegewicht zal rond dag 14 terug bereikt worden. U mag een gewichtstoename van 115-225 g per week verwachten tot het geboortegewicht verdubbeld is. Dit verdubbelen is ongeveer op 6 maanden. Ontlasting en natte luiers Na 4 tot 6 weken ontwikkelt iedere baby die volledig aan de borst gevoed wordt zijn eigen ontlastingspatroon. Sommige baby s veel, andere minder vaak. Zelfs 1 keer per 10-14 dagen is normaal, zolang uw baby zich verder goed ontwikkelt.
AFKOLVEN Tijdens de zwangerschap hebt u gekozen voor borstvoeding. Momenteel is er een reden waarom uw kindje niet rechtstreeks aan de borst kan of mag drinken. Afkolven biedt u de mogelijkheid om uw kindje toch met moedermelk te voeden en om de borstvoeding goed te stimuleren. Richtlijnen Handen grondig wassen vóór u het materiaal klaarzet en gaat afkolven. De eerste dagen de borsten afwisselend afkolven, zeven minuten links, zeven minuten rechts, vijf minuten links, vijf minuten rechts, drie minuten links, drie minuten rechts. U start altijd met het kolftoestel snel, maar niet krachtig te zetten. Vanaf het moment dat er melk uit de tepel komt, gaat u het kolftoestel minder snel, maar wel krachtiger zetten. Afkolven doet u zeker 7 tot 8 maal per dag. Het kolfmoment is vlak vóór een voedingsmoment van de baby (ook s nachts). Een nachtkolfbeurt is belangrijk: minimaal 1 maal per nacht kolven. Ook kleine hoeveelheden melk zijn zeer welkom. Elke druppel melk wordt aan uw kindje gegeven. Indien u de moedermelk niet dadelijk na het kolven aan uw kindje kunt geven, voorziet u het flesje van de naam van het kindje en van de datum en uur van het afkolven. Na elke afkolfbeurt reinigt u het afkolfsetje met warm water. Eenmaal per 24 uur moet het afkolfsetje worden gesteriliseerd. Afgekolfde pap bewaren en opwarmen: - 48 uur in de ijskast; - 2 weken in de diepvriesschuif van de ijskast; - 3 à 6 maanden in de diepvries. Niet opwarmen in de microgolfoven, wel in een flessenwarmer of au bain marie.
DAG 3 Vandaag kunt u stuwing (zwelling) van de borsten ondervinden. - Dit is niet allemaal melk, maar kan ook te wijten zijn aan een verhoogde bloedcirculatie. - De tepels kunnen hierdoor tijdelijk wat afvlakken. - Om het aanleggen te vergemakkelijken, kunt u de tepel zachtjes los masseren. - Stuwing kunt u oplossen door zoveel mogelijk aan te leggen en zeker geen voedingen uit te stellen. - Warmte door middel van een kersenpitkussentje vóór de voeding en ijszakken dadelijk na de voeding kunnen ongemakken verlichten. Frequente, korte voedingen gevolgd door een langere rustpauze (= clustervoedingen) komen vaker in de vroege avond voor. Ook tranen bij de mama s zijn normaal. De oorzaak hiervan zijn de verandering in uw hormonenhuishouding, een groot verantwoordelijkheidsgevoel ten overstaan van uw baby en een toenemende vermoeidheid. Het is belangrijk om over deze gevoe lens te praten met iemand. Uw baby heeft overgangsstoelgang (dunne, gele stoelgang). Hiervan kan hij een beetje last hebben.
Mogelijke houdingen 1. Zijlig: baby ligt naast u, allebei op de zij. 2. Rugbyhouding: baby ligt onder uw arm door, met zijn beentjes naar achter, zijn hoofdje rust in uw hand. 3. Doorschuifhouding: baby ligt onder uw arm door, met zijn beentjes opzij. 4. Bakerhouding: baby ligt op uw onderarm.
DAG 4 Vandaag lijkt de baby al wat meer tevreden. Een huilende baby is niet altijd een hongerige baby. Uw kindje laat wat meer tijd tussen de voedingen en drinkt niet noodzakelijk nog aan beide borsten. Het is normaal dat u borstvoeding geven als vermoeiend ervaart. Zo zijn er verschillende soorten drinkers. Gulzige drinkers hebben meestal vlug gedaan. Rustige drinkers stoppen regelmatig en vaak betekent dit niet het einde van de voeding. Let vooral goed op de zuig- en slikbeweging ter hoogte van de kaak om te zien of de baby nog goed drinkt. Luister of de baby slikt. Regeldagen of groeispurt: - Op deze dagen maakt uw baby een groeispurt, hij wil meer en vaker drinken om te groeien. Doordat hij vaker drinkt, zal hij de borsten extra stimuleren. - Deze kunnen na ongeveer 10 dagen, 3 weken, 6 weken, 3 maanden, 6 maanden voorkomen. Mogelijk ook tussen deze periodes. TIP Een normale, gezonde voeding volstaat. Te is nooit goed, bv. te veel caffeïnehoudende dranken.
DAG 5 Uw baby komt bij in gewicht. Misschien verliest uw kindje vandaag zijn navelstompje. Houd daarna het naveltje proper en droog. De melkproductie wordt gestimuleerd door het aanleggen en past zich dagelijks aan aan de behoefte van uw baby. Belangrijk bij borstvoeding is het systeem van vraag en aanbod, dit wil zeggen de hoeveelheid melk die de baby afneemt, wordt bijgeproduceerd. Alle baby s geven al eens terug. Dit hoeft niet noodzakelijk een probleem te zijn. Soms volstaat het het hoofdeinde van het bedje wat hoger te zetten. TIP Zorgen voor en genieten van uw kindje, kan alleen als u zorg draagt voor uzelf. Alle hulp is welkom! Wanneer hebt u hulp of advies nodig? Gewichtsverlies van meer dan 8 % van het geboortegewicht. Blijvend gewichtsverlies na dag 3. Minder dan 3 keer ontlasting per dag in de eerste 4-6 weken.
Meconiumontlasting (zwarte ontlasting) na dag 4. Kind is geïrriteerd en lusteloos, of slaperig en weigert voedingen. Niet hoorbaar slikken tijdens de voedingen na dag 3. Geen opmerkelijk verschil in gewicht of grootte van de borsten. Geen opmerkelijke verandering in melkhoeveelheid rond dag 3 tot dag 5 na de bevalling. Blijvende pijn of verergering van pijnlijke tepels. Stuwing die niet vermindert na een voeding. Als uw baby niet begint aan te komen na dag 5. Als uw baby niet terug is op het geboortegewicht rond dag 14. Waar kunt u terecht met vragen over borstvoeding? Elke weekdag tussen 8 en 15 uur kunt u terecht op het nummer 03 380 22 03. De lactatiekundige zal samen met u naar een oplossing zoeken voor uw vraag. U kunt ook een afspraak voor een persoonlijke consultatie maken met de lactatiekundige. Deze consultatie vindt plaats op de kraamafdeling. Vooraf inschrijven is noodzakelijk. Dit kan op het nummer 03 380 22 70 of 03 380 22 03. U ontvangt nadien een factuur die grotendeels wordt vergoed door uw ziekenfonds. De zelfstandige vroedvrouw in uw buurt vindt u op de website: www. vlov.be.
DAG 6 Oudergevoelens: elke moeder die thuiskomt met haar pasgeboren baby heeft een aantal weken nodig om zich aan te passen. Het kan best zijn dat u de eerste dagen volkomen uw draai kwijt bent, dit is zeker normaal. U en uw partner moeten wennen aan de baby, net zoals de baby u moet leren kennen. Neem voldoende rust en tijd met elkaar en maak afspraken wat betreft bezoek ontvangen, zodat u volop van uw baby kunt genieten. Voedingsadvies Gezonde en gevarieerde voeding. Opletten met pikante voedingswaren. Voldoende drinken, maar koolzuurhoudende frisdranken met mate. Geen alcohol met uitzondering van tafelbier! Eigen ondervindingen bepaalde voeding mijden, Bedankt voor het vertrouwen in ons ziekenhuis! Wij wensen u een prettige thuiskomst en veel geluk met uw baby. Het personeel van de kraamafdeling
Adressenlijst Lactatiekundige kraamafdeling AZ Sint-Jozef Malle Annelies Jacobs Telefoon 03 380 22 03 (tussen 8 en 15 uur) Zelfstandige vroedvrouw Om een zelfstandige vroedvrouw bij uw thuis te laten komen raadpleeg dan de website: www.vlov.be, Vroedvrouwen - Zoek een vroedvrouw in de buurt.
Persoonlijke notities
Algemeen Ziekenhuis Sint-Jozef Oude Liersebaan 4 2390 MALLE Tel. 03 380 20 11 fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be www.azsintjozef-malle.be Het AZ Sint-Jozef maakt deel uit van de groep Emmaüs Opdrachtgever: Marijke Heymans Verantwoordelijke uitgever: algemeen directeur 2015-07-17