Geloven maakt verschil Thema s voor jeugdgroepen Deel 5 hoofdstuk 1 Gebruik van verdovende middelen Gebruik van verdovende middelen 1 Achtergrondinformatie De jongeren en verdovende middelen De puberteit Tussen het twaalfde en pakweg achttiende jaar verandert er veel voor jongeren. En daardoor ook in de relatie met hun ouders. Jongeren maken in die periode een snelle lichamelijke en geestelijke ontwikkeling door. Die verandert hun gevoelens en gedrag. Ze moeten teren om los te komen van hun ouders en een eigen persoonlijkheid worden. Daarbij gaan jongeren zich meer richten op hun leeftijdgenoten en minder op hun ouders. Zo worden ze een zelfstandig persoon die op eigen benen kan staan. Dit kan heel soepel verlopen, maar vaak gaat het ook gepaard met conflicten, de beruchte puberteit. Marten Knevel 2000 De rol van het experimenteren Experimenteren hoort bij volwassen worden. Zelf iets uitproberen, zelf ervaringen opdoen en tegen de eigen grenzen aanlopen is nodig om een eigen persoonlijkheid te kunnen ontwikkelen. Jongeren kunnen experimenteren met van alles en nog wat: uiterlijk, seksualiteit, roken, drinken en wellicht ook drugs. Experimenteren met drank en drugs hoeft niet slecht te verlopen. Veel jongeren beginnen hier nooit aan of stoppen er na verloop van tijd vanzelf weer mee. Anderen gaan middelen, zoals alcohol, op een veilige manier gebruiken. Kennelijk kan, als de spanning van het nieuwe eraf is, de behoefte om middelen te gebruiken weer afnemen. In een aantal gevallen zal de experimenteerfase langer duren en kan er zelfs sprake zijn van stevig gebruik over een bepaalde periode. Maar ook dat hoeft niet direct dramatisch te zijn. Vaak vermindert of verdwijnt de interesse in het experimenteren bij het aanbreken van een nieuwe levensfase, waarin een relatie en werk bijvoorbeeld belangrijker worden. 1 2
De invloed van leeftijdgenoten Experimenteren komt niet alleen voort uit eigen nieuwsgierigheid. Vrienden en vriendinnen hebben een grote invloed, omdat het voor jongeren belangrijk is om bij een groep te horen. Worden er in de groep waar ze bij willen horen genotmiddelen gebruikt dan zullen ze wel mee 'moeten' doen om mee te tellen. De druk vanuit zo'n groep kan heel groot zijn. Hoe ver een jongere daarin mee wil gaan, is afhankelijk van de eigen persoonlijkheid en vaardigheden. Jongeren met weinig zelfvertrouwen zijn gevoeliger voor groepsdruk dan jongeren met veel zelfvertrouwen. Het belang van zelfvertrouwen en zelfwaardering Of u wilt of niet, op een gegeven moment zal de invloed van anderen belangrijker worden voor uw kind. Zonder dat u kunt voorspellen hoe dat zal uitpakken. Uw kind laten experimenteren is moeilijk, zeker als het gaat om alcohol en drugs. Een van de belangrijkste dingen die u uw kind door opvoeding kunt meegeven is zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld. Zelfvertrouwen krijgt uw kind door waardering voor de dingen die het doet. Bij genoeg waardering zal uw kind positief over zichzelf gaan denken en daardoor sterker in het leven staan. Bij een overmaat aan kritiek zal uw kind negatief over zichzelf gaan denken en daardoor minder weerbaar zijn. Jongeren met zelfvertrouwen kunnen beter voor zichzelf uitmaken wat ze wel en niet willen. Ze zijn daardoor weerbaarder tegen groepsdruk. Dat maakt de kans op het uit de hand lopen van een experiment een stuk kleiner. Onderzoek roken, drinken, druggebruik en gokken onder scholieren van 10 tot 18 jaar. Trimbos instituut 1999 Softdrugs Van scholieren uit het voortgezet onderwijs heeft één op de vijf wel eens cannabis gebruikt. Eén op de tien deed dit in de vier weken voor het onderzoek. Het actuele gebruik van hasj of marihuana onder middelbare scholieren was vorig jaar 9,3 % (jongens 12,4 % en meisjes 6,5%). De meeste actuele gebruikers beperken zich tot één of twee keer blowen in de laatste 4 weken. Eén op de drie actuele cannabisgebruikers gebruikt frequent, dat wil zeggen gemiddeld dan 2 keer per week in de periode voor het onderzoek. overige drugs Het actuele gebruik van paddo's (hallucinogene paddestoelen) in 1999 was 1,2%. Voor XTC was het actuele gebruik in 1999 1,4% en voor amfetamine 1,1 %. Het gebruik van cocaïne bleef 1,2% en heroïne 0,4%. Roken Het actuele gebruik van tabak was 27% in 1999, er zijn bijna evenveel jongens als meisjes die dagelijks roken: 14%. Van deze groep roken jongens meer sigaretten per dag dan meisjes: 40% van de jongens en 28% van de meisjes rookt meer dan 10 sigaretten per dag. Alcohol Van alle middelbare scholieren dronk meer dan de helft (54%) in de 4 weken voor het onderzoek alcohol. De meeste drinkers beperken zich tot 1 á 4 glazen, terwijl 17% meer dan 8 glazen dronk. Onder hen zijn meer dan twee keer zoveel jongens als meisjes. Eén op de 4 drinkers in het voortgezet onderwijs - 39% van de jongens en 15 % van de meisjes denkt meer dan 10 glazen alcohol nodig te hebben om dronken te worden. De Bijbel en verdovende middelen Het belangrijkste doel dat God met mensen heeft is volgens de bijbel, dat mensen vrij worden om volkomen zichzelf te zijn. Om alles wat God aan mogelijkheden aan de mens gegeven heeft tot ontplooiing te laten komen. Elke vorm van afhankelijkheid anders dan afhankelijkheid van God vormt daarvoor een belemmering. Jezus is gekomen om ons vrij te maken van elke vorm van slavernij aan dingen die het niet waard zijn. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de woorden van Jezus in Mattheus 6:24 24 `Niemand kan twee heren dienen: of hij heeft een hekel aan de een en is op de ander zeer gesteld, of hij draagt de een op handen en minacht de ander. U kunt God en het geld niet tegelijk dienen. Maar ook in woorden van Paulus in 1Corinthe 6 Maak uzelf niets wijs: mensen die ontucht plegen, afgodendienaars, echtbrekers, schandjongens, knapenschenders, 10 dieven, geldschrapers, 3 4
drinkers, kwaadsprekers, uitbuiters, zij zullen geen van allen deel krijgen aan het koninkrijk van God. 11 Sommigen van u zijn dat geweest; maar u bent schoongewassen, u bent geheiligd, u bent bevrijd van uw schuld in de naam van de Heer Jezus Christus en door de Geest van onze God. 12 Ik mag alles, zegt u. Zeker, maar niet alles leidt tot iets goeds. Ik mag alles. Ja, maar ik laat me van niemand en niets de slaaf maken.... 19 Weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de heilige Geest, die in u woont en die u van God hebt ontvangen? U behoort uzelf niet toe.20 Want u bent gekocht en de prijs is betaald. Gebruik dus uw lichaam om God te verheerlijken voor Paulus is het duidelijk, Jezus is gekomen om ons vrij te maken, dan moeten we niet opnieuw in de valkuil vallen van welke verslaving dan ook. En voor Petrus is het ook duidelijk: Een christen gedraagt zich anders tegenover verdovende middelen dan een heiden. Een christen geeft zich daaraan niet over. Dat is tijdverspilling. 3 Er is al genoeg tijd verspild met doen wat de heidenen graag doen: losbandigheid, zingenot, dronkenschap, zwelgpartijen, drinkgelagen en verwerpelijke afgodische praktijken. 1Petrus 4:3 Er is heel veel waar mensen aan verslaafd kunnen raken in het leven. Maar drugs, alcohol en tabak werken verslavender dan andere dingen. Ze maken daarom onvrij en belemmeren een mens om zich volledig te kunnen ontplooien. De manier om niet verslaafd te raken of om bevrijd te raken is: je richten op Jezus Christus, geloven in Hem en je richten op het Koninkrijk van God, dat wil zeggen je bezig houden met Gods bedoeling met je leven. Mattheus 6:24-34. In Johannes 8:31 zegt Jezus tegen zijn gehoor: Als u mijn woorden vasthoudt, bent u werkelijk volgelingen van mij; u zult de waarheid kennen en de waarheid zal u vrijmaken Zegt de bijbel iets over drugs? Zeker, maar dan niet zo opvallend. In het Nieuwe Testament wordt gesproken over pharmakeia. (Gal. 5:20; Opb. 9:21; 18:23 21:8; 22:15). In onze vertaling wordt pharmakeia vertaald met afgoderij. Maar het betekent ook het gebruik van geestverruimende middelen. Drugs worden afgekeurd en staan in de Bijbel in nauw verband met occultisme. Doordat je in extase raakt, kun je je geest openstellen voor invloeden vanuit de occulte wereld. Genieten mag De bijbel staat negatief tegenover overmatig drankgebruik en het gebruik van drugs. Maar de Bijbel is niet tegen genieten! Zie, wat ik als goed heb opgemerkt, is dit: dat het voortreffelijk is te eten en te drinken en het goede te genieten bij al het zwoegen, waarmee iemand zich aftobt onder de zon gedurende de weinige dagen van zijn leven, die God hem schenkt, want dit is zijn deel. Prediker 5:17 Geen misbruik Genieten is prima! God geeft veel dingen om van te genieten. Het gaat pas mis als je verslaafd wordt aan genot. Dit geldt natuurlijk ook voor eten en drinken. Bij middelen die schadelijk zijn voor je gezondheid, zoals roken en overmatig eten en alcoholgebruik, is het anders. Je moet goed voor je lichaam zorgen. Of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de Heilige Geest? Van de Geest,Die God u heeft gegeven en Die nu in u woont? U bent niet van uzelf! God heeft u tegen de allerhoogste prijs gekocht! Gebruik daarom ieder deel van uw lichaam om God eer te geven. 1Corinthe 6:19. De Bijbel spreekt ook over mensen die genot meer liefhebben dan God Je moet weten dat het in de laatste dagen voor de christenen erg moeilijk zal worden. Want de mensen zullen alleen van zichzelf en van hun geld houden; zij zullen verwaand en protserig zijn; zij zullen God belachelijk maken en hun ouders ongehoorzaam zijn; zij zullen ondankbaar en door-endoor slecht zijn. Zij zullen hatelijk en koppig zijn; roddelen,ruzie maken en een lage moraal hebben. Zij zullen bruut en wreed zijn en met goede mensen spotten. Zij zullen hun vrienden verraden; ze zullen roekeloos en opgeblazen zijn en liever hun driften volgen dan God aanbidden.. 2 Tim. 3: 4 Gezond genieten is tot eer van God. Of gij dus eet of drinkt, of wat ook doet, doet het alles ter ere Gods. 1 Kor. 10: 31 5 6
Genieten mag, genieten kan. Christen-zijn en genieten sluiten elkaar niet uit. Genieten betekent: zelfbeheersing! Jíj moet het genieten beheersen en niet beheerst worden door het middel waar-van je geniet. Jij moet het onder controle hebben. Genotmiddelen die het onmoge-lijk maken om jezelf lichamelijk en geestelijk te beheersen, brengen altijd gevaren met zich mee. Dit geldt dus voor alle drugs, of het nu om heroïne, cocaïne, hasjiesj, of XTC (ecstasy) gaat. Want door te blowen heb je geen beheersing meer over jezelf. Je stopt jezelf te zijn. Je verandert. Een blower is steeds moeilijker aanspreekbaar op wat hij doet en zegt. Blowen is uiteindelijk niet te beheersen. Ik mag alles, maar niet alles is zin- vol. Hoewel ik alles mag; mag niets mij overheersen. 1Corinthe 6:12 Uit: Blowen, folder van de stichting Chris over druggebruik. Suggesties voor doelstellingen Jongeren zien in dat verdovende middelen verslavend zijn. Jongeren praten over de aantrekkingskracht van verslavende middelen. Jongeren worden tot nadenken gezet over de gevolgen van verdovende middelen. Jongeren ontdekken dat zij een stukje van hun vrijheid verliezen als zij verdovende middelen gaan gebruiken. Jongeren ontdekken dat God hen vrij wil en kan maken. Jongeren begrijpen het verschil tussen het leven dat God wil geven en een leven van ongecontroleerd gebruik van verdovende middelen. Jongeren begrijpen dat verdovende middelen geen oplossing voor problemen is. Jongeren praten over de verleiding van verdovende middelen. Jongeren ontdekken het verschil tussen vrij zijn zodat jij jezelf echt kunt ontplooien en tussen gewoon doen wat je lekker vindt Jongeren zien in dat je lichaam een gechenk van God is wat je niet naar believen kunt ge/misbruiken Suggesties voor de opzet van de avond Ideeën voor de inleiding/illustratie 1. Hang van te voren uitvergrote tekeningen op in de ruimte en Statistieken of informatie over verdovende middelen. Ook posters met adressen. Zorg dat er folders liggen. [Bij de stichting Chris kan voor fl 2,50 de folderblowen besteld worden.] 2. Drugs-kennistest. wie weet het meeste van drugs? Streep het onjuiste antwoord door: [De antwoorden staan hier bijgevoegd, die moeten natuurlijk niet mee gekopieerd worden.] 1. Drugs zijn middelen die je gevoel, je stemming en je denken veranderen. Waar 2. Van hasj roken word je meestal ont-spannen. Niet waar 3. Blowen is niet verslavend. Niet waar 4. Je kunt niet zonder risico s softdrugs gebruiken. 7 8
5. Wanneer ik alleen in de weekenden blow, kan het geen kwaad. 6. Verslaving is het gevolg van een verkeerde keuze. 7. Softdrugs hebben invloed op je schoolprestaties. 8. Blowen is altijd te beheersen. 9. In de Bijbel wordt gebruik van drugs afgekeurd. 9 Waar Niet waar Waar Waar Niet waar Waar 3. Waarom zou je blowen? Kruis redenen aan waarom jongeren volgens jou aan drugs beginnen. Wat vinden jullie van die redenen? Eventueel kun je vragen aan ieder om een oordeel over die reden te geven door een cijfer: 1 = goed; 2 = weet ik niet; 3= slecht. Inventariseer die beoordelingen. Stoer doen Meedoen Erbij willen horen Geen nee durven zeggen Verveling Je lekker voelen Nieuwgierigheid Uitproberen Spannend Groepsdruk Iedereen doet het Anders: 4. Stellingenspel over drugs. Ieder geeft mening over een stelling op papiertje. Alles op stapel en ieder raad vervolgens van wie die mening is. a. Wie kiest voor verdovende middelen wil eigenlijk niet leven. b. Wie zich vol giet als hij/zij uitgaat, die geniet niet echt. c. 5. Vergelijk landelijk onderzoek naar gebruik van alcohol en drugs met de groep. Hang platen op met gegevens over druggebruik. Je kunt het onderzoek anoniem maken door vragenformuliertjes te gebruiken. Stel voor allerlei middelen twee vragen: a. Heb je wel eens gebruikt? b. Heb je in de afgelopen vier weken nog gebruikt? 6. Verschillende soorten verdovende middelen. Laat jongeren ieder een ranglijst maken van verslavende middelen van zeer gevaarlijk tot ongevaarlijk. Denk aan: koffie, sigaretten, alcohol, XTC, Hasj, Heroine etc. [Zie lijst achterin] Discussieer over de antwoorden of leg daar de gegevens naast uit de bijlage. 7. Verschillende manieren van gebruiken. Welke manier van gebruik van... [noem een verdovend middel] kan volgens jou wel door de beugel? Alleen bij speciale gelegenheden [feesten of zo] Op vakantie lekker uit de band springen Als je uitgaat om eens flink uit je dak te gaan Als je uitgaat zonder dronken of... te worden Alleen in de weekenden met mate Dagelijks met mate Dagelijks naar behoefte Als je je onprettig voelt en een oppepper nodig hebt. Nooit 8. Meedoen of Nee zeggen? a. je hebt op school een tussenuur. Samen met een vriend ga je de stad in. Hij neemt je mee naar een koffieshop, waar hij een jointje gaat roken. Neem jij ook een jointje? b. Vanavond is er een schoolfeest. Voorafgaand aan het feest heb je met drie vrienden afgesproken op jullie vaste stek achter de fiets stalling. Eén van die vrienden heeft een fles likeur meegebracht. Op het feest mag geen alcohol worden geschonken. Om in de goede stemming te komen, stelt hij voor om, voor het feest begint, samen de fles leeg te drinken. De twee anderen vinden dat onmiddellijk een prima idee. Drink jij ook mee? c. Een vriend van je is jarig. Hij geeft thuis een groot feest. Na het feest zul je met een vriendengroepje bij hem blijven slapen. Als het feest in volle gang is, blijkt dat vrijwel iedereen xtc-pillen slikt. Een jongen die weigert, wordt uitgemaakt voor een watje en een spelbreker. Dan biedt iemand jou een pilletje aan. Neem je het pilletje? 9. Casus: Geacht bestuur, Wij vinden het raar dat we niet mogen blowen in de soos. Wij lusten allebei geen alcohol en als wij uitgaan roken we dan ook meestal een jointje. Toen we dat op 'Interjel' wilden doen, werd ons vriendelijk maar beslist verzocht om dat buiten te doen. Wij vinden dat jullie als bestuur een hypocriet beleid voeren. Er mag in 'Interjel' wel alcohol gedronken worden, maar er mag niet worden geblowd. En dat terwijl af en toe blowen van een jointje niet 10
gevaarlijker is dan het gebruik van alcohol. Wij vinden dat het bestuur ten aanzien van het gebruik van dit soort genotmiddelen een consequent beleid moet voeren. Dus: of het gebruik van softdrugs en alcohol toestaan of het gebruik van beide middelen verbieden. In de hoop dat u deze zaak in het bestuur wilt bespreken en ons op de hoogte wilt stellen van uw besluit.' laat dit even op je inwerken zou ik zeggen... en als er iemand is die hier op wil reageren? Welk besluit nemen jullie? 10. Casus: Hoi! Mijn naam is Pieter en ik wil jullie een probleem voorleggen. Mijn vraag is wat jullie in mijn plaats zouden doen. Brenda, Swen, Anouk en ik zijn vrienden. 's Avonds komen we vaak bij elkaar op een pleintje in het dorp. We kletsen dan even en hangen gewoon een beetje rond. In het weekend gaan we soms stappen. Het probleem waarover ik jullie advies wil vragen, heeft te maken met Anouk. Zij is niet verslaafd of zo, maar ze rookt nogal eens wiet. Nu moet ze dat natuurlijk zelf weten, maar ze doet het ook als wij erbij zijn. Ik vind dat niet echt leuk want het stinkt als de hel. Terwijl de meeste mensen van wiet juist rustiger worden, is dat bij Anouk niet het geval. Als ze stoned is, wordt ze lastig en gaat heel vervelend doen tegen iedereen die bij haar in de buurt is. De laatste tijd als we elkaar tegenkomen op het pleintje, is het niet meer zo leuk als zij erbij is. Van een vriend van Anouk hoorde ik dat het niet zo jofel met haar gaat. Het botert thuis niet erg met haar ouders en op school gaat het ook al niet zo best. Wat zouden jullie doen, als jullie in m ijn schoenen stonden? Gespreksideeën (vragen) 1. Wie heeft er wel een drugs gebruikt? 2. Hoe was dat? 3. Hoe kwam je ertoe om dat te doen? 4. Wat vinden jullie van drugs? 5. Hoe denk je dat er in de Bijbel over drugs gesproken wordt? 6. Zou Jezus wijn gedronken hebben? 7. Wanneer vind je dat jij te veel drinkt? 8. In hoeverre ben je medeverantwoordelijk voor het gebruik van vrienden of vriendinnen? 9. Wanneer zou jij tegen je vriend of vriendin zeggen dat hij/zij te veel drinkt en moet stoppen? 10. Welke gevaren zie jij aan gebruik van... [Verschillende soorten verdovende middelen] 11. Waarom vind jij het verleidelijk om... [vul een middel in] te gebruiken? 12. Maakt het uit hoe je bepaalde middelen gebruikt? Waarom? 13. Welke normen zou je als christen moeten hanteren voor het gebruik van verdovende middelen? 14. Hoe zou je tot eer van God met deze dingen om kunnen gaan? Te gebruiken bijbelgedeelten Zie allereerst de bijbelgedeelten die in de inleiding aangehaald worden. Johannes 2:1-11 Het verhaal van de bruiloft te Kana. Er wordt flink wat gedronken op zo n bruiloftsfeest. En Jezus werkt er aan mee door nog eens extra van drank te voorzien als er tekort dreigt te zijn. Drank kan blijkbaar ergens goed voor zijn. Genieten wordt positief gewaardeerd in drank kan daarbij blijkbaar een legitieme rol vervullen. Lucas 21: 33 Hemel en aarde zullen verdwijnen, maar mijn woorden blijven. 34 Let op jezelf: zorg dat je niet afstompt door de roes van drank en door dagelijkse zorgen. Dat die dag niet over je heen valt Verdovende middelen kunnen blijkbaar tot gevolg hebben dat je de dingen niet meer duidelijk ziet. Daardoor ontgaat je ook wat God doet. Genesis 9:18-27. Vertelt hoe Noach na de zondvloed als eerste een wijngaard aanlegde. Direct wordt verteld hoe verkeerd gebruik van de wijn schadelijke 11 12
gevolgen heeft. Noach weet niet meer wat hij doet en hij doet dingen waarvoor hij zich later moet schamen. Bijlage Groepsdruk. Gevangen 13 14
Wat het doet. Gevolgen Gevangen 15 16
Gevaren van gebruik van hasj en wiet - Geestelijke verslaving. - Verhoogde kans longkanker, het is dus niet gezonder dan roken. - Gewone dingen (school, hobby s)zijn niet m eer belangrijk. - Je wilt jezelf steeds 'relaxed 'voelen, zonder blow is het leven saai. - Je gedrag verandert. - Je kunt niet meer genieten zonder eerst geblowd te hebben. - Geheugen- en concentratie verlies. - Je haalt werkelijkheid en waan door elkaar. - Jongens: minde r en misvormde zaadcellen. - Meisjes: verstoorde vruchtbaarheid en menstruatiecyclus. - Schade aan de luchtwegen. - Je wordt depressief, lusteloos en onbereikbaar. - Blowen is slecht voor je hersenen: je wordt dus gewoon dommer van blowen. Beknopte informatie per middel Kenmerkend voor genotmiddelen is dat ze verslavend zijn. In dit verband wordt de term afhankelijk gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid. Lichamelijk afhankelijk zijn van een genotmiddel betekent datje lichaam niet meer zonder het genotmiddel kan. Je wordt ziek als je stopt met het middel. Dit noemt men onthoudingsverschijnselen of ontwenningsverschijnselen. Vaak moet van het genotmiddel steeds meer worden gebruikt om hetzelfde effect te bereiken. Dit wordt tolerantie genoemd. en lichamelijke afhankelijkheid zijn eigenschappen die veroorzaakt worden door het middel. Geestelijk afhankelijk zijn betekent dat je denkt dat je niet zonder dat genotmiddel kan. Het leven zonder het genotmiddel is dan moeilijk voor te stellen. Het ontstaan van geestelijke afhankelijkheid heeft met de gebruiker te maken en zijn of haar persoonlijke situatie. Het risico om geestelijk verslaafd te raken is bij alle genotmiddelen aanwezig. De praktijk wijst echter uit dat het ene genotmiddel minder tot geestelijke afhankelijkheid leidt dan het andere. De oorzaak hiervan is niet bekend. Tabak Alcohol Cafeïne Lichamelijk matig tot groot, geestelijk kan deze zeer groot zijn. Ja. Opwekkend, trillende handen, snelle hartslag, hoesten, koude vingers en tenen, irritaties aan ogen en neus. Slechte conditie, hart- en vaatziekten, bronchitis, longen keelkanker. Bij 'sociaal gebruik' kan sprake zijn van matige geestelijke afhankelijkheid. Bij intensief gebruik kunnen Lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid zeer groot zijn. Ja. Verdovend (bij enkele glazen ervaart de gebruiker hierdoor juist een ontremmend effect), aantasting oordeels en reactievermogen, sentimentaliteit, agressie, zelfoverschatting, onverschilligheid (verschilt per persoon), aantasting motoriek (niet recht kunnen lopen), en spraak (lallen). Ernstige schade aan lever, hersenen, hart en maag bij overmatig gebruik. Gevaar bij combinatie met andere middelen (met name slaapmiddelen en opiaten) Lichamelijk gering, geestelijk in het algemeen niet problematisch. Ja. Concentratie neemt toe, vermoeidheid wordt onderdrukt. Bij grote hoeveelheden: slapeloosheid, rusteloosheid. Bij grote hoeveelheden risico's voor hart en bloedvaten. In het volgende overzicht worden behandeld: afhankelijkheid, tolerantie, effecten op de korte termijn en gevolgen op de lange termijn bij langdurig gebruik. Het overzicht is beknopt. Dat gaat soms ten koste van de nuance. 17 Hasj en weed (cannabis) Lichamelijk niet, geestelijk in het algemeen gering maar kan groot zijn (bij intensief gebruik). Nee. 18
XTC (ecstacy) Tenslotte: Cocaïne Ontspannend, versterkt gevoelens, vermindering concentratie- en reactievermogen, verandering zintuiglijke waarneming. Bij hoge dosering angst, paniek en soms bewustzijnsverlies. Schade aan ademhalingsorganen, longkanker (bij roken). Bij combinatie met alcohol worden effecten van alcohol versterkt. Kans op te hoge dosering bij eten ('spacecake'). Lichamelijk niet, geestelijke afhankelijkheid komt voor. Deels (voor bewustzijnsverandend effect). Oppeppend/bewustzijnsveranderend: sociale omgeving wordt enigszins anders waargenomen; versterking van gevoelens van intimiteit met anderen. Nog niet vastgesteld. Gevaarlijk bij hart- en vaatziekten, suikerziekte en epilepsie. Veel 'XTC-pillen' bevatten in werkelijkheid iets anders. Bij het gebruik van meer pillen en hoge doseringen overheerst het 'speed'-effect. Bij gebruik op grootschalige dansfeesten bestaat het risico van oververhitting en uitdroging, Een goede ventilatie en voldoende drinken kunnen dit voorkomen. De effecten van combinaties met andere middelen zijn onvoorspelbaar. er is nog veel onbekend. Het is niet uit te sluiten dat bij langdurig en intensief gebruik blijvende schade aan het zenuwstelsel optreedt (Bron: Farmaceutisch Weekblad, Jg.132 nr 14, 1997). Lichamelijk niet, geestelijk kan deze zeer groot zijn. Nee. Stimulerend, vermoeidheid en honger onderdrukkend. Gewichtsverlies, slapeloosheid, angsten, waanvoorstellingen, geprikkeldheid, achterdocht, agressiviteit. Uitputting van het lichaam. Depressie na stoppen intensief gebruik. Rookbare vorm heet 'crack', 'base- 19 Heroïne coke' of 'gekookte coke': wat betreft gevolgen en afhankelijkheid een 'zeer riskante' variant. Treedt in het algemeen zeer snel op en is dan groot, zowel lichamelijk als geestelijk. Ja. Vermindering pijn en angstgevoelens, kortdurende euforie, emotionele vervlakking, verstopping, werkingsduur verschilt per soort opiaat. Onverschilligheid. Risico van ondervoeding en verwaarlozing, waardoor grotere kans op infecties e.d. Speed (amfetaminen, pep) Lichamelijk niet/nauwelijks, geestelijke afhankelijkheid kan snel optreden en groot zijn. Ja. Concentratie neemt toe, vermoeidheid en slaap worden onderdrukt, eetlust verdwijnt, zelfoverschatting. Rusteloosheid, geprikkeldheid, gewichtsverlies, angsten, achter-docht, waanvoorstellingen, agressiviteit. Uitputting van het lichaam. Gevaarlijk voor mensen met hart- en vaatziekten. Tripmidddelen (LSD, Drugs Informatielijn paddestoelen (psilocybina), mescaline) Lichamelijk niet, geestelijk zelden. Nee. Versterking van bestaande gevoelens, visuele hallucinaties, vervorming en soms complete verandering van de beleving van tijd en ruimte. Geestelijke complicaties bij personen die daarvoor gevoelig zijn (angsten, psychosen). Gevaar door onjuiste beoordeling van omgeving. Door te sterke trip kan paniek ontstaan: 'flippen'. 20
Hebt u vragen over drugs en druggebruik, bel dan de Drugs Informatielijn 0900-1995 voor gratis folders over verschillende drugs of voor een persoonlijk gesprek en een gericht antwoord. Daarnaast zijn er regionale en landelijke instellingen die u verder kunnen helpen met folders, brochures, hulp en advies. Regionale adressen Instelling voor de verslavingszorg, ook wel Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs (CAD) genoemd. Het adres en telefoonnummer kunt u vinden in het telefoonboek van de meeste grotere steden onder de V van verslavingszorg. Gemeentelijke of Gewestelijke Gezondheidsdienst (GGD). Het adres en telefoonnummer kunt u vinden in het telefoonboek. Stichting Chris Postbus 941, 3300 AX Dordrecht (078) 631 23 00 24 uur per dag bereikbaar E-mail: help@chris.nl http://www.chris.nl Landelijke adressen Voorlichtingsbureau Drugs onderdeel van het Trimbos-instituut Postbus 725, 3500 AS Utrecht Telefoon 030-297 11 00 Fax 030-297 11 11 Stichting Volksgezondheid en Roken (STIVORO) Postbus 84370 2508 AJ Den Haag Telefoon 070-352 25 54 Fax 070-354 48 29 Project Alcohol Voorlichting en Preventie (AVP) Postbus 500 3440 AM Woerden Telefoon 0348-43 76 50 Fax 0348-43 76 66 Stichting De Hoop Evangelische verslavingszorg en hulpverlening Spuiweg 77, 3311 GT Dordrecht (078) 614 24 44 24 uur per dag bereikbaar E-mail: info@dehoop.org http://www.dehoop.org 21 22