REIZEN EN TUBERCULOSE Op reis naar Oost-Europa Afrika Azië Midden-Amerika Zuid-Amerika In deze folder staan enkele maatregelen die u kunt nemen om uzelf te beschermen LANGER DAN 3 MAANDEN VEEL CONTACT MET PLAATSE-LIJKE BEVOLKING Wanneer hebt u veel contact met de plaatselijke bevolking? Indien u vaak met het plaatselijke openbaar vervoer gaat reizen. Indien u gaat werken met de plaatselijke bevolking (stage, projecten of wanneer u in verband met werk uitgezonden wordt). Indien u verblijft bij de plaatselijke bevolking. tegen (de gevolgen van) tuberculose. Tuberculose is een belangrijke doodsoorzaak in de wereld. Jaarlijks krijgen 8,9 miljoen mensen deze ziekte en overlijden ruim anderhalf miljoen mensen hieraan. hebt u nodig: Tuberculinehuidtest of BCG-vaccinatie 1 070601.12 KNCV reizen.indd 1-2 02-10-2007 15:05:46
WAT IS TUBERCULOSE? Tuberculose is een infectieziekte die in de hiervoor genoemde gebieden nog veel voorkomt. De ziektekiem die tuberculose veroorzaakt, is de tuberkelbacterie. Deze bacterie kan ontstekingen veroorzaken in de longen en in andere delen van het lichaam. Tuberculose kan een ernstig verloop hebben. Het is dan ook belangrijk om een infectie met tuberculose op tijd te ontdekken en te behandelen. De ziekte is met een medicijnkuur goed te genezen. Het is hierbij belangrijk dat de medicijnen gedurende de gehele voorgeschreven periode volgens voorschrift worden ingenomen. Gebeurt dit niet, dan kunnen de bacteriën ongevoelig (resistent) worden voor een of meer van deze medicijnen. In een aantal landen komen resistente vormen van tuberculose voor. HOE KRIJGT IEMAND TUBERCULOSE? U kunt alleen geïnfecteerd worden door het inademen van bacteriën van iemand met een besmettelijke longtuberculose, die hoest, spuugt, hard schreeuwt of zingt. Alleen mensen met een besmettelijke longtuberculose kunnen andere mensen infecteren. Iemand met tuberculose in de longen moet vaak hoesten en niezen. Daardoor kunnen bacteriën naar buiten komen. Deze bacteriën kunnen in kleine donkere ruimtes een tijd in leven blijven. Ze zweven in de lucht als er weinig ventilatie is. Door de bacteriën in te ademen, kan iemand geïnfecteerd worden. Niet iedereen die de bacterie inademt krijgt een ontsteking en wordt ziek. De tuberkelbacterie kan soms heel lang in het lichaam blijven zonder klachten te veroorzaken. Het lichaam maakt namelijk afweerstoffen die meestal voldoende zijn om een ontsteking te voorkomen of te genezen. Iemand met een normale weerstand heeft na infectie een kans van 10% op het ontwikkelen van de ziekte tuberculose. Mensen die de bacterie bij zich dragen maar geen tuberculose hebben, zijn nooit besmettelijk voor anderen. 2 3 070601.12 KNCV reizen.indd 3-4 02-10-2007 15:05:46
HOE KUNT U DE KANS OP BESMETTING VERKLEINEN? Besmetting vindt via het hoesten plaats. Daarom is het belangrijk om alert te zijn op hevige hoesters en zoveel mogelijk uit hun buurt te blijven. Ook is de kans op besmetting kleiner als u slecht geventileerde en donkere, kleine ruimtes met veel mensen vermijdt. Kleine donkere en slecht geventileerde ruimten - kleine behuizing, hutten, sloppenwijken - bevorderen de kans op besmetting. Houd hier rekening mee. De meest voorkomende klachten bij tuberculose zijn: hoesten moeheid koorts/nachtzweten gebrek aan eetlust Indien u langer dan 3 weken hoestklachten hebt, wordt u geadviseerd een arts te raadplegen. WELKE MAATREGELEN ZIJN ER? De belangrijkste maatregelen die u kunt nemen als u op reis gaat naar een gebied waar tuberculose voorkomt: u kunt een tuberculinehuidtest laten uitvoeren vóór en ná de reis u kunt een BCG-vaccinatie krijgen vóór de reis Welke maatregel u moet nemen hangt onder andere af van uw leeftijd, de mate van contact met de plaatselijke bevolking, de duur van uw reis en de aanwezigheid van voorzieningen voor gezondheidszorg. Indien in een land veel ernstige vormen van resistentie voorkomen, zult u wat eerder het advies voor een BCGvaccinatie krijgen. Bent u eerder gevaccineerd tegen tuberculose of hebt u eerder een tbc-infectie gehad, dan hoeft u geen specifieke voorzorgsmaatregelen te nemen. Wel dient u tot 2 jaar na uw reis alert te blijven op hoestklachten. Eventueel kunt u 3 maanden na terugkeer in overleg met uw arts een longfoto laten maken. 5 070601.12 KNCV reizen.indd 5-6 02-10-2007 15:05:46
DE TUBERCULINEHUIDTEST (MANTOUXTEST) De tuberculinehuidtest wordt uitgevoerd bij personen die niet eerder een positieve test hadden of met BCG waren gevaccineerd. De test kan aantonen of u geïnfecteerd bent met de tuberkelbacterie. De test kan niet aantonen of u de ziekte tuberculose hebt. Bij deze huidtest wordt in de huid van de linkeronderarm een kleine hoeveelheid vloeistof geïnjecteerd. Als uw lichaam afweerstoffen tegen de tuberkelbacterie heeft gemaakt, reageren deze stoffen in de huid met de geïnjecteerde vloeistof. Na 3 tot 5 dagen dient u terug te komen bij de GGD, zodat de test kan worden beoordeeld. Als uit de test blijkt dat u geïnfecteerd bent, dan kunt u geadviseerd worden een medicijnkuur te volgen om te voorkomen dat u tuberculose krijgt. Een tuberculinehuidtest 1 week voor en in verband met incubatietijd 8 weken na de reis wordt geadviseerd aan: personen die langer dan 3 maanden op reis gaan naar een gebied waar tuberculose voorkomt en die weinig contact zullen hebben met de plaatselijke bevolking; personen die korter dan 3 maanden op reis gaan naar een gebied waar tuberculose voorkomt en die intensief/veel contact zullen hebben met de plaatselijke bevolking; personen die geen BCG-vaccinatie willen. BCG-VACCINATIE De BCG-vaccinatie biedt geen volledige bescherming tegen het krijgen van tuberculose. De vaccinatie beschermt wel tegen de eerste (mogelijk ernstige) gevolgen van deze ziekte, zoals hersenvliesontsteking. Een ontsteking in de hersenvliezen kan tot ernstige verlammingen of in een enkel geval tot de dood leiden. Een BCG-vaccinatie (minstens zes tot acht weken voor vertrek) wordt overwogen bij volwassenen en kinderen die langer dan drie maanden op reis gaan naar een risicogebied en die regelmatig of langdurig contact zullen hebben met de plaatselijke bevolking. Bij de BCG-vaccinatie worden verzwakte tuberkelbacteriën in de huid van de linker bovenarm geïnjecteerd. Binnen zes tot acht weken na de vaccinatie is de afweer opgebouwd. Het is daarom raadzaam de vaccinatie ten minste acht weken voor vertrek uit te laten voeren. Aan de vaccinatie gaat een tuberculinehuidtest vooraf. zetten van een tuberculinehuidtest Hebt u een verminderde weerstand als gevolg van bijvoorbeeld ziekte of gebruik van bepaalde medicijnen, dan is het belangrijk dat u dit vertelt aan degene die de test bij u doet. Een verminderde weerstand kan namelijk invloed hebben op de uitslag van de test. 6 070601.12 KNCV reizen.indd 7-8 02-10-2007 15:05:47
SAMENVATTING Op de plaats van de vaccinatie kan na vier tot zes weken een zweertje ontstaan. Het kan maanden duren voordat het zweertje weg is. Er kan wat vocht of pus uit het zweertje komen. Zonodig kunt u het zweertje met een droog gaasje afdekken. U kunt zich gerust wassen onder de douche of in bad. Als het zweertje geneest, ontstaat er een klein litteken. Soms blijft het zweertje langer open of ontstaat er een klierzwelling in de oksel. In dat geval kunt u het beste contact opnemen met een arts. De BCG-vaccinatie kan al op zeer jonge leeftijd gegeven worden. Er bestaat geen bezwaar deze vaccinatie te combineren met andere vaccinaties. Ook als u zwanger bent, heeft de BCG-vaccinatie geen gevolgen voor u en uw baby. Een nadeel van de vaccinatie is dat u geen tuberculinehuidtest meer kunt laten doen die aantoont of u onlangs geïnfecteerd bent. Na een BCG-vaccinatie kan alleen met behulp van een röntgenfoto aangetoond worden of u tuberculose hebt. Tuberculose is een infectieziekte die in veel landen voorkomt. Reizigers kunnen zich beschermen door een aantal maatregelen te nemen die kunnen verschillen afhankelijk van de reisduur, de mate van contact met de lokale bevolking, de aanwezigheid van voorzieningen voor gezondheidszorg en de mate waarin zeer resistente tuberculose voorkomt. De tuberculinehuidtest is een test die aantoont of iemand geïnfecteerd is met de tuberkelbacterie. Deze test wordt geadviseerd aan een grote groep reizigers welke in een gebied zijn geweest waar veel tuberculose voorkomt. De BCG-vaccinatie wordt overwogen bij volwassenen en kinderen die langer dan 3 maanden op reis gaan en die regelmatig of langdurig contact zullen hebben met de plaatselijke bevolking. De BCG-vaccinatie geeft geen 100%-bescherming tegen het ontstaan van tuberculose. De vaccinatie beschermt wel tegen een aantal ernstige gevolgen van tuberculose. 8 070601.12 KNCV reizen.indd 9-10 02-10-2007 15:05:47
REIZEN EN TUBERCULOSE F 0 0 / r e i s.10 / 0 7/10. 0 0 0 Reizen naar Oost-Europa, Afrika, Azië, Midden- of Zuid-Amerika 070601.12 KNCV reizen.indd 11-12 www.tuberculose.nl GIRO 130 Den Haag 02-10-2007 15:05:47