Protocol brutaal en agressief gedrag van leerlingen op het Ravelijn We gaan er op het Ravelijn vanuit dat alle kinderen zich in een veilige en prettige omgeving kunnen bevinden, waarbij elk kind de gelegenheid krijgt om zichzelf te zijn. In een veilige omgeving kunnen kinderen tot spelen, leren en tot werken komen. Dit vraagt commitment van alle kinderen en ouders aan de schoolafspraken en de omgangsvormen zoals die gewenst zijn op een basisschool. We gaan uit van een constructieve samenwerking met ouders. De ene agressie is de andere niet In hedendaags agressieonderzoek is het gebruikelijk om onderscheid te maken tussen twee typen agressieve gedragingen: reactieve en proactieve agressie. Reactieve agressie wordt gezien als een uiting van onmacht: agressie in reactie op een waargenomen bedreiging of provocatie die gepaard gaat met woede of controleverlies. Het is impulsief en defensief gedrag. Kinderen met reactief agressief gedrag komen dus op onverwachte momenten in allerlei, heftige conflictsituaties terecht. Proactieve agressie daarentegen wordt geassocieerd met macht. Het gaat niet gepaard met woede en controleverlies, maar is gericht op het zich toe-eigenen van bezittingen en het domineren, pesten of intimideren van anderen. Deze vorm van agressie is meer berekenend van aard. Conflicten van kinderen met proactieve agressie zijn daardoor niet altijd direct zichtbaar en op te lossen. Vaak komen leraren er pas laat achter dat er zich iets heeft afgespeeld. Uitgangspunten bij stappenplan bij brutaal en agressief gedrag van leerlingen: De medewerkers dragen verantwoordelijkheid voor de leerling als hij/zij aanwezig is op school. De ouders/ verzorgers dragen de eindverantwoordelijkheid over de leerling. Op brutaal of agressief gedrag wordt altijd gereageerd door leerkrachten, ook bij kinderen die niet in de eigen groep zitten. De eigen leerkracht wordt op de hoogte gesteld door de leerkracht die het gedrag heeft waargenomen, binnen of buiten school. Escalatie van gedrag kan voorkomen worden door duidelijke afspraken met kinderen te maken en kinderen hieraan te houden, negatief gedrag zo mogelijk te negeren en veel complimenten te geven op gewenst gedrag. Afhankelijk van agressieniveau van het gedrag, worden de volgende interventies gepleegd: niveau 1: Brutaal of agressief gedrag Als een leerling reageert met agressie of brutaal gedrag, wordt hier door de leerkracht onmiddellijk een einde aan gemaakt. Zijn gedrag wordt stellig afgekeurd. De agressieve of brutale leerling moet weten dat zijn/ haar gedrag niet geaccepteerd wordt. Er wordt aangegeven wat de leerling wel verwacht wordt te doen. Dit alternatief wordt positief geformuleerd. Mocht de agressie tegen een ander kind zijn gericht, dan is het belangrijk dat het slachtoffer zijn verhaal kan doen en dat er door de leerkracht stilgestaan wordt bij zijn gevoelens. Besproken in team d.d. 9 november 2017 pagina 1
Mogelijke interventies op dit niveau: * Eén of meerdere pauzes binnen blijven. * Een schriftelijke opdracht zoals een stelopdracht over de toedracht en zijn of haar rol in het probleem niveau 2: Herhaling agressief gedrag (incidenteel) De leerkracht voert een verhelderinggesprek en probeert samen met de leerling zijn/haar gedrag te reguleren en (nieuwe) afspraken te maken over het gewenste gedrag. Ouders worden op de hoogte gebracht van het voorval. Zo mogelijk wordt met ouders en kind besproken welke maatregelen genomen worden als het gedrag zich herhaalt. Mocht dit gesprek met ouders niet mogelijk zijn, dan worden eventuele vervolgacties met het kind besproken. Dit laatste wordt vervolgens met ouders besproken (telefonisch of per mail (de leerkracht zal altijd een reactie terug vragen). In Parnassys in het document incidenten wordt door de leerkracht genoteerd wat het voorval was, wie daarbij betrokken waren en welke acties zijn ondernomen, wanneer en door wie. niveau 3: Herhaaldelijk agressief gedrag (structureel) Wanneer een kind herhaaldelijk fysiek of verbaal agressief is en/of spullen kapot maakt of met spullen gooit, wordt het kind tijdelijk uit de situatie gehaald om tot rust te komen. Dit moet onder toezicht van een volwassene gebeuren. Tijdelijke plaatsing in een andere groep Tijdelijke plaatsing in teamkamer of directiekamer Als er geen toezicht mogelijk is, worden ouders gebeld met het verzoek het kind op te halen Als het kind ook buiten de klas niet tot rust komt worden ouders gebeld en moet het kind opgehaald worden. Ouders zijn van te voren ingelicht door de leerkracht over de te nemen maatregelen wanneer agressief gedrag zich vaker voor zou doen (zie niveau 2). Na een incident worden ouders persoonlijk door de leerkracht ingelicht over het gedrag van het kind en de genomen maatregelen. Er worden afspraken gemaakt over de gewenste gedragsveranderingen met kind, ouders, leerkracht(en) en IB. Deze worden eventueel voor het kind gevisualiseerd. Het gewenste gedrag wordt genoteerd in Parnassys en in een contract vastgelegd. De naleving van deze afspraken komen aan het einde van iedere dag of na verloop van tijd iedere week (voor een bepaalde periode) in een kort gesprek met ouders en kind aan de orde. Het kind kan besproken worden in de teambespreking en vervolgens mogelijk ingebracht worden in het ondersteuningsteam van school (leerkracht, ouders, extern deskundige, IB, directeur). niveau 4: handelingsverlegenheid leerkrachten Inschakelen van (externe) hulp Wanneer de aanpak niet het gewenste resultaat oplevert dan is de inschakeling van (pre-)ambulante begeleiding of schoolmaatschappelijk werk, ondersteuningsteam school of samenwerkingsverband (interventieteam) schoolarts gewenst. Om een einde aan het probleem te maken, wordt de nadrukkelijke medewerking van de ouders gevraagd. Belangrijke vragen daarbij zijn: Wat kan u als ouder doen om het kind te motiveren zich te gedragen in de groep? Kan de school u daarbij helpen? Wat verwacht u van de school? Er worden Besproken in team d.d. 9 november 2017 pagina 2
tijdens het gesprek concrete afspraken gemaakt en ouders wordt geschetst welke mogelijke acties er kunnen volgen als het gedrag van het kind niet verandert. Er wordt afgesproken op welke manier er contact wordt gehouden over hoe het gedrag van het kind zich ontwikkelt. De directeur legt de afspraken vast in Parnassys en in een contract met ouders en kind. Inschakelen van hulp Samenwerkingsverband: (pre-)ambulante begeleiding of schoolmaatschappelijk werk Schoolarts / jeugdverpleegkundige Interventieteam: crisisteam samenwerkingsverband Eventueel begeleidende psycholoog of andere extern betrokkenen van het kind Goed voor elkaar team niveau 5: Ernstig incident of escalatie van gedrag Extreem geweld: verbaal of fysiek (naar mensen en/of materialen) / Extreme ordeverstoring De leerkracht beoordeelt de heftigheid van het incident. Wordt het incident op niveau 5 ingeschat, dan wordt de directie ingeschakeld. Ouders worden direct gebeld door de directie en vervolgens gaat het kind zo snel mogelijk naar huis. Er volgt indien mogelijk nog diezelfde dag, na schooltijd, een gesprek met de leerkracht, directie, ouders én het kind. Het kind kan pas weer naar school gaan als dit gesprek heeft plaatsgevonden. De directeur legt de afspraken vast in Parnassys en in een contract met ouders en kind. Mogelijke maatregelen na een incident met extreem geweld/ordeverstoring Tijdelijke overplaatsing Bij aanhoudend agressief gedrag kan er voor gekozen worden om een leerling voor een langere periode in een andere groep te plaatsen, binnen de school. Ook het (tijdelijk) plaatsen op een andere school binnen de stichting behoort tot de mogelijkheden. Dit wordt door de directeur overlegd met de ouders. De directeur-bestuurder van Proles wordt geïnformeerd. Time-out of schorsing In gevallen waarbij de veiligheid van de leerling of anderen in gevaar is, wanneer er sprake is van grensoverschrijdend gedrag of wanneer er sprake is van herhaaldelijk agressiegedrag, kan de school er voor kiezen om over te gaan tot het geven van een time-out. Dit zal in eerste instantie voor één dag gelden en is bedoeld om het kind tot rust te brengen. Bij structurele overschrijding van de grenzen kan in overleg met het bovenschools management van Proles, de inspectie en de leerplicht ervoor gekozen worden om een leerling te schorsen. Zie het protocol schorsing en verwijdering van Stichting Proles. Ook wordt zo nodig de politie ingeschakeld. Belangrijk hierbij is dat alle genomen acties genoteerd staan. Als de ouders/ verzorgers het niet eens zijn met de genomen maatregelen kan er door hen een klacht ingediend worden bij de vertrouwenspersoon van het samenwerkingsverband Chiene Hulst, 06 45434266 (chienehulst@externevertrouwenspersonen.nl) of bij de bestuursmanager dhr. P.J. Buhler 026-4432474. Besproken in team d.d. 9 november 2017 pagina 3
Betrokkenen: Agressief gedrag niveau 1: leerkracht en kind Bij herhaling agressief gedrag (incidenteel) niveau 2: leerkracht, kind en ouders Herhaaldelijk (structureel) agressief/brutaal gedrag niveau 3: leerkracht, kind, IB en ouders Ondersteuningsteam school Handelingsverlegenheid leerkrachten niveau 4: leerkracht, kind, ouders, directeur, samenwerkingsverband of andere externen Ernstig incident of escalatie van gedrag Korte inhoud stap Stellig afkeuren van het gedrag en alternatief formuleren, Slachtoffer zijn verhaal laten doen. Heeft gesprek niet gewenste effect, dan volgen voorlopige interventies: Eén of meerdere pauzes binnen blijven. Een schriftelijke opdracht zoals een stelopdracht over de toedracht en zijn of haar rol in het probleem Afspraken maken met leerling Ouders op de hoogte brengen en vervolg schetsen Notitie maken in Parnassys (document incidenten ) Vanaf hier alles in Parnassys noteren Bij bovenstaande: De zwaarte van het incident bepaalt of ouders worden geïnformeerd en/of er een notitie in Parnassys wordt gemaakt. Tijdelijke plaatsing in een andere groep. Tijdelijke plaatsing in teamkamer of directiekamer: toezicht! Als er geen toezicht is worden ouders gebeld met het verzoek het kind op te halen Als het kind ook buiten de klas niet tot rust komt worden ouders gebeld en moet het kind opgehaald worden. LK licht ouders persoonlijk in. Gedrag lln en genomen maatregelen Afspraken over gewenst gedrag lln, ouders, lk, IB. Noteren in Parnassys Naleving eerst iedere dag/later iedere week evalueren met ouder en kind. Het kind kan ingebracht worden in de leerlingbespreking Het kind kan vervolgens mogelijk ingebracht worden in het ondersteuningsteam van school (Leerkracht, ouders, extern deskundige, IB, directeur) Inschakelen van hulp (intern) Kind inbrengen in teambespreking Kind evt inbrengen in ondersteuningsteam school Directeur gaat in gesprek met ouders, vraagt uitdrukkelijk medewerking. Concrete afspraken met ouders Vervolgstappen uitleggen wanneer gedragsverandering uitblijft Afspraken op welke manier communicatie over gedrag lln loopt De directeur legt de afspraken vast in Parnassys De directeur legt de afspraken vast in een contract met ouders en kind. Inschakelen van hulp (extern) Samenwerkingsverband: (pre-)ambulante begeleiding of schoolmaatschappelijk werk, Interventieteam: crisisteam samenwerkingsverband Eventueel begeleidende psycholoog of andere extern betrokkenen bij het kind Time-out kan door directeur besloten worden. Over Schorsing of verwijdering beslist Proles. Politie kan ingeschakeld worden. Besproken in team d.d. 9 november 2017 pagina 4
niveau 5: leerkracht, ouders, externen, directeur, Proles Besproken in team d.d. 9 november 2017 pagina 5