Moet jij ook bloedverdunners nemen? Dit boekje is bedoeld om de patiënt aan te moedigen correct om te gaan met zijn medicijnen, niet om tussen te komen in de relatie tussen de patiënt en zijn arts. Je kan het op volgend adres downloaden: www.hartekinderen.be.
Jouw gegevens Dit boekje is van (naam)... (adres)......foto... (tel)... Geboortedatum... Ziekenhuis (naam)... (adres)... (tel)... Behandelende specialist... Huisarts... Medicatie (commerciële naam en internationale productnaam) Bloedverdunners...om...en om...uur...om...en om...uur Andere medicatie...om...en om...uur...om...en om...uur...om...en om...uur Allergisch aan... Bloedgroep... Aandoening.........
Wat betekent INR en wat doen bloedverdunners? I: International (Internationale) N: Normalized (Genormaliseerde) R: Ratio (Verhouding) De INR-waarde is een maat voor de snelheid waarmee bloed stolt. Bij een lage INR-waarde is het bloed dikker (stolt sneller) dan bij een hoge INR-waarde. Hoe meer bloedverdunner je inneemt, hoe hoger de INR-waarde of hoe trager het bloed stolt. Bloedverdunners zijn producten die de werking van vitamine K verminderen. Vitamine K is een belangrijk element in de bloedstolling. Deze medicijnen noemt men anti-coagulantia of anti-stollingsmiddelen. Ze maken het bloed dunner en meer vloeibaar om de vorming van bloedklonters te vermijden in je aders, slagaders of je hart.
Je medicijn innemen Het is belangrijk je medicijn elke dag op hetzelfde moment in te nemen. Gebruik een wekker, een horloge-alarm, je gsm... om je er aan te herinneren. Als je je medicijnen eens vergeten bent, neem ze dan s anderendaags zeker niet dubbel in. Daardoor zou je bloed te dun kunnen worden wat kan leiden tot bloedingen. Van zodra je merkt dat je je medicijn vergeten bent, verwittig dan je ouders of een andere volwassene die je goed kent. Gebruik speciale medicijnendoosjes waarin je per dag je medicijnen voor een hele week kan klaar zetten. Deze doosjes zijn te koop in elke apotheek.
Goed doseren = efficiënte werking Het is belangrijk je medicijnen goed te doseren want: - Als de dosis te klein is, kunnen er klonters gevormd worden in je aders, slagaders of je hart. - Als de dosis te sterk is, kan je gemakkelijker bloeden of zelfs inwendige bloedingen krijgen. Om risico s uit te sluiten, moet je regelmatig je INR laten controleren en je dosis laten bijsturen door de dokter.
Hoe kan je de dosis controleren? Om de dosis van je medicijn te controleren, is een bloedtest nodig. In deze test wordt de tijd gemeten die je bloed nodig heeft om te stollen (= INR controle). Hiervoor bestaan er 2 methoden: - na een bloedafname je bloed analyseren in een laboratorium ofwel - met een eenvoudige sneltest met 1 druppeltje bloed waarmee de dokter of je ouders zelf je bloedwaarde kunnen controleren. Met een soort balpen prik je in je vinger. De druppel bloed wordt in een fijn buisje gelaten en op het toestel gebracht. De INR-waarde kan dan eenvoudig van het toestel afgelezen worden.
Controleer regelmatig je INR De INR is een cijferwaarde die het mogelijk maakt om de dosis van je medicijn te controleren. Deze waarde moet tussen de volgende waarden liggen die opgegeven worden door je cardioloog: Jouw INR moet liggen tussen:... en... (vanaf../../201.)... en... (vanaf../../201.)... en... (vanaf../../201.) Deze INR-controles zijn belangrijk omdat ze toelaten na te gaan hoe goed je medicijnen werken. Als je ouders zelf je INR controleren, moeten ze na elke controle contact opnemen met de dokter.
Wat als je INR-waarde niet tussen deze waarden gelegen is? Je ouders moeten dan zeker contact opnemen met de dokter: - Als de INR-waarde te laag is, dan stolt je bloed te snel en is de dosis bloedverdunner misschien te laag. De dokter zal waarschijnlijk de dosis verhogen. - Is de INR-waarde te hoog, dan is je bloed te dun, mogelijk door een te hoge dosis bloedverdunner. De dokter zal waarschijnlijk de dosis verlagen. De INR-waarde kan ook te hoog of te laag zijn door speciale omstandigheden zoals het combineren met bepaalde andere medicijnen (antibioticum,...), stoffen zoals alcohol, voeding (meer of minder eten dan gewoonlijk, voedingsmiddelen met meer of minder vitamine K dan gewoonlijk,...) enz. De dokter zal dan beslissen of de dosis aangepast moet worden en welke de nieuwe dosis moet zijn. Pas de dosis nooit zelf aan zonder de dokter te raadplegen. Dat kan gevaarlijk zijn. Na een verandering van dosis kan je best enkele dagen later je INR-waarde nog eens controleren om te zien of ze nu wel correct is. Vergeet niet de INR-waarde (+ datum controle) en de door de dokter opgegeven dosis bloedverdunner te noteren in je volgboekje.
Soms kan je zien dat je INR-waarde niet juist staat: - meer blauwe plekken dan normaal; - bloedingen uit je neus, in je urine, bij het tanden poetsen, in je stoelgang, fluimen, braaksel; - bloeddoorlopen ogen; - zwarte stoelgang; - abnormaal hevige regels; - ongewoon buiten adem zijn; - sneller vermoeid; - hoofdpijn die met een gewone pijnstiller niet over gaat; - onwel voelen; - ongewoon bleek zien. Let op de signalen Bij deze symptomen moeten je ouders contact opnemen met de dokter en je INR (laten) nakijken.
Bij de dokter Je moet de dokter raadplegen als: - je INR-waarde niet tussen de opgegeven waarde ligt; - als je je bloedverdunners vergeten innemen bent of als je ouders zich vergist hebben van dosis; - bij koorts, ziekte, infectie, diarree, pijn, braken, dieet,...; - vooraleer je naast de bloedverdunners ook nog andere medicijnen, homeopathische of andere alternatieve middelen zou innemen (Opgelet: aspirine, ontstekingsremmers (zelfs in zalf), Sint Janskruid, laxeermiddelen, paraffineolie,... zijn af te raden in combinatie met bloedverdunners); - bij bloedingen; - als je op vakantie wil vertrekken.
Op vakantie Wanneer je op vakantie vertrekt, neem dan voldoende medicijnen mee voor de hele reis. Als je naar het buitenland gaat, neem dan ook de internationale naam van het medicijn mee. Dat kan nuttig zijn als je je medicijnen zou verliezen of zou vergeten. De commerciële naam van de producten kan verschillen per land en niet alle medicijnen zijn in elk land te verkrijgen. Neem zeker ook je hartpaspoort of een ander document met een medische beschrijving van je aandoening mee als je dat hebt. Zorg er voor dat er een telefoonnummer van een behandelende dokter uit België in staat zodat een dokter of apotheker contact kan opnemen indien nodig. Heb je zo geen document van het ziekenhuis, schrijf de nodige gegevens in overleg met de dokter dan zelf in dit boekje om mee te nemen (contactgegevens behandelende dokter, internationale naam van de nodige medicijnen, korte maar correcte omschrijving van de aandoening, eventuele allergieën enz).
Enkele voorzorgsmaatregelen Je bloed is dunner dan normaal. Daardoor kan je gemakkelijker inwendige bloedingen hebben, die je zelfs niet altijd kan zien. Vermijd daarom: - ruwe spelletjes en sporten die stoten op het lichaam kunnen meebrengen (als je met een bal naar elkaar wil gooien of schoppen, gebruik dan een bal uit mousse),; - situaties waarbij je kan vallen zoals paardrijden, klimmen,... (als je fietst, gebruik dan een valhelm); - vermijd roller-coasters zoals 8-banen omwille van hun snelheid; - als je scherpe materialen gebruikt, wees dan voorzichtig dat je je niet snijdt (vergeet niet ze veilig weg te bergen op een manier dat je je niet kan kwetsen in afwachting dat je het nog eens gebruikt).
Voeding Als je bloedverdunners neemt hoef je geen speciaal dieet te volgen. Je moet wel evenwichtig eten om je lichaam te voorzien van de nodige stoffen voor je groei en je gezondheid (eiwitten, mineralen, vitaminen,...). Sla geen maaltijden over en eet van alles (als de dokter dat toestaat) maar steeds met mate. Vitamine K is een belangrijke stof die er voor zorgt dat je bloed stolt bij een wonde. Je bloedverdunner is een anti-vitamine K die de werking van deze vitamine tegen gaat. Vitamine K zit in grotere of kleinere hoeveelheden in diverse groenten zoals broccoli, bloemkool, spruitjes, spinazie, sla,... Deze groenten zijn gezond, ook voor jou, maar vermijd om veel van deze groenten te eten op één dag want deze verminderen de werking van je bloedverdunners. Opgelet: niet eten (dieet of vasten), af en toe alcohol drinken, meer dan een liter sap van pompelmoes of bloedappelsienen op één dag drinken kan je INRwaarde verhogen.
(Vergeet niet je tanden te poetsen) Let op voor endocarditis Deze preventieve maatregelen zijn zeer belangrijk om endocarditis te vermijden. Tanden Poets je tanden regelmatig en grondig om gaatjes en infecties te voorkomen (als je tandvlees bloedt, zie wat te doen als je bloedt ). Een 6 maandelijkse controle bij de tandarts is aanbevolen, zeker als je een mechanische kunstklep hebt. Je zal telkens antibioticum moeten nemen alvorens de tandarts aan de verzorging kan beginnen om infecties te vermijden. Wonden Ontsmet steeds alle wonden grondig om infecties door bacteriën te vermijden. Wanneer je een infectie hebt (geïnfecteerde wonde, puistje, brandwonde,...) dan moeten je ouders de dokter verwittigen en zal een aangepaste behandeling gegeven worden.
Wat je moet doen - neem je medicijnen elke dag op hetzelfde uur; - meet regelmatig je INR en schrijf je waarde, dosis en de datum voor de volgende controle in je boekje; - als je INR-waarde niet tussen de opgegeven waarden lig, moeten je ouders steeds de dokter verwittigen; - als je weg gaat, neem dan steeds je volgboekje (of je hartpaspoort of een ander document) mee met je behandeling en jouw gegevens; - vermijd ruwe spelletjes of sporten en vermijd situaties waarbij je kan vallen; - wees zeer voorzichtig als je scherpe materialen gebruikt; - jij of je ouders moeten steeds iedereen verwittigen die zich met jou bezig houden (dokters, tandartsen, verpleegsters, leerkrachten,...) dat je bloedverdunners neemt. Wat je zeker nooit mag doen - zelf je dosis bloedverdunner aanpassen; - medicijnen of alternatieve geneesmiddelen nemen zonder de toestemming van je ouders of de dokter; - accupunctuur volgen of piercings laten plaatsen; - een spuitje in een spier krijgen.
Wat te doen als je bloed Als je tandvlees bloed: Dergelijke bloedingen komen wel vaker voor bij het poetsen van de tanden maar dat gaat normaal vanzelf weer over. Als het bloeden toch niet stopt, druk dan stevig op de wonde met een steriel verband tot het bloeden stopt. Als je uit je neus bloed: Snuit je neus, hou je hoofd voorover en druk je bloedende neusgat dicht gedurende 10 minuten. Als het dan nog bloedt, bel dan de dokter, de ziekenwagen 100 of de ongevallendienst 112. Als je je bezeert: Controleer eerst of er niets in de wonde zit (glas, splinter, vuil,...) en spoel ze met proper water. Druk dan op de wonde met een steriel kompres, gedrenkt in ontsmettingsmiddel, gedurende minstens 3 minuten. Als de wonde dan nog blijft bloeden, bel dan de dokter, de ziekenwagen 100 of de ongevallendienst 112. Vergeet niet elke belangrijke bloeding aan je dokter te melden.
Spelletjes Om af te sluiten zijn er nog enkele spelletjes die je helpen je medicijnen beter te leren kennen: Quiz De antwoorden van deze quiz staan op pag 18 1. Wat doet vitamine K? a. doet het bloed stollen, b. versterkt je weerstand tegen ziekte. 2. Als je veel blauwe plekken op je benen ontdekt, wat doe je dan? a. niets, ik wacht tot ze vanzelf weg gaan, b. ik verwittig mijn ouders. 3. Je INR-waarde is hoger dan de opgegeven waarden door de dokter. Wat betekent dat? (meerdere antwoorden mogelijk) a. dat je bloed te dun is, b. dat je bloed te dik is, c. dat je dosis bloedverdunner te laag is, d. dat je dosis bloedverdunner te hoog is. 4. Je bent ziek en een vriend, een leerkracht,... biedt je een medicijn aan. Wat doe je dan? a. ik neem de medicijnen, b. ik weiger de medicijnen en vraag mijn ouders of de dokter te bellen. 5. Iemand stelt je een thee met Sint- Janskruid aan. Wat doe je? a. Ik neem de thee aan, hij kan me deugd doen, b. ik weiger de thee.
Letterspelletje Medicijnen, ziekte, diarree, braken, voeding, alcohol... kunnen je INR-waarde beïnvloeden. Zoek in de onderstaande tabel, de volgende woorden: medicijn - ziekte - diarree braken - dieet alcohol B O I D I A R R E E O E A B U J I B A Z V U D R L L M E D I C I J N N T U V C I R P O E L A Z T O S E O B R A K E N E E D T M I H O L T E E A S E N N T G O U E I T U B F V O M I S L D M E N T
Quiz Antwoorden 1. a. Vitamine K helpt je bloed te laten stollen. 2. b. Blauwe plekken kunnen een teken zijn dat je dosis bloedverdunner te hoog is. Op pag.?? staan de andere mogelijke signalen.. << Vindt de signalen>> 3. a. en d. Als je INR-waarde te hoog is, is je dosis bloedverdunner te hoog. Je moet dan zeker je dokter raadplegen. 4. b. Je mag nooit medicijnen nemen, zelfs geen medicijnen die zonder voorschrift verkrijgbaar zijn, zonder toestemming van je ouders of de dokter. 5. b. Je mag nooit Sint-Janskruid gebruiken als je bloedverdunners neemt. Deze plant kan je INR-waarde gevaarlijk sterk doen dalen. Letterspel B O I D I A R R E E O E A B U J I B A Z V U D R L L M E D I C I J N N T U V C I R P O E L A Z T O S E O B R A K E N E E D T M I H O L T E E A S E N N T G O U E I T U B F V O M I S L D M E N T