Digi(taal) Tips om met de computer te leren werken de Week van de Alfabetisering 2014 Utrecht.nl
Deze brochure is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven, Mira Media, de Bibliotheek Utrecht, Wijkbedrijf Utrecht en Taal doet meer, als onderdeel van het EIF project Leven & Leren. Utrecht 2
Waarom deze folder? Steeds vaker heb je een computer en internet nodig om iets te regelen. In deze folder krijg je tips over hoe je zelf taal kunt oefenen op internet, thuis of in de bibliotheek en hoe je leert omgaan met een computer. Vind je het moeilijk om zelf met een computer te werken? Ga dan naar een cursus. Dit kan bijvoorbeeld bij Computerwijk van Wijkbedrijf Utrecht. Vind je het ook moeilijk om Nederlands te lezen en schrijven? Je kunt op les bij het ROC of Prago. Je kunt ook les krijgen van vrijwilligers. Vrijwilligers van bijvoorbeeld Gilde Utrecht, Taal doet meer of Humanitas helpen je graag. 3
De belangrijkste tips: 1 2 Wees niet bang voor knopjes. Apparaten zijn goedkoper dan vroeger en gaan niet meer zo snel stuk. 3 4 Leren doe je door te doen en te oefenen. Durf hulp te vragen als je iets niet begrijpt. 5 Internet kan je helpen om Nederlands te leren en om met de computer te werken. 6 Luister naar de verhalen van anderen: de computer en internet kunnen je leven leuker maken. 4
Mijn probleem is, ik ben eigenlijk nooit op school geweest Fatima, cursist van Wijkbedrijf Utrecht: Ik woon 41 jaar in Nederland en werkte in de schoonmaak. Ik had geen tijd om te leren. Nu heb ik les bij Computerwijk. Ik leer lezen en schrijven. En ik leer de computer aanzetten, inloggen en skypen. Ik krijg hulp tijdens de les als ik iets niet weet. Ik heb al een keer met mijn familie geskypet. 5
1. Websites die je kunt gebruiken Starten op een website Voor veel websites moet je een gebruikersnaam en wachtwoord invullen. Dat heet inloggen. Je moet het wachtwoord onthouden voor de volgende keer. Schrijf het daarom altijd op. Je kunt informatie zoeken op internet met zoekmachines als www.google.nl. In de balk kun je een woord typen waar je wat over wilt weten. Je krijgt dan sites en plaatjes te zien over dat onderwerp. Daar kun je op klikken. Type bijvoorbeeld eens www.oefenen.nl of Utrecht in de balk. Tip Gebruik als wachtwoord een wachtzin bijvoorbeeld: ik houd van patat, of de naam van je vader of moeder met een uitroepteken. 6
Computerles en taalles op internet Op www.oefenen.nl van Stichting Expertisecentrum ETV.nl kun je zelf thuis oefenen op je computer. Je kunt leren internetten met Klik & Tik. De Basis. Met dit programma leer je typen, e-mailen en internetten. Er staan ook filmpjes bij. Je kunt ook oefenen met lezen, schrijven en rekenen. Zie bijvoorbeeld: www.taalklas.nl en Lees en Schrijf!. Een stem geeft uitleg over de programma s. De lessen gaan van makkelijk (één ster) tot moeilijk (vijf sterren). 7
Ik mail nu zelf foto s naar mijn zussen in Marokko! Naima Mansouri, cursist computerles Jules Verneschool: Ik vind computerles belangrijk. Ik heb met de computerlessen iets belangrijks geleerd en heb spijt dat ik er niet eerder aan ben begonnen. Alles is tegenwoordig met computers. Ik kan nu meer contacten maken. Ik heb nu een eigen mailadres en ik krijg mail van de juf van school. En ik mail nu zelf foto s naar mijn zussen in Marokko. 8
Websites over apparaten en filmpjes ETV.NL Op www.etv.nl staan programma s met filmpjes, tips en informatie over allerlei onderwerpen. Bijvoorbeeld over: Werk: Aan het werk School: Thuis op school en Kijk op onderwijs Je lichaam: Gespierde Taal Omgaan met geld: Kijk op Geld Gezondheid: De Thuisdokter en Gezond het jaar rond. Probeer het eens! Klik op de homepagina www.etv.nl links op programma s (zie de pijl hieronder). Daar staat een overzicht. Een handig programma is Allemaal digitale apparaten. Er staan filmpjes op met uitleg over apparaten als een mobieltje, een magnetron of een bloeddrukmeter. homepagina www.etv.nl 9
Steffie helpt Op de website www.steffie.nl geeft de sprekende stem van Steffie informatie over onder andere internet. Zij legt in stapjes uit wat internet en e-mailen is en hoe je moet zoeken op internet. Steffie geeft ook andere informatie. Bijvoorbeeld over wat een IBANnummer is en hoe een bankpas werkt. Je vindt op steffie.nl ook informatie over hoe je vrienden maakt en over gezondheid. 10
Het contact met cursisten is hartstikke leuk Reitz Jonkman is vrijwilliger bij Computerwijk van Wijkbedrijf Utrecht: Hij combineert taalles met de computerles. Wij organiseren computerlessen voor allerlei groepen in de wijk. Ook speciaal voor senioren en cursisten die Nederlands als tweede taal hebben. Met Klik & Tik. De basis gaan we taal- en computerlessen combineren. Met dit programma kun je ook goed thuis oefenen. 11
2. Senioren en computers Je hebt steeds vaker internet nodig. De gemeente biedt diensten via internet aan. Ook banken en energiebedrijven vragen je internet te gebruiken. Soms gaat dit voor ouderen te snel. Er is hulp speciaal voor ouderen. Deze hulp is ook goed te gebruiken door jongeren. 12 Seniorweb De website www.seniorweb.nl leert je online stap voor stap hoe je bijvoorbeeld een tablet kunt gebruiken, veilig kan internetten of digitale foto s kunt maken. Seniorweb geeft ook cursussen in kleine groepen in de wijk. De cursus wordt gegeven door een senior en is betaalbaar. Student aan huis Studenten van www.studentaanhuis.nl geven thuis les, ook s avonds. Voor senioren is er een speciaal aanbod. Je kunt zelf zeggen wat je wilt leren. Banken Banken organiseren inloopmiddagen en hebben cursussen internetbankieren. Ze hebben speciale mensen in dienst om hun klanten te helpen. Informeer bij je bank. Workshops Bibliotheken organiseren net als wijkwelzijnsorganisaties regelmatig themabijeenkomsten, tablet cafés en workshops. Tip NS OV-chipkaart Vanaf 9 juli 2014 heb je een OV-chipkaart nodig om met de trein te reizen. Je kunt geen treinkaartjes meer kopen. Op de OV-chipkaart moet je eerst saldo zetten bij een NS-apparaat. Dit doe je met je betaalpas. Op de website van de NS (www.ns.nl) staat een filmpje hoe het werkt.
Met één vinger de wereld in bereik Tonny Rosbergen, bewoner Hoograven: Ik ben nu 74 jaar. Ik wilde niet werken met computers. Toen ik thuiszat, merkte ik dat er steeds meer computercursussen werden gegeven en ik besefte: dit is de toekomst. Ik wil daar niet buiten staan! Sinds kort heb ik een ipad. Ik gebruik hem voor googelen, mailen, internetbankieren, bestellen. Ik geef zelfs Nederlandse les aan mijn schoondochter in China via de ipad. Wij zitten op Facetime en lezen dan samen Jip en Janneke. 13
3. Waar kun je les volgen? Vindt je het moeilijk om alleen te beginnen met de computer of internet? Of vindt je het leuker om met een groep te leren? Vraag advies. Bibliotheek In de bibliotheek is één keer per week een wegwijzer aanwezig. Hij/zij helpt je bij het vinden van een cursus of leerplek. In Overvecht en Kanaleneiland komt een speciaal infopunt Digitale Vaardigheden. Vraag er naar bij een van de bibliotheekmedewerkers! In de bibliotheek kan je gebruik maken van computers om te oefenen. Er worden ipad cafés en bijeenkomsten georganiseerd. En er worden workshops over veiligheid op internet en het gebruik van websites van de overheid gegeven. Meer informatie: www.bibliotheekutrecht.nl. 14
Sociaal makelaar Vraag een sociaal makelaar. Hij/zij kan je doorverwijzen. Je vindt hen via het buurthuis en/of hun website: Computerwijk Computerwijk geeft cursussen in blokken van 11 weken in verschillende wijken. Elke les duurt 2,5 uur. Er wordt gekeken wat je al kunt op de computer. De cursus wordt afgesloten met een certificaat. De cursus kost 20,- per 11 weken. Meer informatie: www.doenja.nl www.wijkenco.nl www.vooruitutrecht.nl www.welzaamutrecht.nl www.mekaarutrecht.nl. Meer informatie: Wijkbedrijf Utrecht/ Computerwijk Tel: (030) 8781535 Of kom langs op de Tiberdreef 28. Open: ma/di/wo van 09:00-14:00 uur. 15
4. Eerste hulp bij digitale ongelukken Help, mijn computer doet raar! Je bent bezig op je computer, tablet of laptop. Er gaat iets fout met je apparaat. Wat te doen? Deskundige Vraag een deskundige in je familie of in je buurt. Durf te vragen! Vaak weet een kind er meer van dan een volwassene! Seniorweb.nl Senioren kunnen een beroep doen op www.seniorweb.nl. Ze helpen je telefonisch of komen soms langs. Daarvoor moet je wel lid worden ( 28,- per jaar). Dan kun je ook gebruik maken van de online cursussen en met andere senioren in chatgroepen praten. Studentaanhuis.nl Via www.studentaanhuis.nl kunt u hulp krijgen. Bijvoorbeeld bij het instellen van internet of e-mail, het aansluiten van printer of digitale tv en het veilig leren internetten. Een lidmaatschap kost 12 per jaar en is verplicht bij een eerste afspraak. De klant betaalt 9 voorrijkosten en 12,50 voor een half uur. Altrecht Talent Computerrepair Altrecht Talent (www.destadsbrug.nl) repareert op de Stadsbrug computers, laptops en tablets. De reparaties zijn niet zo duur. Er zijn ook tweedehands computers te koop. Adres: Computerrepair De Stadsbrug, Koningin Wilhelminaplein 6. 16
Wat vroeger de typemachine was, is nu de computer Hedzer Ferwerda is taalcoach van Asghar en Shahram. Wekelijks komen taalcoaches van Taal doet meer en Gilde in de bibliotheek bijeen om Nederlandse taalles te geven met hulp van de computer. Hedzer: Ik geef taalles met de computer en gebruik oefenen.nl. Oefenen.nl biedt lespakketten op allerlei niveaus. Ook leert de cursist omgaan met de computer. Shahram: Ik leer spellen, lezen, schrijven. Je leert zinnen maken. Asghar: Ja, zoals Kees valt van de trap. Shahram: Dictee gaat nu beter. Voor mij is het oefenen met de computer makkelijk. Hedzer: Men rekent erop dat je met computers kunt omgaan. De NS, de belastingdienst, energiebedrijven, zij gaan ervan uit dat je je gegevens invoert via de computer. Wat vroeger de typemachine was, is nu de computer. 17
5. Veilig Internetten Voorkomen Tip tegen inbrekers op je computer: Hou je codes en wachtwoorden geheim. Je kunt voorkomen dat anderen inbreken en bijvoorbeeld meekijken op je computer. Je kunt je computer beveiligen met een antivirus programma. Namen van programma s zijn: Avast, Norton, Mcafee. Als je nog geen programma hebt op je computer, vraag dan om hulp. 18
Veilig online bankieren 1. Bescherm je wachtwoorden: geef aan niemand je inlogcodes. De bank vraagt er nooit naar, ook niet via de mail! 2. Beveilig je apparatuur: zorg voor een goede (virus) beveiliging van de apparatuur die je gebruikt voor je bankzaken. 3. Bekijk je afschrijvingen: controleer regelmatig de afschrijvingen van je betaalrekening. 4. Bij twijfel, bel je bank! 19
Colofon Tekst Mira Media, Taal doet meer Fotografie Eru Aydin, Firma Media Vanaf oktober 2014 verhuist de gemeente naar: Ontwerp Ontwerpwerk, Den Haag 2014-1852.1 Stadskantoor Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht