ERFGOEDLOPER NIEUWSBRIEF MUSEUMHUIS GRONINGEN / GRONINGER MOLENHUIS nummer 3, 27 mei 2011 In deze ERFGOEDLOPER Column Roeli Broekhuis Waddenland Groningen: de samenwerking in het Oldambt Groninger Molenweekend Veel belangstelling voor cursussen Museumhuis/Molenhuis Column Ondernemende overheid? door Roeli Broekhuis Investeren in Kunst levert ongelooflijk veel geld op. Onder deze kop kreeg Joop van den Ende afgelopen week veel publiciteit. Hij probeert het tij te keren door de regering te wijzen op de grote schade die zij wil toebrengen aan de culturele infrastructuur. Dat het kabinet de kunst met een hakbijl te lijf gaat, vind ik bijna gevaarlijk, laat hij in een interview met de NRC Handelsblad optekenen. Als ondernemer presenteert hij een plan waarbij een investering van 100 miljoen in cultuur uiteindelijk 650 miljoen oplevert. Gerard Marlet en Clemens van Woerkens komen met eenzelfde verhaal in de Atlas voor gemeenten 2011 die als titel heeft De Waarde van cultuur voor de stad. Roeli Broekhuis is directeur van het Museumhuis Groningen/Groninger Molenhuis Zij stellen Het risico bestaat dat met de bezuinigingen op cultuur het hart uit de Nederlandse steden wordt gesneden. Dat zal ons land op termijn veel meer schade berokkenen dan de besparing op de cultuurbegroting oplevert. Volgens Marlet en Woerkens is het wel noodzakelijk dat gemeenten, provincies en Rijk duidelijke afspraken maken met elkaar over wie welke voorzieningen moet financieren. Wat in deze verhalen niet wordt belicht, maar wat voor onze samenleving wel degelijk van belang is, is de grote maatschappelijke waarde van cultuur die niet zo gemakkelijk in cijfers uit te drukken is. Dat is onder andere de waarde van al onze vrijwilligers die om niet veel tijd en energie in onze cultuursector steken, waardoor de samenleving rijker wordt en er meer samenhang ontstaat waardoor mensen zich thuis voelen. Niet alleen in de steden, maar ook in de regio is een rijk cultureel klimaat van groot belang. Zowel voor de mensen die zich in een gebied willen vestigen als voor de ondernemers die er hun brood moeten verdienen. Pas als cultuur er niet meer is, besef je de meerwaarde ervan. Maar dan is het te laat. Daarom hoop ik dat de dreigende aanslag op cultuur aanleiding is voor overheden om zich nog eens goed te bezinnen. Ik wens bestuurders toe dat ze ondernemend gaan denken en handelen en daarbij het advies van deskundigen opvolgen. Investeer nu in cultuur voor een hoog rendement.
Het water verbindt: samenwerking in het Oldambt krijgt vorm Sinds eind 2010 is het Museumhuis, samen met enthousiaste bewoners en vrijwilligers van erfgoedinstellingen, in het Oldambt en langs het Damsterdiep (Fivelingo) bezig met de uitvoering van Het water verbindt, één van de thematische projecten van Waddenland Groningen. Vrijwilligers van het Stoomgemaal Winschoten, kerkcommissies en de Molenstichting Oldambt hebben binnen het projectplan veel ideeën voorgedragen, er zijn verhaallijnen ontwikkeld en samen met het Museumhuis zijn er uiteindelijk concrete ideeën voor presentaties op papier gezet. In het Oldambt zijn drie deelprojecten geformuleerd verplaatste kerken verlegde dijken vruchtbare zeeklei kerk van Noordbroek Presentaties Concrete plannen voor presentaties zijn er bij de kerken van Zuidbroek, Noordbroek en Nieuw Scheemda waar deelpresentaties komen over de rijkdom van het Oldambt, de invloed van het water op de plaats van de kerk en de terugwinning van land en de eerste nieuwe kerk die dat weer opleverde (Nieuw Scheemda). Bij molen De Dellen, waar oud en nieuw samenkomen, (molen, gemaal, tjasker en binnenkort ook weer de pegelpaal) komt informatie over de organisatie van waterafvoer vroeger en nu. Het Stoomgemaal in Winschoten wordt de plaats waar het verhaal over de Dollard en de bewoning van het Oldambt zal worden verteld. Hierin krijgt het gemaal zelf met zijn oude stoommachine ook een plek. Deze samenwerking is mogelijk gemaakt door het toekennen van presentatiebudget van de provincie Groningen aan het Museumhuis voor het ontwikkelen van duurzame presentaties. Er is ook aanvullende financiering nodig waar het Museumhuis en de deelnemende organisaties zich samen sterk voor maken. Een eerste aanzet is al gegeven door samen met een vijftal organisaties het Groninger fondsenoverleg te bezoeken om de plannen toe te lichten. het Stoomgemaal Winschoten
Groninger Molenweekend op 11 en 12 juni (Pinksteren) Molens waren en zijn belangrijk voor de provincie Groningen. Hoewel ze vaak hun economische functie hebben verloren gaat van molens een grote aantrekkingskracht uit. Vooral draaiende molens spreken tot de verbeelding. Daarom zijn het mooie plaatsen om mensen in contact te brengen met erfgoed en cultuur in Groningen. In de vorige editie van ERFGOEDLOPER beloofden wij al een greep uit de activiteiten van en bij de molens tijdens het Groninger Molenweekend 2011. Het centrale thema dit jaar is Dichter bij de molen en veel molenorganisaties hebben een dichter of verteller bereid gevonden voor te lezen (uit eigen werk). Uiteraard kan men het thema ook meer letterlijk opvatten: tot op grote hoogte de molen van dichtbij verkennen. Bij De Goliath in de Eemshaven leest Alfred van Hal gedichten voor en in Grijpskerk draagt molenaar Lesman gedichten voor van Nikloas Griep. Nikloas Griep was het pseudoniem van de in Grijpskerk geboren Jelte Dijkstra, die veel heeft geschreven over de schoonheid van het platteland. Bij de koffie en theeschenkerij De Malle Molen van molen Hollands Welvaart in Mensingeweer dragen dichters voor uit eigen werk. Deze activiteit wordt met medewerking van het Poëziefestival Dichters in de Prinsentuin georganiseerd en vindt plaats om 11.00, 13.00 en 15.00 uur. In de molen van Niebert zal een dichter/verhalenverteller in het Westerkwartiers zijn gedichten en verhalen vertellen (van 10.00 tot 12.00 uur) en in De Widde Meuln in Ten Boer brengt om 14.30 en 16.30 verteller Erik van Dort het verhaal van de Meester van de Zwarte Molen voor het voetlicht. Bij molen Edens in Winschoten zal molenaar Jan Kugel rond 11.00 uur het één en ander vertellen over het volksleven rond de molen aan de hand van gedichten en rijmpjes. Om 14.00 uur is er de presentatie van de bundel Mien Grunneger Oldambt van de Oldambtster dichter Berend L. Koning. Het eerste exemplaar zal worden aangeboden aan zijn zuster mevrouw Timmer Koning. Daarna (tot 15.30 uur) is er een programma van muziek en gedichten met daarin veel aandacht voor het werk van deze dichter. Daarnaast zijn er in verschillende molens exposities te zien, wordt er (bij voldoende weer) graan gemaald en/of gepeld, staat De Wilhelmina in Noorderhoogebrug in Pinkstertooi, worden er weer leliekoekjes gebakken bij molen De Lelie in Eenrum en is er een biologische wijnproeverij bij de molen Zeldenrust in Westerwijtwerd. Raadpleeg voor een volledig overzicht de website van het Molenhuis: www.groningermolenhuis.nl. Het Groninger Molenweekend wordt gecoördineerd door het Groninger Molenhuis, een koepel voor de ruim 80 monumentale molens en hun vrijwilligers in de provincie Groningen. Op deze molens zijn vrijwilligers actief als vrijwillig molenaar of molengids, zij maken het mogelijk dat de molens draaien en toegankelijk zijn voor het publiek. Als dank voor hun inzet organiseert het Groninger Molenhuis ieder jaar voorafgaande aan het Groninger Molenweekend een avond voor de Vrijwilligers op de Molen.
Veel belangstelling voor deskundigheidsbevordering in het afgelopen half jaar. Onder het thema Bijspijkeren in de winter heeft Museumhuis Groningen/Groninger Molenhuis na inschrijving een gevarieerd aanbod gerealiseerd, waarvoor veel instellingen zich hebben aangemeld. Het Museumhuis/Molenhuis organiseerde onder andere cursussen in het kantoor aan het Lopende Diep 8 in Groningen, in company trainingen op locatie, informatieavonden en ontmoetingsdagen met workshops. Hieronder de cursussen en trainingen die in het afgelopen half jaar zijn aangevraagd en gegeven. 1. Omgaan met museale objecten (Noordelijk Scheepvaartmuseum Groningen) 2. Veiligheid in molens (Molenstichting Fivelingo, Ten Boer) 3. Historische vereniging of museum voor organisaties aangesloten bij de Stichting Historische Verenigingen Westerkwartier 4. Molengids (Museumhuis/Molenhuis) 5. Museaal denken en handelen (In company Grafisch Museum Groningen) 6. Museaal denken en handelen (In company Streekhistorisch Centrum Stadskanaal) 7. Rondleiden en Presenteren (Museumhuis/Molenhuis) 8. Website en sociale media thema Kijkje in de keuken (Grafisch Museum Groningen) 9. Erfgoededucatie thema Kijkje in de keuken (Museum Het Hoogeland Warffum) 10. Registratie, werken met Adlib, fotograferen en nummeren (Museumhuis) 11. Musea met ambitie sturen en vormgeven van ambities voor directeuren en besturen 12. Project in de praktijk (Museumhuis/Molenhuis) In totaal namen aan bovengenoemde activiteiten 210 medewerkers deel van 75 collectiebeherende instellingen of organisaties uit het erfgoedveld. Diverse instellingen schreven zich in voor meerdere activiteiten. De 210 deelnemers vertegenwoordigden 40 verschillende instellingen en organisaties. Landelijke ontwikkelingen De vorige Erfgoedloper heb ik geschreven over OPEN (Overleg Provinciale Erfgoedhuizen Nederland). Volgend nummer kom ik hierop terug omdat dan ook de reactie van de Staatssecretaris op het advies van de Raad voor Cultuur bekend is. Publiek vraagt om cultuur De wereld van het culturele erfgoed is in een wonderlijke situatie terecht gekomen. Onverantwoordelijk gedrag van bestuurders uit de financiële wereld hebben een wereldwijde crisis in gang gezet. Onder andere de cultuursector krijgt het onevenredig zwaar te verduren. Om tegenwicht te bieden aan de onevenredig grote bijdrage die onze sector de komende jaren moet leveren is de organisatie Publiek opgericht. Het Museumhuis en het Molenhuis ondersteunen deze organisatie van harte.
Bent u ook bezorgd over de gevolgen van het cultuurbeleid van de regering? Laat NU uw stem horen via Publiek, de eerste landelijke belangenvereniging van alle cultuurliefhebbers. Ja, ik word lid van Publiek voor 12, per jaar (U draagt hiermee bij aan de kosten van geniet de voordelen van het lidmaatschap) Ja, ik word sympathisant (gratis) In juni komt de regering met haar plannen voor het cultuurbeleid. De voorgenomen buitenproportionele bezuinigingen op cultuur zullen hogere prijzen, een verminderde toegankelijkheid van kunst en cultuur, verschraling van het aanbod en grote economische schade. Dat advies van de Raad voor cultuur aan de staatssecretaris. Publiek bereidt de komende weken optredens in de media voor en benadert politici en ambtenaren individueel. Publiek verleent zijn me aan acties van de culturele sector waar dat slim is. Kijk op http://www.publiek.nl/ voor meer informatie. Hoe meer leden en sympathisa meer gewicht Publiek in de schaal legt. Nu is de regering aan zet. Wat moet ze doen? Erkennen dat de snelle, buitenproportionele bezuinigingen teveel schade aanrichten Een plan maken dat de ambitie toont om het hoge niveau van de Nederlandse kunst en cultuur en de grote Nederlandse cultu te behouden Razendsnel zorgen voor het creëren van de voorwaarden voor private investeringen en cultureel ondernemerschap: de goede maatregelen en het veiligstellen van de Cultuurkaart voor jongeren. Niet eerst bezuinigen en dan nog eens gaan nadenken ove van ondernemerschap en mecenaat De voorgenomen btw verhoging op podiumkunsten en beeldende kunst terugdraaien. Deze verhoging van 6% naar 19% maak cultuur onevenredig duur. Het is juist de taak voor de overheid te zorgen voor een gelijk speelveld voor alle partijen. Over Publiek: Publiek heeft van zich doen spreken in de media en in debatten, met de culturele verkiezingswijzer en enkele landelijke en lokale acties. Meer informatie op http://www.publiek.nl/. Voor de reactie van Publiek op het advies van de Raad voor cultuur, klik hier. Erfgoedloper is een uitgave van Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen, t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij: t.pol@museumhuisgroningen.nl.