Het Belgisch model - De kwestie Groot-Brussel - De groei van het Brussels stadsgewest - De opkomst van een politieke wereldstad



Vergelijkbare documenten
Akkoord BHV. De kieskring BHV wordt gesplitst in een kieskring Brussel-Hoofdstad en een kieskring Vlaams Brabant (Halle- Vilvoorde + Leuven).

Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen

Splitsing kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in Vraag en Antwoord

Aan Zijne Majesteit Koning Albert, Koning der Belgen.

Splitsing van BHV zonder toegevingen

Verkiezingen - Methodologie

Het Vlaams Regeerakkoord is duidelijk over de splitsing

Vlaanderen en Wallonië: moedertaal per leeftijd 2005

Gewesten en gemeenschappen

Deelakkoord splitsing kiesring Brussel Halle Vilvoorde.

I. Context (1) I. Context (2) Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales

Historiek van de initiatieven voor de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde

De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde: 2 zetels minder voor Vlaamse partijen...

Wisselwerking Vlaams-Brabant en Brussel. Steunpunt Sociale Planning

Verkiezingen 2014 Kieskring Brussel- Hoofdstad

De Brusselse metropool Socio-economische scan

De federale wetgevende verkiezingen van 13 juni 2010 in cijfers

Een federale kieskring: alweer een stap vooruit

De kwestie Brussel-Halle-Vilvoorde

Een oplossing voor de Splitsing van de Kieskring Brussel-Halle- Vilvoorde 14 sept. 2011

GEAUTOMATISEERDE STEMMING VOORSTELLING VAN DE SCHERMEN.

Standpunt Halle-Vilvoorde Komitee

VERSTERKING VAN DE KLIMAATGOVERNANCE IN BELGIË

VERSTERKING VAN DE KLIMAATGOVERNANCE IN BELGIË GRONDWETTELIJKE EN INSTITUTIONELE MOGELIJKHEDEN

Wetsvoorstel betreffende de samenvoeging van randgemeenten. Toelichting

De Zesde Staatshervorming

Het probleem Brussel-Halle-Vilvoorde Analyse van een staatsrechtelijke doos van Pandora

VAAK GESTELDE VRAGEN

Vlamingen en Walen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Tabel 1 Lijst van regeringen en ministers/staatssecretaris c.s., belast met het cultuurbeleid in de Belgische regeringen

Raad van State beperkt toepassing faciliteiten in randgemeenten

Evaluatie van het gerealiseerde Communautair akkoord

Analyse van het beleid inzake de Vlaamse Rand

Inhoud Inhoud I. Grondwet en (quasi-)constitutionele teksten II. Federale instellingen III. Gemeenschappen en Gewesten 167

Emmanuel De Bock en medestanders UITEENZETTING

EINDELIJK EEN PUBLIEKRECHTELIJK KADER VOOR GEDECENTRALISEERDE VLAAMS-FRANSE SAMENWERKING

Een simulatie van de toekomstige verdeling van zetels over de provincies bij Kamerverkiezingen ( )

Vertaling Geschiedenis De Belgische staatshervorming

TerZake Magazine 1, 2014,

Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten

ADVN-Mededelingen DrieMAANDelijks eerste trimester 2008

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!

SECTORCOMITE XVIII VLAAMSE GEMEENSCHAP EN VLAAMS GEWEST. protocol nr

11.1. Staatsvorming en staatshervorming

complexiteit: rechtbanken ondoorzichtig kluwen, weinig transparante taalregeling

BASISBEGRIPPEN Julie Kerckaert Inleiding tot het Belgisch publiekrecht Academiejaar

betreffende de aanstelling van een intendant in het dossier van de nationale luchthaven Brussels Airport

Introductie tot het Vlaams-Brussels landschap m.b.t. opleiding en werk.

PERSBERICHT Brussel, 19 augustus 2014

Impact van de zesde staatshervorming op de Vlaamse administratie

SAMENVATTING SYLLABUS

Inhoudsopgave. Woord vooraf Inleiding 13

B. Werkende beroepsbevolking en interne werkgelegenheid

Geslacht, leeftijdsklasse en dichtheid 2014 Nationaliteit 2013

Officieus gecoördineerde versie: oorspronkelijke tekst met opname van alle wijzigingen

VR DOC.0099/1

In deze rubriek brengen we enkele publicaties onder de aandacht van de lezer. KAMER

Kinderarmoede in het Brussels Gewest

WOORDEN BINNENLANDSE POLITIEK. LC_BW_500_woorden_P2.indd 10 4/09/13 10:50

LEO BELGICUS, WERKGROEP VOOR DE HERENIGING DER NEDERLANDEN

betreffende een belangenconflict

Openbare zitting van 09 februari 2010

Een oplossing voor de Splitsing van het Gerechtelijk Arrondissement Brussel 4 oktober 2011

DE POLITIEKE VERTEGENWOORDIGING VAN VROUWEN NA DE

Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vzw

Rolnummer : 26 Arrest nr. 20 van 25 juni 1986

Uw netwerk voor succesvol ondernemen in de Brusselse metropool. Metropolitan

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

BRUSSEL EN DE RAND. Hoe omgaan met een functionele realiteit? Peter Cabus 17 februari 2009

De bevoegdheidsverdeling inzake sociale zekerheid en sociale bijstand

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 14 OKTOBER 2012

WETSONTWERPEN EN VOORSTELLEN

De winnaars en verliezers van 14 oktober

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas

GEMEENTEFINANCIËN: WAAR GAAN DE OCMW S NAARTOE?

Mijlpalen in de Belgische politieke geschiedenis en vorming van de Belgische staatsstructuur.

CULTUURRAAD NEDERLANDSE CULTUURGEMEENSCHAP

ICB.DOC.000 SM/ /SM/14.00/000 XX/XX/20XX. Gebruik van de talen in. sociale betrekkingen ICB.JUR.006 SAM/--/SAM/14.06/50 06/06/2014

Halle-Vilvoorde) (Arrondissement Asse-Halle. Vlaams-Brabant. Analyse e van de resultaten

Oostenrijk. Staten en kiesstelsels

Eindelijk... de regering!

Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR. De procedures in de verschillende lidstaten

Polen. Staten en kiesstelsels

Van-A-3 Verkiezingen

MOETEN BRUSSELSE CLUBS KIEZEN: VLAAMS OF FRANS? Staatsrecht toegepast op de sport!

EEN ANALYSE VAN DE TAALSITUATIE IN DE RAND ROND BRUSSEL OP BASIS VAN DE BRIO-TAALBAROMETER. Rudi Janssens

DE PARLEMENTEN VAN BELGIË EN HUN INTERNATIONALE BEVOEGDHEDEN

DE PARLEMENTEN VAN BELGIË EN HUN INTERNATIONALE BEVOEGDHEDEN

INSCHRIJVING VAN NIET-BELGISCHE KIEZERS OP DE KIEZERSLIJSTEN

Versie Gezien de uitstekende samenwerking tussen de Federale Staat en de deelstaten in het kader van dit samenwerkingsakkoord;

13.1. De geschiedenis van de Europese Unie

De federale kieskring in een constitutioneel perspectief.

Brusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014)

Stuk 628 ( ) Nr. 1. Zitting december 2005 SAMENWERKINGSAKKOORD

Brussel en zijn betwiste Vlaamse rand

EEN ANALYSE VAN DE TAALSITUATIE IN DE RAND ROND BRUSSEL OP BASIS VAN DE BRIO-TAALBAROMETER. Rudi Janssens

B. Werkende beroepsbevolking en interne werkgelegenheid

VR DOC.0430/1

Vastgoedprijzen blijven licht stijgen

VR DOC.1318/1BIS

Transcriptie:

Het Belgisch model - De kwestie Groot-Brussel - De groei van het Brussels stadsgewest - De opkomst van een politieke wereldstad

Casus Brussel is zeker niet uniek, noch het meest problematisch in mondiaal perspectief Fenomeen van: verdeelde steden : Jeruzalem, Nicosia, Meertalige hoofdsteden: Skopje, globale steden/wereldsteden multicultureel dualisering Casus Brussel is wel bijzonder traditionele taal- en communautaire strijd doorkruist door internationalistische traditie/groei politieke wereldstad/meertalige regio

BHV an sich : Organisatie kiesomschrijvingen Verschil met provinciale kieskringen Gelijkheidsbeginsel volksvertegenwoordiging Electorale rekenkunde Belgisch model Kwestie Groot-Brussel: zo oud als de Belgische staat Toekomstscenario s BHG: Gordinaanse knoop Groei van Brussels stadsgewest Brussel: hoofdstad van Europa politieke wereldstad meertalige regio

Pacificatiedemocratie Compromismodel Evenwichten: geen absolute toepassing van meerderheidsbeginsel Pacificatie van breuklijnen en conflictbeheersing Sociaal Pact Schoolpact Cultuurpact Van taalwetten tot staatshervorming Spanning tussen GW taalvrijheid taalregeling Rechten individu groep/gemeenschap Vergelijking taalstrijd schoolstrijd identitaire conflicten/opbouw samenleving

Van unitaire tot federale staat Taalwetten Eerste taalwetten (1873-1883) Bestuurszaken: kennis van NL vereist in Vlaanderen MO: NL voor onderwijs van aantal vakken en aanvaard als cultuurtaal Gelijkheidswet (1898): erkenning van NL als gelijke officiële taal Waalse beweging komt op en verzet zich tegen veralgemeende tweetaligheid in België

Grenzen en talentelling: Taalgrens is veranderlijk Veranderingen in taalstatuut en regelingen = afhankelijk van resultaten van 10-jaarlijkse volkstellingen Proces van verfransing en strijd over de taalgrenzen

Gemengde taaltoestand Tweetaligheid en verfransing Gemeenten van de agglomeratie: Tweetaligheid met maximale vrijheid voor F-taligen Besturen zijn vrij om taal voor interne diensten te kiezen Mededelingen aan publiek: tweetalig Administratieve documenten in de taal gekozen door belanghebbende

Op de grens tussen Wallonië en Vlaanderen; Brussel en Vlaanderen 20% van kiezers kunnen externe tweetaligheid vragen 30%: externe tweetaligheid en schoolnet 50+ %: wijziging bestuurstaal

Demarcatiepolitiek: Creatie van eenduidige situaties en stabiele taalgrenzen: taalgebieden Afschaffing talentelling Beperking van Brussel tot 19 gemeenten Gemeenten met taalfaciliteiten In aantal grensgemeenten tussen Wallonië en Vlaanderen Wallonië en Duitse kantons Brussel en Vlaanderen

Langdurig proces van consecutieve constitutionele hervormingen 5 fazen 1970 1980 1988-1989 1993 1999-2001

Van unitaire staat met : 1 Nationaal Parlement (Kamer en Senaat) 9 provincies 2739 gemeenten Tot federale staat met: 1 federaal parlement/federale regering 3 Gewesten + parlementen/regeringen 3 Gemeenschappen + parlementen/regeringen 4 taalgebieden 10 provincies 589 gemeenten (1976)

Pariteit van vertegenwoordiging van taalgroepen in Ministerraad Eerste minister fungeert als voorzitter en is taalneutraal Gelijk aantal ministers NL en F Besluitvormingsregels inzake grondwetsherziening en staatshervorming: dubbele meerderheid 2/3 meerderheid Normale meerderheid in elke taalgroep

Alarmbelprocedure in nationale parlement ¾ leden van een taalgroep kunnen een motie stemmen dat de bepalingen van een wet de relaties tussen de gemeenschappen schaden Opschorting parlementaire procedure Motie naar Ministerraad Formuleert een advies aan parlement Kan een geamendeerd wetsvoorstel indienen

Bijzondere wet (12/1/1989): BHG 19 gemeenten Legislatief en executieve organen VGC/COCOF/GGC 18 Juni 1989: eerste regionale verkiezingen

1962: opdeling van België in taalgebieden Aparte regeling kiesarrondissement BHV: gelegen in 2 taalgebieden Nederlands taalgebied Tweetalig taalgebied Brussel-Hoofdstad Evenwicht tussen verschillende gemeenschappen binnen de Belgische staat in Brussel en randgemeenten

Doorn in het oog van de NL-taligen Voorstellen tot splitsing vanuit oppositie beloften in regering te gevoelig 1971: wetsvoorstel Bascour 1995: resolutie Dielens en co Kracht van de eis tot splitsing werd ingedijkt door constante rechtspraak Arbitragehof

Kieskring BHV is niet strijdig met de Grondwet Herhaalde dat het behoud van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde voor de verkiezing van de federale Kamers en het Europees parlement een keuze is die die is ingegeven door de zorg voor een algeheel compromis, in het raam waarvan werd beoogd het onontbeerlijke evenwicht te verwezenlijken tussen de belangen van de verschillende gemeenschappen en gewesten binnen de Belgische staat. (22 dec 1994) Eis tot splitsing werd dus niet door onafhankelijk rechtscollege gesteund

Politiek akkoord/compromis Verhofstadt I 26 april 2002 Vlaamse (meerderheids)partijen verkrijgen provinciale kieskringen en 5%-drempel Franstaligen verkrijgen paritaire Senaat, constitutieve autonomie en meer geld voor Brussel en belofte van nietsplitsing BHV Waals-Brabant en Leuven wel aparte kieskring maar BHV blijft bestaan (regering beroept zich op arrest AH) Afschaffing van apparentering behalve tussen lijsten van Waals-Brabant en Ft. lijsten BHV Vlaamse eisen/kieshervorming gerealiseerd Ft. Eisen vergden GW-herziening (verklaring) Verkiezingen van 18 mei 2003: einde paarsgroen en geen 2/3-meerderheid meer

Splitsing provincie Brabant: 1 jan 1995 Vlaams-Brabant Brussel Waals-Brabant Beroepen tot schorsing en vernietiging van wetten van 13 dec 2003 (VB, CD&V, N-VA, Vivant) arrest 26 feb 2003 5% geldt wel voor NL lijsten van BHV (BHV en Leuven samen) F lijsten enkel 5% in BHV GW gegarandeerde 7 zetels voor Leuven niet verzekerd Regeling voor Vl-B wijkt af van regel van provinciale kieskring Ten dele vernietigd GW Hof aanvaardt vroeger arrest (toestand binnen oude provincie Brabant) niet meer zonder meer Bespreking van Ft. Eisen op forum + nieuwe Vlaamse eis Vlaamse partijen interpreteren arrest verkeerdelijk - als uitspraak tegen voortbestaan van kieskring BHV

Geen uitspraak over voortbestaan van BHV vóór verkiezingen van 2003 3 maanden uitstel BHV als symbool van communautaire strijd Verkiezingen 18 mei 2003 in vroegere provincie Brabant georganiseerd volgens oude systeem Arrest 26 mei 2003 Argumentatie BHV arrest 90/94 ontkracht Wetgever heeft zelf de status quo verworpen Ongelijke behandeling van kandidaten in Vlaams-Brabant en die van andere provincies 4 jaar tijd voor oplossing Hof voorziet in mogelijkheid van compromis en schrijft nergens de splitsing van BHV als dé oplossing voor Erkent mogelijkheid van bijzondere modaliteiten in belang van rechten van NL in Brussel en F in rand

Hof voorziet in de mogelijkheid van een compromis en schrijft nergens de splitsing van BHV als dé oplossing voor Erkent mogelijkheid/wenselijkheid van bijzondere modaliteiten in het belang van de rechten van NL in Brussel en F in de rand Vlaamse eis tot radicale en eenduidige splitsing versus uitbreiding van BHG Oud probleem toekomstscenario s BHG

zo oud als de Belgische staat

Rol en positie van de hoofdstad Politiek-territoriale expansie Verhouding Brussel hoofdstedelijk randgebied Verhouding Brussel centrale staat/provincie/ andere grootsteden Verhouding tweetalig gebied Brussel- Hoofdstad/BHG homogene taalgebieden/ gemeenschappen/gewesten

Politiek-territoriale expansie Groei Brussel en snelle verstedelijking na 1830 Demografische groei Ideologisch epicentrum Modernisering Brussel versus ruraal/katholiek randgebied

1830-31: Brussel wordt de constitutionele hoofdstad van België Brussel streeft onmiddellijk naar hereniging met vroegere ommeland ( kuype, cuve ) Snelle verstedelijking voorstedelijk gebied Aanvankelijk zeker geen loutere taalkwestie Doorkruist door levensbeschouwelijke tegenstellingen Liberale hoofdstad versus katholiek-rurale periferie Machtsopbouw Belgische staat: hoofdstad versus centraal gezag, provincie, andere steden hoofdstad versus rurale randgemeenten

Hoofdstad representeert de staat: nationaal prestige en competitie met andere hoofdsteden Nood aan rationele planning en modernisering Nood aan intercommunale coördinatie collectieve nutsvoorzieningen, openbaar vervoer, wegenbouw, stadsplanning, etc.

Wetsontwerp Piercot op de algemene hereniging van de voorsteden met de stad Brussel annexatie van de Leopoldswijk opent het perspectief op een globale fusie maar doet onmiddellijk het probleem van de bestuurlijke organisatie van Groot-Brussel rijzen (1852-1853) ontwerp-piercot (1854): de globale eenmaking van Brussel mislukt door het parlementair verzet tegen de aantasting van de gemeentelijke autonomie en de poging van de regering tot machtsgreep op het hoofdstedelijk bestuur De bestuurlijke hervorming van de hoofdstad kaderde in de reactie na de revoluties van 1848: het ambt van burgemeester van Groot-Brussel werd geassimileerd met dat van provinciegouverneur

Voorstel Van Meenen: Burgemeester Sint-Gillis pro annexatie en eenmaking provincie Brussel met een metropolitaanse raad 19 (of 22) + Tervuren Leopold II: pressie op regering tot provincie Brussel

Pogingen tot globale annexatie en eenmaking mislukken Brussel opteert voor geleidelijkheidsstrategie en projectmatige territoriale annexaties

1831-1940

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 Brussel in 1830 415 ha 83

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 1853 194 ha annexatie Leopoldswijk en noord-oosten (gedeelten van Sint-Joost-ten-Node, Elsene en Schaarbeek)

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 1864 230 ha annexatie Louizawijk en Terkamerenbos (wijken van Elsene)

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 1897 113 ha annexatie delen van Laken en Molenbeek (haveninstallaties)

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 1907 62 ha annexatie Solbosch (wijken van Elsene)

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 1913 13 ha 60 annexatie Leopoldswarande - 'cité scientifique' (wijken van Etterbeek en Elsene)

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 1921 2255 ha annexatie Laken, Neder-Over- Heembeek en Haren (en delen van Molenbeek en Schaarbeek in 1925): uitbreiding zeehaveninstallaties)

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 1925 25 ha 05 ruil grondgebied met Jette (wijk van het Brugmannhospitaal)

Territoriale groei van de stad Brussel sinds 1830 Globale aangroei (1830-1925): 1830: 415 ha 1925: 3292 ha

Wetsvoorstellen Adolphe Max: campagne vanaf 1919 enkel aanhechting Laken, Neder-Over-Heembeek en Haren gerealiseerd (19=22) Voorstel 1 (1919): + 15 gemeenten; College van burgemeesters en schepenen Voorstel 2 (1920): havengebied + Molenbeek, Sint- Agatha-Berchem, Koekelberg, Jette, Ganshoren, Laken, Haren, Neder-Over-Heembeek en een deel van Schaarbeek; aangehechte voorsteden zouden samen met de stad Brussel één gemeente vormen met een gemeenteraad van 40 leden.

wetsvoorstel-de Bue (1920): oprichting metropolitaans district Brussel (16 gemeenten) wetsvoorstel-max: oprichting van intercommunale raad rapport-holvoet over de grote agglomeraties(1921-1937)

Taalwetten: tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad (19) voorstellen van een provincie Brussel of een metropolitaans district Brussel evolueerden mettertijd naar een bondsgebied Brussel met een stadsraad en een stadsgouverneur voorstel Nothomb-Philippart Hoofdstad: aparte provincie toont aan hoe lang bepaalde voorstellen bleven doorwerken. Centrum Harmel: Franstalig voorstel om Brussel uit te breiden met Dilbeek, Wemmel, Strombeek-Bever, Vilvoorde, Diegem, Sint-Stevens-Woluwe, Wezembeek-Oppem, Tervuren, Waterloo, Linkebeek en Halle toont aan hoe groot Groot-Brussel in de optiek van sommigen wel was.

Suburbanisatie Randgebied verschuift Rol lokale grondbezitters Verstedelijking Verkaveling Uitwijking Brusselaars Voorbeelden Wezembeek-Oppem Strombeek

Zéér uiteenlopende en tegengestelde visies: Autonome regio of deelstaat? Brussel onder bicommunautaire voogdij plaatsen? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest omvormen tot de Brusselse Gemeenschap? Of de provincies vervangen door stadsregio s met Brussel als metropolitaanse regio? Europees district? Federaal district? Onafhankelijk na de splitsing van België? Uitbreiding teritorium? Brusselse metropool en stadsgemeenschap?

Studie Etienne Van Hecke (KULeuven): Brussels stadsgewest telt 62 gemeenten die in zekere mate van Brussel afhangen grootste stadsgewest van België gaande van Chaumont-Gistoux in Waals-Brabant tot Edingen in Henegouwen en Kampenhout in Vlaams-Brabant stadsgewest = de hele vergrote ruimtelijke structuur waarbinnen de basisactiviteiten van de stedelijke samenleving overwegend gelokaliseerd zijn (wonen, werken, opvoeden, winkelen, cultuurbeleving, ) Functioneel geheel, op centrale deel georiënteerd geen pleidooi voor uitbreiding BHG, noch politiek-bestuurlijk concept

Vivant/ Roland Duchâtelet : "Indien we van Brussel echt de hoofdstad van Europa wil maken, dan moeten we het aandurven om de grenzen van Brussel uit te breiden tot de grenzen van Vlaams- èn Waals-Brabant samen en er één stadsgewest van maken met één centraal bestuur." (interview Het Belang van Limburg)

Frequente nadruk op nood aan meer samenwerking met en rond Brussel Nieuwe samenwerkingsstructuur? Mogelijkheid van inter- of transregionaal samenwerkingsverband Cfr. Nederlands-Belgische euregio's Euregio Scheldemond Grensregio Vlaanderen Nederland Cfr. Nederlands-Belgisch-Duitse euregio's: Euregio Maas-Rijn Cfr. Frans-Belgische euregio: France-Wallonie-Vlaanderen

Werkgeversorganisaties pro gezamenlijk actieplan: Business Route 2018 for Metropolitan Brussels sociaaleconomische dynamiek van Groot- Brussel (19 + arr. Halle- Vilvoorde en Nijvel)

Pascal Smet: Stadsproject voor Brussel (Sampol) Platform voor metropolitan governance in de Brusselse stadsregio Partnerschap Brussel Vlaamse rand en hele economische zone die op Brussel gericht is

Euregio Benelux Middengebied Euregio Scheldemond Euregio Maas-Rijn Euregio Rijn-Waal

Caroline Van Wynsberghe in Brussels Studies 11 Brussel opgesloten in keurslijf van 19 gemeenten; zoekt nieuwe territoriale perspectieven uitbreiding van BHG is niet enige scenario andere mogelijkheden om de hoofdstad te betrekken bij het bestuur van haar hinterland metropool en stadsgemeenschap twee scenario's kunnen in hun minimalistische versie in overweging worden genomen zonder institutionele hervorming en zonder te raken aan de grenzen van Brussel Cfr. Rijsel: heeft zich ontwikkeld op twee grondgebieden: de stadsgemeenschap ( 85 gemeenten) de metropool: reikt verder dan de landsgrenzen. Berlijn en Brandenburg: fusieplan na referendum verworpen; wel vormen van metropolitane samenwerking geformaliseerd.

Grootschalige internationaal georiënteerde infrastructuurwerken: Congrescentrum, groot winkelcentrum grote evenementenhal multifunctioneel stadion samen met woningen en nieuwe uitrustingen ingebed in de aanleg van grote strategische zones (Europese Wijk, Thurn & Taxis, Schaarbeek-Vorming en de Kunstberg) Heizel (deel van Grimbergen)?

Politieke wereldstad Meertalige regio

Kwestie Groot-Brussel ook gerelateerd aan de actieve internationale missie en roeping van Brussel Brussel groeit in 19 de eeuw uit tot hoofdstad van internationale associaties Leopold II stelt Brussel voor als zetel van Vredesconferenties (Justitiepaleis) 1907: kwestie van wereldhoofdstad en concurrentie met Den Haag, bern, e.a.: campagne Otlet, plan Andersen 1905-1915: campagne Louis Frank voor Brussel als district fédéral du monde

1905: Jubelfeest - herdenking van 75 jaar nationale onafhankelijkheid 1910: Wereldtentoonstelling van Brussel & congres van IPU 1915: geplande herdenking van slag van Waterloo (1815)

urbanistische modernizering Provincie Groot- Brussel Grootse bouwplannen en internationale promotie van Brussel Mont de la Justice Mont du Bon Dieu Mont des Sciences et des Arts Justitiepaleis en conferentie van 1899

Tervuren site/congo Museum: eerste steen van Ecole Mondiale / Internationale Universiteit Paleis van Kunsten en Wetenschappen: intellectueel Acropolis Koninklijke Stichting: Belgische Carnegie verzekering uitvoering bouwplannen 1909: Leopold II plannen begraven

Feminist, internationalist & pacifist Zeer actieve publicist en opinieagent Internationaal netwerk «Les Belges et la Paix» (1905) Goedkeuring Leopold II Larousse: «La Belgique Illustrée» (1910)

1905: Frank kondigt L Organisation de la Paix et le District Fédéral du Monde aan Claimt voor het eerst: Brussel is meest geschikt als zetel van administratief centrum van Wereldconfederatie Centennium van Waterloo, 1915 Promotie 1910-1913: wereldtentoonstelling en internationale conferenties in Brussel

Universele organisatie van kennis Internationaal Bibliografisch Instituut Union des Associations Internationales Interparliamentary Union Union Internationale des Villes

1907-1909: Integratie in Paleis van Wetenschappen en Kunsten Centralisatie hoofdkwartieren internationale verenigingen 1910: Palais Mondial

H. C. Andersen & E. Hébrard, 1913 Fédération Mondiale de la Paix Université de la Paix Bezoek aan Tervuren Contacten: Otlet & Lafontaine, Frank, Albert I

Na WOI: streven naar Brussel als zetel Vredesconferenties streven naar Brussel als zetel van de Volkenbond compensatie Duitse inval/beloning voor verzet tegen schending internationaal recht Belgische regering verzet zich tegen keuze voor Genève Campagne Otlet voor Mundaneum: herneemt idee van werelddistrict en extraterritoriaal/supranationaal statuut

Union Internationale des Villes, September 1919 Cité-Jardin Mémoriale in België Niewe era Volkenbond en andere Extraterritorialiteit van de Internationale Hoofdstad

Na WOII: Brussel wordt Europese en Atlantische hoofdstad 1952: veto Van Zeeland: Ceci n est pas la Capitale de l Europe Competitie Brussel Luik en andere (hoofd)steden Moeizaam herstel positie Brussel Geografische en biculturele positie als troef uitgespeeld politieke wereldstad van eerste orde (global legal services ) samen met Washington en Genève

Representatie van Belgen & politici als model- Europeanen Allocatie van zetels van opeenvolgende Europese instellingen/gemeenschappen = complexe besluitvorming Internationaal Binnenlandse politiek: Interactie nationale regering & lokale overheden Interstedelijke competitie & concurrentie EGKS-zetel: Luik versus Brussel

Paul Van Zeeland Minister van buitenlandse zaken - interregnum (1949-54) Schuman Verklaring, 9 Mei 1950 EGKS Verdrag, 18 April 1951 Top van de 6 over zetelkwestie: «Surrealistische ervaring» (Juli 1952, Parijs)

Van Zeeland verdedigt de non-kandidatuur van Brussel : veto (pro Luik) tegen 5 Brussel verloor bijna zijn Europese toekomst : Luxemburg, tijdelijke zetel Beslissing legt zware hypotheek op toekomstige onderhandelingen Veto & gevolgen voor ruimtelijke inplanting van Europese instellingen

Electorale motieven van Van Zeeland en invloedrijke supporters van Luik Argumenten stad Luik Officiële kandidatuur, Juni 1954 Luik versus Saarbrücken (Saarland Adenauer) Tegen excessieve concentratie van hoofdtedelijke functies: justice distributive! Zetel niet in nationale/istische hoofdsteden Luik: Frans-Duitse entente & centrum van kolen- en staalindustrie Plateau du Sart-Tilman

Brussel geeft Luik faire kans (1952-) 1954: verkiezingen en pressie of Syndicat d Initiative Start opiniecampagne: rechten, kansen en troeven van Brussel; geen categorieke statements Internationaal & onpartijdig comparatief onderzoek EGKS, EPC + EDC: nood aan één centrum in nationale hoofdstad

Tweetalige hoofdstad Geografisch centrum van de Zes Contact en fusiezone van Europese culturen en actieve amalgamation Bestaande hoofdstedelijke infrastructuur Internationaal knoop- en verbindingspunt van openbaar vervoer & communicatie Snelle verdeling van buitenlandse kranten! Regering zou gebouwen moeten aanbieden

Regeringswissel in 1954-58 Actieve rol van Spaak: Verdrag van Rome Oktober 1957: kandidatuur van Brussel Sites voor de unieke zetel: Plateau Heyzel (Expo) Oefenplein Huuropties en gebouwen onmiddellijk beschikbaar Regering koopt Berlaymont

Voorbereiding Expo versterkt positie van Brussel Ingrijpende openbare werken Budget expo: 2 miljard BEF Regering investeert 8 miljard

Ministerconferentie van 6-7 januari 1958: Advies internationale deskundigen over zetel van 2 nieuwe Europese gemeenschappen Maart 1958: regering publiceert witboek Prestigieuze en luxueuze uitgave In 4 talen Commissie B experten

technisch advies materiële gegevens objectieve, nauwkeurige en controleerbare gegevens

enkel een opsomming van de voordelen die Brussel biedt in termen van: Ligging in Europa Verkeersverbindingen Comfortabele woongelegenheid Belangrijk centrum van internationale activiteit Cultureel centrum Recreatief centrum Medische infrastructuur Internationale media Diplomatieke vertegenwoordiging Bouwsites voor administratief complex en Europees district

In Brusselse agglo: Plateau Heyzel (Expo) Oefenplein Schaarbeek Daarbuiten: Tervuren Rhode Argenteuil

Groep Alpha

Expo 58 in teken van universeel humanisme, verbroedering der volkeren en vooruitgang Begin taalstrijd en communautaire wedloop

50 jaar na verdragen van Rome EEG/Euratom Brussels is een politieke wereldstad van eerste orde geworden met globale impact (Washington, Geneve, ) Niet omwille van demografische dimensie Global legal services Belangrijkste beslissingscentrum in EU Centraal knooppunt in internationale en gouvernmentele netwerken en NGOnetwerken

Geavanceerde en gespecialiseerde diensteneconomie Globale connecties (Europa, Noord-Amerika, Pacifisch Azië) Brussel overstijgt zijn Europese politieke invloed en scoort hoogst in connectivity rankings in sector van juridische diensten en firma s Top 20 van wereldsteden & Top 10 van Europese steden Brussels outperforms Parijs & London in termen van politieke netwerkvorming Public affairs management/establisment: 3.000 lobbying groups & 15.000 make Brussels a centre of knowledge

Brussel Straatsburg Luxemburg 1992: Edinburgh bevestigt 3 permanent zetels/werkplaatsen Brussel: Grootste machtscentrum Raad, Commissie, dagelijkse activiteiten van Europees Parlement, Economisch en Sociaal Comité, Comité der Regio s) Gedecentraliseerde agentschappen in meer dan 20 steden Inter(hoofd)stedelijke competitie: economische voordelen & symbolisch kapitaal

Aantrekking van investeerders en bedrijven Internationalisering van de regionale economie EU genereerde een directe cash flow (direct & indirect effecten) van 7,518.1 million (2001) directe & indirecte tewerkstelling : 92,000 or 12.7% Direct: 25.000 (2004) Commissie: 19,764 Raad: 2,619 EP: 2,309 NAVO: 14,131

Risico van versterking van sociale dualisering Int. Inst.: klein aandeel in tewerkstelling van laaggeschoolden (enkel 9,000) 40,000 van 95,000 zijn geïmporteerde arbeidskrachten Hoge buitenlandse aanwezigheid heeft de Brusselse bevolking doen aangroeien met 77,000 (1999-2007)

Grote impact op woonmarkt en prijzen (huur, koop) EU & satelliet organisaties: personeel en families vormen groep van 105,000 of 10% met sterke koopkracht Brussel blijft één van de goedkopere hoofdsteden Rrijsstijgingen rol van lokale speculatoren & vastgoedactoren Eurocraten worden als zondebok gezien maar evenzeer geëxploiteerd als doelgroep Risico van gentrificatie van bepaalde wijken & nood aan sociale woningpolitiek van BHG

Aalgebruik van EU-ambtenaren en EU-burgers Taalbarometer BHG + Halle-Vilvoorde + Nijvel: 200,000 EU burgers van (toen) 15 lidstaten (vóór EU uitbreiding 2004 & 2007) 2005: 154,693 of 15.37% BHG Engels : belang neemt uiteraard toe Identificatie: beperkte integratie in sociale leven en aversie van taalstrijd/rechts extremisme

Oktober 2000-2006 (kiezer/kandidaat) Zeer lage participatiegraad/registratie ondanks infocampagne EU-burgers zouden aanzienlijke invloed kunnen uitoefenen op coalitievorming Potentieel EU-kiezers BHG: 136,482 (slechts 18,682 geregistreerd in 2006) Potentiële impact: 18.31% Actuele impact: 3.16%

Dank u voor uw aandacht Dr. Roel De Groof algemeen coördinator roel.de.groof@briobrussel.be