Arbeidsongeschiktheid en je ZZP Pensioen Wat is arbeidsongeschiktheid eigenlijk en wat betekent dat voor jou als zelfstandige? Wat kan je zelf regelen? Mag je geld uit je ZZP Pensioen halen om gaten op te vangen? Zo ja, hoeveel dan en welke gevolgen heeft dat voor je pensioen? In dit ebook geven we antwoord op die vragen.
Wat is arbeidsongeschiktheid? Ben je arbeidsongeschikt, dan kun je je werkzaamheden door ziekte of door een handicap niet meer uitvoeren zoals je altijd deed. Misschien kun je nog wel een deel van je werk doen of andere activiteiten, dan ben je gedeeltelijk arbeidsongeschikt. Is er kans op herstel, dan ben je tijdelijk arbeidsongeschikt. Een arts stelt vast wat je wel of niet kunt en hoe lang dat (waarschijnlijk) gaat duren. De ernst en duur van je ziekte of handicap heeft invloed op je rechten en plichten. En ook het feit dat je zelfstandige bent. Voor een werknemer in loondienst is bij arbeidsongeschiktheid van alles geregeld. Een werkgever betaalt meestal het eerste jaar het volledige loon en het tweede jaar 70% van het loon. Ook moet de werkgever ervoor zorgen dat je weer aan het werk kan: je moet dan re-integreren. Na twee jaar krijgt de werknemer een uitkering van de overheid. Daarvoor gelden voorwaarden. Uitvoeringsinstantie UWV bepaalt of de werknemer aan de voorwaarden voldoet. Voor- en nadelen van een Arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) Als je arbeidsongeschikt wordt, heb je als ZZP er geen of minder inkomen. Heb je een AOV afgesloten, dan zijn de financiële gevolgen minder ingrijpend. Je krijgt toch een inkomen of een aanvulling op je inkomen. Je betaalt iedere maand een premie en krijgt als je arbeidsongeschikt wordt, iedere maand een uitkering. Daarvoor gelden bepaalde voorwaarden, die gesteld worden door de verzekeraar. Je leeftijd, je beroep en je gezondheid hebben invloed op de hoogte van de premie. Verder beïnvloed je zelf de hoogte van de premie door een hoger of lager maandbedrag te verzekeren, de periode van eigen risico aan te passen en de datum van beëindiging vast te stellen. Kom je op medische gronden niet in aanmerking voor een AOV? Dan moet de verzekeraar je toch een verzekering aanbieden. Dit heet een vangnetverzekering. Bij volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid krijg je onder voorwaarden 70% van het wettelijk minimum loon. Lager maandbedrag Bij de meeste AOV s krijg je bij arbeidsongeschiktheid iedere maand 80% van je normale inkomen. Je kunt ervoor kiezen om een lager maandbedrag te verzekeren. Dan wordt je maandelijkse premie lager. Bij sommige verzekeringen krijg je een vooraf afgesproken bedrag (sommenverzekering), bij anderen de opgelopen schade (schadeverzekering). Heb je een schadeverzekering afgesloten, dan wordt je inkomen getoetst op het moment van arbeidsongeschiktheid. Ben je ZZP er, dan is het een ander verhaal. Er is niks geregeld, je bepaalt zelf of je als zelfstandige eventuele arbeidsongeschiktheid wilt verzekeren. Dit kan bijvoorbeeld door het afsluiten van een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV). Je kunt ook kiezen voor zelf sparen, een broodfonds, een critical illness-verzekering of een uitkering uit je ZZP Pensioen. Zelfs een combinatie is mogelijk. We leggen hieronder uit welke mogelijkheden er zijn. Kies je ervoor om niets te regelen, dan heb je bij arbeidsongeschiktheid mogelijk alleen recht op een bijstandsuitkering. Eigen risico De verzekeraar betaalt niet meteen uit op de dag dat je arbeidsongeschikt wordt. Meestal wordt na minimaal veertien dagen de eerste betaling gedaan. Een vorm van eigen risico dus. Bij risicovolle beroepen kan deze periode langer zijn. Je kunt een hoger eigen risico kiezen, zodat je na een langere wachttijd de eerste uitkering krijgt. Je kan er dus ook voor kiezen om pas na een half jaar of na een jaar de eerste uitkering te ontvangen. Dan betaal je minder premie. Als ZZP er regel je je eigen inkomen. Ook bij arbeidsongeschiktheid! 2
Wanneer ben je arbeidsongeschikt? Bij het afsluiten van je AOV, bepaal je op welke leeftijd de AOV eindigt. Dat kan tot je AOW-leeftijd, maar ook eerder als je bijvoorbeeld nog andere voorzieningen hebt geregeld voor je pensioen. Waar je bij een AOV goed op moet letten, is hoe arbeidsongeschiktheid wordt gedefinieerd. Soms wordt bedoeld dat je je eigen beroep niet meer kunt uitoefenen, soms dat je geen passende arbeid kunt verrichten en soms dat je geen gangbaar beroep meer kunt uitoefenen. De definitie is van invloed op de premie die je moet betalen. Beroepsarbeidsongeschiktheid: dit is de duurste vorm. Hierbij wordt beoordeeld in hoeverre je je huidige beroep nog kan uitoefenen. Er wordt dus niet gekeken of je nog andere beroepen kunt uitoefenen. Passende arbeid: hierbij wordt beoordeeld of je ongeschikt bent voor werk die bij jouw opleiding en vroegere werkzaamheden past. Dan wordt er gekeken naar jouw opleiding, vaardigheden en eerdere werkzaamheden en dus ook naar andere beroepen die je nog zou kunnen doen. Omdat er breder wordt beoordeeld, zal je minder snel arbeidsongeschikt worden verklaard in vergelijking tot beroepsarbeidsongeschiktheid. Gangbare arbeid: In dit geval word je beoordeeld voor het verrichten van werk in algemene zin. Ben je in staat om vakken te vullen of zelfs maar de telefoon op te nemen, dan ben je niet arbeidsongeschikt. Ook al was je in je vorige beroep directeur, consultant of verpleegster. Voordelen AOV - je krijgt maandelijks een inkomen totdat je weer arbeidsgeschikt bent of tot je pensioen - je bepaalt zelf de hoogte van de uitkering - je bepaalt zelf wanneer de uitkering begint - je kunt met de bovenstaande keuzes de hoogte van je premie beïnvloeden - je premie is aftrekbaar van je inkomen voordat hierover inkomstenbelasting wordt berekend Nadelen AOV - Het volledig verzekeren van je huidige inkomen is duur. De premie loopt vaak op tot een paar honderd euro s per maand. Als je een lagere premie wilt, heb je geen volledige dekking. - Je moet vaak een uitgebreide vragenlijst over je gezondheid invullen. Soms wil de verzekeraar zelfs een medische keuring. De verzekeraar kan besluiten dat hij je op medische gronden niet accepteert. Of dat hij uitsluitingen voor bepaalde ziektes of gebreken in de verzekering wil opnemen - Geen verzekeraar biedt hetzelfde. Het is een studie om te bepalen wat alle gevolgen zijn van de AOV die je hebt afgesloten. En het is lastig om verzekeringen van verschillende aanbieders te vergelijken. - Een AOV wijzigen of opzeggen kan niet altijd. AOV s hebben vaak een contractperiode van één tot drie jaar en kunnen tussentijds niet worden beëindigd. - Het huidige aanbod van AOV s sluit niet aan bij de behoefte van de ZZP er, omdat bij hogere leeftijd of een risicovol beroep de kosten veel te hoog zijn. Ook kunnen verzekeraars onverwacht premieverhogingen doorvoeren. Je weet niet altijd waar je aan toe bent. Met een AOV heb je inkomen tot je pensioen, maar het is voor de ZZP er vaak te duur 3
Kies je voor zelf sparen Waarom niet gewoon zelf sparen? Het bedrag dat je iedere maand als premie voor een AOV zou betalen, kun je ook zelf wegzetten op een spaarrekening. Mocht je arbeidsongeschikt worden,dan kun je uit je eigen bron putten. Word je niet arbeidsongeschikt, dan kun je het spaargeld voor andere doeleinden gebruiken na je pensioen. Je bent je geld niet kwijt, terwijl je een AOV-premie niet terug krijgt. Bovendien kun je flexibel omgaan met je maandbedragen. Verdien je wat minder, dan pas je je maandbedrag aan. Heb je meer inkomsten, dan kun je grotere bedragen apart zetten. Maar zelf sparen heeft ook nadelen. Je moet de zelfdiscipline opbrengen om iedere maand een bedrag weg te zetten. Helemaal in tijden van minder inkomsten wordt het moeilijker om dat vol te houden. Bovendien heb je nog te weinig kapitaal gespaard als je in een vroeg stadium arbeidsongeschikt wordt. En de rente dan? Je denkt wellicht dat je door te sparen je kapitaal vermeerdert door rente. Bij een lage rente gaat dat echter niet op. Sowieso is het rendement op spaargeld laag, maar door een lage rente wordt je spaargeld zelfs steeds minder waard. Dat komt omdat je belasting betaalt over spaargeld. Heb je meer dan 21.330,- spaargeld (alleenstaande), dan betaal je ieder jaar 1,2% aan vermogensrendementsheffing. De spaarrente is nu lager dan de inflatie. Je spaargeld verliest daardoor aan koopkracht. Bij de huidige rentestanden kun je dus in de toekomst minder kopen met je spaargeld dan op dit moment. Voordelen van sparen - je hebt veel flexibiliteit - je geld blijft van jou Nadelen van sparen - je moet discipline hebben om je geld niet ergens anders voor te gerbuiken - bij vroege arbeidsongeschiktheid heb je te weinig gespaard - de waarde van je geld vermindert bij lage rentestanden Spaar je zelf, dan blijft je geld van jou. Maar heb je wel genoeg als je arbeidsongeschikt raakt? of voor sparen in een broodfonds? Wat is een broodfonds? Ondernemers die een AOV te duur vinden en zelf sparen te veel risico vinden (stel dat je in een vroeg stadium arbeidsongeschikt wordt), kunnen zich aansluiten bij een broodfonds. In een broodfonds nemen zo n twintig tot vijftig ondernemers deel. Je stort iedere maand een bedrag dat van tevoren is afgesproken, op een speciale rekening. Vaak betaal je ook administratiekosten. Als je ziek wordt, krijg je een van tevoren afgesproken bedrag. Deze basisuitkering gaat in vanaf twee weken of een maand nadat je ziek bent geworden. Daarmee kun je deels het risico van arbeidsongeschiktheid ondervangen. Het is een tijdelijk vangnet want je kunt maximaal twee jaar een uitkering krijgen. Voordelen van een broodfonds - het is goedkoper dan een AOV - je kunt ieder half jaar stoppen - je weet waar je aan toe bent - je kent de andere leden - je hoeft niet medisch gekeurd te worden - over de uitkeringen betaal je geen inkomstenbelasting - bij geen schade krijg je je inleg terug Nadelen van een broodfonds - als te veel mensen ziek zijn of ze zijn lang ziek, dan zijn de uitkeringen lager - als een fonds nog niet zo lang bestaat, is er nog geen buffer: bij ziekte is de uitkering dan lager - de inleg is geen premie, maar spaargeld en is niet aftrekbaar van de inkomstenbelasting - je moet er vertrouwen in hebben dat de andere leden zich aan de regels houden en dat zieken echt ziek zijn 4
Bij een broodfondsregeling moet je veel vertrouwen hebben in de andere leden Verzekeren tegen slechts enkele ziektes Arbeidsongeschiktheids- kapitaal opbouwen in je ZZP Pensioen Ben je langdurig arbeidsongeschikt, dan kun je ook een uitkering uit je ZZP pensioen opnemen. Veel ZZP ers vinden de premie voor de AOV te hoog. Ze betalen liever minder en nemen dan meer risico s bij arbeidsongeschiktheid. Daar zijn verzekeraars op ingesprongen met de critical illness-verzekering: je verzekert je alleen tegen de meest ingrijpende ziektes. De hoogte van de verzekerde bedragen kun je zelf aanpassen, waarmee de premie verandert. Bij de verschillende verzekeraars bekijk je tegen welke ziektes je je wilt verzekeren, je kiest het pakket dat bij je past en sluit je verzekering af. Voordelen critical illness-verzekering - de premie is laag, want je verzekert alleen enkele ernstige ziektes - bij ziekte krijg je eenmalig een belastingvrije uitkering - je verzekering aanpassen of opzeggen is heel eenvoudig - je kunt de verzekering online afsluiten Nadelen critical illness-verzekering - je verzekert je tegen slechts een paar ziektes. Wat doe je als je arbeidsongeschikt wordt door een ziekte waartegen je niet verzekerd bent? - je bent niet zeker van een inkomen voor de lange termijn - de premie is niet aftrekbaar Bij een critical illnessverzekering is de premie laag, maar je kunt arbeidsongeschikt worden door een ziekte waartegen je niet verzekerd bent Er zijn wel voorwaarden aan verbonden: je hebt je AOW-leeftijd nog niet bereikt. En je hebt een medische verklaring van een onafhankelijke arts, waarin staat dat je hoogstwaarschijnlijk minimaal een jaar langdurig arbeidsongeschikt zal zijn. Je bent dan niet in staat om je werk te verrichten, waarmee je nu voor 70% of meer je geld verdient. En als je meer dan 40.000,- per jaar uit je ZZP pensioen wilt halen, is een inkomenstoets noodzakelijk. Wil je minder dan 40.000,- uit je ZZP Pensioen opnemen, dan is een inkomenstoets niet nodig. Haal je meer dan 40.000,- uit je ZZP Pensioen, dan wordt dat gezien als een inkomensvervangende opname. Deze mag niet hoger zijn dan het gemiddelde van de optelsom van je belastbare inkomen in de twee kalenderjaren die voorafgaan aan je arbeidsongeschiktheid. Het grensbedrag van 40.000,- geldt als totaalbedrag voor alle opnames die je doet uit eventuele overige lijfrenteproducten naast het ZZP Pensioen. Als je langdurig arbeidsongeschikt raakt en je wilt hiervoor kapitaal opnemen uit je ZZP Pensioen, dan moet je samen met de medische verklaring een afkoopverzoek indienen bij Loyalis. De opname wordt belast met inkomstenbelasting. Het bedrag dat wordt uitgekeerd, wordt namelijk fiscaal gezien als een reguliere lijfrentetermijn. Ook wordt de inkomensafhankelijke premie Zorgverzekeringswet ingehouden volgens het normale tarief. Je hoeft echter niet de revisierente te betalen. Dat is de fiscale boete die je normaal gesproken moet betalen als je bijvoorbeeld een lijfrenteregeling afkoopt. 5
Loyalis Sparen en Beleggen N.V. is gevestigd te Heerlen en ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer 14097236. Voordelen opname uit ZZP Pensioen - je kunt in één keer een vrij grote opname doen en je inkomen veilig stellen. Zo koop je tijd om eventueel te genezen of te bepalen hoe je verder gaat - interessant bij zware beroepen waarvoor een normale AOV erg duur is vanwege de hoge risico s Nadelen opname uit ZZP Pensioen - het is geen complete vervangende arbeidsongeschiktheidsvoorziening - als er weinig kapitaal in je ZZP Pensioen is opgebouwd, is de opnamemogelijkheid beperkt - na opname is het kapitaal in je ZZP Pensioen lager, waardoor je na je pensioendatum een lagere uitkering krijgt - je aftrekmogelijkheden die je met het opbouwen hebt gebruikt (bv. met je jaarruimte of reserveringsruimte) kan je niet nógmaals gebruiken. Je oudedagsvoorziening is blijvend verlaagd en kan je dus niet meer inhalen. Bij langdurige arbeidsongeschiktheid kun je een uitkering uit je ZZP Pensioen opnemen zonder het hele saldo af te kopen Combineren Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Je bent niet voor niets ondernemer, dus wil je alles zelf regelen en je eigen risico s bepalen. Het is dan ook mogelijk om verschillende arbeidsongeschiktheidsregelingen te combineren. Denk aan een constructie waarbij je een opname uit je ZZP Pensioen combineert met een uitgestelde AOV. Sluit je een AOV af, waarbij de uitkering begint na één of twee jaar, dan zal dat de premie drukken. Die één of twee jaar kun je dan overbruggen met een opname uit je ZZP Pensioen. Vragen of opmerkingen? Heb je nog vragen? Stel ze gerust. Ook als je opmerkingen hebt, horen we die graag. Zeker als we volgens jou onze informatie kunnen verbeteren. Je bereikt ons via http://www.zzppensioen.nl/contact. 6