Regelingen en voorzieningen CODE 10.1.3.331 Kamervragen over voorlichting verhoogde vrijstelling erfbelasting en mantelzorgcompliment bronnen Tweede Kamer Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011 2012 nr. 3403 en 3404 d.d. 7.9.2012 Aanhangsel Handelingen 3403 Vragen van de leden Recourt, Groot en Wolbert (allen PvdA) aan de staatssecretarissen van Financiën en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de verhoogde vrijstelling van de erfbelasting voor mantelzorgers (ingezonden 26 juli 2012). Antwoord van staatssecretaris Weekers (Financiën), mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 7 september 2012) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011 2012, nr. 3166 Aanhangsel Handelingen 3404 Vragen van het lid Omtzigt (CDA) aan de staatssecretarissen van Financiën en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over «Gebrekkige voorlichting strop voor mantelzorgers» en de uitzending over mantelzorgers en erfbelasting (ingezonden 25 juli 2012). Antwoord van staatssecretaris Weekers (Financiën), mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 7 september 2012) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011 2012, nr. 3170
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 3403 Vragen van de leden Recourt, Groot en Wolbert (allen PvdA) aan de staatssecretarissen van Financiën en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de verhoogde vrijstelling van de erfbelasting voor mantelzorgers (ingezonden 26 juli 2012). Antwoord van staatssecretaris Weekers (Financiën), mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 7 september 2012) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011 2012, nr. 3166 Vraag 1 Heeft u kennisgenomen over het bericht dat de mantelzorgers niet weten dat zij onder voorwaarden in aanmerking kunnen komen voor de verhoogde vrijstelling van de erfbelasting tot 600 000 euro? 1 Antwoord 1 Ja. Vraag2en5 Klopt het dat mantelzorgers in aanmerking kunnen komen voor verhoogde vrijstelling van de erfbelasting indien zij kunnen aantonen dat zij mantelzorg verlenen aan hun ouders? Is het ontvangen van de mantelzorgcompliment een van de voorwaarden om dit te kunnen aantonen? Zo nee, wat klopt er niet? Aan welke voorwaarden moeten mantelzorgers nog meer voldoen willen zij in aanmerking komen voor deze verhoogde vrijstelling van de erfbelasting? Antwoord 2 en 5 Het ontvangen van een mantelzorgcompliment (in verband met in het jaar voorafgaande aan het overlijden verleende zorg) is een van de voorwaarden waardoor een ouder en een meerderjarig kind voor de erfbelasting als elkaars partner aangemerkt kunnen worden, zodat zij in aanmerking komen voor de vrijstelling van partners. Er zijn evenwel ook andere voorwaarden. Zonder helemaal volledig te zijn, noem ik de volgende voorwaarden. Noch de ouder noch het kind mogen een andere partner hebben. Zij moeten ten minste zes maanden voorafgaand aan het overlijden een notarieel samenlevingscontract met wederzijdse zorgverplichting hebben en gedurende 1 Radio 1, Sportzomer uitzending 21 juli 2012 (tussen 3 en 4 uur) en de Stentor 21 juli 2012. ah-tk-20112012-3403 ISSN 0921-7398 s-gravenhage 2012 Tweede Kamer, vergaderjaar 2011 2012, Aanhangsel 1
eenzelfde periode staan ingeschreven op hetzelfde woonadres in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens. Als zij niet een dergelijk samenlevingscontract hebben, dan moeten zij tot het tijdstip van overlijden gedurende een onafgebroken periode van ten minste vijf jaar staan ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie. In de jaren 2010 en 2011 is een overgangsbepaling van kracht, waardoor in die jaren de voorwaarde van een samenlevingscontract niet van toepassing is. De voorwaarde van zes maanden hetzelfde woonadres blijft in die jaren wel bestaan. Vraag 3 In hoeverre is afgesproken met de Kamer dat de overheid voorlichting zou geven aan de burger over de verhoogde vrijstelling van de erfbelasting aan mantelzorgers? Hoe luiden die afspraken? Antwoord 3 Er zijn met de Kamer geen specifieke afspraken gemaakt over de voorlichting over de partnervrijstelling in de erfbelasting. Vraag 4 Bent u van mening dat u mantelzorgers voldoende heeft voorgelicht over dit voordeel dat zij genieten als mantelzorgers? Zo ja, op welke manier heeft u de mantelzorgers hun rechten medegedeeld? Staat in de informatie over het mantelzorgcompliment ook het voordeel dat mantelzorgers kunnen genieten bij het verdelen van de erfenis? Zo nee, waarom niet? Antwoord 4 Op de site van de Belastingdienst worden de voorwaarden opgesomd die van belang zijn voor de kwalificatie als partner voor de erfbelasting. Zie ook het antwoord op de vragen 2 en 5. Op grond daarvan kunnen de betrokkenen vaststellen of bij overlijden de partnervrijstelling van toepassing zal zijn. Daarnaast heeft de Sociale Verzekeringsbank (SVB), als uitvoerder van de regeling met betrekking tot het mantelzorgcompliment, in verband met de herziening van de Successiewet 1956 per 1 januari 2010 de website met voorlichting aan mantelzorgers en hun zorgvragers aangepast. Daarbij werd ook voor meer informatie over de voorwaarden doorverwezen naar de website van de Belastingsdienst. Ook op de site van Mezzo is uitgebreide informatie geplaatst. Doel hiervan was om mantelzorgers bewust te maken van de mogelijkheid om onder nadere voorwaarden in aanmerking te komen voor een hogere vrijstelling voor de erfbelasting. Naar aanleiding van de recente publiciteit heeft de SVB de informatie op de website uitgebreid. De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zal in overleg met Mezzo bezien of zij de voorlichting aan mantelzorgers over erfbelasting en vrijstelling verder zouden kunnen verbeteren, bijvoorbeeld door ook de communicatiekanalen van andere cliëntorganisaties te benutten. Ten slotte kan ook het notariaat een belangrijke voorlichtende rol vervullen. Tweede Kamer, vergaderjaar 2011 2012, Aanhangsel 2
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 3404 Vragen van het lid Omtzigt (CDA) aan de staatssecretarissen van Financiën en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over «Gebrekkige voorlichting strop voor mantelzorgers» en de uitzending over mantelzorgers en erfbelasting (ingezonden 25 juli 2012). Antwoord van staatssecretaris Weekers (Financiën), mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 7 september 2012) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011 2012, nr. 3170 Vraag 1 Heeft u kennisgenomen van het artikel «Gebrekkige voorlichting strop voor mantelzorgers» 1 en de uitzending over mantelzorgers en erfbelasting? 2 Antwoord 1 Ja. Vraag 2 Deelt u de mening dat de informatie over de verhoogde vrijstelling van het mantelzorgcompliment op de website van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) 3 redelijk summier is, en dat het onhandig is dat de link naar de belastingdienst naar de algemene site gaat en niet direct naar de relevante pagina? 4 Antwoord 2 De SVB heeft de informatie op de website over de mogelijkheid voor mantelzorgers om in aanmerking te kunnen komen voor een hogere vrijstelling van de erfbelasting, uitgebreid. Er wordt nu ook direct doorgeschakeld naar de relevante pagina op de site van de Belastingdienst. Dit is naar mijn mening een verbetering. 1 http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2012/07/voorlichting-mantelzorgers-gebrekkig 2 Nieuwsuur, 23 juli 2012. 3 http://www.svb.nl/int/nl/mzc/wat_is_het_mantelzorgcompliment/ wat_is_het_mantelzorgcompliment/index.jsp 4 http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/prive/ relatie_familie_en_gezondheid/erven/erfenis_krijgen/hoeveel_erfbelasting_moet_u_betalen/ wat_is_uw_relatie_met_de_overledene/mantelzorgers ah-tk-20112012-3404 ISSN 0921-7398 s-gravenhage 2012 Tweede Kamer, vergaderjaar 2011 2012, Aanhangsel 1
Vraag 3 Deelt u de mening dat de zin «U mag maar met 2 personen aan de voorwaarden hierboven voldoen. 3 of meer mensen kunnen niet allemaal elkaars partner zijn.» op genoemde site van de belastingdienst onduidelijk is? Deelt u de menig dat hierover duidelijk gesteld zou kunnen worden dat als ofwel de ouder ofwel het kind getrouwd is/een geregistreerd partnerschap heeft, zij niet in aanmerking komen voor de grote vrijstelling met de ouder? Antwoord 3 De strekking van de in vraag 3 voorgestelde formulering komt op de site van de Belastingdienst tot uitdrukking door de tekst onder «Let op!» Daarin staat dat geen sprake is van partnerschap met de mantelzorger als deze samenwoont met beide ouders. Ik zal bezien of de bestaande tekst nog verder kan worden verduidelijkt. Vraag 4 Bent u bereid om in overleg te treden met de SVB en de belastingdienst om ervoor te zorgen dat bij de voorlichting over het mantelzorgcompliment (inclusief op het aanvraagformulier) duidelijker wordt gecommuniceerd over de gevolgen voor de erfbelasting en kunt u de Kamer meedelen welke wijzigingen dit oplevert? Antwoord 4 Ja. Dit overleg heeft inmiddels al plaatsgevonden. In mijn antwoord op vraag 2 heb ik aangegeven dat de wijze waarop de SVB op haar site informatie verstrekt over de hogere vrijstelling van de erfbelasting voor mantelzorgers, inmiddels is verbeterd. De SVB heeft toegezegd om ook in de begeleidende brief bij verzending van het aanvraagformulier van het mantelzorgcompliment, mantelzorgers te wijzen op de mogelijke relatie tussen het mantelzorgcompliment en de erfbelasting. Vraag 5 Waarom is ervoor gekozen om het mantelzorgcompliment alleen te geven bij een extramurale indicatie en niet bij een intramurale indicatie, die bijvoorbeeld via een persoonsgebondenbudget (pgb) of zorg in natura (ZIN) wel thuis wordt opgevangen? Antwoord 5 Door het toenmalige Kamerlid Van der Vlies is bij de behandeling van het Belastingplan 2005 een amendement ingediend. Dit amendement was erop gericht om mensen die intensief zorg verlenen aan een ander, een financieel blijk van waardering toe te kennen. Daarvoor werd een bedrag van 65 miljoen beschikbaar gesteld. Dit amendement is door de Kamer aanvaard en uitgewerkt in de Regeling maatschappelijke ondersteuning. Over de criteria waaraan moet worden voldaan om in aanmerking te kunnen komen voor een mantelzorgcompliment is, mede in relatie tot de hoogte van het beschikbare budget, meerdere keren met de Kamer van gedachten gewisseld. Om voor een compliment in aanmerking te kunnen komen moet men beschikken over een indicatie voor extramurale AWBZ-zorg; deze indicatie moet ten minste 371 dagen geldig zijn. Daarbij is overwogen dat ingeval van een indicatie voor intramurale AWBZ-zorg in beginsel in veel mindere mate sprake zal zijn van een beroep op mantelzorg. Voor mensen met een intramurale indicatie die om uiteenlopende redenen niet in een instelling verblijven, geldt dat het uitvoeringstechnisch gezien niet mogelijk is gebleken deze groep in aanmerking te brengen voor de regeling, omdat de vereiste informatie voor de beoordeling van de aanspraak niet beschikbaar is. Inmiddels is overigens gebleken dat ook toepassing van deze criteria voor toekenning van het mantelzorgcompliment leidt tot overschrijding van het beschikbare budget. Vraag 6 Kunt u zich voorstellen dat kinderen die er bewust voor kiezen om hun ouders de laatste maanden zeer intensief thuis te verzorgen, ook al heeft vader/moeder een indicatie voor een verpleeghuis, het als onrechtvaardig ervaren dat zij niet in aanmerking komen voor de erfvrijstelling? Zo ja, wat gaat u daaraan doen? Tweede Kamer, vergaderjaar 2011 2012, Aanhangsel 2
Antwoord 6 Dat kinderen in afwijking van de hoofdregel toch in aanmerking kunnen komen voor de partnervrijstelling is een gevolg van het amendement Sap (Tweede Kamer, vergaderjaar 2009 2010, 31 930, nr. 84). In dat amendement is het verkrijgen van de vrijstelling onder andere afhankelijk gemaakt van het ontvangen van een mantelzorgcompliment. Voorts moet uiteraard voldaan zijn aan de overige vereisten voor het zijn van partners. Zoals blijkt uit het antwoord op vraag 5 gaat het bij het mantelzorgcompliment om een indicatie voor extramurale AWBZ-zorg. Een mantelzorgcompliment wordt niet toegekend als sprake is van een indicatie voor opname in een verpleeghuis (intramurale zorg). De reden hiervoor staat in het antwoord op vraag 5. De partnervrijstelling is dan niet aan de orde. Vraag 7 Klopt het dat op de website van de SVB geen informatie staat over het aanvragen van het mantelzorgcompliment als er geen formulier ontvangen is/als het formulier kwijt is, etc? Bent u bereid ervoor zorg te dragen dat mensen alsnog het compliment (of over 2011 een bewijs dat zij recht gehad hebben op het compliment) op eenvoudige wijze kunnen aanvragen? Antwoord 7 Het is juist dat hierover geen informatie op de site van de SVB staat. Ik zal de SVB verzoeken de site op dit punt aan te passen. In beginsel dient de aanvraag door de mantelzorger uiterlijk drie maanden na de dag waarop het aanvraagformulier aan de zorgvrager is toegezonden, te worden ingediend. Op grond van het bepaalde in de Regeling maatschappelijke ondersteuning kan de SVB in het voordeel van aanvrager van deze termijn afwijken, voor zover strikte toepassing leidt tot een onbillijkheid van overwegende aard. De SVB attendeert op haar website op de mogelijkheid om ingeval van overlijden van de zorgvrager het aanvraagformulier door nabestaanden of door een executeur te laten indienen. Tweede Kamer, vergaderjaar 2011 2012, Aanhangsel 3