Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal Notitie voor de politieke partijen in Voerendaal ter gelegenheid van de Gemeenteraadsverkiezingen maart 2010 Anders maar gelijk 1/11
Voorwoord Het Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal (GZPV) is een onafhankelijke stichting die bestaat uit vrijwilligers. Deze, of hun partners, hebben zelf een handicap of chronische ziekte en zetten zich graag in voor de doelgroep. Ons doel is mensen met een beperking of chronische ziekte op een volwaardige manier deel te laten nemen aan onze samenleving. Onze achterban bestaat uit ruim 300 mensen. Ons devies luidt: samen sta je sterk, door: contact informatie advisering ondersteuning Als platform geven wij aan de gemeente Voerendaal, gevraagd en ongevraagd advies, over zaken die van belang zijn voor mensen met een handicap. Onze aandacht is vooral gericht op: toegankelijkheid vervoer wonen en welzijn beleidsvorming WMO Onder de titel Anders maar gelijk, heeft het GZPV deze notitie gemaakt voor de plaatselijke politieke partijen. 2/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
Anders maar gelijk In deze notitie staan wensen en ideeën, die volgens het GZPV van groot belang zijn voor het voeren van een goed gehandicaptenbeleid. Het GZPV reikt deze notitie aan alle plaatselijke politieke partijen uit. Daarbij wordt gevraagd zoveel mogelijk van de genoemde punten op te nemen in hun beleid in de komende zittingsperiode van de gemeenteraad en zo mogelijk nog op te nemen in hun verkiezingsprogramma. Twee belangrijke wensen van het GZPV zijn: 1. het realiseren van afritten, breed genoeg voor rolstoelen, rollators en scootmobielen, op alle hoeken van de straten 2. dat alle openbare gebouwen voldoen aan het Internationaal Toegankelijkheidssymbool (ITS). Mensen met een beperking hebben het recht om volledig mee te doen aan de samenleving. Dat betekent dat zij gelijke kansen moeten krijgen om hun leven op hun eigen manier in te vullen. Daarbij dienen hindernissen en beperkingen te worden weggenomen. Kortom: volwaardig burgerschap. Deze grondrechten zijn te vinden in het Handvest van de Verenigde Naties. Ze vormen de basis voor de uitgangspunten van het GZPV. Artikel 15 van het VN verdrag over mensen met een handicap beschrijft die rechten als volgt: Overheden dragen verantwoordelijkheid om een wettelijke basis te scheppen voor maatregelen, die een volledige participatie (deelname) en rechtsgelijkheid waarmaken voor mensen met beperkingen. Voordat dit werkelijkheid wordt, zal aan een aantal voorwaarden moeten worden voldaan. Alles wat voor andere mensen beschikbaar is, zal ook toegankelijk moeten zijn voor mensen met een lichamelijke of een andere handicap. Dat houdt in dat er maatregelen genomen moeten worden om die gelijke kansen te bieden. Gewoon waar mogelijk, speciaal waar nodig! Onze samenleving is pas in evenwicht als iedere burger, met of zonder beperking, kan deelnemen. De kwaliteit van leven en keuze vrijheid van het individu is hierbij belangrijk. Gelijke kansen om mee te doen, dat is het streven van het GZPV. We noemen dit ook wel een inclusieve samenleving. De rechten van mensen met beperkingen staan al in verschillende wetten en verdragen. In het al genoemde VN verdrag, de EU richtlijn gelijke behandeling en in de Nederlandse grondwet. 3/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
Het GZPV wil graag dat het recht op gelijke behandeling van mensen met beperkingen eveneens wordt vastgelegd in de gemeentelijke regelgeving. Maar wet- en regelgeving alleen is niet voldoende. Wetten, regels, verordeningen moeten worden uitgevoerd en nageleefd. Dat kan alleen als de gehandicapte burger actief bij het gemeentebeleid betrokken wordt. De doelstellingen die we als GZPV binnen onze gemeente willen bereiken, hebben betrekking op de volgende categorieën: 1. Wonen. Mensen met een beperking mogen zelf kiezen waar ze willen wonen. De woning en woonomgeving zijn toegankelijk. 2. Veiligheid. Veiligheid voor allen, maar vooral voor hen die zich minder goed kunnen redden. 3. Arbeid. Ook met een handicap heb je recht op een betaalde baan. 4. Inkomen. Mensen met een beperking dezelfde financiële mogelijkheden als de gezonde burger. 5. Toegankelijkheid. Houd uw stoepen vrij van obstakels. 6. Vervoer. Zonder goed vervoer geen participatie. 7. Verkeer. Verkeersveiligheid voor iedereen. 8. WMO. Samenleving in balans. 9. Gezondheidszorg. Recht op goede zorg. 10. Vrijetijdsbesteding. Sport en cultuur, ook voor mensen met een handicap. 11. Onderwijs. Onderwijs zonder beperkingen. 12. Informatievoorziening. Informatie is participatie. 4/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
1. Wonen. Mensen met een beperking mogen zelf kiezen waar ze willen wonen. De woning en woonomgeving zijn toegankelijk. a. Voor particulieren maar vooral bij projectontwikkelaars stelt de gemeente levensloopbestendig bouwen als eis. Zeker waar de gemeente de aanbieder van de grond is. b. De gemeente draagt het levensloopbestendig bouwen actief uit bij het afgeven van bouwvergunningen. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van het gebied Dammerich. Bouwaanvragen worden getoetst op Bereikbaarheid, Toegankelijkheid, Bruikbaarheid en Uitgankelijkheid (BTBU). c. De gemeente informeert de aanvrager als hun plannen hier niet aan voldoen. d. De Chronisch Zieken en Gehandicapten raad (CG-raad) hanteert de ITSrichtlijn (Internationaal Toegankelijkheidssymbool). Die ITS richtlijn geldt als norm voor alle openbare bouwwerken, en de gemeente draagt deze richtlijn actief uit bij het afgeven van bouwvergunningen en of bij renovaties. 2. Veiligheid. Veiligheid voor allen, maar vooral voor hen die zich minder goed kunnen redden. a. De gemeente onderzoekt de uitgankelijkheid voor mensen met een beperking. Die dient waar nodig, te worden verbeterd. b. Waar kosten moeten worden gemaakt voor extra veiligheid in verband met een beperking dienen deze door de gemeente te worden vergoed. c. Breng voor hulpdiensten (brandweer, ambulancedienst, enz.) in kaart waar zich woonvormen bevinden die een groter risico lopen bij calamiteiten. d. Bij voetgangersoversteekplaats Kunderlinde een proef starten met verkeerslichtenvertragers. Dit om mindervalide voetgangers meer tijd te geven om te kunnen oversteken. e. Bij de inrichting van de openbare ruimte dienen obstakels (losliggende tegels, hobbelige stenen, enz.) te worden verwijderd of zo spoedig mogelijk hersteld. f. Het beleid van de gladheidbestrijding wordt actief onder de aandacht gebracht. Ook om in de straten waar mensen wonen die slecht ter been zijn, gladheid te bestrijden. 5/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
3. Arbeid. Ook met een handicap heb je recht op een betaalde baan. a. Het personeelsbeleid van onze gemeente moet een voorbeeldfunctie zijn wat betreft het aanbieden van gepaste arbeid aan mensen met een beperking. b. De gemeente vraagt dit ook van instellingen die subsidie ontvangen, en bij het afsluiten van contracten met externe bedrijven. c. De gemeente neemt een actieve rol op zich voor het realiseren van werkplekken voor mensen met een handicap bij de uitgifte van industrieterrein. Bij het begeleiden naar betaald werk is speciale aandacht voor mensen met een beperking. d. In samenspraak met de WSW-raad wordt uitvoering gegeven aan het beleid ten aanzien van begeleid werken. e. Onderdeel daarvan is goede voorlichting, onder meer over de mogelijkheid van begeleid werken en een Persoons Gebonden Budget. Sociale Werkvoorzieningen (PGB-WSW). f. In de wachtlijstverordening wordt er voor zorg gedragen dat mensen uit de Wet Werk en Bijstand geen voorrang krijgen ten koste van mensen met een beperking. We willen dat het First in First out principe gehandhaafd blijft bij geschikte arbeidsplekken. g. Op basis van de WMO krijgen mensen die dat willen, de mogelijkheid van vrijwilligerswerk en activerende ondersteuning. h. Zolang er geen mogelijkheden zijn voor passend werk, krijgen mensen met een beperking de mogelijkheid tot zinvolle dagbesteding die aansluit bij hun wensen en mogelijkheden. 4. Inkomen. Mensen met een beperking dezelfde financiële mogelijkheden als de gezonde burger. a. Om inzicht te krijgen in verborgen armoede, is het wenselijk dat mensen met een handicap huisbezoek krijgen (vanuit WMO-loket). b. Gelden die de gemeente o.a. via het gemeentefonds ontvangt voor Bijzondere Bijstand of categoriale bijstand dient alleen voor dat doel te worden gebruikt. c. Alle mensen met een beperking en met een laag inkomen zijn op de hoogte van de mogelijkheid om van de bijzondere Bijstand gebruik te maken. 6/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
d. Bij het hanteren van inkomensgrenzen, zoals bij de WMO, moet de gemeente rekening houden met de meerkosten van mensen met een beperking. e. De gemeente ontwikkelt samen met de WMO raad een eigen bijdrage aan het beleid. 5. Toegankelijkheid. Houd uw stoepen vrij van obstakels. a. Iedereen heeft recht op toegang tot gebouwen, voorzieningen en informatie. Een van de belangrijkste voorwaarden om aan het maatschappelijke verkeer deel te kunnen nemen, is dat alle voorzieningen in de gemeente voor iedereen BTBU zijn. b. De gemeenschappelijke ruimte behoort toegankelijk te zijn ook voor gehandicapten, dit in overeenstemming met de aanbevelingen van de landelijke gehandicaptenorganisaties. Dit geldt niet alleen voor mensen met een lichamelijke handicap, maar ook voor mensen met een visuele, verstandelijke of andere beperking. c. Voorwaarden voor een betere toegankelijkheid, zoals bouwvoorschriften, ITS-normen e.d., moeten integraal deel gaan uitmaken van het lokale beleid met de daarbij behorende toepassing van wet- en regelgeving. d. De gemeente moet als een op het toerisme afgestemde gemeente ook gastheer willen zijn voor de gehandicapten. Dat betekent dat ook de daarmee samenhangende voorzieningen ingericht moeten zijn op deze doelgroep, zoals hotels, pensions, campings, restaurants, terrassen, wandelwegen, enz. e. Pin-automaten en postbussen dienen op rolstoelhoogte te worden geplaatst. 6. Vervoer. Zonder goed vervoer geen participatie. a. Naast individueel vervoer moet bij geplande activiteiten groepsvervoer mogelijk zijn. Subsidie moet mogelijk zijn voor vrijwilligersorganisaties die dat doen (b.v. Zonnebloem). b. Verhoging van de in- en uitstapplaatsen bij de bushalten en een lage instap van de bussen kunnen deze toegankelijker worden. c. In de diverse vormen van het openbaar vervoer dient de vermelding "eerstvolgende halte" goed zichtbaar en hoorbaar te zijn. d. Er wordt jaarlijks aan scootmobiel bezitters de mogelijkheid geboden om een cursus te volgen. 7/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
7. Verkeer. Verkeersveiligheid voor iedereen. a. De gemeente zorgt voor voldoende parkeermogelijkheden voor minder valide automobilisten. Speciale aandacht geldt daarbij voor alle openbare voorzieningen (bibliotheek, gemeenschapshuis), winkels en zorg- /sportaccommodaties. b. Bij openbare voorzieningen zijn voldoende overdekte plekken om de scootmobiel te stallen. c. Het realiseren van afritten bij stoepen, standaard opnemen in het gemeentelijk beleid. Waar dit nog niet is gebeurd, worden deze alsnog gemaakt. 8. WMO. Samenleving in balans. Volgens de wet Maatschappelijke ondersteuning (WMO) heeft de gemeente de volgende taken. Het compenseren van beperkingen op de volgende gebieden, namelijk op: het voeren van een huishouden het zich verplaatsen in en om de woning het zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel en aansluiting te vinden bij (boven)regionale vervoerssystemen medemensen te ontmoeten en sociale verbanden aan te gaan het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten preventieve ondersteuning voor jeugdigen het geven van informatie/advies en cliëntondersteuning ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking maatschappelijke opvang, waaronder sociale pensions en vrouwenopvang verslavingsbeleid. a. Het gedeeltelijk wegvallen van de ondersteunende en activerende begeleiding (AWBZ) dient te worden gecompenseerd. Vanwege bezuinigingen in de AWBZ kunnen mensen met een beperkte indicatie, zoals bij een lichte vorm van dementie, geen beroep meer doen op voornoemde begeleiding. Hierdoor kunnen verschillende vormen van dagopvang komen te vervallen. Gemeenten en instellingen moeten hiervoor alternatieve opvang regelen, bijvoorbeeld door inschakeling van het welzijnswerk en de sociale omgeving (mantelzorg). Het huidige beleid dient voortgezet en waar nodig moet nieuw beleid worden ontwikkeld samen met de mensen die door deze bezuinigingen getroffen worden. 8/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
b. Voor adequate cliëntenondersteuning is informatie naar de WMO-raad en het GZPV van essentieel belang. c. Uitgangspunten bij de indicatiestelling zijn de voorkeuren en omstandigheden van de cliënt. In alle gevallen wordt de beste, meest adequate oplossing gekozen. De ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers kan daarbij een zinvolle en waardevolle aanvulling zijn. Dit laatste kan betekenen, dat faciliteiten voor hen van belang zijn. Ook in geval van co-ouderschap. d. Mensen met een beperking dienen in de gelegenheid te zijn om een eigen huishouden te kunnen voeren en in hun eigen vervoersbehoeften te voorzien. Er dient een keuzemogelijkheid te zijn tussen een individuele voorziening (aanpassing woning, auto) en een collectieve voorziening (tafeltje-dek-je, pasje voor de regiotaxi). e. De gemeente geeft duidelijke informatie over de keuze tussen een voorziening in natura en een Persoons Gebonden budget (PGB). Hierbij moeten de voor- en nadelen van deze regelingen helder zijn voor de gebruiker. f. Verhuizing naar een aangepaste woning mag niet ten koste gaan van de (mantel)zorg en de sociale omgeving. 9. Gezondheidszorg. Recht op goede zorg. a. De gemeente draagt er zorg voor dat over de gehele gemeente een goede spreiding is van het aanbod van gezondheidszorg. b. Cliënten krijgen een rol in het gemeentelijke zorgoverleg. c. De gemeente stelt een uitgebalanceerd pakket gezondheidszorg vast, waarna zij er zorg voor draagt dat dit pakket overal in de (kernen) gemeente beschikbaar komt. d. De gemeente onderzoekt jaarlijks de informatie van de GGD en kijkt op welke punten zij afwijkt van andere gemeentes. e. De gemeente stelt alles in het werk om een zo breed mogelijk aanbod van zorgaanbieders te huisvesten. 10. Vrijetijdsbesteding. Sport en cultuur, ook voor mensen met een handicap. a. Activiteiten, clubs, (toeristische)voorzieningen en gebouwen op het terrein van vrijetijdsbesteding staan zoveel mogelijk open voor mensen met een beperking. 9/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
b. Bij het verlenen van subsidies en vergunningen voor activiteiten, evenementen, voorzieningen en gebouwen stelt de gemeente de BTBU als voorwaarde. c. Ter vergroting van de kennis over integratie en begeleiding van mensen met een beperking biedt de gemeente aan organisaties (sport, scouting) de mogelijkheid aan om trainingen te volgen. d. In overleg met de betreffende belangenorganisaties zijn er (aanvullende) voorzieningen en activiteiten, zodat de gehandicapte burger kan sporten, recreëren, en zich cultureel ontplooien. e. De gemeente voorziet in dagbestedingcentra s, waar mensen met een beperking in een voor hen veilige omgeving bezig kunnen zijn. 11. Onderwijs. Onderwijs zonder beperkingen. a. De gemeente zet zich in voor passend onderwijs voor mensen met een beperking. b. De gemeente vervult een regiefunctie bij het voorkomen van schooluitval van leerlingen met een handicap. c. Voor leerlingen die daaraan behoefte hebben, is adequaat leerlingenvervoer beschikbaar. d. Schoolgebouwen zijn BTBU. Waar dit niet het geval is, zorgt de gemeente voor aanpassingen. Bij nieuwbouw wordt voldaan aan de ITS-normen. 12. Informatievoorziening. Informatie is participatie. a. Volwaardig meedoen, kan alleen als iedereen dezelfde informatie krijgt. Deze moet correct, toegankelijk, bruikbaar en begrijpelijk zijn, ook voor de gehandicapte burger. b. Maak alle voor het publiek bestemde informatie en dienstverlenende systemen van meet af aan toegankelijk voor gebruikers met een handicap. c. De gemeente biedt begeleiding bij het vinden van informatie en zorgt dat duidelijk is waar de burger terecht kan. d. Informatie in de bibliotheek is voor iedereen goed toegankelijk. Er is service aanwezig die rekening houdt met mensen met een beperking. e. Het gemeentelijke voorlichtingsmateriaal is beschikbaar voor iedereen. 10/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal
f. Is dit niet mogelijk, dan is er alternatief voorlichtingsmateriaal met een gelijkwaardige inhoud, zoals braille of cd voor blinden, slechtzienden, of andere mensen met een leesstoornis. g. De gemeente moet haar bijdrage leveren aan een positieve beeldvorming ten aanzien van de gehandicapte medeburger. Slotwoord. Wij zijn van mening dat de uitgangspunten van agenda 22 toegepast zouden moeten worden in onze gemeente. Om vorm te geven aan gelijke behandeling en goede beeldvorming kan gewerkt worden met de methode agenda 22, gebaseerd op de 22 standaardregels van de VN. Waarbij gemeenteraad en burgers samenwerken aan gelijke rechten, gelijke kansen. Daarbij is een integrale benadering en uitwerking van het gehandicaptenbeleid nodig, het raakt alle beleidsterreinen. Het GZPV wil dat bij de totstandkoming van de voorstellen die te maken hebben met het gehandicaptenbeleid, rekening wordt gehouden met mensen met een beperking, zodat ook zij volwaardig aan de maatschappij kunnen deelnemen. Voerendaal, januari 2010. Bestuur Stichting Gehandicapten zorgvragers Platform Voerendaal Stichting Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal (GZPV) is een platform voor mensen met een beperking. Secretaris: Harry Pelssers Manensheide 29 6343 CP Klimmen Telefoon 043 4591408 E-mail harry.pelssers@home.nl KvK Zuid-Limburg Handelsregisternummer 14088177 Bankrelatie Rabobank Rekeningnummer 1196.57.651 www.gehandicaptenvoerendaal.nl Versie 29012009 11/11 Gehandicapten Zorgvragers Platform Voerendaal