Hartkatheterisatie Het onderzoek Een hartkatheterisatie wordt gedaan om: vernauwingen of verstoppingen van de bloedvaten van het hart, de zogenaamde kransslagaders, aan te tonen; de pompfunctie van het hart te beoordelen ; de werking van de hartkleppen te beoordelen; de bloeddruk in het hart en de longen te meten. Voor het onderzoek Belangrijk! Regel van tevoren uw vervoer terug naar huis. U mag niet zelf naar huis rijden; als u een behandeling heeft ondergaan is het verstandig dat er iemand in huis is als u thuiskomt en dat u de eerste nacht niet alleen bent; door de ingreep of behandeling kan het zijn dat u zich niet zo fit voelt. Voorbereiding thuis U mag voor dit onderzoek normaal ontbijten en/of lunchen. Opname Voor dit onderzoek wordt u meestal opgenomen op de afdeling dagbehandeling (D1 /1 Zuid) of op de afdeling 3 oost. U kunt zich op de afgesproken tijd melden bij de receptie van het ziekenhuis in de centrale hal op de begane grond. We raden u aan om niet zelfstandig naar het ziekenhuis te komen maar om u te laten wegbrengen en ophalen. Het kan zijn dat u pas op de middag vóór het onderzoek wordt opgeroepen voor opname de volgende dag. Medicijnen Als u Metformine of Glucophage gebruikt moet u dit, alleen stoppen als de cardioloog dit aangeeft. Andere medicijnen die u gebruikt, kunt u gewoon innemen, tenzij uw arts iets anders met uw afspreekt;
Furosemide en bumetanide ochtend van het onderzoek niet innemen. Na het onderzoek wel gelijk weer innemen NOAC s; pradaxa, dabigatran, apixaban, rivaroxaban), Sintrommitis/ accenocoumarol en marcoumar/fenprocoumon stoppen of continueren in overleg met cardioloog. U krijgt eventueel vervangende medicatie Andere medicijnen die u gebruikt, kunt u gewoon innemen, tenzij uw arts iets anders met u afspreekt; U neemt de medicijnen die u de rest van uw verblijf nodig heeft mee naar het ziekenhuis; Als u overgevoelig bent voor jodium of wel eens een allergische reactie heeft gehad bij andere contrastonderzoeken, wilt u dit dan vóór het onderzoek zeggen. Tijdens het onderzoek Het onderzoek vindt plaats in de hartkatheterisatiekamer op de afdeling radiodiagnostiek. Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoekstafel. Links van u ziet u een aantal monitoren waarop u het onderzoek zelf kunt volgen. Rechts van u staat de cardioloog en de assistent. Het aanwezige team bestaat meestal uit 4 personen. Voor het onderzoek wordt u aangesloten aan een bewakingsmonitor. De verpleegkundige heeft op de afdeling in de linker- of rechterarm een infuusnaald ingebracht. Soms wil de cardioloog tijdens het onderzoek medicijnen geven via dit naaldje. Bijna altijd vindt het onderzoek plaats via de pols, soms via de lies. Eerst wordt de huid gedesinfecteerd. Vervolgens wordt een steriel laken over u heen gelegd om infectie te voorkomen. Het onderzoek begint met een plaatselijke verdoving, zodat het inbrengen van het buisje niet pijnlijk is. Het buisje dat wordt ingebracht in de slagader, dient om verschillende dunne slangetjes (katheters) in het bloedvat op te schuiven naar het hart. Het opschuiven en bewegen van de katheters voelt u niet. Aan de binnenkant van de bloedvaten zijn geen gevoelszenuwen. Mocht u toch iets voelen, en dit geldt voor alle veranderingen die u tijdens het onderzoek in uw lichaam voelt, zegt u dit dan tegen de specialist. Het is belangrijk dat u eventuele pijn op de borst, in de armen, schouders of rug meldt. U krijgt dan, als het nodig is spray onder de tong. Via de katheters wordt contrastvloeistof in de kransslagaders gespoten, waardoor deze in beeld worden gebracht. Om de kransslagaders goed van alle kanten te kunnen bekijken, zal de apparatuur die boven u hangt steeds van positie veranderen en soms heel dicht uw lichaam naderen. U kunt echter niet beklemd raken omdat de apparatuur hiertegen beveiligd is. Er kunnen meerdere katheters gebruikt worden. Eventueel worden aanvullend nog een of twee films van de linkerhartkamer gemaakt, dit wordt ook wel de warmtefilm genoemd. Dit warme gevoel ontstaat als reactie op de röntgencontrastvloeistof die met grote snelheid wordt ingespoten. De cardioloog zal u tijdens het onderzoek regelmatig vragen diep in te ademen en uw adem vast te houden. Dit is om te voorkomen dat het hart tijdens het filmen met de ademhaling op en neer beweegt. Wanneer het geluid van het filmen stopt, mag u weer doorademen.
Nadere informatie kunt u vinden in de folder 'Hartkatheterisatie' van de Nederlandse Hartstichting. Tijdsduur Het hele onderzoek duurt ongeveer 45 minuten. Soms kan het onderzoek wat langer duren. Dit is vooraf meestal niet in te schatten. Soms zal uw cardioloog een 2e buisje inbrengen in de lies of de arm voor een aanvullend onderzoek. Hiermee kan de cardioloog meer informatie krijgen over de werking van het hart. Dit 2e buisje gaat in een ader in plaats van in een slagader, maar voor uw gevoel is er geen verschil. Dit aanvullende onderzoek duurt ongeveer 15 minuten. Na het onderzoek Bent u via de pols gekatheteriseerd, dan krijgt u een bandje om uw pols gevuld met lucht. Dit wordt op de afdeling ontlucht. Uw arm zit in een mitella en mag u niet gebruiken. U mag gewoon uit bed. Bent u via de lies gekatheteriseerd dan zijn er verschillende methoden waarop de lies afgedrukt kan worden. U krijgt dan enkele uren bedrust. Als uw lies is gesloten met een eiwitpropje (een Mynx ) dan moet u het kaartje met de uitleg één maand bij u dragen (bijvoorbeeld in uw portemonnee). U mag namelijk binnen die maanden na de hartkatheterisatie niet precies op die plek in uw lies geprikt worden. Het eiwitpropje is na 1 maand opgelost en dan kunt u het kaartje met uitleg weggooien. Het is belangrijk dat u een verpleegkundige waarschuwt als u voelt dat uw lies/arm warm of nat wordt. Het kan in enkele gevallen voorkomen dat er een nabloeding ontstaat, er zal dan een drukverband worden aangebracht. Na het onderzoek moet u veel drinken om de contrastvloeistof uit uw lichaam te verwijderen. U mag na het onderzoek weer gewoon eten. Soms komt een lichte vorm van misselijkheid voor. Wacht u dan nog even met eten. De eerste uren na het onderzoek zullen de verpleegkundigen regelmatig controles bij u doen. U mag niet zelf naar huis rijden. Uitslag De cardioloog bekijkt direct na het onderzoek de resultaten nog eens op video. Soms krijgt u alvast een voorlopige uitslag. Voor u naar huis gaat wordt er voor u een afspraak voor poliklinische controle bij uw eigen cardioloog gemaakt. U krijgt dan de definitieve uitslag van het onderzoek. Mogelijke complicaties/risico's De onderzoeken waarbij katheters in het hart en in de kransslagaders worden gebracht, verlopen
meestal zonder problemen. Een enkele maal treden bijverschijnselen op zoals afwijkingen van het hartritme, een overgevoeligheidsreactie op het contrastmiddel, pijn op de borst of een bloeduitstorting op de plaats waar de katheter werd ingebracht. Zelden treden zeer ernstige complicaties op. Stolselvorming in de bloedbaan kan leiden tot een hartinfarct of een beroerte. Soms kan de hoeveelheid vloeistof die wordt toegediend aanleiding geven tot overbelasting van de bloedsomloop waardoor u kortademig kunt worden. Het team dat het onderzoek uitvoert, is gespecialiseerd in het voorkomen en het behandelen van dergelijke problemen. De ernst van de complicaties hangt samen met de ernst van de hartziekte en met de toestand van de bloedvaten. Sterfte als gevolg van het onderzoek treedt op bij ongeveer 1 op de 1500 patiënten. De cardioloog zal altijd de kans op dergelijke problemen afwegen tegen de voordelen van de belangrijke informatie die door de hartkatheterisatie wordt verkregen en de betekenis hiervan voor de verdere behandeling. Leefregels na het onderzoek De eerste twee dagen na het onderzoek moet u uw been of arm ontzien. U mag geen zware arbeid verrichten. Direct na CAG via de lies 3 uur platte bedrust 1 uur rustig mobiliseren Ga onder begeleiding van een familielid of naaste naar huis. Wij adviseren u de eerste 24 uur niet alleen thuis te zijn vanwege eventuele complicaties, zoals een nabloeding. Volgende morgen het drukverband verwijderen Contact opnemen met de arts Indien er een complicatie voordoet zoals: de lies rood verkleurt en erg warm aanvoelt; uw been gevoelloos of koud of pijnlijk aanvoelt; verkleuring van been of voet; benauwdheidsklachten; koorts (38.5 graden of hoger). Bel (tijdens kantooruren) polikliniek cardiologie => (0183) 64 4309 (buiten kantooruren) spoedeisende hulp => (0183) 64 4411 Een andere complicatie is een slagaderlijke bloeding, dit herkent u als volgt: als uw lies plotseling steeds dikker wordt. Het kan zijn dat u een (inwendige) bloeding heeft. Druk stevig met uw vuist op de bobbel die ontstaat. Blijf dit doen tot er hulp is. als de wond in uw lies als een pomp gaat bloeden: het bloed komt in golven. Het kan zijn dat u een slagaderlijke bloeding heeft. Druk de slagader hard met uw vingers of vuist dicht op de
plaats waar het bloedt. Of vraag iemand in uw buurt om dit te doen. Blijf dit doen tot er hulp is. Bel dan het alarmnummer 112. Dag na CAG Zou u tussen 9.00 uur en 9.30 uur de afdeling willen bellen waar u opgenomen was. Dit kan via telefoonnummer (0183) 64 2059 als u op afd. 3-oost opgenomen bent geweest of (0183) 64 5124 als u op 3-Noord opgenomen bent geweest. Bent u op 1 Zuid opgenomen geweest, dan wordt u door de afdeling gebeld Doorgeven dat het verband er af is en hoe het wondje van de insteekplaats er uit ziet Eventuele blauwe plekken vermelden Herstel thuis en wondgenezing De lieswond heeft enkele dagen nodig om te genezen. Door het aanprikken van de slagader in de lies kan er een bloeduitstorting ontstaan. Deze kan nog enkele dagen tot weken zichtbaar en/of gezwollen zijn of zelfs afzakken richting knie. Hoewel dit vervelend kan zijn, is dit geen reden tot bezorgdheid. Als er een kleine hoeveelheid vocht uit de wond lekt, moet u een nieuwe pleister op de wond plakken. Gebruik geen poeders of zalfjes op de wond. U kunt gewoon iedere dag douchen. Om nabloeding te voorkomen is het belangrijk dat er geen grote druk of belasting op de wond komt. U kunt dit voorkomen door de onderstaande leefregels, de eerste 3 dagen, in acht te nemen. Niet zwaarder tillen dan 5 kilo; Probeer niet te hard te persen op het toilet; 2 dagen niet autorijden of fietsen Na CAG via de pols Het TR-bandje wordt volgens schema ontlucht door de verpleegkundige. Er wordt 4 ml achtergelaten om nog een geringe druk op de slagader te houden Ga onder begeleiding van een familielid of naaste naar huis. Wij adviseren u de eerste 24 uur niet alleen thuis te zijn vanwege eventuele complicaties, zoals een nabloeding. Bij een nabloeding: 5 ml lucht bijspuiten met de meegegeven spuit in het TR-bandje, vervolgens contact opnemen met de cardioloog. Het bandje mag u de dag na de ingreep zelf van uw pols halen; Om te voorkomen dat het wondje gaat bloeden, moet u de eerste dagen na de ingreep rustig aan doen. Dat betekent: Maak niet teveel bewegingen met uw arm. Vindt u dit lastig dan kunt u de eerste 24 uur gebruik maken van een mitella. Til geen zware dingen; geen huishoudelijk werk Steun niet op de pols; Fiets of rijd 2 dagen geen auto Contact opnemen met de arts Indien er een complicatie voordoet zoals:
de pols rood verkleurt en erg warm aanvoelt; uw arm gevoelloos of koud of pijnlijk aanvoelt; uw hand of arm verkleurt; u koorts (38.5 graden of hoger) heeft Bel: (tijdens kantooruren) polikliniek cardiologie => (0183) 64 4309 (buiten kantooruren) spoedeisende hulp => (0183) 64 4411 Een andere complicatie is een slagaderlijke bloeding, dit herkent u als volgt: Als er ineens een grote zwelling in de pols ontstaat, dit kan betekenen dat de slagader onderhuids is gaan bloeden. Als de insteekopening in uw pols hevig is gaan bloeden. Het bloed komt dan met krachtige stoten uit de pols. In beide gevallen: probeer de bloeding onder controle te krijgen door met 2 vingers krachtig te drukken net boven de insteekplaats. Of vraag iemand in uw buurt om dit te doen. Blijf dit doen tot er hulp is. Bel het alarmnummer 112. Wanneer moet u contact opnemen met de arts? Indien er een complicatie voordoet zoals: de lies rood verkleurt en erg warm aanvoelt. uw been gevoelloos of koud of pijnlijk aanvoelt. Verkleuring van been of voet. Benauwdheidsklachten. Koorts (38.5 graden of hoger). Bel tijdens kantooruren de polikliniek cardiologie (0183-644309) en buiten kantooruren de spoedeisende hulp (0183-644411). Een andere complicatie is een slagaderlijke bloeding, dit herkent u als volgt: als uw lies plot seling steeds dikker wordt. Het kan zijn dat u een (inwendige) bloeding heeft. Druk stevig met uw vuist op de bobbel die ontstaat. Blijf dit doen tot er hulp is. als de wond in uw lies als een pomp gaat bloeden: het bloed komt in golven. Het kan zijn dat u een slagaderlijke bloeding heeft. Druk de slag ader hard met uw vingers of vuist dicht op de plaats waar het bloedt. Of vraag iemand in uw buurt om dit te doen. Blijf dit doen tot er hulp is. Bel dan het Alarmnummer: 112
Contact We hopen u voldoende te hebben geïnformeerd. Hebt u na het lezen van de tekst nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek cardiologie. Deze is bereikbaar via (0183) 64 43 06. Na het onderzoek kunt u buiten kantoortijden contact opnemen met de Spoedeisende Hulp (0183) 64 44 11. Na de eerste 24 uur na het onderzoek kunt u tijdens kantoortijden contact opnemen met uw huisarts.