Uit de bibliotheek van Brahms

Uit de bibliotheek van Brahms Koormuziek van Bach, Brahms, Hammerschmidt, Rheinberger en Senfl Zondag 6 april 2014, Bethelkerk Hengelo onder leiding van Arte Vocale Hans Noyens Met medewerking van Gijs van Schoonhoven, orgel Inja Botden, cello 1

2

Programma Ludwig Senfl Da Jesus an dem Kreuze hieng: (1486-1542) - Eingang - Das erste Wort - Das zweite Wort - Das dritte Wort Andreas Hammerschmidt Schaffe in mir Gott ein reines Herz (1611-1675) Herr, nun lässest du deinen Diener in Frieden fahren Ludwig Senfl Da Jesus an dem Kreuze hieng: (1486-1542) - Das dritte Wort - Das vierte Wort - Das fünfte Wort Cello intermezzo Salvatore Lanzetti (1710-1780) Joseph Gabriel Rheinberger (1839-1901) Johannes Brahms (1833-1897) Uit Sonate: Adagio en Allegro Uit Messe G-moll: Kyrie en Gloria Warum ist das Licht gegeben dem Mühseligen? PAUZE Ludwig Senfl Da Jesus an dem Kreuze hieng: (1486-1542) - Das sechste Wort - Das siebente Wort - Beschluss Johann Sebastian Bach (1685-1750) Der Geist hilft uns're Schwachheit auf Orgel intermezzo Johann Sebastian Bach (1685-1750) O Mensch, bewein dein Sünde gross Johann Sebastian Bach (1685-1750) Joseph Gabriel Rheinberger (1839-1901) Komm, Jesu komm Abendlied 3

TOELICHTING BIJ HET PROGRAMMA Veel van wat componisten in de negentiende eeuw tot stand brengen, is instrumentaal werk, met uitzondering van het sololied. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat de koorgezelschappen die vanaf het einde van de achttiende eeuw ontstaan in de muzikale schatten van het verleden duiken. Ze gaan terug tot Bach en Händel, maar ook Lassus en Palestrina verschijnen op de lessenaars. Dat gebeurt niet alleen in Duitsland, ook in Engeland, Zwitserland en Nederland vinden dergelijke ontwikkelingen plaats. Deze opmerkelijke revival van oude muziek leidt ertoe dat vanaf 1830 een zekere Carl Proske, oorspronkelijk medicus maar later geestelijke geworden in de katholieke kerk, zestiende- en zeventiende-eeuwse muziek gaat verzamelen en uitgeven. In 1853 verschijnt er zo een serie oude kerkmuziek in tien delen onder de titel Musica Divina. Tegelijkertijd maakt uitgeverij Peters in Leipzig een begin met de uitgave van Bachs volledige oeuvre. Dergelijke initiatieven vinden navolging in Parijs en Londen. Brahms, Mendelssohn en later ook Max Reger baseren hun religieuze koorcomposities, vooral motetten en cantates, op renaissancistische en barokke principes. Gecombineerd met de romantische expressiviteit in de vorm van harmonische kleuren, dynamische contrasten en tempo- en karakteraanduidingen ontstaat er zo een nieuwe expressieve en welsprekende koormuziek die voor veel componisten tot ver in de twintigste eeuw een inspiratie vormt. Johannes Brahms (1833-1897) kennen we als één van de grote componisten van de Duitse romantiek. Veel mensen zullen ook nog wel weten dat hij lesgaf, dirigeerde en actief was als pianist. Het is minder bekend dat hij ook op musicologisch gebied zeer actief was. Vanaf zijn 15e jaar verzamelde Brahms al volksliederen. Hij werkte mee aan uitgaven van muziek van Mozart en Schubert. Maar ook de muziek uit de barok en de renaissance had zijn warme belangstelling. Hij maakte afschriften van muziek van oude meesters en verzamelde hun handschriften. Soms bracht ook zijn vriendin Clara Schumann zelfgemaakte afschriften voor hem mee als geschenk. Hij was geabonneerd op de uitgave van de volledige werken van Johann Sebastian Bach en die van Heinrich Schütz. Hij was goed bevriend met Philipp Spitta, een van de grote mensen achter de Schütz- en de Bach-uitgave, en met de dirigent Franz Wüllner, die in München de renaissancemuziek onder koren propageerde. Hij zat ook in het bestuur van de series Denkmäler der Tonkunst in Österreich en Denkmäler deutscher Tonkunst, waarin onder andere de werken van Heinrich Isaac (ca.1450-1517), Andreas Hammerschmidt (1611-1675) en Hans Leo Hassler (1564-1612) verschenen. Brahms begon zijn carrière als koordirigent al op veertienjarige leeftijd bij een mannenkoor in het plaatsje Winsen. Zijn eerste echte betaalde baan was van 1857 tot en met 1859 in Detmold, waar hij onder andere het hofkoor dirigeerde. In de jaren daarna dirigeerde hij het Frauenchor Hamburg. Na zijn eerste bezoek aan Wenen in 1862 werd hij uitgenodigd dirigent te worden van de Wiener Singakademie, die hij later weer zou verruilen voor de Gesellschaft der Musikfreunde, waaronder de Musikverein en de Singverein ressorteerden. Bij dit gezelschap is de bibliotheek van Brahms, met al zijn schatten, uiteindelijk terechtgekomen. 4

Wanneer Brahms koren dirigeerde, programmeerde hij steevast ook oude muziek. Het is voor ons nauwelijks meer voor te stellen, maar het programmeren van Bachs cantates en Matthäus Passion en Händels Messiah en andere grote stukken was een groot waagstuk. Het was maar helemaal de vraag of er wel publiek op af zou komen. Nog gewaagder was het om kleine a-capellawerken uit de renaissance te laten horen. Toch zette Brahms als Musikdirektor van de Gesellschaft der Musikfreunde naast grote werken van Schubert, Mozart en Händel twee van zulke werkjes op zijn eerste programma: Übers Gebirg Maria geht van Johannes Eccard (1553-1611) en Innsbruck, ich muß dich lassen van Isaac. Het tekent hoe belangrijk Brahms deze muziek vond. En zo komen we bij degene die van de oude meesters wellicht de grootste invloed op Brahms heeft gehad: Johann Sebastian Bach (1685-1750). Van hem voerde Brahms de cantates 4, 8, 21, 34 en 50 uit, waarvan sommige enkele malen, en delen van andere cantates, drie cantates uit het Weihnachts Oratorium nota bene op palmzondag 1864! en de Matthäus Passion. Maar Brahms nam natuurlijk kennis van veel meer werken van Bach. Zo is het slotdeel van zijn vierde symfonie geïnspireerd door de Chaconne uit cantate 150. Van Brahms is ook de uitspraak: Bestudeer Bach: daar zul je alles vinden. En ook al heeft Brahms waarschijnlijk nooit motetten van Bach uitgevoerd, toch lijken zijn eigen motetten er sterk door beïnvloed. Der Geist hilft unser Schwachheit auf en Komm, Jesu komm zijn mooie voorbeelden van zo'n motet van Bach, met dubbelkorigheid door Brahms bijvoorbeeld toegepast in zijn motetten opus 110 bijzondere fugavormen en een groots uitgewerkt vierstemmig slotkoraal (Der Geist). De kunst van het contrapunt van de oude meesters en van Bach is diep doorgedrongen in de motetten van Brahms. In Warum ist das Licht gegeben dem Mühseligen? wordt de klacht van Job beantwoord met teksten uit de Klaagzangen van Jeremia en uit de brief van Jacobus, een tekstkeuze die Bach waardig zou zijn geweest. Tenslotte klinkt het berustende koraal van Maarten Luther Mit Fried und Freud fahr ich dahin. Maar anders dan we bij Bach gewend zijn, geeft Brahms aanwijzingen voor tempo en dynamiek, waardoor het koraal een zware emotionele lading krijgt. Gedeelten van het motet zijn gebaseerd op de onvoltooide Missa Canonica, waar Brahms in 1856 aan werkte. Aan de manier van noteren van deze mis met halve noten is goed te zien dat Brahms wilde aansluiten bij de oude meesters, Palestrina in het bijzonder. Maar anders dan in de onvoltooide mis, bereikt Brahms in het motet een perfecte balans tussen contrapuntische techniek en romantische expressie. Daardoor is het een van de absolute hoogtepunten van de koorliteratuur geworden. Joseph Gabriel Rheinberger (1839-1901) was een uit Liechtenstein afkomstige Beierse muziektheoreticus, muziekpedagoog en componist. Hij volgde zijn muziekopleiding in München en gedurende de vijftiger jaren van de negentiende eeuw verdiende hij in die stad zijn levensonderhoud door het orgelspel. Rheinberger schreef meer dan tweehonderd werken voor koor, orkest en solisten. De Messe g-moll is Rheinbergers derde ordinariumcompositie voor vrouwenkoor en orgel. Ook dit werk ademt de sfeer van Renaissance uit, vooral de imitatie en het gebruik van Gregoriaanse melodiek. Tijdens het werken aan de mis in het voorjaar van 1897 vernam Rheinberger dat Brahms was overleden. Rheinberger en Brahms hadden altijd een groot wederzijds respect voor elkaar gekoesterd en Rheinberger besloot de mis aan Brahms op te dragen. 5

Ludwig Senfl (1486-1542) was een in Zwitserland geboren componist, die vrijwel zijn hele leven in de Duitsland werkte. Hij was leerling van Heinrich Isaac en later hofcomponist van keizer Maximiliaan I. Senfl volgde Isaac na diens dood op als hofcomponist en bleef dit tot aan de dood van Maximiliaan I in 1519, toen de hofkapel door de nieuwe keizer Karel V werd opgeheven. Hierna reisde hij af naar Passau waarna hij in 1523 werk vindt in de hofkapel van München. Hij bleef er tot aan zijn dood. Senfl componeerde hoofdzakelijk vocale muziek, vaak van een profaan karakter en vele instrumentale werken. Maar in Die sieben Worte am Kreuz neemt hij het oude kerklied als uitgangspunt en maakt hij in de negen delen kunstig gebruik van de variatie-techniek. Hans Noyens 6

De uitvoerenden Arte Vocale, in 1999 voortgekomen uit het vroegere Twents Bachkoor, is een groep ervaren en geschoolde zangers en zangeressen, gespecialiseerd in het uitvoeren van muziek uit de renaissance en barok, met kennis van de oude uitvoeringspraktijk en een 'open mind' voor latere en hedendaagse muziek. Het koor werkt op projectbasis en streeft er naar om jaarlijks meerdere keren van zich te laten horen met aantrekkelijke programma's, telkens gewijd aan een thema. Arte Vocale heeft in haar bestaan al met verscheidene dirigenten gewerkt. Na het vertrek van Klaas Stok, vaste dirigent van wie na een lang samenwerkingsverband afscheid genomen moest worden, volgden projecten onder leiding van Jan Kruisselbrink, Els Dijkerman, Louis ten Vregelaar en Enrique López-Cortón. Met ingang van het najaar van 2008 staat Arte Vocale weer onder leiding van een vaste dirigent: Hans Noyens. Hij leidde het koor al in meerdere projecten, onder andere 'Het huis van Gonzaga' met renaissancemuziek vanuit Mantua, 'Hemelse muziek uit Spanje' met de spectaculaire Missa scala aretina van Francisco Valls en het jubileumconcert 'drie eeuwen Magnificat'. Voor het project 'Europese monumenten in de koormuziek' ging Arte Vocale een succesvol samenwerkingsverband aan met het Vocaal Ensemble Zutphen waardoor het mogelijk was om werken uit te voeren in uiteenlopende bezettingen. Zo werden er dubbelkorige stukken gezongen, maar ook stukken voor zes-stemmig vrouwen- of mannenkoor. Ook zestienstemmige, nog niet eerder in Nederland uitgevoerde muziek van Pawel Lukaszewski stond op het programma. In het voorjaar van 2012 was een concert te beluisteren met muziek van het Iberisch schiereiland voor de Goede week. Het befaamde Bassano Quartet (blokfluiten) speelde hierbij tevens muziek van Spaanse bodem. Het jaar 2012 werd afgesloten met een sfeervol Adventsconcert Lux Aurumque in samenwerking met verhalenverteller Wim Wolbrink. In het voorjaar 2013 bracht Arte Vocale het programma Luci serene e chiare met oude en nieuwe koormuziek uit Italië. Uitgevoerd werd muziek van componisten zoals Roberto Tomassi, Claudio Monteverdi en Carlo Gesualdo, maar ook de religieuze muziek van Antonio Lotti die met veel gevoel voor dramatiek en expressie drie versies van het Crucifixus schreef: voor 6, 8 en 10 stemmen! Het summum van traditie vormde wel het Miserere van Gregorio Allegri uit 1630; dat wordt namelijk tot op de dag van vandaag op Goede Vrijdag nog steeds in de plaats van oorsprong, de Sint Pieter in Rome, gezongen! Het najaar 2013 stond in het teken van het schilderij Tuin der Lusten. Het drieluik van Jeroen Bosch is één van de meest mysterieuze schilderijen uit de vaderlandse Renaissance schilderkunst. Door beeld en uitleg van een kunsthistoricus werden de gezongen composities van o.a. Josquin des Prez, Francis Poulenc en Maurice Duruflé gerelateerd aan de sfeer op de verschillende panelen in het drieluik. 7

Hans Noyens studeerde koordirectie bij Cees Rotteveel aan het Brabants Conservatorium en piano aan het Conservatorium in Maastricht. Tevens volgde hij de studie Muziekwetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Na het behalen van het diploma UM Koordirectie zette hij zijn studie voort bij Eric Ericson in Stockholm. Hij volgde cursussen bij o.a. Frieder Bernius, Daniel Reuss en Jos van Veldhoven. Als zanger was hij actief bij ensembles als Currende (Brussel), Cappella Amsterdam en de Nederlandse Bachvereniging. Bij de NPS was hij programma-samensteller voor Radio 4. Momenteel werkt hij als adviseur vocale muziek bij Kunstfactor, het landelijk sectorinstituut voor de amateurkunst. Naast Arte Vocale dirigeert hij het Waterlands Kamerkoor uit Purmerend, het projectkoor Rosa uit Utrecht en de ensembles Quintessens en Eén voor twaalf. Als docent koordirectie is hij verbonden aan de Meerjarige Dirigenten Opleiding in Utrecht (MDO). In juni kwam onder zijn redacteurschap het Handboek van Koormuziek uit, een boek over de geschiedenis en ontwikkelingen van de koormuziek. 8

Gijs van Schoonhoven, geboren 1953, studeerde orgel, kerkmuziek en muziektheorie aan het Arnhems Stedelijk Conservatorium Hij is als kerkmusicus verbonden aan het MST Enschede en is tevens stadsorganist van Enschede. Tot voor kort was Gijs van Schoonhoven docent voor orgel en kerkmuziek aan het ArtEZ-Conservatorium. Daarnaast gaf hij workshops en masterclasses aan de conservatoria te Riga, Birmingham, Weimar, Sofia en Lódz. Gijs is een veelgevraagd begeleider en concerterend organist. Hij heeft zich gespecialiseerd in het op orgel improviserend begeleiden van geluidloze films uit het begin van de 20e eeuw. Inja Botden studeerde cello en viola da gamba aan het Arnhems Conservatorium. Na haar studie heeft ze vele jaren het romantische orkestrepertoire met Het Geldersen Brabants Orkest gespeeld. Vanaf 1995 heeft zij zich gespecialiseerd op de barokcello en de violoncello piccolo. Met kamermuziekensembles zoals les Tempéraments baroque uit Frankrijk en The Flanders Baroque Consort uit België gaf zij concerten in Europa. Ze is een veel gevraagd continuo-speelster en de solocelliste van Concerto Barocco. Naast haar werkzaamheden als celliste is Inja de orkestmanager van het Alexanderconsort en het Cuneraconsort. 9

Ludwig Senfl (1486-1542): Da Jesus an dem Kreuze hieng: Eingang Da Jesus an dem Kreuze hieng und ihm sein heiliger Leib zergieng sogar aus bitterlichen Schmerzen, die sieben Wort, die Jesus sprach, Mensch, betracht`s in deinem Herzen. Das erste Wort Das erste Wort red`t Gott gar suessigleich gen seinem Vater von Himmelreich mit Kräften und mit Sinnen: Vater, vergieb ihn`n, sie wissen nit was sie an mir haben gesündet. Das zweite Wort Zuem andern Mal gedenk seiner Barmherzigkeit, die Jesus an den Schächer hat geleit. Vergab ihm gar genädigleichen: Fürwar, heint wirst du bei mir sein in meines Vaters Reiche. Andreas Hammerschmidt (1611-1675): Schaffe in mir Gott ein reines Herz Schaffe in mir Gott ein reines Herz und gib mir einen neuen gewissen Geist, verwirf mich nicht von deinem Angesicht, und nimm deinen heiligen Geist nicht von mir, tröste mich wieder mit deiner Hülfe, und der freudige Geist erhalte mich. 10

Andreas Hammerschmidt (1611-1675): Herr, nun lässest du deinen Diener in Frieden fahren Herr, nun lästu deinen Diener im Friede fahren wie du gesaget hast, denn meine Augen haben deinen Heyland gesehen, welchen du bereitest hast für allen Völckern, ein Licht zu erleuchten die Heyden, und zum Preiss deines Volckes Israel. Nun lästu deinen Diener im Friede fahren, wie du gesaget hast. Ludwig Senfl (1486-1542): Da Jesus an dem Kreuze hieng: Das dritte Wort Das dritte Wort red`t Gott aus grosser Pein. Mensch lass dir das Wort befolgen sein: Weib, erkenn dein`n Suhn gar eben! Johannes, nimb deiner Mutter wahr; du sollst ihr gar treulichen pflegen. Das vierte Wort Das vierte Wort red`t Gott gar traurigleich gen seinem Vater von Himmelreich: Mein Gott, wie hast du mich verlassen? Die Marter, die ich da leiden muess, die ist gross über die Massen. Das fünfte Wort Sieh, merk, Mensch, was das fünft Wort was! Gott sprach: Mich dürst! Ohn Unterlass rueft Gott mit lauter Stimme. Ein Mensch, der des ewigen Lebens begehrt, seiner Gnad wird empfinden. 11

Cello intermezzo Salvatore Lanzetti (1710-1780) Uit Sonate: Adagio en Allegro Joseph Gabriel Rheinberger (1839-1901): Uit Messe G-moll: Kyrie en Gloria Kyrie Kyrie eleison Christe eleison Kyrie eleison Gloria Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Heer, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons. En vrede op aarde voor goede wil. Laudamus te, benedicimus te, Wij loven U, wij zegenen U, adoramus te, glorificamus te. wij aanbidden U, wij verheerlijken U. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, rex coelestis, Deus pater omnipotens, Domine fili unigenite, Jesu Christe, Domine Deus, agnus Dei, filius patris, qui tollis peccata mundi, miserere nobis, qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram, qui sedes ad dexteram patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus, tu solus dominus, tu solus altissimus, Jesu Christe. Cum sancto spiritu in gloria Dei patris, Amen. Wij zeggen U dank om Uw grote heerlijkheid. Heer God, hemelse koning, God Vader almachtig. Eniggeboren Zoon, Jezus Christus, Heer God, lam Gods, Zoon van de Vader U, die de zonden der wereld draagt, ontferm U over ons, verhoor ons gebed. U, die aan de rechterhand van de Vader zit, ontferm U over ons. Want U alleen bent heilig, U alleen de Heer, U alleen de allerhoogste, Jezus Christus. Met de Heilige Geest in de heerlijkheid van God de Vader, Amen. 12

Johannes Brahms (1833-1897): Warum ist das Licht gegeben dem Mühseligen? Warum? Warum ist das Licht gegeben dem Mühseligen, und das Leben den betrübten Herzen? Warum? Die des Todes warten und kommt nicht, und grüben ihn wohl aus den Verborgenen; die sich fast freuen und sind fröhlich das sie das Grab bekommen. Warum? Und dem Manne, dess Weg verborgen ist, und Gott vor ihm denselben bedekket. Warum? Lasset uns unser Herz samt den Händen aufheben zu Gott im Himmel. Siehe, wir preisen selig, die erduldet haben. Die Geduld Hiob habt ihr gehöret und das Ende des Herrn habt ihr gesehen; denn der Herr ist barmherzig und ein Erbarmer. Choral Mit Fried und Freud ich fahr dahin, in Gottes Willen, Getrost ist mir mein Herz und Sinn, sanft und stille. Wie Gott mir verheissen hat, der Tod ist mir Schlaf worden. PAUZE 13

Ludwig Senfl (1486-1542): Da Jesus an dem Kreuze hieng: Das sechste Wort Das sechste war gar ein kräftig Wort, das maniger Sünder hat oft gehort aus seinem göttlichen Munde: Es ist vollbracht meines Leidens so gross wohl hie zu dieser Stunde. Das siebente Wort Das siebent Wort: Vater, ich empfilch dir in dein Händ den heiligen Geist den du mir hast gesendt wohl hie zue diesen Zeiten; wann sich die Seel` von dem Leib tuet scheiden, sie kann und mag nit länger beleiben. Beschluss Und wer das Gotts-wort in Ehren hat und oft gedenkt der sieben Wort des will Gott gar gnedichlichen pflegen hie auf Erd in der zeitlichen Ehr, dort in dem ewigen Leben. Johann Sebastian Bach (1685-1750): Der Geist hilft uns're Schwachheit auf Der Geist hilft unsrer Schwachheit auf, denn wir wissen nicht was wir beten sollen, wie sichs gebühret; sondern der Geist selbst vertritt uns aufs beste mit unaussprechlichem Seufzen. Der aber die Herzen forschet, der weiss, was des Geistes Sinn sei, denn er vertritt die Heiligen nach dem, das Gott gefället. 14

Choral Du heiliger Brunst, süsser Trost, nun hilf uns, frölich und getrost in deinem Dienst beständig bleiben, die Trübsal uns nicht abtreiben. O Herr, durch dein Kraft uns bereit und stärk des Fleisches Blödigkeit, das wir hie ritterlich ringen, durch Tod und Leben zu dir dringen. Halleluja! Orgel intermezzo Johann Sebastian Bach (1685-1750) O Mensch, bewein dein Sünde gross Johann Sebastian Bach (1685-1750): Komm, Jesu komm Komm, Jesu, komm, mein Leib ist müde, die Kraft verschwindt je mehr und mehr, ich sehne mich nach deinem Frieden; der saure Weg wird mir zu schwer! Komm, komm, ich will mich dir ergeben; du bist der rechte Weg, die Wahrheit und das Leben. 15

Aria Drum schliess ich mich in deine Hände und sage, Welt, zu guter Nacht! Eilt gleich mein Lebenslauf zu Ende, ist doch der Geist wohl angebracht. Er soll bei seinem Schöpfer schweben, weil Jesus ist und bleibt der wahre Weg zum Leben. Joseph Gabriel Rheinberger (1839-1901): Abendlied Bleib bei uns, denn es will Abend werden, Und der Tag hat sich geneiget. 16

Geachte muziekliefhebber, Arte Vocale is al 14 jaar een gewaardeerd ensemble in Hengelo. Om aantrekkelijke en kwalitatief goede concerten te kunnen geven maakt Arte Vocale hoge kosten. Denkt u daarbij aan de kosten van kerkhuur, solisten en partituren. De opbrengst van de entreekaartjes zijn hierbij vaak niet voldoende om deze kosten te dekken. Voor grotere projecten is het koor dan ook afhankelijk van subsidies en donateurs. De komende jaren staan er diverse bijzondere projecten op ons verlanglijstje. Om deze ambitieuze projecten te kunnen uitvoeren is uw steun is van harte welkom. Wilt u Kamerkoor Arte Vocale financieel ondersteunen, maakt u dan een bedrag van 25 euro of meer over op: IBANrekening NL29ABNA059.05.83.859 t.n.v. Kamerkoor Arte Vocale te Hengelo, onder vermelding van Donateurbijdrage. Uiteraard staat hier ook iets tegenover! Als donateur van Arte Vocale informeren wij u tijdig over komende uitvoeringen. Doneert u meer dan 50 euro, dan ontvangt u ook nog 2 vrijkaartjes per jaar. Bent u geïnteresseerd in een donateurschap en wilt u meer weten, stuur dan een berichtje naar info@kamerkoorartevocale.nl. Wij nemen dan contact met u op. Zie voor nader informatie ook onze website: www.kamerkoorartevocale.nl Wij zien uw positieve reactie met belangstelling tegemoet! 17

Arte Vocale in project Arte Vocale werkt op projectbasis en staat per project open voor deelname van nieuwe zangers en zangeressen. Het volgende project, dat start in september 2014 en waaraan Het Verteltheater zijn medewerking zal verlenen, heeft het Lichtfeest als thema. Er staan werken op het programma van onder andere Eric Whitacre en de Zweedse componist David Wikander. Het concert vindt plaats op 13 december 2014, de naamdag van Sint Lucia. Belangstellende zangers kunnen zich hiervoor aanmelden. U kunt dit doen bij: Adi Hogeboom (voorzitter), 053-4312516 of info@kamerkoorartevocale.nl. 18

Aan dit concert werken mee: Sopranen Hilde Feil Marlies van Kessel Margret Meen Anita van der Molen Carla Nieuwenhuis Karin Pranger Mieke ten Thije Ineke van der Werf Alten Marjanka Groen Hilly Harder Adi Hogeboom Gerdien Lievers Thea Mooten Riemke Oude Alink Alie Smelt Ans Veerbeek Tenoren Hartmund Heckmann Vincent Jonker Gé Kooijman Tonny Lievers Hans Versteeg Bassen Kees Benink Rens Bijma Vincent Bijvanck Paul Bonenkamp Erik Breugelman Bert Brugman Jan Willem Dijkens 19

20