WERKBEVLOGENHEID BIJ WETHOUDERS 1 Werkbevlogenheid bij Wethouders: De Bijdrage van Zingeving en Veerkracht en de Rol van Werkdruk en Emotionele Werkstressoren Work Engagement of Municipal Executive Councillors: Existential Fulfilment, Resilience and the Role of Workload and Emotional Work-Demands Nelleke Schaap Eerste begeleider: Tweede begeleider: Dr. W. Bloemers Dr. M.I. Reijnders Faculteit Psychologie Open Universiteit Nederland Afstudeerrichting Arbeid- en Organisatiepsychologie Augustus 2012
WERKBEVLOGENHEID BIJ WETHOUDERS 2 Inhoudsopgave Samenvatting 4 Summary 6 1 Inleiding 8 1.1 Het Werk van Wethouders 9 1.2 Theorie over de Processen die Werkbevlogenheid Beïnvloeden 11 1.3 Werkbevlogenheid 14 1.4 Persoonlijke Hulpbronnen 16 1.4.1 Het begrip persoonlijke hulpbron 16 1.4.2 Zingeving 16 1.4.3 Veerkracht 17 1.5 Werkstressoren 18 1.5.1 Het begrip werkstressor 18 1.5.2 Werkdruk 18 1.5.3 Emotionele werkstressoren 19 1.6 Doelstelling, Onderzoeksvraag en Hypothesen 19 2 Methode 22 2.1 Onderzoeksgroep 22 2.2 Meetinstrumenten 22 2.2.1 Zingeving 22 2.2.2 Werkbevlogenheid 23 2.2.3 Veerkracht 23 2.2.4 Werkdruk 24 2.2.5 Emotionele werkstressoren 24
WERKBEVLOGENHEID BIJ WETHOUDERS 3 2.2.6 Achtergrondvariabelen 24 2.3 Procedure 25 2.4 Analyse 25 3 Resultaten 26 3.1 Beschrijvende Statistiek 26 3.1.1 Kenmerken van de respondenten 26 3.1.2 Betrouwbaarheid van de meetschalen 27 3.1.3 Samenhang tussen de variabelen 28 3.2 Toetsing van de Hypothesen 30 3.2.1 Resultaten van hiërarchische regressieanalyse 30 3.2.2 Beoordeling van de hypothesen 32 4 Discussie 33 4.1 Bevindingen 33 4.2 Beperkingen van dit Onderzoek 36 4.3 Relevantie en Aanbevelingen 36 Referenties 39 Bijlage A Vragenlijst 48 Bijlage B E-mailberichten 57 Bijlage C Tabellen 63
WERKBEVLOGENHEID BIJ WETHOUDERS 4 Werkbevlogenheid bij Wethouders: De Bijdrage van Zingeving en Veerkracht en de Rol van Werkdruk en Emotionele Werkstressoren Nelleke Schaap Samenvatting Doel. Deze studie beoogt bij te dragen aan de kennis over persoonlijke hulpbronnen als voorspellers van werkbevlogenheid, en de rol van enkele persoonlijke hulpbronnen die door training beter benut kunnen worden, te onderzoeken. Deelnemers, procedure en onderzoeksontwerp. Alle 1.069 wethouders van de gemeenten die het e-mailadres van iedere wethouder vermeldden op de website van de gemeente werden per e-mail uitgenodigd voor een online survey. De respons (38%) bestond uit 322 mannen (79%) en 85 vrouwen (21%) met een gemiddelde leeftijd van 54.3 jaar (SD = 8.6) (N = 407). Meetinstrumenten. Werkbevlogenheid werd gemeten met de Utrechtse Bevlogenheidschaal [UBES] (Schaufeli & Bakker, 2003), zingeving met de Existential Fulfilment Scale [EFS] (Loonstra, Brouwers, & Tomic, 2009) en veerkracht met de Connor-Davidson Resilience Scale [CD-RISC] (Campbell-Sills & Stein, 2007). Werkdruk en emotionele werkstressoren werden gemeten met de schalen voor Werktempo en Werkhoeveelheid en voor Emotionele Werkeisen uit de Vragenlijst Beleving en Beoordeling van de Arbeid [VBBA] (Van Veldhoven, De Haan, & Vethman, 2002). Resultaten. Er werden zwakke effecten van zingeving en veerkracht op werkbevlogenheid gevonden (p <.001). Conclusie. De hoofdeffecten van het JD-R-model werden bevestigd voor de persoonlijke hulpbronnen zingeving en veerkracht bij wethouders in Nederland. De praktische relevantie is de mogelijkheid om wethouders met training en coaching te ondersteunen.
WERKBEVLOGENHEID BIJ WETHOUDERS 5 Keywords: JD-R-model; werkbevlogenheid; zingeving; veerkracht; wethouder; gemeente; lokale overheid; werkdruk; emotionele werkstressoren
WERKBEVLOGENHEID BIJ WETHOUDERS 6 Work Engagement of Municipal Executive Councillors: Existential Fulfilment, Resilience and the Role of Workload and Emotional Work-Demands Nelleke Schaap Summary Aim. The purpose of this study is to contribute to the knowledge about personal resources as predictors of work engagement, and to investigate the role of some personal resources that can be enhanced by training. Participants, procedure and design. All 1.069 municipal executive councillors of whom the e-mail address was stated on the municipal website, were invited by e-mail to participate in an online survey. The response rate was 38 %: 322 men (79%) and 85 women (21%), averagely aged 54.3 years (SD = 8.6) (N = 407). Measures. Work engagement was measured with the Utrecht Work Engagement Scale [UWES] (Schaufeli & Bakker, 2003), existential fulfilment with the Existential Fulfilment Scale [EFS] (Loonstra, Brouwers, & Tomic, 2009) and resilience with the Connor-Davidson Resilience Scale [CD-RISC] (Campbell-Sills & Stein, 2007). For workload and emotional work-demands the scales for Quantitative Job Demands and for Emotional Job Demands of the Dutch Questionnaire on the Experience and Evaluation of Work were used (VBBA) (Van Veldhoven, De Haan, & Vethman, 2002). Results. The results show weak effects of existential fulfilment and resilience on work engagement (p <.001). Conclusion. The results supported the main effects of the JD-R-model for the personal resources existential fulfilment and resilience among municipal executive councillors in the Netherlands. The practical implication lies in the opportunity to facilitate municipal executive councillors with training and coaching.
WERKBEVLOGENHEID BIJ WETHOUDERS 7 Keywords: JD-R-model; work engagement; existential fulfilment; resilience; municipal executive councillors; municipality; local authority; workload; emotional work-demands