Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer 211-225
Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn tel. (229) 282555 Rapportnummer 211-1812 Datum Oktober 211 Opdrachtgever De zeven Westfriese gemeenten
1. Bevolkingsontwikkeling Figuur 1.1 Bevolkingspiramide Opmeer (211) 1.1 Aantal inwoners In Opmeer wonen per 1 januari 211 11.42 inwoners. De opbouw van de bevolking in de gemeente lijkt in sterke mate op die van Westfriesland. Momenteel is 26% van de bevolking jonger dan 2 jaar en 16% is 65 jaar of ouder. Dit is in grote lijnen vergelijkbaar met Westfriesland. Beide leeftijdsgroepen zijn in Opmeer relatief wat groter (in de totale regio respectievelijk 25% en 15% van de bevolking). 95 eo 9-94 85-89 8-84 75-79 7-74 65-69 6-64 55-59 5-54 45-49 4-44 35-39 3-34 25-29 2-24 15-19 1-14 5-9 -4 5 4 3 2 mannen 1 1 2 3 4 5 vrouwen Figuur 1.2 Bevolkingspiramide Westfriesland (211) 95 eo 9-94 85-89 8-84 75-79 7-74 65-69 6-64 55-59 5-54 45-49 4-44 35-39 3-34 25-29 2-24 15-19 1-14 5-9 -4 1. 7.5 5. mannen 2.5 2.5 5. 7.5 1. vrouwen 1
Het aantal inwoners van Opmeer is de laatste jaren nog maar licht toegenomen. Over de afgelopen tien jaar is de bevolking met 3,6 gegroeid. Dit is lager dan het regionale gemiddelde. In Westfriesland als geheel groeide de bevolking de afgelopen tien jaar met gemiddeld 6,5. Het prognosemodel Pearl prognosticeert dat de bevolking van Opmeer de komende jaren evenals in Westfriesland toeneemt. In 215 jaar wonen er naar verwachting bijna 12. mensen in Opmeer. De jaren erna neemt men aan dat de bevolking vrij stabiel blijft. De groei is voornamelijk het gevolg van natuurlijke aanwas; ofwel het aantal geboorten zal groter blijven dan het aantal overledenen. Achtergrond Pearl Prognose Sinds 26 stelt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) regionale prognoses op samen met het Planbureau voor de Leefomgeving. De prognoses worden gemaakt met behulp van het model PEARL, wat staat voor 'Projecting population Events At Regional Level'. De Pearl prognose is consistent met de nationale Nederlandse bevolking prognoses van het CBS. Hierbij wordt rekening gehouden met de volgende factoren: geboorte en sterfte; vestiging en vertrek; binnenlandse en buitenlandse migratie; het regionale woningbouwprogramma; economische factoren. Figuur 1.3 Bevolkingsontwikkeling Opmeer (aantal inwoners) Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 12.5 12. 11.5 11. 1.5 1. 2 25 21 215 22 225 Figuur 1.4 Bevolkingsontwikkeling Westfriesland (aantal inwoners) Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 215. 21. 25. 2. 195. 19. 185. 18. 2 25 21 215 22 225 Tabel 1.1 Gemiddelde groei bevolking Opmeer per 1. inwoners, 21-21 21 9,6 22 6,8 23-3, 24 4,2 25 3,1 26-4,5 27 2,6 28 5, 29 9,4 21 2,6 gem. 1 jaar 3,6 Tabel 1.2 Gemiddelde groei bevolking Westfriesland per 1. inwoners, 21-21 21 6,3 22 9,3 23 7,3 24 5,3 25 4,1 26 2,4 27 6,7 28 9,3 29 9, 21 4,9 gem. 1 jaar 6,5 2
1.2 Componenten van de groei Natuurlijke groei Er zijn diverse aspecten verantwoordelijk voor de bevolkingsontwikkeling van een gemeente. Dit wordt enerzijds bepaald door de natuurlijke aanwas; ofwel het saldo van geboorte en sterfte. Anderzijds speelt het migratiesaldo een rol; het verschil van het aantal mensen dat zich in de gemeente vestigt en vertrekt naar een andere gemeente. Het aantal geboorten in Opmeer schommelde de afgelopen jaren. Toch is er duidelijk een dalende trend zichtbaar. Deze ontwikkeling doet zich in heel Westfriesland voor. Naar verwachting neemt het aantal geboorten in Opmeer de komende jaren heel licht toe. De jaarlijkse sterfteaantallen in Opmeer fluctueerden de afgelopen jaren tussen de 6 en 8. Naar verwachting neemt dit sterk toe; vanaf 211 wordt een niveau van 9 sterfgevallen per jaar bereikt, oplopend naar 1 over 1 jaar. Dit hangt samen met de veroudering van de bevolking. Toch overtreft het aantal sterfgevallen op geen enkel moment het aantal geboorten. Dit betekent ook voor de toekomst een natuurlijke groei, hoewel deze wel kleiner wordt. Op regionaal niveau zal er rond 225 nauwelijks meer natuurlijke groei zijn. Figuur 1.5 Ontwikkeling aantal geboorten en de sterfte in Opmeer Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 2 15 1 5 2 25 21 215 22 225 aantal sterfte aantal geboorten Figuur 1.6 Ontwikkeling aantal geboorten en de sterfte in Westfriesland Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 3. 2.5 2. 1.5 1. 5 2 25 21 215 22 225 aantal sterfte aantal geboorten Tabel 1.3 Natuurlijke aanwas Opmeer, per 1. van de gemiddelde bevolking, 21-21 21 7,7 22 6,9 23 6,7 24 6,7 25 6,7 26 6, 27 3,2 28 4,6 29 5,3 21 3, gem. 1 jaar 5,7 Tabel 1.4 Natuurlijke aanwas Westfriesland, per 1. van de gemiddelde bevolking, 21-21 21 6,4 22 5,8 23 6, 24 5, 25 4,9 26 4,1 27 3,5 28 4,1 29 4,5 21 4,4 gem. 1 jaar 4,9 3
Migratie Naast de natuurlijke groei is ook de migratie van invloed op de omvang van de bevolking. Opmeer kende de afgelopen jaren een negatief migratiesaldo; het aantal mensen dat uit de gemeente vertrekt, overtreft het aantal nieuwe vestigers. De jaren 28 en 29 vertoonde voor het eerst weer een positief saldo. Voor komende jaren wordt een negatief migratiesaldo verwacht. Dit in tegenstelling tot de gehele regio waar men een beperkt positief migratiesaldo verwacht. Figuur 1.7 Ontwikkeling vestiging en vertrek Opmeer Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 5 45 4 35 3 25 2 2 25 21 215 22 225 Tabel 1.5 Migratiesaldo Opmeer, per 1. van de gemiddelde bevolking, 21-21 21 1,9 22 -,1 23-9,7 24-2,5 25-3,6 26-1,5 27 -,6 28,4 29 4,1 21 -,4 gem. 1 jaar -2,1 aantal vestigers aantal vertrekkers Figuur 1.8 Ontwikkeling vestiging en vertrek Westfriesland Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 1. 9.5 9. 8.5 8. 7.5 7. 6.5 6. 2 25 21 215 22 225 Tabel 1.6 Migratiesaldo Westfriesland, per 1. van de gemiddelde bevolking, 21-21 21 -,1 22 3,5 23 1,2 24,3 25 -,7 26-1,7 27 3,3 28 5,2 29 4,5 21,5 gem. 1 jaar 1,6 aantal vestigers aantal vertrekkers 4
Herkomst vestigers en vertrekkers De mensen die zich de afgelopen tien jaar in Opmeer hebben gevestigd, zijn vooral afkomstig uit andere gemeenten van Westfriesland (met name Hoorn, Koggenland en Medemblik) en uit overig Noord-Holland. Ook de vertrekkers blijven veelal in de regio of gaan naar aangrenzende gemeenten buiten Westfriesland. Op regionaal niveau is een vergelijkbare ontwikkeling zichtbaar; wel blijft een groter deel (4% van de verhuisbewegingen) binnen de regio Westfriesland. Figuur 1.9 Locatie van vestiging en vertrek in Opmeer (gemiddeld in de laatste 1 jaar) Westfriesland Amsterdam Overig Noord-Holland Overig Nederland Buitenland 22 27 3 23 61 71 118 123 151 158 5 1 15 2 Waar komt men vandaan? Waar gaat men heen? Figuur 1.1 Locatie van vestiging en vertrek in Westfriesland (gemiddeld in de laatste 1 jaar) Westfriesland Amsterdam Overig Noord-Holland Overig Nederland Buitenland 847 798 835 68 214 1783 1617 184 3748 3748 1 2 3 4 Waar komt men vandaan? Waar gaat men heen? 5
2. Jong en oud Het aantal tot en met 19 jarigen in Opmeer is de afgelopen jaren afgenomen. Naar verwachting zet deze ontgroening van de bevolking zich door; een trend die zich ook in heel Westfriesland voordoet. Evenals in de rest van Westfriesland krijgt Opmeer te maken met vergrijzing van de bevolking. Het aantal 65-plussers zal sterk toenemen. Na 223 zijn er naar verwachting zelfs meer 65-plussers dan jongeren tot 2 jaar. Er is op regionaal en landelijk niveau sprake van een dubbele vergrijzing; niet alleen het aantal senioren neemt toe, het is vooral de groep oudere senioren (8+) die relatief sterker stijgt. Figuur 2.1 Ontwikkeling bevolkingsopbouw Opmeer Feitelijke cijfers 2-211, prognose 212-225 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 2 25 21 215 22 225-19 jaar 2-64 jaar 65 jaar en ouder Figuur 2.2 Ontwikkeling bevolkingsopbouw Westfriesland Feitelijke cijfers 2-211, prognose 212-225 17% 211 26% 225 Van de inwoners is 65 jaar of ouder 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 2 25 21 215 22 225-19 jaar 2-64 jaar 65 jaar en ouder 6
Groene en grijze druk De groep ouderen zal in Westfriesland als gevolg van de vergrijzing toenemen. Voor de gemeente Opmeer voorziet de Pearl prognose dat de grijze druk tussen 211 en 225 sterk toeneemt. Dit resulteert in een stijgende demografische druk; per werkende zullen er steeds meer niet-werkers zijn. Zo zullen er in 225 op elke 1 werkenden, 81 niet-werkenden zijn. De afgelopen jaren is de groene druk gedaald. Naar verwachting zet deze trend zich in de toekomst verder door. Groene druk = de verhouding van het aantal personen van tot 2 jaar en de zogenaamde productieve leeftijdsgroep van 2 tot 65 jaar. Figuur 2.3 Ontwikkeling groene en grijze druk Opmeer Feitelijke cijfers 2-211, prognose 212-225 1 8 6 4 2 2 25 21 215 22 225 Groene druk Grijze druk Demografische druk Grijze druk = de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder ten opzichte van de personen in de leeftijd van 2 tot 65 jaar. Demografische druk = de som van het aantal personen van tot 2 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 2 tot 65 jaar. Figuur 2.4 Ontwikkeling groene en grijze druk Westfriesland Feitelijke cijfers 2-211, prognose 212-225 1 8 6 4 2 2 25 21 215 22 225 Groene druk Grijze druk Demografische druk 7
3. Huishoudens Opmeer telt per 1 januari 21 4.5 huishoudens. Dit aantal is de afgelopen jaren licht gestegen en zal dit naar verwachting blijven doen. Dit geldt voornamelijk voor de eenpersoonshuishoudens. Omdat het aantal huishoudens sneller groeit dan de bevolking, neemt de gemiddelde huishoudengrootte af. In 21 is deze in Opmeer 2,6 en in 225 zal dit 2,3 zijn. Figuur 3.1 Ontwikkeling aantal huishoudens in Opmeer Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 6. 4. 2. Voor Westfriesland wordt een vergelijkbare ontwikkeling verwacht. Het aantal huishoudens zal toenemen; voor de komende 15 jaar wordt een groei van 2% verwacht. Daarbij neemt het aantal eenpersoonshuishoudens het sterkst toe. 2. 2.1 215 22 225 eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens Figuur 3.2 Ontwikkeling aantal huishoudens in Westfriesland Feitelijke cijfers 2-21, prognose 211-225 12 5. 1. 75. 5. 2,6 21 2,3 225 Is de gemiddelde huishoudgrootte in Opmeer 25. 2. 2.1 215 22 225 eenpersoonshuishoudens meerpersoonshuishoudens 8