Masterspecialisatie, Brein en Cognitie 3. Brein en Cognitie 3.1 Doelgroep en toelatingseisen De specialisatie Brein en Cognitie is toegankelijk voor studenten die in hun bachelorprogramma hebben gekozen voor de specialisatie Brein en Cognitie, dan wel een bachelor Psychologie ofwel Psychobiologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis en vaardigheden hebben opgedaan. Voor meer informatie kan men contact opnemen met de onderwijscoördinator Brein en Cognitie. 3.2 Doelstelling van het onderwijsprogramma van Brein en Cognitie Het onderwijsprogramma van de Programmagroep Brein en Cognitie sluit aan bij het onderzoek dat er wordt verricht. Dat onderzoek omvat een breed scala aan onderwerpen (variërend van elementaire perceptuele processen tot bewustzijn) met een breed scala aan onderzoeksmethoden (van reactietijdmetingen tot neuro-imagingstudies en computersimulaties). Het vakgebied Brein en Cognitie heeft ook duidelijke verbanden met meer praktijkgerichte onderwerpen zoals de (cognitieve) ergonomie en ontwerpprocessen. Het onderzoek binnen de programmagroep Brein en Cognitie concentreert zich op drie centrale thema s: de Perceptie-Actie Cyclus, Geheugen en Bewustzijn. Het thema Perceptie-Actie Cyclus richt zich vooral op onderwerpen als perceptie en aandacht. Doel van het onderzoek is om dat soort processen te ontrafelen en zoveel mogelijk te reduceren tot de meest elementaire bouwstenen. Het koppelen van die bouwstenen aan neurale mechanismen is daarbij een belangrijke doelstelling. Bij het thema Geheugen ligt de nadruk op het ophalen van informatie uit het lange-termijn-geheugen en hoe dat wordt beïnvloed door factoren zoals context, eerder geactiveerde informatie en de mentale en affectieve toestand van de persoon. Deze factoren liggen ten grondslag aan veel cognitieve functies; niet alleen aan het ophalen van herinneringen, maar ook aan het activeren van lexicale en linguïstische informatie bij het begrijpen en produceren van taal. Het onderzoek richt zich niet alleen op leren en vergeetprocessen bij gezonde personen, maar ook op leer- en geheugenproblemen bij patiënten. Ook wordt de rol van slaap hierbij onderzocht. Daarnaast richt het onderzoek zich op opslag en ophalen van informatie in meer complexe taken zoals het verwerken van zinnen en verhalen, gezichten en emotionele stimuli. Bij het thema Bewustzijn staat centraal wat het verschil is tussen bewuste en onbewuste informatieverwerking, in het bijzonder met betrekking tot visuele perceptie en emoties. Hierbij wordt gekeken naar wat het neurale substraat van dit onderscheid is. Daarnaast wordt onderzocht hoe algemeen bioritmische verschijnselen, de kwaliteit en/of het stadium van slaap en al dan niet geïnduceerde wisselingen van arousal invloed hebben op informatieverwerking. In de specialisatie Brein en Cognitie kunnen in het masterjaar verschillende accenten worden gekozen afhankelijk van je persoonlijke interesse. Voor meer informatie over deze accenten neem je contact op met de studieadviseur van Brein en Cognitie. Er zal dan een persoonlijk studieplan worden opgesteld. Kennis over en ervaring met experimenteelpsychologisch onderzoek zijn daarbij belangrijk. Daarom kan de specialisatie ook gezien worden als een meer algemene opleiding tot psychologisch onderzoeker. 3.3 Beroepsmogelijkheden Brein en Cognitie Afgestudeerden in de specialisatie Brein en Cognitie kunnen terechtkomen in settings waarin onderzoek en onderzoeksvaardigheden een belangrijke rol spelen. Dat kan bij een universiteit zijn maar ook bij een instituut voor toegepast onderzoek, bij een farmaceutisch bedrijf, een onderzoeksafdeling van een ministerie, bij een reclamebureau of bij een onderzoeks- en adviesbureau. Een deel van de studenten met een afgeronde master in 277
Masterspecialisatie, Brein en Cognitie de specialisatie Brein en Cognitie kan doorstromen naar een promotieplaats. Dat hoeft overigens lang niet altijd bij een afdeling Brein en Cognitie, Experimentele Psychologie, Psychonomie, Functieleer of Cognitieve Psychologie te zijn, maar kan ook bij een afdeling Ontwikkelingspsychologie, Sociale Psychologie, Communicatiewetenschap of zelfs bij een andere faculteit zoals de Faculteit Geneeskunde. 3.4 Inrichting masterprogramma Brein en Cognitie Het masterprogramma Brein en Cognitie is het vervolg op de bachelorspecialisatie Brein en Cognitie. Veel studenten die in de bachelor gekozen hebben voor de specialisatie Brein en Cognitie zullen de eenjarige aansluitmaster kiezen. Het programma daarvan wordt in het kort geschetst. Het is ook mogelijk te kiezen voor de Research Master Psychology (http://www.uva.nl/onderwijs/master/masteropleidingen) of de Master Brain and Cognitive Sciences (http://www.csca.nl/education/). Voor deze laatstgenoemde master is het verplicht om de route Cognitieve Neurowetenschap gevolgd te hebben. Deze twee selectieve Researchmasters duren twee jaar. Meer informatie staat in Hoofdstuk 9 van deze gids. Specialisatie Brein en Cognitie: Studenten Brein en Cognitie kunnen in de master kiezen voor verschillende accenten in hun studieprogramma, afhankelijk van hun persoonlijke interesses. Zo is er het accent Cognitieve Neurowetenschap, in vervolg op het bachelorprogramma van deze route. Het is niet verplicht om die te kiezen; de route is wel een samenhangend programma gericht op de betreffende interesse en biedt de mogelijkheid om zich te specialiseren in onderzoek op het terrein van de cognitieve neurowetenschap. Een ander accent ligt bijvoorbeeld op het gebied van Toegepaste Cognitieve Psychologie, Emoties of Taal. Studenten die niet voor een bepaald accent kiezen, hebben de keus uit het gehele mastervakkenaanbod van Brein en Cognitie. Hun masterprogramma bestaat uit 24 ec mastervakken Brein en Cognitie, een stage en een masterthese van elk 18 ec. Hieronder een overzicht van de vakken binnen Brein en Cognitie. Voor meer informatie over het persoonlijke programma neem je contact op met de onderwijscoördinator van Brein en Cognitie. Semester 1 (30 ec) Semester 2 (30 ec) Blok 1 (12 ec) Blok 2 (12 ec) Blok 3 (6 ec) Blok 1 (12 ec) Blok 2 (12 ec) Blok 3 (6 ec) Advanced Topics in Cognitive Neuroscience (6 ec) Toegepaste Cognitieve psychologie (6 ec) Connectionistische Modellen (6 of 9 ec) Basic Affective Processes (6 ec) Brain Rhythms and Cognition (6 ec) Psychoendocrinologie (6 ec) Cognitie van Meertaligen (6 ec) Literatuurtentamen (3 0f 6 ec) Stage (18 ec) en Masterthese (18 ec) Psychofarmacologie (6 ec) Slaap/Waak Stoornissen (6 ec) Studenten kunnen een aanvraag doen bij de onderwijscoördinator om toegelaten te worden tot onderstaande Research Master cursussen. Semester en blok Consciousness and Unconscious Processes 6 ec 1.1 NeuroImaging 1 6 ec 1.2 Advanced Topics in Language and Memory 6 ec 1.2 278
Masterspecialisatie, Brein en Cognitie 3.5 De afstudeeropdracht De afsluiting van de studie is de afstudeeropdracht, die uit twee onderdelen bestaat: stage en masterthese. De colloquia maken deel uit van de masterthese. De totale omvang van de stage en these in de specialisatie Brein en Cognitie is 36 ec: stage 18 ec, masterthese 18 ec. De masterthese is standaard 18 ec; minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke gevallen, vooraf aangevraagd en met een overtuigende motivatie te beoordelen door de begeleider en de masterthesecoördinator, kan de masterthese een omvang hebben van 24 ec. De stage is in dat geval 12 ec. Ter oriëntatie zijn er onderwerpen voor stages en mastertheses en een overzicht van de mogelijkheden om stages of mastertheses te doen binnen de programmagroep te vinden op BlackBoard. Meer algemene informatie over het onderzoek bij de de programmagroep Brein en Cognitie is te vinden in de brochure Informatie over onderzoek bij Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie (verkrijgbaar op het secretariaat, kamer 3.16). Soms zijn er concrete verzoeken van externe instanties of zoeken stafleden van de programmagroep op korte termijn samenwerking met een student. Dergelijke aanbiedingen worden bekendgemaakt op Blackboard en op de prikborden in de gang op de derde etage van de Diamantbeurs. Masterstudenten dienen zich tijdens de halfjaarlijkse aanmeldperiodes voor vakken in te schrijven voor de stage en masterthese. Zij worden dan enrolled op Blackboard in de cursus Masterthese Brein en Cognitie. Op deze pagina is meer informatie te vinden over het actuele aanbod van onderwerpen voor stage- en mastertheseplekken, de Handleiding Masterthese en de benodigde formulieren. Wanneer studenten een keuze voor een onderwerp hebben gemaakt kunnen ze deze via een keuzeformulier doorgeven aan de masterthesecoördinator. Het startmoment is echter flexibel, afhankelijk van de planning van de student en docent. In de stage worden onder supervisie werkzaamheden gedaan die een afgestudeerde beroepsmatig uitvoert. Het kan variëren van het doen van experimenteel of toegepast onderzoek tot het uitvoeren van praktijkwerk. Een stage kan zowel bij de programmagroep zelf als bij een externe instantie plaats vinden. In de masterthese wordt de gehele empirische cyclus doorlopen. De masterthese kan ingaan op een wetenschappelijke vraag of op een vraag uit de praktijk. De onderzoeksvraag moet op het terrein van het vakgebied Brein en Cognitie liggen. De student dient het gehele traject af te leggen, van het ontwikkelen en uitwerken van de onderzoeksvraag tot en met het bespreken van de implicaties van de resultaten voor praktijk en theorie. Allereerst stellen student en begeleider een masterthesecontract op met de planning voor de these dat moet worden ingeleverd bij de masterthesecoördinator. Als de vraagstelling en de methode duidelijk zijn, schrijft de student een onderzoeksvoorstel dat wordt voorgelegd aan een tweede beoordelaar. Ook het onderzoeksvoorstel wordt ingeleverd bij de masterthesecoördinator. Als afronding van de masterthese wordt niet alleen een verslag geschreven, maar ook een mondelinge presentatie gegeven. Deze presentaties worden altijd op donderdagmiddag gehouden. In Hoofdstuk 6 staat meer informatie over de masterthese. De masterthesecoördinator vervult een belangrijke rol: bij de beoordeling van contract, onderzoeksvoorstel en masterthese, bij de selectie van tweede beoordelaars, het detecteren en voorkomen van uitloop en indien nodig in de vorm van bemiddeling. Studenten die psychofysiologisch onderzoek doen, dienen in het bezit te zijn van de Richtlijn Hygiënisch Werken van de Commissie Onderzoekshygiëne of van het Engelstalig equivalent. Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie Brein en Cognitie Het onderzoek dat binnen de Programmagroep Brein en Cognitie wordt verricht, bevat een breed scala aan onderwerpen met een breed scala aan onderzoeksmethoden. Het vakgebied Brein en Cognitie heeft ook duidelijke verbanden met meer praktijkgerichte onderwerpen zoals de (cognitieve) ergonomie en ontwerpprocessen. Het onderzoek bin- 279
Masterspecialisatie, Brein en Cognitie nen de programmagroep Brein en Cognitie concentreert zich op drie centrale thema s: de Perceptie-Actie Cyclus, Geheugen en Bewustzijn. Studenten kunnen uiteraard ook een eigen onderwerp aandragen. De programmagroep organiseert wekelijks bijeenkomsten rond deze thema s. Studenten wordt aangeraden deze bij te wonen. Voor meer informatie neem contact op met de onderwijscoördinator. Colloquia De programmagroep Brein en Cognitie organiseert colloquia en presentaties van mastertheses. Deze worden aangekondigd op de derde verdieping en op de website: http://www. student.uva.nl/psychologie/agenda.cfm. In het kader van de masterthese is het verplicht om 10 colloquia bij te wonen (zie Hoofdstuk 4). 3.6 Nadere inlichtingen, mentoraat en studentenfractie Studieadvies Brein en Cognitie Voor studieadvies en inlichtingen over de specialisatie Brein en Cognitie kan men zich wenden tot de onderwijscoördinator van de programmagroep. Mentoraat Studenten die Brein en Cognitie als specialisatie kiezen, worden aan het eind van elk semester uitgenodigd om hun studieplanning te bespreken. Wie daar behoefte aan heeft, kan een staflid als mentor krijgen. Studentenfractie De studentenfractie Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie fungeert als schakel tussen studenten en docenten van Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie. Daarnaast organiseert de fractie lezingen, excursies en borrels. De fractie is altijd op zoek naar enthousiaste nieuwe leden. Email: breinencognitiefractie@gmail.com 3.7 Contactgegevens secretariaat en coördinatoren Brein en Cognitie Secretariaat: Anna Bogerd-Schaefers kamer 3.16 525.6840 Hubert Eleonora kamer 3.16 525.6840 email: pnsecretariaat-fmg@uva.nl Onderwijscoördinator en studieadviseur Brein en Cognitie: Manon Slockers, MSc. kamer 3.06 525.6854 email: bc-studieadviseur-fmg@uva.nl inloopspreekuur: Ma en Di: 13.00-14.00 uur. Woensdag afwezig. Of mail voor afspraak. Masterthesecoördinator Brein en Cognitie: Manon Slockers, MSc. kamer 3.06 525.6854 email: bc-masterthese-fmg@uva.nl inloopspreekuur: Ma en Di: 13.00-14.00 uur. Woensdag afwezig. Of mail voor afspraak. Websites: http://www.student.uva.nl/psy; http://www.fmg.uva.nl/psychonomics Voorzitter van de programmagroep: Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers kamer. 3.09 525.6839 Voor contactgegevens van de docenten van Brein en Cognitie en een overzicht van hun interessegebieden: zie Hoofdstuk 10. Op de volgende pagina s staat een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Brein en Cognitie. 280
Advanced Topics in Cognitive Neuroscience Credits 6 ec 7205RP00XY Semester Semester 1, period 1 Prerequisites Bachelor of Psychology, Basisprogramma Brein en Cognitie Number of participants Max. 20 Lecturers Prof. dr. J.M.J. Murre, Dr. T.H. Donner Information jaap@murre.com Objectives Insight into neural theories and models of cognition in order to promote the integration of experimental psychological and neuroscientific findings, the ability to read and understand original research papers in the field of cognitive neuroscience, and the ability to prepare and give an oral presentation of what has been read. Summary This course focuses on recent developments in cognitive neuroscience, a domain that studies the relationship between cognition and the brain. Different ways in which brain structure and function can be studied (e.g., single- and multi-cell recording in animals; EEG/MEG, and fmri in humans) will be discussed. Students will critically read and discuss influential reviews and original articles on timely topics in cognitive neuroscience. They are required to give a presentation, in which they describe an original article and propose a new experiment. The course covers the following topics: long-term memory consolidation, consciousness, brain code and brain reading, brain plasticity and recovery from brain damage, decision-making, and top-down control. Teaching Format Lectures, seminars, and presentations; the course material should always be read in advance. Assessment (1) The final test consists of essay questions covering all course topics. It will account for 80% of the final grade. (2) At the beginning of each class mandatory oral presentations will be held that will account for 20% of the final grade. Study Materials The study material consists of a list of papers (approximately 500 pages). Reading original scientific publications as used in this course is often experienced as difficult. The publications will be made available via Blackboard. Lesson Dates Fri. 06-09-2013-18-10-2013 15.00-18.00 hrs. Examination Dates Fri. 25-10-2013 11.00-13.00 hrs. Tue. 01-04-2014 11.00-13.00 hrs. 281
Brain Rhythms and Cognition Credits 6 ec 7205RP13XY Semester Semester 2, period 1 Prerequisites Bachelor of Psychology, Neurowetenschappen, Psychophysiological Experimentation. Recommended: Advanced Topics in Cognitive Neuroscience. Number of participants maximum of 30 Lecturer, Information Dr. T.H. Donner Objectives At the end of this course, students will be able to explain the key concepts of cognitive electrophysiology discussed in this course; integrate these concepts across different levels of analysis (e.g., invasive experiments in animals and non-invasive experiments in humans); read and evalute research articles in the field; identify current trends in this field and link this to seminal works and concepts. Summary Brain activity is highly dynamic. At every scale of observation, brains continuously produce waves, bursts, oscillations, and many other dynamic activity patterns. Such brain dynamics can be measured with electrophysiological techniques (EEG, MEG, electrocorticography) in the human brain. A rapidly growing number of studies aims at linking these brain dynamics to cognition. We will discuss recent developments in this field of research, focussing on the role of neuronal oscillations in cognition. How are cognitive processes such as attention, decision-making, and executive control orchestrated by local neuronal oscillations, the coupling across different frequencies, and the oscillatory interactions between brain regions? We will also cover basic mathematical concepts required for understanding each core topic. Some class meetings will be complemented by guest lectures from renowned researchers on specific focus topics. Teaching Format Lectures, debates, and student presentations. Course material needs to be read in advance. Assessment Weekly assessments on the course materials (20% of final grade), an oral presentation (20%), and a written exam at the end of the course (60%). Study materials Articles (available via Blackboard, approximately 300 pages). Lesson Dates Wed. 05-02-2014-19-03-2014 10.00-13.00 hrs. Examination Dates Wed. 26-03-2014 11.00-13.00 hrs. Wed. 09-07-2014 13.00-15.00 hrs. Resit Exam 282
Basic Affective Processes Credits 6 ec 7205RP01XY Semester Semester 1, period 2 Prerequisites Bachelor of Psychology, Emoties (BP02V) Number of participants Max. 16 Lecturer Dr. R.H. Phaf Information R.H.Phaf@uva.nl Objectives Students will be expected to be able to formulate research questions and to devise experimental ways for answering these in the field of emotions and affective processes. The emphasis in this advanced course is on the preparation for actually performing research. Summary Emotions pervade every aspect of human functioning. Empirical evidence shows that emotions modulate processing in such diverse fields as perception, attention, memory, reasoning, language, and consciousness. All attempts at analysis suggest that the constituent processes are not themselves full emotions, but can better be called affective processes. The emphasis in the course lies on those basic affective processes that are shared by all members of the human species. Although social constructions undoubtedly form an important part of full emotions, they receive little attention in the course. The model by LeDoux (1996) provides a useful framework for theorizing about basic affective processes and for applying psychonomic models to the field of emotions. LeDoux book The emotional brain is supplemented by more recent publications that cover many of the different (e.g., evolutionary, neural, experimental, and connectionist) approaches to affective processes. Teaching Format The format of the course is a weekly workgroup with written tests on the literature to be studied for that meeting, and papers read by the participants. The participants also have to prepare discussion points about the literature, and make one take-home assignment. Each participant is expected to be present and active in every meeting. Assessment There will be no examination at the end. The grade will be determined by the assignment (25%), the discussion points (50%), and by the written tests (25%). Study Materials LeDoux, J. E. (1996). The emotional brain (rev. paperback ed.). New York: Simon & Schuster. ISBN 9780753806708. (303 pages). Costs: approximately 15,- Supplementary literature available via Blackboard (approximately 600 pages). Lesson Dates Mon. 28-10-2013 09.00-11.00 hrs Introduction Thu. 31-102013 - 19-12-2013 13.00-15.00 hrs. Special Conditions If all participants master the Dutch language, the course (i.e., the papers and the tests) will be taught in Dutch. The course builds on knowledge about emotion-research that has been gathered in introductory courses. Students who want to participate but have not followed such introductory courses, should contact the lecturer beforehand. 283
Cognitie van Meertaligen Punten 6 ec 7204MP20XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Brein en Cognitie (in ieder geval het onderdeel Taal (BP03V) en Leren en Geheugen (BP04V) Aantal deelnemers max. 16, bachelor en mastervariant samen Docent, Inlichtingen Prof. dr. A.M.B. de Groot Leerdoel Het verwerven van kennis over en inzichten in de cognitieve aspecten van twee- en meertaligheid en de bijbehorende methoden van onderzoek. Inhoud Aan bod komen: vroege simultane en sequentiële tweetaligheid; late twee- en meertaligheid; vreemdetaal-verwerving; taalbegrip en taalproductie bij twee- en meertaligen; controle-aspecten van twee- en meertaligheid; cognitieve processen bij simultaan vertalen; cognitieve consequenties van twee- en meertaligheid; twee- en meertaligheid en het brein. Onderwijsvorm Werkcolleges, met eenmalige presentatie in deze variant aan de hand van een extra artikel. Toetsvorm Beoordeling van 3 vragen die voorafgaand aan elk college worden ingediend, en een paper. Alle vragen bij elkaar tellen voor 50% en de paper telt voor 50%. Voor beide onderdelen moet een voldoende gehaald worden. Studiematerialen en kosten Collegestof De Groot, A. M. B. (2011). Language and cognition in bilinguals and multilinguals; An introduction. New York: Psychology Press. ISBN 9781848729018. (528 pagina s). Kosten circa 50,-. Aanvullende literatuur Mastervariant: 8 onderzoeksartikelen, circa 115 pagina s. Over één daarvan moet een korte presentatie worden verzorgd. Op Blackboard staan de referenties van de artikelen. Onderwijstijden Ma. 03-02-2014 t/m 24-03-2014 15.00-18.00 uur Bijzonderheden Aanwezigheid verplicht. Van deze cursus bestaat ook een bachelorvariant. Deze is gebaseerd op dezelfde werkcolleges, maar er is een verschil in het aantal artikelen, de omvang van de opdrachten en de leerdoelen. Wanneer de student de bachelorvariant met goed gevolg heeft afgesloten is het niet mogelijk om aan de mastervariant deel te nemen. Bijvakstudenten moeten contact opnemen met de docent voor schriftelijke toestemming, daarna kunnen zij zich met die toestemming bij de onderwijsbalie melden als bijvakstudent. 284
Connectionistische Modellen Punten Deel 1, theorie: 6 ec; Deel 2, practicum: 3 ec 7204MP12XY (6); 7204MP14XY (3) Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 en 3 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.M.J. Murre Leerdoel Het op een zodanige manier vertrouwd raken met connectionistische modellen, dat in een later stadium meer zelfstandig simulatiewerk kan worden uitgevoerd. Inhoud De cursus bestaat uit colleges (deel 1) en practica (deel 2). De practica volgen op de colleges. Bijvoorbeeld: na het college over backpropagation volgt het backpropagation practicum. De practica lopen aan het einde langer door, voor de grote eindopdracht. De nadruk ligt op een praktische, natuurwetenschappelijke benadering van (artificiële) neurale netwerken. Eerst wordt ingegaan op theoretische uitgangspunten van de connectionistische benadering. Dan worden belangrijke modellen binnen de psychologie behandeld, gerangschikt naar de na te bootsen psychologische functies (leren, geheugen, perceptie, taal). In het practicumgedeelte worden de studenten in demonstraties vertrouwd gemaakt met de implementatie en toepassing van enkele modellen. Met behulp van deze basiskennis wordt op meer specifieke onderwerpen ingegaan door aanvullende literatuurstudie en praktisch werk. Die onderwerpen sluiten aan bij lopend onderzoek. De thema s voor de practica worden gedurende de cursus bekendgemaakt. Onderwijsvorm Deel 1: werkcolleges met voorafgaand toetsen over de gelezen literatuur, demonstraties; Deel 2: practica. Toetsvorm Deel 1: schriftelijk tentamen met open vragen. Deel 2: bestaat uit 6 practicum opdrachten waarover men een rapport moet schrijven en inleveren, met eventuele simulatiescripts. Deze worden van individuele feedback en een cijfer voorzien. De laatste (grote) opdracht telt dubbel voor het eindcijfer. Studiematerialen en kosten Bechtel, W., & Abrahamsen, A. (2001). Connectionism and the mind; Parallel processing, dynamics, and evolution in networks (2nd ed.). Oxford, UK: Blackwell. ISBN 9780631207139. (356 pagina s). Kosten: circa 38,-. Onderwijstijden Do. 31-10-2013 t/m 19-12-2013 Do. 09-01-2014 t/m 23-01-2014 11.00-13.00 uur 11.00-13.00 uur Toetsdata Do. 30-01-2014 11.00-13.00 uur Vr. 11-07-2014 11.00-13.00 uur herkansing Bijzonderheden Het is mogelijk alleen deel 1 te volgen. 285
Punten Masterthese Brein en Cognitie 18-24 ec (18 is standaard; 24 moet speciaal worden aangevraagd) Onderzoeksvoorstel 4 EC: 7204MTCPNY Masterthese 14 EC: 7204MWPNXY Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie Docent, Inlichtingen alle docenten, M.I. Slockers, MSc. Leerdoel, inhoud In een masterthese (MT) verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage. De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel. Het MT-onderzoeksvoorstel wordt na goedkeuring door de begeleider ingediend via een standaardformulier bij de masterthesecoördinator (M.I. Slockers, MSc). Als het MT-onderzoeksvoorstel is goedgekeurd door een tweede beoordelaar kan het eigenlijke onderzoek beginnen. Globaal houdt een masterthese de volgende werkzaamheden in: (a) het bedenken van een vraagstelling, of het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling; (b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een onderzoeksvoorstel; (e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond (zie Hoofdstuk 6 voor meer informatie). Aanmelding en onderwerpkeuze Studenten melden zich voor het begin van het semester aan via SIS. Het startmoment van de masterthese is flexibel en afhankelijk van de planning van de student en de begeleider. Studenten schrijven zich in voor drie onderwerpen via de Blackboard site. Via de masterthesecoördinator krijgen ze bericht over hun plaatsing. Na plaatsing bij een onderwerp neemt de student contact op met de begeleider. Beoordeling Zie de cursus Masterthese Brein en Cognitie op Blackboard. Bijzonderheden Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec; minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke gevallen en met een overtuigende motivatie, vooraf te beoordelen door de begeleider en de masterthesecoördinator, kan de masterthese een omvang hebben van 24 ec. De stage is in dat geval 12 ec.de masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek (14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang. De masterthese (inclusief het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een tijdsbestek van minimaal 12 weken (full-time) en maximaal 24 weken (half-time). Het verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig rekening te houden met enkele weken uitloop in verband met onvoorziene omstandigheden. Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider. Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning. De inhoud van het voorgenomen onderzoek en een nader uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het MT-onderzoeksvoorstel.Meer informatie over de masterthese is te vinden in Hoofstuk 6 van deze studiegids en op Blackboard. Hier zijn ook de benodigde formulieren en handleidingen te vinden. In de brochure Informatie over onderzoek bij Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie, die verkrijgbaar is bij het secretariaat van de programmagroep (kamer 3.16) is meer informatie over onderzoek op de afdeling te vinden. 286
Psycho-endocrinologie Punten 6 ec 7204MP08XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie Docent, Inlichtingen Dr. B. Bermond Leerdoel Inzicht geven in de relatie tussen hormonen en gedrag. Hierbij komen de volgende vragen aan de orde: 1) Wat zijn de effecten van specifieke hormonen op bepaalde gedragingen? 2) Waar grijpen die hormonen in het brein aan ter regulering van die gedragingen? 3) Welke effecten hebben bepaalde gedragingen op specifieke hormonale systemen? Inhoud Het boek is geschreven als een echt leerboek en leent zich bij uitstek voor deze cursus. De volgende onderwerpen komen aan de orde: 1) Effecten van hormonen gedurende de prenatale periode op seksespecifieke gedragingen tijdens volwassenheid. 2) Relaties tussen hormonen en verschillende emotionele gedragingen, zoals seks, agressie, broedverzorgend gedrag en sociaal gedrag. 3) Relaties tussen hormonen en affectieve klachten. Onderwijsvorm Hoorcolleges en literatuurstudie. Toetsvorm Schriftelijk tentamen bestaande uit open vragen. Studiematerialen en kosten Nelson, R. J. (2011). An introduction to behavioral endocrinology (4th ed.). Sunderland MA: Sinauer. ISBN 9780878936205 (760 pagina s). Kosten circa 83,-. Collegestof. Onderwijstijden Di. 04-02-2014 t/m 18-03-2014 Toetsdata Di. 25-03-2014 13.00-15.00 uur Di. 08-07-2014 11.00-13.00 uur 13.00-15.00 uur herkansing 287
Psychofarmacologie Punten 6 ec 7204MP06XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie Docenten, Dr. T. Schilt en anderen Inlichtingen Dr. T. Schilt Leerdoel Het verwerven van kennis over de werkingsmechanismen van psychofarmaca bij veel voorkomende psychiatrische aandoeningen. Inhoud Verdieping van de kennis over elektrochemische neurotransmissie in de hersenen. Aandacht voor neurotransmitters, type receptoren, enzymen, signaaltransductie, mechanismen waarop psychofarmaca ingrijpen, toediening, bloed-hersenbarrière, halfwaardetijd, maximale plasmaconcentratie. Aan de hand van veel voorkomende psychische aandoeningen (psychosen/schizofrenie, depressie, angst, bipolaire stoornis, ADHD, dementie, verslaving en daarnaast ook pijn en slaap/waakstoornissen) wordt het werkingsmechanisme (en mogelijke bijwerkingen) van verschillende psychofarmaca behandeld. Onderwijsvorm Hoorcolleges en literatuurstudie. Toetsvorm Schriftelijk tentamen bestaande uit meerkeuzevragen en open vragen. Studiematerialen en kosten Literatuur wordt nader bekend gemaakt. Artikelen via Blackboard (circa 60 pagina s). Collegestof. Onderwijstijden Do. 03-04-2014 t/m 24-04-2014 11.00-13.00 uur Do. 08-05-2014 t/m 15-05-2014 11.00-13.00 uur Vr. 09-05-2014 t/m 16-05-2014 11.00-13.00 uur Toetsdata Do. 22-05-2014 11.00-13.00 uur Do. 10-07-2014 11.00-14.00 uur herkansing Bijzonderheden Van deze cursus bestaat ook een bachelorvariant. Deze is gebaseerd op dezelfde colleges, maar er hoeft minder literatuur te worden bestudeerd en heeft andere leerdoelen. Waneer de student de bachelorvariant met goed gevolgd heeft afgesloten is het niet mogelijk om aan de mastervariant deel te nemen. 288
Psychophysiological Experimentation Credits 3 ec 7204MP17XY Semester Semester 2, period 1 Prerequisites Basisprogramma Brein en Cognitie Number of Participants maximum of 24, bachelor en mastercourse together Lecturers, Information Dr. W.F. Hofman, Drs. M. Vissers, Drs. J. van Driel Objectives To learn the principles underlying the measurement and analysis of EEG, ERP, EMG, heart rate, EDA, EOG, and cardio-vascular and respiratory measures in psychological research. Contents Topics will include (a) the relationship between what is measured with these methods and neural activity (b) principles of psychophysiological data acquisition, filtering and signal analysis (c) a short overview of the use of these methods in psychological research. The course will also deal with the procedures used in the Psychology laboratories ( wet labs) and is mandatory for everyone who wants to use these facilities. The course will consist of lectures, labs, and a demonstration of some of the most used techniques. Teaching Format The course consists of lectures, labs, and visits to the facilities. Assessment Written exam with open questions( 80% of the final grade) and assignments in the lab tutorials (20% of the final grade). Study Materials Commission for Research Hygiene. Guidelines for hygienic testing. (20 pages, VSPA book counter, free). Syllabus (252 pages) available at secretariat, room 3.16. Costs: aproximately 10,- Lesson Dates Lectures Mon. 03-03-2014-17-03-2014 Labs Tue. 06-03-2014-20-03-2014 Visits Fri. 07-03-2014-14-03-2014 11.00-13.00 hrs. 09.00-13.00 hrs. 12.00-17.00 hrs. Special Conditions Attendance of the computer labs an lab visits is compulsory. If all participants master the Dutch language, the course will be taught in Dutch. The course is also taught for bachelorstudents. For masterstudents it is based on the same lectures, but with a higher standard of requirements. If a student has already passed the bachelor course, it is not possible to participate in the master course. 289
Slaap/Waak Stoornissen Punten 6 ec 7204MP25XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie Aantal deelnemers maximaal 20, bachelor en mastervariant samen Docent, Inlichtingen Dr. W.F. Hofman Leerdoel en Inhoud Goed slapen is belangrijk om overdag te kunnen functioneren. Toch is de laatste 50 jaar in de westerse wereld de gemiddelde slaapduur met een uur afgenomen. Chronische slaapklachten, vooral in samenhang met klachten over verslechtering van het dagelijks cognitief en emotioneel functioneren, vormen voor ongeveer vijftien procent van de volwassen bevolking een ernstig probleem. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van de regeling en ontregeling van de normale slaap en slaap/waak ritmiek, van de diagnostiek en van de behandeling van primaire en secundaire slaapstoornissen. Ook wordt de relatie belicht tussen slaapproblemen en psychopathologie. Er wordt behandeld hoe het slaappatroon eruit ziet, de evolutie en ontwikkeling van de slaap, wat er gebeurt als de slaap wordt verstoord, en wat voor neurofysiologische mechanismen hieraan ten grondslag liggen. Het lezen van het slaap-eeg zal worden geoefend. Tevens zal aandacht worden besteed aan de diagnostiek van slaapstoornissen. Onderwijsvorm Werkcolleges met referaten, diagnostiekpracticum, polysomnografiepracticum, het schrijven van een paper. Aanwezigheid verplicht. Toetsvorm Elk werkcollege begint met een minitentamen van twee vragen. Het eindcijfer wordt bepaald door het totaalcijfer van de minitentamens plus het cijfer voor referaat en paper. De minitentamens tellen voor 50% mee, de paper voor 45% en het referaat voor 5%. Verder moeten de practica gevolgd zijn. De opdrachten die daar bij horen dienen ingeleverd te zijn (en voldoende, hoewel men er geen cijfer voor krijgt). Van masterstudenten wordt verwacht dat zij van drie casussen die tijdens het diagnostiekpracticum zijn behandeld, een verslag inleveren van één A4 per patiënt. Tevens dient hun paper meer literatuur te behandelen. Studiematerialen en kosten Bemmel, A. L. van, Beersma, D. G. M., Groen, J. H. M. de, & Hofman, W. F. (2001). Handboek slaap en slaapstoornissen. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. ISBN 9789035224100. (244 pagina s). Kosten: circa 60,-. Verdiepingsliteratuur wordt nader bekendgemaakt (circa 170 pagina s). Circa 14 artikelen voor paper, voordracht en assignments. Onderwijstijden Wo. 09-04-2014 t/m 07-05-2014 11.00-13.00 uur Wo. 14-05-2014 11.00-13.00 uur practicum Wo. 21-05-2014 11.00-15.00 uur symposium Bijzonderheden Van deze cursus bestaat ook een bachelorvariant. Wanneer de student deze variant met goed gevolg heeft afgesloten is het niet mogelijk om aan de mastervariant deel te nemen. Let op: het doorgaan van deze cursus wordt pas definitief bekend bij het versturen van de nieuwsbrief over het tweede semester 290
Stage Brein en Cognitie Punten 18 ec 7204MSPNXY Plaats in het rooster gedurende het hele jaar Toelatingsvoorwaarden Bachelor afgerond, met basisprogramma Brein en Cognitie Docent, Inlichtingen alle docenten, M.I. Slockers, MSc. Inhoud Een student dient de kennis die hij/zij op de universiteit heeft opgedaan in de praktijk te brengen. De stagewerkzaamheden dienen van academisch niveau te zijn en te liggen op het gebied van Brein en Cognitie. Na een inwerkperiode moet de student in staat zijn om de werkzaamheden met een redelijke mate van zelfstandigheid uit te voeren. Onderwijs Een onderzoekstage betreft doorgaans het onder begeleiding van een onderzoeker uitvoeren van onderdelen van lopend onderzoek, dit kan zowel in experimentele als in toegepaste setting plaatsvinden en kan zowel intern als extern worden gelopen. Een interne stage vindt plaats bij een begeleider van de programmagroep Brein en Cognitie, een externe stage wordt gelopen bij een psycholoog in een organisatie of instelling en ligt inhoudelijk op het gebied van Brein en Cognitie. Bij interne stages heeft men met één begeleider te maken; bij externe stages is er een begeleider van de UvA en een externe begeleider op de stageplek bij betrokken. Deze moet bekend zijn met het werk van Brein en Cognitie-psychologen, en is bij voorkeur zelf een (Brein en Cognitie-)psycholoog. Voor aanvang van de stage dienen de student en begeleider(s) afspraken te maken over de leerdoelen, begeleiding, inhoud, werkwijze en duur van de stage. De werkzaamheden tijdens een stage worden na afloop van de stage gerapporteerd door middel van een stageverslag. Het verslag van een interne onderzoekstage bestaat uit twee delen: een reflectieverslag (over werkzaamheden, leerdoelen en het geleerde) en een onderzoeksverslag. Het verslag van een externe onderzoeksstage bestaat ook uit twee delen: een reflectieverslag en het product van de stage (bijvoorbeeld een rapport, artikel, of brochure). Verdere informatie betreffende de stage is te vinden op Blackboard of bij de onderwijscoördinator. Het is mogelijk om de stage en masterthese te combineren en bij sommige onderwerpen is dit zelfs wenselijk. Neem hiervoor contact op met de onderwijscoördinator. Aanmelding en onderwerpkeuze Studenten melden zich voor het begin van het semester aan via SIS. Het startmoment van de stage is flexibel en afhankelijk van de planning van de student en begeleider. Studenten schrijven zich in voor drie onderwerpen via Blackboard. Na plaatsing bij een onderwerp neemt de student contact op met de begeleider. Het is ook mogelijk om zelf een stageplek aan te dragen, deze dient dan wel vooraf goedgekeurd te worden door de onderwijscoördinator. Goedkeuring geschiedt op basis van een stageplan (1-2 A4 tjes) dat per mail wordt ingediend bij de coördinator. Beoordeling Zie voor de beoordeling de stagehandleiding op Blackboard. Bijzonderheden Een stage duurt 13 weken voltijd of langer indien de stage parttime plaatsvindt. 291
Toegepaste Cognitieve Psychologie Punten 6 ec 7204MP21XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, Basisprogramma Brein en Cognitie Docent, Inlichtingen Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers Leerdoel Kennis van de voornaamste toepassingsgebieden van de cognitieve psychologie en van de wijze waarop praktijkproblemen kunnen worden aangepakt door middel van cognitiefpsychologisch onderzoek. Inhoud De cursus behandelt enkele belangrijke toepassingsgebieden van de functieleer, zoals bijvoorbeeld getuigenverklaringen (betrouwbaarheid, gebruik van hypnose, stress), beslissen (beslissingsmodellen, beslissingsondersteuning, risico-analyse), ergonomie (menscomputer interactie, mens-machine systemen), training (vaardigheden, optimalisatie), waarneming (gezichtsscherpte, kleurenzien, de visuele omgeving, spraak en spraakverstaan), begrijpen van berichten, tekens en symbolen, verkeersgedrag (bestuurdersgedrag, snelheidskeuze), menselijk falen, storingsdiagnose. Daarnaast worden karakteristieke aspecten van toegepast onderzoek besproken en wordt ingegaan op de vertaling van praktijkproblemen in onderzoekbare vraagstellingen. Onderwijsvorm Werkcolleges en opdrachten. Aanwezigheid verplicht. Toetsvorm Zes opdrachten; vier deeltentamens gedurende de cursus (open vragen). Het cijfer wordt bepaald door zes opdrachten (50%) en vier deeltentamens (50%). Deeltentamens kunnen alleen in geval van overmacht (ziekte e.d.) worden ingehaald. Bij een onvoldoende aan het eind van de cursus, komen alle tussenresultaten voor deeltentamens te vervallen en moet schriftelijk tentamen worden gedaan over de gehele stof. Studiematerialen en kosten Collegedictaat: Raaijmakers, J.G.W. (2002). Toegepaste functieleer. (84 pagina s). Artikelen (lijst wordt bekendgemaakt bij de eerste bijeenkomst). Artikelen en collegedictaat zijn beschikbaar via Blackboard. Onderwijstijden Ma. 02-09-2013 t/m 14-10-2013 11.00-13.00 uur Toetsdata Herkansing: Ma. 21-10-2013 11.00-13.00 uur 292