Caraes Marc Willems Januari 2012
Bordspel Technisch instituut Sint-Jozef Trincomalee Opzet van het spel: Met dit spel willen we proberen om de leerlingen wat meer info te geven over Sri- Lanka. Door het vervullen van de opdrachten (op de opdrachtenkaarten) vernemen ze al één en ander. In deze brochure is meer info opgenomen. Elke spelopdracht is genummerd en elk nummer kan ook in deze brochure teruggevonden worden. De leerkracht kan daaruit putten bij de inleiding van het spel of bij de nabespreking. Het spel op zich kan nooit het doel zijn. Broeder Michael is directeur van de Saint-Joseph school in Trincomalee. Hij zorgt ervoor dat alle leerlingen die bij hem in het technisch onderwijs afstuderen een werkbak mee krijgen waarmee ze aan de slag kunnen om een eigen bedrijfje uit te bouwen. Het doel van het spel is: o zo vlug mogelijk alle verschillende werktuigen verzamelen o en daarna zich daarna zo snel mogelijk te begeven naar de school van Broeder Michaël in Trincomalee te begeven. In iedere provincie van Sri-Lanka kan je maar één werktuig verzamelen. 1. Northern: lasapparaat 2. North-Central : nijptang 3. Nord-Western: boormachine 4. Central: hamer 5. Uva: moersleutel 6. Eastern: Rolmeter 7. Western: Schroevendraaier 8. Sabaragamuwa: beugelzaag 9. Southern: bankschroef. Gedurende het spel bepaal je zelf de weg die je volgt. Per provincie kan je maar één soort werktuig verdienen. (op de kaart staat per provincie het werktuig getekend dat je kan verdienen) 1 van 53
Wie het eerst alle werktuigen verzamelt (en dus in alle provincies geweest is) en daarna Trincomalee bereikt, wint het spel. Als je meerdere keren over eenzelfde provincie passeert, mag je ook meerdere keren datzelfde werktuig meenemen. Het aantal verschillende werktuigen telt als eindresultaat. Ruilen van werktuigen mag binnen dezelfde etnische groep (Tamils of Singalezen). Wat heb je nodig?: o Meegeleverd: Bordspelplaat Kaartjes met spelopdrachten o, 4 verschillende categorieën: (bij het begin van het spel worden de kaartjes per categorie gesorteerd. Economie: blauw Natuur: groen Bevolking: geel Geografie : rood Pak met kaartjes van 9 verschillende werktuigen: (zie bovenstaande inhoud van de werkbak). Maak per werktuig één stapeltje. Per speler één bord met een afdruk van de werktuigen. (zo kan elke speler nagaan wat hij/zij nog moet verdienen. o Waar moet je zelf voor zorgen: 1 teerling 1 soort pionnen voor de etnische groep van de Tamil tijgers 1 soort pionnen voor de etnische groep van de Singalezen Hoe werkt het spel?: o Er wordt gespeeld met maximaal 8 en minimaal 4 spelers rond het spelbord. (4 is verkieslijker ) o De spelers worden verdeeld in 2 groepen: Singalezen en Tamil-tijgers. De Tamils nemen als startpositie een blauwe ring in op 4 noordelijke provincies. (zie aanduiding op het spelbord) De Singalezen nemen als startpositie een rode ring in op 4 zuidelijke provincies. (zie aanduiding op het spelbord) o Door hun pionnetje zijn de spelers individueel herkenbaar en ook herkenbaar als lid van hun etnische groep. (vb vorm verschilt per groep en kleur verschilt 2 van 53
individueel: bijvoorbeeld verschillende koperen munten en verschillende nikkelen munten) o Elke speler gooit om beurt de teerling en telt af op het spelbord op de gekleurde bollen. Elke speler kiest zijn eigen route en bepaalt zelf welke weg (rode lijnen op het bord) hij op het spelborde neemt: links, rechts, boven, onder: het maakt niet uit, maar er mag niet afgeweken worden van de wegen. Binnen één teerlingworp mag niet teruggekeerd worden of eenzelfde bol 2 keer genomen worden. o Na het aftellen van de teerling kom je dus op een gekleurde bol terecht. Afhankelijk van de kleur van de bol, kies je telkens een opdracht van het overeenkomstige stapeltje: Economie: blauw Natuur: groen Bevolking: geel Geografie : rood o Op elk kaartje staat een korte uitleg over het thema op Sri-Lanka en een spelopdracht. De speler die aan zet is leest dit luidop voor, alle spelers luisteren mee, want elke opdracht kan gevolgen hebben voor elke speler. o Na lezing wordt de spelopdracht onderaan het desbetreffende stapeltje teruggelegd. o Daarna wordt de spelopdracht uitgevoerd. Ofwel krijgt die er één (of meer) werktuigen bij, gaat er één (of meer) werktuigen af. Als je een werktuig moet afgeven, dan mag je zelf kiezen hetwelke wordt afgegeven, tenzij dit anders op de spelkaart staat. Soms moet je een werktuig doorgeven, of krijg je er van allen één bij. Kortom elke opdracht kan invloed hebben op elke speler en niet alleen op de speler die aan zet is. o Ruilen van werktuigen mag binnen dezelfde etnische groep. (onder de Tamils of onder Singalezen) o Nota: elk van de opdrachten draagt ook een nummer. Datzelfde nummer vind je ook verderop in dit boekje en geeft meer uitleg achtergrond over de opdracht en over Sri-Lanka. 3 van 53
Feedback o Als je dit spel gespeeld hebt op de school. Wil je dan een mailtje met feedback sturen naar: marc.willems@fracarita.org o We zijn vooral geïnteresseerd in hetvolgende: Wanneer werd het spel ingezet? (tijdens lessen, Zuiddagen ) Hoe lang duurde het voor één speler Trincomalee met een volle werkbak bereikte? Waren er teveel of te weinig opdrachten? Vonden de leerlingen het leuk of vervelend om het spel te spelen? Hebben leerlingen Sri-Lanka iets beter leren kennen door het spel? Wat kan er wijzigen om het spel te verbeteren? o Mocht je geïnteresseerd zijn om met een groepje ook ooit eens een spel uit te werken, dan horen we dat graag! Dankjewel Dankjewel aan de grafische afdeling van het technisch Heilig Hartinstituut en vooral aan de technisch adviseur Karel Nuyts voor alle druk en zetwerk. Maar we hopen dat het spel ook gespeeld wordt. Marc Willems Begeleider SO Broeders van Liefde 4 van 53
1 Economie Kokospalm De Sri Lankaanse vegetatie komt sterk overeen met de rest van tropisch Azië., aangevuld met veel endemische soorten. Door de klimaatverschillen varieert ook de begroeiing in verschillende delen van Sri Lanka. Het grootste deel van Sri Lanka is echter in cultuur gebracht met palmgaarden, rijstvelden en theeplantages. In de bergen groeien veel ook ons bekende soorten: madeliefjes, rozen, chrysanten, anjelieren, rododendrons, lotusbloemen en gladiolen. Prachtig zijn de hibiscussen en de bougainvillea s. Bijzondere van kleur zijn frangipani, murates, jacaranda, paltophorus, koraalboom en kanonskogelboom. Zeer fraai is de amherstia, genoemd naar Lady Amherst, de vrouw van een Engelse gouverneur van Birma. Een bijzondere struik is de nillu, die elke vijf tot tien jaar bloeit. Zeldzaam is de blauwgele Cynoglossum furcatum, die bloeit tussen februari en september. Een veel voorkomende boom is de Cassia fistula met zijn opvallende kleine, gele bloemetjes. Indrukwekkend is de grillige baobab of apenbroodboom, die 30 meter hoog kan worden. Andere soorten zijn de regenboom of guango, de banyanboom, mahonieboom, kapokboom, bananenboom en rubberboom. Sri lanka staat ook bekend om zijn vele palmsoorten: betelpalm, koolpalm, koningspalm, palmyrapalm, taliputpalm, kokospalm en kitulpalm. De taliputpalm is de hoogste inheemse boom; hij bloeit na ongeveer 35 jaar, heeft dan twee jaar tijd nodig om de grote en harde vruchten te vormen en sterft niet lang daarna af. De kokospalm heeft zeer veel toepassingsmogelijkheden: de stam en de bladeren worden gebruikt als bouwmateriaal voor huizen, de kokosmelk kan gedronken worden en de harde dop van de kokosnoot wordt gebruikt als brandstof. De vezels van de bolster worden verwerkt tot touw, matten, borstels en kleding. De bladstengels worden gebruikt voor het vervaardigen van schuttingen, manden en bezems. Doornbossen zijn typerend voor de gebieden met minder dan 635 mm regen. Een groot deel van de droge zone heeft wat graslandgebieden, talawa s geheten. Het ook hier sterk bedreigde tropisch regenwoud is typerend voor de natte zone. Palmen, pandanen en mangroven komen voor langs de kust; op veel plaatsen in het noordwesten groeit de nuceanda, een prachtige groene struik met witte bloemen. De kokospalm heeft zeer veel toepassingsmogelijkheden: de stam en de bladeren worden gebruikt als bouwmateriaal voor huizen, de kokosmelk kan gedronken worden en de harde dop van de kokosnoot wordt gebruikt als brandstof. De vezels van de bolster worden verwerkt tot touw, matten, borstels en kleding. De bladstengels worden gebruikt voor het vervaardigen van schuttingen, manden en bezems. De kokospalm is een bijzonder nuttige plant. Noem drie toepassingen van delen van de plant die je thuis in huis hebt. De andere etnische groep oordeelt of je daarin 5 van 53
slaagt. Slaag je, dan mag je een werktuig nemen, slaag je niet, dan leg je er één terug. Nummer 2 Bevolking Je slaagt in het eerste jaar Je slaagde in het eerste jaar, je mag één werktuig kiezen dat je nog niet had. 6 van 53
3 Bevolking Roti: een voedzaam ontbijt uit Sri-Lanka Ingredienten Roti: 200 gr tarwe of rijstebloem 250 tot 300 gr (voorgweekte) geraspte kokos zout Meng bloem en kokos in een kom en maak na toevoeging van zout en water een stevig deeg. Goed kneden, het mag niet meer plakken. Dan het deeg uitrollen tot een halve tot een centimeter dikke plak. Hieruit drukt u met een groot glas rondjes. In de frituurpan bakt u nu de rotti goudbruin. Deze rotti kunt u naar behoefte vullen met vlees of vis. Als extra ingredienten heeft u dan nodig: 200 gr gehakt of fijngemaakte vis 1 grote (versnipperde) ui 2 fijngesneden groene pepers (zonder pitjes) peper (naar smaak) 1 ei 1 dl melk De bereiding is als hierboven echte bij het uitrollen van het deeg wordt het nu 3 a 4 mm dik. Verdeel de vulling over de helft van de deegrondjes en leg vervolgens de tweede helft van de rondjes erop. Druk de randen goed aan, zodat de helften goed aan elkaar vastplakken. Meng nu het ei en de melk en smeer de rotti?s daarmee in. Vervolgens in de frituur tot ze goudbruin zijn. Eet smakelijk!!i Een Roti bestaat uit rijst-kokoskoekjes die gevuld worden met een visvulling en gebakken in heet frituurvet. Omdat je zo'n lekker gerecht in elkaar flanste, krijg je er een wertuig bij. 7 van 53
4 Economie Export van arbeid Een belangrijke deviezeninkomst van Sri-Lanka is de "export" van arbeid. Zo'n achthonderdduizend Sri-Lankanen werken overzee, vooral in het Midden-Oosten. Het betreft vooral vrouwen die als dienstmeisje werken in landen als Sauoudi-Arabië. Een paar jaar gastarbeid levert veel geld op dat ook naar het thuisland gestuurd wordt. De arbeidsomstandigheden van die dienstmeisjes zijn miserabel. 100 uur werken per week is geen uitzondering, ze wonen in bij het gastgezin en komen nauwelijks buiten. Mishandeling en seksueel misbruik zijn geen uitzonderingen. Een belangrijke deviezeninkomst van Sri-Lanka is de "export" van arbeid. Zo'n achthonderdduizend Sri-Lankanen werken overzee, vooral in het Midden-Oosten. Het betreft vooral vrouwen die als dienstmeisje werken in landen als Sauoudi-Arabië. Een paar jaar gastarbeid levert veel geld op dat ook naar het thuisland gestuurd wordt. Je grote zus komt terug naar huis uit Saoedi-Arabië. Uit de werkbak van haar gastheer heeft ze een prachtig werktuig voor je mee gebracht. Nummer 5 Bevolking Tamils tegen Singalezen De oorspronkelijke bevolking van Sri-Lanka waren Singalezen, maar bij de kolonisatie door de Engelsen werden arbeiders gezocht voor de koffie, thee en kokosplantages. Daarvoor werden Tamils uit India gerecruteerd. De Engelsen zorgden voor goed onderwijs voor de Tamils als tegengewicht tegen de supramtie van de Singalezen. Meer en meer Tamils werden betrokken bij het plaatselijke bestuur. De oorspronkelijke bevolking van Sri-Lanka waren Singalezen, maar bij de kolonisatie door de Engelsen werden arbeiders gezocht voor de koffie, thee en kokosplantages. Daarvoor werden Tamils uit India gerecruteerd. De Tamils zijn in het voordeel, ze mogen een willekeurig werktuig kiezen dat in hun lijstje past. 8 van 53
6 Geografie Colombo Colombo is de hoofdstad van Sri-Lanka. Colombo is een belangrijke haven en handelscentrum. Het is een multiculturele stad met onder andere Singalezen, Tamils, Sri Lankaanse Moren en Maleisiërs. Ook zijn er verschillende godsdiensten vertegenwoordigd zoals onder andere het Boeddhisme, het Hindoeïsme, het Christendom en de Islam. Door de oorlog in het noorden van het land is er wel een zekere spanning. Door zijn grote haven en strategische positie langs een belangrijke oost-west handelsroute was de stad al 2000 voor Christus bekend. Alhoewel het pas de hoofdstad van het land is vanaf 1815. Tot 1982 was Colombo tevens de zetel van regering en parlement, totdat deze functie werd overgenomen door de voorstad Sri Jayewardenapura Kotte. De oudere gebouwen herinneren aan de tijd van de Portugezen (16e eeuw), de Nederlanders (17e eeuw en 18e eeuw) en de Britten (19e eeuw). Een bekend bouwwerk uit de Nederlandse tijd is de Wolvendaalsche Kerk Colombo is de hoofdstad van Sri-Lanka. Het is een belangrijke haven en handelscentrum. Het is een multiculturele stad met onder andere Singalezen, Tamils, Sri Lankaanse Moren en Maleisiërs. Ook zijn er verschillende godsdiensten vertegenwoordigd zoals onder andere het Boeddhisme, het Hindoeïsme, het Christendom en de Islam. Door de oorlog in het noorden van het land is er wel een zekere spanning. Je vliegt nu naar Colombo (Zuid-West op het spelbord) en je mag daar een willekeurig werktuig uitkiezen. 9 van 53
7 Bevolking Tamil-tijgers Na de onafhankelijkheid in 1948 kwamen de Tamils in de verdrukking: ze kregen geen stemrecht en werden van de officiële posten geweerd. De roep om een eigen staat van de Tamils werd steeds groter en een bijzonder wrede gewapende groepering werd opgericht: de Tamil-tijgers. Ze waren zowat de uitvinders van de terreur- en zelfmoordaanslagen en probeerden met geweld het noordelijke deel onafhankelijk te maken. Na de onafhankelijkheid in 1948 kwamen de Tamils in de verdrukking: ze kregen geen stemrecht en werden van de officiële posten geweerd. De roep om een eigen staat van de Tamils werd steeds groter en een bijzonder wrede gewapende groepering werd opgericht: de Tamil-tijgers. Ze waren zowat de uitvinders van de terreur- en zelfmoordaanslagen en probeerden met geweld het noordelijke deel onafhankelijk te maken. Een Tamil-tijger laat zichzelf ontploffen in een Singalese hindoetempel: de Singalese spelers geven één werktuig af. Nummer 8 Economie Negombo Road Wanneer je landt op het internationaal vliegveld, rij je langs een statige laan naar Colombo. De gebouwen die er langs staan zijn pas onlangs gebouwd. Je komt hier in het financiële hart van Sri-Lanka. Niets laat vermoeden dat in de achterbuurten veel textielateliers zijn waar de werknemers uitgebuit worden om ons een goedkope T-shirt te bezorgen. Wanneer je landt op het internationaal vliegveld, rij je langs een statige laan naar Colombo. De gebouwen die er langs staan zijn pas onlangs gebouwd. Je komt hier in het financiële hart van Sri-Lanka. Niets laat vermoeden dat in de achterbuurten veel textielateliers zijn waar de werknemers uitgebuit worden om ons een goedkope T-shirt te bezorgen. Schande, er kleeft bloed en honger aan de T-shirt die je nu draagt. Geef één werktuig terug af. 10 van 53
9 Economie Katunayake International Airport De nationale luchthaven van Sri-Lanka is ook bekend als Katunayake International Airport. Het is Sri Lanka's enige internationale luchthaven en is gelegen in Katunayake, 35 km (22 mijl) ten noorden van Colombo. Het wordt beheerd door de luchthaven en Aviation Services (Sri Lanka) Ltd. Het is de hub van SriLankan Airlines, de nationale luchtvaartmaatschappij van Sri Lanka. De landingsbaan wordt opnieuw geasfalteerd. Toekomstige projecten die momenteel in discussie zijn: een tweede startbaan ter ondersteuning van de Airbus A380, het grootste commerciële passagiersvliegtuig in de wereld, nog acht passagiers gates, een binnenlandse terminal, een 5 verdiepingen tellend auto-park De nationale luchthaven van Sri-Lanka is ook bekend als Katunayake International Airport. Het is Sri Lanka's enige internationale luchthaven en is gelegen in Katunayake, 35 km (22 mijl) ten noorden van Colombo. Vlieg naar Katunayake International Airport, dicht tegen Colombo. Je landt er veilig en je mag een werktuig bijnemen. 11 van 53
10 Bevolking Luchtaanval van de Tamiltijgers in 2007 De Tamil Tijgers hebben een basis van de Srilankaanse luchtmacht in de hoofdstad Colombo vanuit de lucht aangevallen. Daarbij zijn drie regeringsmilitairen gedood. Zestien mensen raakten gewond. Volgens een regeringswoordvoerder is weinig schade toegebracht aan de vliegtuigen. De Tamil Tijgers lieten explosieven vallen vanuit een ultralight-vliegtuigje. Het is voor het eerst dat de Tamil Tijgers vanuit de lucht toeslaan. Ze zouden de afgelopen maanden onderdelen van enkele toestellen Sri Lanka hebben binnengesmokkeld. Volgens de Srilankaanse luchtmacht is er weinig schade aangericht. De basis ligt in de buurt van het gewone vliegveld van Colombo, maar dat is niet geraakt. Toeristen waren wel getuige van de aanslag. Zes jaar geleden vielen de rebellen de luchtmachtbasis vanaf de grond aan. Toen werd de helft van de vliegtuigen van Sri Lankan Airlines vernietigd. Staakt-het-vuren In de burgeroorlog tussen de regeringstroepen en de Tamil Tijgers zijn sinds 1983 zo'n 68.000 doden gevallen. De Tamil Tijgers hebben een basis van de Srilankaanse luchtmacht in de hoofdstad Colombo vanuit de lucht aangevallen. Daarbij zijn drie regeringsmilitairen gedood. Zestien mensen raakten gewond. De Tamils worden gestraft voor de aanval en geven elk één werktuig af. 12 van 53
11 Geografie Ratnapura Deze stad is het centrum van de edelstenen op Sri-Lanka. De beroemde safier "the Blue Belle of Asia" die tot de Britse kroonjuwelen behoort, werd in de omgeving van Ratnapura gevonden. Het merkwaardige is dat je in één en dezelfde vindplaats soms verschillende edelstenen vindt. Meestal liggen er zowel safieren als korunden, als aquamarijnen, toermalijnen De delvers leven in erbarmelijke omstandigheden. Ze wroeten op de bodem van een soms wel 10 meter diepe put in de modder om er de edelstenen naar boven te halen. Als ze er een gevonden hebben, zijn zij de laatsten die langs de kassa mogen passeren. De eigenaar van de put, de regering, de schatter zijn hen voor geweest. Deze stad is het centrum van de edelstenen op Sri-Lanka. Je vindt een prachtige saffier. De puteigenaar is zo fier dat hij je een werktuig schenkt. Nummer 12 Geografie Hikkaduwa Hikkaduwa heeft smalle strandjes, maar heerlijke golven voor surfers en dichtbij het strand ligt een mooi koraalrif dat nog goed bewaard is. Hikkaduwa heeft smalle strandjes, maar heerlijke golven voor surfers en dichtbij het strand ligt een mooi koraalrif dat nog goed bewaard is. Vlieg naar Hikkaduwa (W-ZW op de kaart langs de kust) Je kwetst je bij het surfen: ga languit genieten op het strand bij een calabas rijstwijn. Neem één werktuig uit de South Provincie. 13 van 53
13 Natuur Zoogdieren op Sri-Lanka De dierenwereld van Sri Lanka lijkt erg op die van India, hoewel er ook opvallende verschillen zijn. Zo ontbreken typisch Zuidoost-Aziatische zoogdieren als tijger, gestreepte hyena, wolf, neushoorn en (wilde) runderen. Panter of luipaard en lippenbeer zijn de grootste roofdieren, drie kleinere kattensoorten zijn de viskat, de junglekat en de luipaardkat. De Ceylon-olifant is een aparte ondersoort (geschat op nog 2500-3000 stuks) van de Indische olifant, die opvalt omdat vaak de slagtanden bij de bullen ontbreken. Verder komen nog voor de jakhals, de waterbuffel, het paardhert of sambar, het damhert en het axishert. Sri Lanka telt ook nog twee kleinere hertensoorten, de kantjil en de muntjak. Er leven vier verschillende soorten mangoesten op Sri Lanka, waaronder de zeldzame streepnekmangoest. Op het noordelijke eiland Delft leven wilde paarden, nakomelingen van een kudde die ooit door de Portugezen aan land waren gebracht. De twee meest voorkomende apensoorten zijn de gewone hoelman en de Ceylonkroonaap, zeldzaam is de witbaardlangoer. Bijzondere zoogdieren zijn twee ondersoorten van de reuzeneekhoorn, de vliegende hond en de vliegende eekhoorn. Een dier dat regelmatig zijn lange neus in een termietennest steekt, is de geschubde miereneter. De dierenwereld van Sri Lanka lijkt erg op die van India, hoewel er ook opvallende verschillen zijn. Zo ontbreken typisch Zuidoost-Aziatische zoogdieren als tijger, gestreepte hyena, wolf, neushoorn en (wilde) runderen. De Ceylon-olifant is een aparte ondersoort (geschat op nog 2500-3000 stuks) van de Indische olifant, die opvalt omdat vaak de slagtanden bij de bullen ontbreken. Een bende ceylon-olifanten trok over je akker. Je krijgt van de staat één werktuig om je afsluiting te herstellen 14 van 53
14 Natuur Sea Turtles Project Op het strand van Bentota is een project opgezet om de zeeschildpadden te beschermen. Het mulle zand vormt een ideale plek voor de schildpad om de eieren in te begraven. Van zodra de jonge schildpadden uit de eieren komen, worden ze naar een bassin gevoerd om verder te groeien. Pas wanneer ze groot genoeg zijn, worden ze terug in zee uitgezet. Op het strand van Bentota is een project opgezet om de zeeschildpadden te beschermen. Het mulle zand vormt een ideale plek voor de schildpad om de eieren in te begraven. Van zodra de jonge schildpadden uit de eieren komen, worden ze naar een bassin gevoerd om verder te groeien. Pas wanneer ze groot genoeg zijn, worden ze terug in zee uitgezet. Vlieg naar het strand van Benota, helemaal onderaan de kaart in de "Eastern" provincie. Fantastisch, je hebt een pak jonge schildpadjes gered en naar het bassin gebracht. Je mag er één werktuig bij kiezen. Nummer 15 Bevolking Cricket De nationale sport van Sri-Lanka is cricket. Sri-Lanka is een relatief jonge grootmacht in het internationale cricket. Sedert 1975 is de ster stijgend. In 1996 werd het voor het eerst wereldkampioen. De nationale sport van Sri-Lanka is cricket. Sri-Lanka is een relatief jonge grootmacht in het internationale cricket. Sedert 1975 is de ster stijgend. In 1996 werd het voor het eerst wereldkampioen. Je wordt voor het eerst wereldkampioen: je mag een nieuw werktuig nemen. 15 van 53
16 Natuur Reptielen op Sri - Lanka Op Sri Lanka komen een aantal grote reptielen voor, waarvan de zeekrokodil met acht meter de grootste is. Verder nog de rotspython en de Bengaalse varaan. In het dichte oerwoud van Udawattekele leeft de bizarre lierkopagame, een grote kleurige hagedis die alleen op Sri Lanka voorkomt. In het bergachtige deel van Sri Lanka leeft de zeldzame neushoornhagedis, waarvan de naaste verwanten in Afrika voorkomen. Van de zeven bekende soorten reuzenschildpadden maken vijf soorten nesten op de stranden van de zuidwestkust. Het kristalheldere water rond riffen is rijk aan haaien, roggen, tonijnen en zeebaarzen, maar ook kleinere soorten als knorvissen, klipvissen, Indische diklippen en vleten. Slangen zijn er in overvloed te vinden op Sri Lanka. Van de ca. tachtig soorten zijn er echter maar vier giftig, waaronder de cobra, de Ceylon-krait en de Russell-adder. Sri Lanka is een amfibisch paradijs, met bijvoorbeeld meer dan 250 soorten kikkers, ca. 10% van alle kikkersoorten in de wereld. Op Sri Lanka komen een aantal grote reptielen voor, waarvan de zeekrokodil met acht meter de grootste is. Verder nog de rotspython en de Bengaalse varaan. In het dichte oerwoud van Udawattekele leeft de bizarre lierkopagame, een grote kleurige hagedis die alleen op Sri Lanka voorkomt. In het bergachtige deel van Sri Lanka leeft de zeldzame neushoornhagedis, waarvan de naaste verwanten in Afrika voorkomen. Van de zeven bekende soorten reuzenschildpadden maken vijf soorten nesten op de stranden van de zuidwestkust. Je had pech, een slang beet in je hand en de beet is giftig. Je geeft één werktuig terug af om de dokter te betalen. 16 van 53
17 Geografie Adam's Peak Adam's peak is een 2243 meter hoge berg. Voor zowel het boeddhisme, het christendom, het hindoeïsme en de islam geldt de berg als heilig. Op Adam's peak vinden Tamils en Singalezen elkaar vreedzaam terug. De berg is dus een echte oecumenische plek. Pelgrims lopen de berg op, over een van de routes naar boven, die alle bestaan uit duizenden traptreden; de kortste route bestaat uit 6442 treden. De tocht omhoog duurt enkele uren. Langs het pad dat verlicht is met lantaarns wordt drank en fruit verkocht en kan gerust worden. Iedere Sri Lankaan wordt geacht deze tocht minstens eenmaal in zijn leven te maken. De meeste pelgrims maken deze tocht in april en de bedoeling is om op de top te zijn bij zonsopgang, wanneer de uitgesproken vorm van de berg een driehoekige schaduw op de omgeving achterlaat. Deze schaduw verplaatst zich snel met het opgaan van de zon. Op de top van de berg is een afdruk van een bijna twee meter grote voet. Door de lokale moslims en christenen wordt deze gezien als een voetafdruk van Adam, die op Sri Lanka werd geplaatst toen Adam op aarde terechtkwam nadat hij verstoten was uit de Tuin van Eden. Boeddhisten wijden de voetafdruk aan Boeddha en hindoes aan de hindoe-god Shiva. Christenen wijden de voetafdruk soms ook aan de heilige Thomas. De boeddhistische legende vertelt ook over een andere voetstap die op 150 kilometer afstand staat, in India. Adam's peak is een 2243 meter hoge berg. Voor zowel het boeddhisme, het christendom, het hindoeïsme en de islam geldt de berg als heilig. Op Adam's peak vinden Tamils en Singalezen elkaar vreedzaam terug. De berg is dus een echte oecumenische plek. Zoek Adam's Peak in de provincie Sabaragamuwa en vlieg er naartoe. Tamils zijn hindoes en Singalezen zijn voornamelijk boeddhistisch. Als blijk van waardering schenken ze uit hun voorraad werktuigen elkaar een werktuig. (bij oneven aantal spelers, moet één speler geen werktuig uitwisselen) 17 van 53
18 Natuur Olifanten Sri Lanka wordt de jongste tijd steeds vaker opgeschrikt door wilde olifanten die dorpen binnen vallen op zoek naar voedsel. Hun natuurlijke leefomgeving wordt aangetast door ontbossing. Eind oktober sleurden olifanten twee vrouwen en een zevenjarig meisje uit hun huizen en verpletterden hen. Sinds het begin van 2005 hebben olifanten al negentig mensen in Sri Lanka gedood. Dorpelingen hebben op hun beurt zeker 150 olifanten gedood. Pogingen om de kolossale dieren naar de natuurparken te drijven, ver weg van de menselijke nederzettingen, zijn tot vandaag onsuccesvol gebleken. Eerder dit jaar beloofde de regering van Sri Lanka wilde olifanten te vangen en tam te maken om ze te gebruiken in het toerisme. Nieuw wetenschappelijk onderzoek stelt dat de mensen de olifanten beter kunnen gebruiken als partner dan als vijand. Een cruciale rol is daarbij weggelegd voor de duizenden Srilankanen die zonder toelating van de overheid landbouwgrond winnen op het oerwoud. Dat is illegaal, maar de overheid laat betijen omdat de werkloosheid zo groot is. Akkers aanleggen in het oerwoud gaat ten nadele van de olifanten, die uit hun habitat worden verdreven. En dat gebeurt niet zonder slag of stoot. Elk jaar worden vijftig tot zestig boeren aangevallen door hongerige olifanten. De Srilankaanse regering wil de boeren in het oerwoud nu leningen toestaan en een kleine vergoeding bieden voor hun productie. De gewassen, die worden geteeld van midden oktober tot februari, kunnen worden beschermd met een omheining. Sri Lanka wordt de jongste tijd steeds vaker opgeschrikt door wilde olifanten die dorpen binnen vallen op zoek naar voedsel. Hun natuurlijke leefomgeving wordt aangetast door ontbossing. Eind oktober sleurden olifanten twee vrouwen en een zevenjarig meisje uit hun huizen en verpletterden hen. Sinds het begin van 2005 hebben olifanten al negentig mensen in Sri Lanka gedood. Je mag een werktuig nemen om je omheining tegen olifanten te beveiligen. 18 van 53
19 Geografie Galle Galle is de hoofdstad van de Zuidelijke Provincie op Sri Lanka en het gelijknamige district Galle. De havenstad heeft zo'n 94.000 inwoners. In de stad valt nog veel te zien van de Nederlandse overheersing in de 17e en 18e eeuw. In deze tijd was Galle de belangrijkste havenstad van Sri Lanka. Daarom werd in 1663 door de Nederlanders een 36 hectare groot fort gebouwd, dat tegenwoordig op de werelderfgoedlijst staat. De Nederduits Gereformeerde "Groote Kerk", oorspronkelijk gebouwd in 1640 en herbouwd rond 1755, heeft een vloer met daarin diverse grafstenen van de oude Nederlandse begraafplaatsen. In tegenstelling tot Anuradhapura en Polonnaruwa zijn de bezienswaardigheden hier onderdeel van het huidige leven. Op 26 december 2004 werd deze plaats getroffen door een tsunami. Galle is de hoofdstad van de Zuidelijke Provincie op Sri Lanka en het gelijknamige district Galle. De havenstad heeft zo'n 94.000 inwoners. In de stad valt nog veel te zien van de Nederlandse overheersing in de 17e en 18e eeuw. In deze tijd was Galle de belangrijkste havenstad van Sri Lanka. Daarom werd in 1663 door de Nederlanders een 36 hectare groot fort gebouwd, dat tegenwoordig op de werelderfgoedlijst staat. Uit respect voor het Nederlandse verleden, mag iedereen een werktuig nemen, weliswaar uit de provincie waar de speler die aan zet is nu staat. 19 van 53
20 Natuur Tropisch regenwoud Het Sinharaja Forest is een tropisch regenwoud in het zuidwesten van het eiland. Dit ongerepte regenwoud is het grootste intact gebleven restant van de oerbossen waarmee Sri-Lanka ooit bedekt was. Hierom is het Sinharaja Forest in 1989 opgenomen in de lijst van World Heritage Sites en is 112vierkante km beschermd natuurgebied. Maar liefst 70 procent van de 190 soorten bomen die in Sinharaja staan komen enkel op Sri Lanka voor. Inwoners van het bos zijn verschillende apensoorten, varanen en de reuzeëekhoorn. Hoewel de luipaard een zelden geziene verschijningin het natuurgebied is, komt dit dier nog wel in Sinharaja voor. Sinharaja is vooral een bijzonder goede plek om vogels te zien. Het Sinharaja Forest is een tropisch regenwoud in het zuidwesten van het eiland. Dit ongerepte regenwoud is het grootste intact gebleven restant van de oerbossen waarmee Sri-Lanka ooit bedekt was. Hierom is het Sinharaja Forest in 1989 opgenomen in de lijst van World Heritage Sites en is 112vierkante km beschermd natuurgebied. Vlieg naar Sinharaja in de provincie "Southern". Je hebt geluk, je kreeg een luipaard in Sinharaja te zien. Neem een werktuig van het Southern stapeltje. 20 van 53
21 Economie Thee COLOMBO, 15 september 2009(IPS ) Drie vakbonden van theeplukkers en de eigenaars van de grote theeplantages op Sri Lanka zijn het na maanden onderhandelen nog altijd niet eens over nieuwe lonen in de sector. De eisen die op tafel liggen zouden de internationale theeprijs verder kunnen doen stijgen. Sinds 2 september doen vakbondsacties de productie al teruglopen..de arbeiders op de Sri Lankaanse theeplantages eisen een dagloon van 500 roepie (3 euro), terwijl ze nu maar 290 roepie (1,7 euro) verdienen. Dat loon is niet voldoende om hun gezinnen te voeden, zeggen ze. Volgens een onderzoek van de regering uit 2007 bleek 32 procent van de plantagearbeiders in bittere armoede te leven. De plantagebezitters willen momenteel niet verder gaan dan 405 roepie (2,4 euro). Daarvan zou een deel bestaan uit een bonus die de plukkers alleen krijgen als ze altijd komen opdagen en een voldoende hoge productiviteit halen. Langzaamaanacties Het loonconflict, dat al bijna vijf maanden aansleept, wordt nu al twee weken op het scherp van de snee uitgevochten. Sinds 2 september zijn plantagearbeiders met stakingen en langzaamaanacties begonnen. Volgens de Werkgeversfederatie van Ceylon (EFC), die 22 grote plantages vertegenwoordigt die samen goed zijn voor 40 procent van de totale Sri Lankaanse theeproductie, hebben de acties de plantages al 1,5 miljard roepie (9 miljoen euro) gekost. De vakbonden zeggen dat ze het nog nooit moeilijker hebben gehad om een loonovereenkomst af te sluiten met de plantagebezitters. Ze wijten dat aan de internationale financiële crisis. Die heeft het moeilijker gemaakt de activiteiten op de plantages te financieren. De lonen van de theeplukkers op Sri Lanka worden altijd voor drie jaar vastgelegd. Het vorige loonakkoord liep af in april 2009. Er werken meer dan 220.000 mensen op de theeplantages in Sri Lanka. Als hun gezinsleden worden meegeteld, leven bijna een miljoen Sri Lankanen van de lonen die de plantagebezitters uitbetalen. De vakbonden voeren aan dat arbeiders in pakweg de textielsector minstens 30 procent meer verdienen dan de theeplukkers. Drie vakbonden van theeplukkers en de eigenaars van de grote theeplantages op Sri Lanka zijn het na maanden onderhandelen nog altijd niet eens over nieuwe lonen in de sector. De eisen die op tafel liggen zouden de internationale theeprijs verder kunnen doen stijgen. Sinds 2 september doen vakbondsacties de productie al teruglopen..de arbeiders op de Sri Lankaanse theeplantages eisen een dagloon van 500 roepie (3 euro), terwijl ze nu maar 290 roepie (1,7 euro) verdienen. Je verdient niet meer genoeg om je gezin te onderhouden. Je moet 1 werktuig terugleggen om je schulden af te betalen. 21 van 53
22 Bevolking Je slaagde in het tweede jaar Je slaagde in het tweede jaar, je mag één werktuig kiezen dat je nog niet had. 22 van 53
23 Natuur Dengue koorts De moessonregens plaatsen Sri Lanka voor zijn zwaarste test in de strijd tegen de dodelijke dengue (knokkelkoorts). De eerste tekenen geven aan dat de muggen die de ziekte overdragen, nog niet opgeven. Mensen krijgen dengue door de prik van de Aedes aegypti, een muggensoort die zich voortplant in waterreservoirs in tropische en subtropische gebieden. De denguepatiënt vertoont hoge koorts, hevige hoofdpijn, een verlies van eetlust, huiduitslag op borst en benen, misselijkheid en braken. Een klein percentage van de besmette mensen krijgt uiteindelijk hemorragische koorts ('dengue hemorrhagic fever' of DHF), die dodelijk kan zijn. Vooral kinderen zijn vatbaar voor DHF. Colombo Het virus is in Sri Lanka vooral actief in de dichtbevolkte steden langs de westelijke kust. Het district Colombo was in de eerste jaarhelft goed voor meer dan een derde van de 7333 gevallen. De Sri Lankaanse overheid heeft drastische maatregelen genomen en voert die nog op. Eigenaars die stilstaand water of afval op hun grond niet verwijderen, en zo de mug de kans geven zich voort te planten, kunnen flinke boetes krijgen. Midden vorig jaar gingen politieagenten in burger op sluikstorters jagen. Leger en politie hielpen bij de schoonmaak van risicovolle openbare plaatsen. De gezondheidsdiensten lieten ook een bacterie vrij die de larven van Aedes aegytpi moet aanvallen. Tegelijk werden massale sensibiliseringscampagnes opgezet, vooral via de scholen. De moessonregens plaatsen Sri Lanka voor zijn zwaarste test in de strijd tegen de dodelijke dengue (knokkelkoorts). Mensen krijgen dengue door de prik van de Aedes aegypti, een muggensoort die zich voortplant in waterreservoirs in tropische en subtropische gebieden. De denguepatiënt vertoont hoge koorts, hevige hoofdpijn, een verlies van eetlust, huiduitslag op borst en benen, misselijkheid en braken. Je moet medicijnen gaan halen tegen de Dengueziekte. Je krijgt één werktuig staatssteun. 23 van 53
24 Natuur Waterhyacint De waterhyacint werd in 1901 Sri Lanka binnengebracht door de vrouw van de Britse gouverneur. Een eeuw later is het de ergste invasie van onkruid. Met zijn dikke groene bladeren en ruige wortels heeft de waterhyacint zich over het hele eiland verspreid. Hij bedekt waterwegen, rijstvelden en moerassen. Doordat hij alle zonlicht wegneemt, sterven niet alleen andere planten maar ook vissen. "Ze komen binnen als sierplanten, maar zodra ze snel beginnen te groeien, gooien de mensen ze weg, en dan groeien ze waar ze ook terechtkomen, zegt milieuexpert en advocaat Jagath Gunewardena. De mensen staan er niet bij stil dat mooie planten niet in ons ecosysteem kunnen passen en het zelfs kunnen beschadigen. Niemand heeft al een echte oplossing gevonden voor de bedreiging. En de waterhyacint is niet het enige gevaar. Gunewardena schat dat zich op dit moment veertig uitheemse planten snel over het eiland verspreiden en schade aanrichten. De waterhyacint werd in 1901 Sri Lanka binnengebracht door de vrouw van de Britse gouverneur. Een eeuw later is het de ergste invasie van onkruid. Met zijn dikke groene bladeren en ruige wortels heeft de waterhyacint zich over het hele eiland verspreid. Hij bedekt waterwegen, rijstvelden en moerassen. Doordat hij alle zonlicht wegneemt, sterven niet alleen andere planten maar ook vissen. Goed zo, je hielp een gracht vrij maken van waterhyacinten. Je mag een werktuig van het stapeltje nemen. 24 van 53
25 Bevolking Sri Lanka uit VN-Mensenrechtenraad gewipt Dat is voor een stuk het gevolg van een campagne door een twintigtal mensenrechtenorganisaties, die de VN-leden in een brief hadden gevraagd het mandaat van Sri Lanka niet te verlengen. Ze beschuldigen Colombo van honderden ontvoeringen en illegale executies in het gewapende conflict met de separatistische Tamilopstandelingen in het noorden van Sri Lanka. De organisaties twijfelen naar eigen zeggen niet aan de lange en gruwelijke lijst van wreedzaamheden begaan door de Tamils, maar vinden dat geen rechtvaardiging voor het stijgende aantal mensenrechtenschendingen door de regeringstroepen. Landen met een dergelijk niveau van mensenrechtenschendingen willen alleen verkozen raken om te beletten dat deze internationaal onder de loep worden genomen, zo stond in brief. Sri Lanka heeft een lange staat van dienst inzake marteling en ontvoeringen, zei Steve Crawshaw van Human Rights Watch na de stemming. Zulke regeringen horen niet thuis in het belangrijkste mensenrechtenorgaan van de wereld. Volgens Morton Halperin van de Amerikaanse denktank Open Society Institute zorgt de nietverkiezing ervoor dat de Raad een meer progressief en doeltreffend instrument ter verdediging van de mensenrechten kan worden. Dat is voor een stuk het gevolg van een campagne door een twintigtal mensenrechtenorganisaties, die de VN-leden in een brief hadden gevraagd het mandaat van Sri Lanka niet te verlengen. Ze beschuldigen Colombo van honderden ontvoeringen en illegale executies in het gewapende conflict met de separatistische Tamilopstandelingen in het noorden van Sri Lanka. Het verlies van de zetel kunnen alleen de Singalezen goedmaken: ze leveren een werktuig naar keuze terug in. 25 van 53
26 Bevolking Een lekker vegetarisch rijstgerecht. Ingredienten voor gele rijst: 4 kopjes rijst 1,3 liter water 20cl kokosmelk 1 theelepel zwarte peperkorrels 3 kruidnagels 3 kardamonzaden 2 theelepels dillezaden 1 theelepel komijnzaad 1 theelepel kurkuma 1 stukje citroengras 2 fijngesneden uien 4 fijngesneden teentjes knofloof pijpje kaneel olie Maak een klein buideltje van linnen en doe er het volgende in: De dillezaden, 1/2 theelpel peperkorrels, 2 kruidnagels, komijnzaad, 2 kardamonzaden en een half pijpje kaneel. Het zakje dichtbinden. Kook in een ruime pan het water en de kokosmelk met daarin het dichtgebonden zakje voor ongeveer 15 minuten. Bak de uien, knoflook, citroengras, kerrieblaadjes en de overgebleven kruiden ( kardamon, kruidnagel en kaneel), tot de ui goudbruin is. Voeg dan de rijst toe en roerbak tot de rijst goed heet is. Doe dan het kruidenkokoswater erbij en de kurkuma, 1/2 theelepel zwarte peperkorrels en zout naar smaak. Aan de kook brengen en 20 minuten op een klein pitje laten staan. tenslotte met een houten steel de rijst losroeren. Ingredienten voor gele rijst: 4 kopjes rijst ; 1,3 liter water ; 20cl kokosmelk ; 1 theelepel zwarte peperkorrels ; 3 kruidnagels ; 3 kardamonzaden ; 2 theelepels dillezaden ; 1 theelepel komijnzaad ; 1 theelepel kurkuma ; 1 stukje citroengras ; 2 fijngesneden uien ; 4 fijngesneden teentjes knofloof ; pijpje kaneel ; olie Je vergat de dillezaden en de kurkuma in het recept. Geef één werktuig af. 26 van 53
27 Natuur Sri Lanka verdeelt tsunamihulp oneerlijk Meer dan 8.000 mensen verdwenen langs het Kalmunaistrand waar Ajeemal woont toen de tsunami er insloeg op 26 december 2004, halftien 's ochtends plaatselijke tijd. De vishandelaar die bij de natuurramp twee kinderen verloor, heeft nu een nieuw huis en een winkeltje gekregen dankzij het groots opgevatte rehabilitatieprogramma ter waarde van 2,7 miljard euro. "Het leven is bijna weer normaal", zegt hij. Maar van de 110.000 huizen voor de meer dan een miljoen Srilankanen die door de tsunami het dak boven hun hoofd verloren, is minder dan de helft af. De ergst getroffen streken, het noorden en oosten van het eiland, zijn grotendeels over het hoofd gezien ten koste van het zuiden. Het zijn de streken waar vooral Tamils wonen. Die gebieden werden het afgelopen jaar, na een vier jaar oud staakt-het-vuren, weer meegezogen in een spiraal van geweld tussen Tamilmilitanten en het Srilankaanse leger. In Trincomalee, het centrum van de gevechten, zijn er 3.000 huizen te weinig. "Opvallend is het overaanbod van heropgebouwde huizen in het zuiden. Dat wijst duidelijk op een onevenredige toekenning van het geld over het land", schreven de Verenigde Naties in het vorige maand gepubliceerde rapport 'Approaches to Equity in Post Tsunami Assistance; Sri Lanka, a Case Study'. De regering heeft niet officieel gereageerd op het rapport. Ze schuift de schuld voor de trage voortgang in het noorden en oosten op het geweld. Ze beschuldigt er ook de internationale instellingen van dat ze de verwachtingen niet inlossen. De Wereldbank van haar kant maakt zich in haar tweejaarlijkse voortgangsrapport bezorgd over "onbevestigde verslagen over financieel wanbeheer, tegenstrijdige gegevens over het aantal vernielde huizen en hulp die de ergst getroffen gebieden onvoldoende bereikt". Van de 110.000 huizen voor de meer dan een miljoen Srilankanen die door de tsunami het dak boven hun hoofd verloren, is minder dan de helft af. De ergst getroffen streken, het noorden en oosten van het eiland, zijn grotendeels over het hoofd gezien ten koste van het zuiden. Het zijn de streken waar vooral Tamils wonen. Die gebieden werden het afgelopen jaar, na een vier jaar oud staakt-hetvuren, weer meegezogen in een spiraal van geweld tussen Tamilmilitanten en het Srilankaanse leger. In Trincomalee, het centrum van de gevechten, zijn er 3.000 huizen te weinig. De Tamils zijn weer eens in het nadeel: zij krijgen er geen werktuig bij, de Singalezen mogen elk een werktuig nemen van de provincie waar ze op dit moment verblijven. 27 van 53
28 Economie Textielindustrie in Sri-Lanka De kleding- en textielindustrie is goed voor 54% van alle exporten en voor 71% van de industriële exporten. In 1986 nam textiel de koppositie van de thee over. Tweederde van de export gaat naar Amerika, één derde naar de Europese unie. De kans is dan ook groot dat je een T-shirt met made in Sri-Lanka draagt Sri-Lanka heeft tal van textielateliers, daarin werken vooral jonge vrouwen. De arbeidsters behoren tot de slechtst betaalde arbeidskrachten van Azië. Velen werken twaalf uur per dag en moeten onwaarschijnlijk hoge quota halen. De fabriekshallen zijn slecht verlicht en bijzonder stoffig. Van hun karig loon sparen ze nog wat om aan hun familie op het platte land te sturen. De kleding- en textielindustrie is goed voor 54% van alle exporten en voor 71% van de industriële exporten. In 1986 nam textiel de koppositie van de thee over. Tweederde van de export gaat naar Amerika, één derde naar de Europese unie. De kans is dan ook groot dat je een T-shirt met made in Sri-Lanka draagt Je hebt meegewerkt aan de uitbuiting van de Singalezen en moet één werktuig naar keuze terug afgeven. 28 van 53
29 Economie Sri Lankaanse kledingindustrie krijgt klappen Kleding is het belangrijkste exportartikel van Sri Lanka. De sector heeft te kampen met twee onzekerheden: de economische recessie en onduidelijkheid over belastingvrije handel met Europa. In de Sri Lankaanse kledingindustrie werken zo'n 300.000 mensen. Nog eens 200.000 mensen zijn er indirect van afhankelijk. Volgens T.M.R. Raseedeen, algemeen secretaris van de Nationale Associatie voor Vakbondsonderzoek en Onderwijs, raakten meer dan 50.000 mensen hun baan kwijt in 2008 en 2009. Ongeveer vijftig fabrieken moesten sluiten als gevolg van gebrek aan orders. "Dit zijn de officiële cijfers, maar we vermoeden dat de situatie in werkelijkheid erger is", zegt hij. Export Rohan Masakorala van het Gezamenlijk Kledingforum, een overkoepelend orgaan van verenigingen in de kledingindustrie, noemt de daling van de vraag in januari en februari "zorgelijk". "We wachten nog op de cijfers van maart en hopen dat die beter zijn. Anders staat er een crisis voor de deur", zegt hij. De retailmarkten in Europa en de VS zijn volgens hem nog niet hersteld van de crisis en consumenten houden daar nog steeds de hand op de knip. Omdat Sri Lanka zich niet houdt aan de VN-conventies op het gebied van arbeids- en mensenrechten, schortte de Europese Unie de belastingvrije import uit het land op. Producenten in Sri Lanka staan onder druk omdat de prijzen van hun producten voor Europese kopers stijgen Kleding is het belangrijkste exportartikel van Sri Lanka. De sector heeft te kampen met twee onzekerheden: de economische recessie en onduidelijkheid over belastingvrije handel met Europa. In de Sri Lankaanse kledingindustrie werken zo'n 300.000 mensen. Nog eens 200.000 mensen zijn er indirect van afhankelijk. Pech, de Europese unie neemt je één werktuig terug af: de speler links van jou mag een werktuig uit je werkbak kiezen dat hem helpt om zijn bak te vervolledigen. 29 van 53
30 Bevolking Perscensuur Een paar jaar geleden werd Lasantha Manilal Wickrematunge, hoofdredacteur van de krant The Sunday Leader, op klaarlichte dag in het hoofd geschoten. Hij nam geregeld het beleid van president Mahinda Rajapaksa op de korrel. De regering houdt vol dat ze niets te maken heeft met de moord. Het onderzoek heeft nog geen schuldigen aangeduid. Ook de verdwijning van cartoonist Prageeth Ekneligoda heeft nog niets opgeleverd. Beide zaken werpen een schaduw over de media. "Wickrematunge was erg kritisch voor de regering, maar hij was ook een internationaal gerenommeerd journalist. Nadat hij werd vermoord, vreesden anderen hetzelfde lot. Die angst is nog niet volledig verdwenen", getuigt een anonieme journalist. Sri Lankaanse journalisten kunnen vandaag vrij rondreizen in het noorden van het eiland, wat in de laatste fase van de oorlog tussen half 2007 en half 2009 ondenkbaar was. Buitenlandse verslaggevers die naar deze regio willen, moeten daarvoor de toelating vragen aan de regering. Sommigen krijgen die, anderen niet. Zo mocht een internationaal netwerk in oktober een lange documentaire draaien over ontmijningsoperaties in het voormalige oorlogsgebied, en konden tal van buitenlandse correspondenten naar Jaffna trekken. Wel klaagde de Britse omroep BBC dat het geen hoorzittingen mocht bijwonen van een regeringscommissie over de laatste dagen van de oorlog. Een paar jaar geleden werd Lasantha Manilal Wickrematunge, hoofdredacteur van de krant The Sunday Leader, op klaarlichte dag in het hoofd geschoten. Hij nam geregeld het beleid van president Mahinda Rajapaksa op de korrel. De regering houdt vol dat ze niets te maken heeft met de moord. Het onderzoek heeft nog geen schuldigen aangeduid. Ook het onderzoek naar de verdwijning van cartoonist Prageeth Ekneligoda heeft nog niets opgeleverd. Je werkt mee aan een positief beeld van de regering in je artikel. Je mag een werktuig nemen. 30 van 53
31 Geografie Kandy Kandy was de vroegere hoofdstad van Sri-Lanka voor het onder koloniaal bewind kwam. Kandy is met 112.000 inwoners (2005) één van de grotere steden op Sri Lanka. Het is de hoofdstad van de Centrale Provincie en het gelijknamige district Kandy. Het was de laatste hoofdstad van het Singalese koninkrijk Kandy voordat het hele eiland in 1815 onder Britse overheersing viel. Tot het einde van de achttiende eeuw stond de kust van Ceylon (de oude naam voor Sri Lanka) onder bestuur van de Vereenigde Oostindische Compagnie. Dit bedrijf had een haat-liefde verhouding met het inlandse koninkrijk. De VOC was namelijk afhankelijk van de koning van Kandy die de VOC het kaneel leverde voor het uitoefenen van hun monopolie daarover. Daarnaast haalde de VOC er betelnoten en olifanten. Voor deze drie producten was met name interesse in de handelsgebieden in Azië zelf. Kandy is voornamelijk bekend vanwege de Dalada Maligawa (Tempel van de Tand), waar een hoektand van Boeddha bewaard zou worden. In het bijbehorende museum is het verhaal op diverse schilderijen te zien. De tand zou sinds de 4e eeuw na Christus in Sri Lanka zijn, met een korte onderbreking rond 1283, toen de tand terug naar India zou zijn genomen. Niet alleen door deze tempel, maar ook door de parade genaamd Kandy Esala Perahera, is Kandy de belangrijkste religieuze stad van Sri Lanka. Hierbij wordt de tand van Boeddha door de stad vervoerd op een olifant, maar sinds een tijd met een neptand om diefstal te voorkomen. Deze parade is in juli of augustus, gedurende een 10 dagen lang feest. De laatste dag van het feest is tijdens volle maan. In 1988 werd Kandy door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Kandy was de vroegere hoofdstad van Sri-Lanka voor het onder koloniaal bewind kwam. Kandy is met 112.000 inwoners (2005) één van de grotere steden op Sri Lanka. Het is de hoofdstad van de Centrale Provincie en het gelijknamige district Kandy. Vlieg naar Kandy, middenin de centrale provincie. Je viert mee met het grote feest van de hoektand van Boeddha. Je mag een werktuig nemen van de centrale provincie. 31 van 53
32 Natuur Tsunami Op zondag 26 december 2004 vond een zeer zware zeebeving plaats in de Indische Oceaan, die een vloedgolf veroorzaakte die zich in verschillende richtingen over de Indische Oceaan verplaatste met ongeveer 230.000 doden als gevolg. De catastrofe wordt gezien als één van de ergste natuurrampen in de recente geschiedenis. De zeebeving deed zich voor om 7:58:50 lokale tijd (in Jakarta en Bangkok), ongeveer 2 uur 's nachts Centraal-Europese tijd. Het hypocentrum lag op 3,298 Noorderbreedte, 95,779 Oosterlengte, ongeveer 160 km ten westen van het Indonesische eiland Sumatra, op een ongebruikelijk geringe diepte van ongeveer 10 km in de Indische Oceaan. De beving had een kracht van 9,3 op de momentmagnitudeschaal (Het Amerikaanse bureau USGS houdt 9,1 MW aan), waardoor de zeebodem zich met tientallen meters verplaatste. Daarmee was het de op vier na zwaarste zeebeving sinds 1900. Bij deze zware zeebeving ontstond een vloedgolf of tsunami die zich in verschillende richtingen over de Indische Oceaan verplaatste met een snelheid tot 900 km per uur. Waar de vloedgolf op land stuitte kon deze door het ondiepere water een hoogte van 10 meter bereiken. De doden vielen als gevolg van de vloedgolf. In de Indische Oceaan is geen waarschuwingssysteem voor vloedgolven, zoals wel in de Grote Oceaan aanwezig is. In Alleen al in Sri-Lanka werden officieel 35322 doden geteld, 4000 gewonden en nog eens 5637 vermisten. De school van de Broeders van Liefde in Kalmunai werd ook getroffen door de Tsunami en volledig verwoest. Een solidariteitsactie kwam op gang tussen de scholen in het westen en in Sri Lanka. Een groot deel van het materieel leed kon daarmee gelenigd worden. Op zondag 26 december 2004 vond een zeer zware zeebeving plaats in de Indische Oceaan, die een vloedgolf veroorzaakte die zich in verschillende richtingen over de Indische Oceaan verplaatste met ongeveer 230.000 doden als gevolg. De catastrofe wordt gezien als één van de ergste natuurrampen in de recente geschiedenis. De Tsunami sleurt bij alle spelers 2 werktuigen weg: iedereen legt er 2 terug. 32 van 53