NIEUWSBRIEF VAN DE VOORZITTER

Aangesloten bij de Landelijke Organisatie van Ouderenkoren LOVOK 4 e kwartaal 2012 Jaargang 4 nummer 16 NIEUWSBRIEF VAN DE VOORZITTER Door miscommunicatie tussen de KBO-Brabant en de Buma over een nieuwe licentie meenden een aantal seniorenkoren onder de KBO-vlag dat ook de bumarechten van hun koor in die licentie waren ondergebracht. Dit is niet juist gebleken: volgens Buma betreft de nieuwe licentie uitsluitend het ten gehore brengen van achtergrondmuziek tijdens activiteiten van de KBO. Betaling van de bumarechten blijft via de REBO lopen. In deze nieuwsbrief wordt hier nader op ingegaan. Ook de VNK zat er goed naast door met de BUMA te onderhandelen over een all-in pakket van liefst 6,95. Aan de extra faciliteiten van het pakket bestaat bij de meeste seniorenkoren geen enkele behoefte maar toch zou het tarief al per 1 januari 2013 voor ieder VNK-koor ingaan. Mede dankzij onze inbreng in de algemene ledenvergadering van de VNK gaat deze onzin niet door. Zijn er ook nog positieve zaken te melden? Gelukkig wel, en dan heb ik het over de verlaging van het lidmaatschap van 6,00 naar 5,50 voor het jaar 2013. En niet te vergeten de voorgenomen activiteiten van onze bond in 2013. Allereerst de aanpassing van de verouderde statuten aan de huidige situatie en doelstellingen. Verder de mogelijkheid om samen met een koorcoach de haalbare verbeterpunten van uw koor te bespreken, gewoon overdag tijdens de repetitie van uw koor. En de geplande korenmiddag in mei in Utrecht, bedoeld voor onze koren uit Noord- en Midden Nederland. Ook te noemen is de bijdrage in de kosten van een programmaboekje. En niet op de laatste plaats, de LOVOK-studiedag voor dirigenten van seniorenkoren op 14 mei a.s. in Utrecht! Met vriendelijke zanggroeten, Wim Willems 1

COLOFON Algemene Ledeninformatie De NIEUWSBRIEF verschijnt 4x per jaar (via e-mail). De rubriek AGENDA en NIEUWS (waaronder te downloaden bestanden) zijn ook te vinden op www.lovok.nl onder Rebo Brabant. Voor raadpleging van de MUZIEKBIBLIOTHEEK zie: www.kbzon.nl. Bestuurssamenstelling Voorzitter Dhr. W. Willems Anjerstraat 36 5741 HK BEEK EN DONK Tel: 0492-461459 (06-11137399) e-mail: wgm.willems@upcmail.nl Secretaris (Secretariaat/Ledenadministratie) Mevr. A. van Schijndel Heuvelplein 55 5741 JJ BEEK EN DONK Tel: 0492-461703 (06-10511267) e-mail: vanschijndel.annie@gmail.com Penningmeester (a.i.) (Financiën) Dhr. J. Heijmans Spoelstraat 33 5667 TT GELDROP Tel: 040-2856127 (06-81827284) e-mail: hejoheij@telfort.nl 2de Penningmeester (Onderscheidingen) Dhr. B. Hubbers De Ververt 11-04 6605 AD WIJCHEN Tel: 024-8449750 (06-23642016) e-mail: berry_hubbers64@hotmail.com 2

Agenda Concert S.K. Heyhoefkoor, Tilburg Het Heyhoefkoor bestaat in 2013 vijftien jaar en viert dat met een concert op zondag 24 februari 2013 in het Heyhoefwijkcentrum te Tilburg. "Zangvereniging Crecendo" heeft als gastkoor hieraan haar welwillende medewerking toegezegd. De koren zullen vanaf 14.00 uur acte de présence geven. Inlichtingen en secretariaat: Wilma van der Hoff, Keizersveerlaan 75, 5045 NM Tilburg Tel.: (013) 570 33 90, e-mail: heyhoefkoor@ziggo.nl Algemene Ledenvergadering REBO Noord-Brabant Hierbij worden de Leden uitgenodigd deel te nemen aan de Algemene Ledenvergadering van de Regionale Bond van Ouderenkoren Noord-Brabant, die op vrijdag 1 maart 2013 zal worden gehouden in het Gemeenschapshuis De Rots, Nieuwe Nieuwstraat 7, 5283 CA Boxtel. Tel: 0411-673838. Vanaf 10.00 uur bent u welkom en er is koffie en thee. De officiële uitnodiging volgt nog. Korenmiddag S.K. Zang en Vriendschap, Kaatsheuvel Seniorenkoor Zang en Vriendschap uit Kaatsheuvel viert op zaterdag 20 april 2013 haar 40 jarig bestaan met een korenmiddag. Het inschrijfgeld bedraagt 3,00 per koorlid, inclusief een kopje koffie plus een consumptie! De korenmiddag wordt gehouden in SMC de Werft, Huygenstraat 73, 5171 EP Kaatsheuvel. Inlichtingen en inschrijving: mevr. R. Laros-Smans, telefoon: 0416-276696 LOVOK Studiedag voor dirigenten Seniorenkoren Mits voldoende deelname organiseert onze landelijke Bond LOVOK op dinsdag 14 mei 2013 weer een studiedag voor dirigenten. De kosten worden grotendeels door LOVOK zelf gedragen en ook de REBO s Brabant en Limburg dragen extra in de kosten bij. REBO Korenmiddag voor Noord- en Midden Nederland Op maandag 13 of donderdag 16 mei 2013 organiseert de REBO weer een jaarlijkse korenmiddag. Ditmaal in (de omgeving van) Utrecht en gericht op de 21 koren uit Noord- en Midden Nederland. Zoals gebruikelijk zonder inschrijfgeld, zodat de kosten voor de koren beperkt blijven tot de vervoerskosten. Uiterlijk half januari ontvangen de deelnemende koren een inschrijfformulier en bericht over de juiste datum (13 of 16 mei) en de zaallocatie. Korenmiddag S.K. Sint Joachim, Beek en Donk Op dinsdag 18 juni 2013 organiseert Seniorenkoor Sint Joachim uit Beek en Donk weer een korenmiddag in Muziekcentrum t Anker. Geïnteresseerden kunnen zich telefonisch (0492-461703) of via via e-mail (vanschijndel.annie@gmail) aanmelden. 3

Korenmiddag S.K. Vogelenzang, Lieshout Ook in 2013 wil het koor weer haar jaarlijkse korenmiddag houden en wel op woensdag 20 november 2013 in het "Buurthuis", Bernadettestraat 43 in Mariahout. Koren die geïnteresseerd zijn, kunnen zich nu al telefonisch aanmelden omdat in april of mei 2013 de inschrijf formulieren worden verzonden. Opgave en inlichtingen: mevr. J. van de Ven, De Schop 30, 5737 JM Lieshout. Tel. 0499-422674 (06-57825705) BUMA, KBO-Brabant en VNK KBO-Brabant De Katholieke Bond van Ouderen Brabant heeft de Afdelingen in december verzocht om in te stemmen met het aangaan van collectieve licenties met Buma/Stemra/Sena) per 1-1-2013. De deelnemende Afdelingen zijn dan volgens KBO-Brabant voor alle activiteiten vrijgesteld van eigen afdrachten aan Buma/Stemra en worden gevrijwaard van controles en correspondentie van deze organisaties. Naar aanleiding van dit verzoek vroegen diverse koorbesturen zich af of afdracht van de Buma-premie via de REBO vanaf 2013 dan niet meer nodig zou zijn (dubbel betalen is natuurlijk geen optie) en belden ons om opheldering. We hebben hierover vervolgens direct contact opgenomen met zowel KBO-Brabant als met de Buma. Volgens de Buma valt het repeteren, optreden etc. van de ouderenkoren niet onder de (nog af te sluiten) licentie met KBO-Brabant en blijft de afdracht aan de Buma ook in 2013 op de gebruikelijke wijze via de REBO lopen. De overeenkomst betreft uitsluitend het gebruik van achtergrondmuziek. *In tegenstelling tot het standpunt van de Buma is KBO-Brabant nog steeds van mening dat de reguliere activiteiten van aangesloten koren, dansgroepen, orkesten etc. ook onder de collectieve licentie vallen. Buma heeft ons bestuur echter uitdrukkelijk laten weten dat als KBO-Brabant bij deze mening blijft, de voorgenomen licentieovereenkomst met KBO-Brabant niet doorgaat! VNK De hoogte van de Buma-premie wordt jaarlijks vastgesteld in overleg met het landelijke beraad van korenorganisaties VNK (Vereniging Nederlandse Koren). Hierbij zijn behalve onze eigen bond (LOVOK) nog elf andere koepelorganisaties aangesloten met in totaal circa 18.000 koorleden. Voor alle koren, aangesloten bij de VNK, bedroeg de Buma-premie voor het jaar 2012 circa 2,85 euro per koorlid. Voor 2013 zou echter een geheel nieuwe opzet van kracht worden, namelijk een all-in pakket (twee extra faciliteiten) voor een bedrag van liefst 6,95 per koorlid en zonder uitzondering geldend voor alle aangesloten koren!! Het all-in pakket legaliseert o.a. het gebruik van achtergrondmuziek op de eigen website inclusief de mogelijkheid van het downloaden van eigen oefenmateriaal. Ook het additioneel kopiëren van de originele bladmuziek, bedoeld voor een bijgekomen lid of voor het maken van aantekeningen is in het pakket begrepen. Al met al een pakket waar de meeste van onze seniorenkoren geen enkele behoefte aan hebben. 4

In de algemene ledenvergadering van de VNK is dit voorstel o.a. onder druk van onze REBO vertegenwoordiger teruggenomen. De VNK gaat nu opnieuw in overleg met de Buma over het hanteren van een cafetariamodel (betalen naar gelang gebruik) van dit all-in pakket. Hopelijk geldt daarbij dat de soep niet zo heet wordt gegeten als dat hij wordt opgediend. *Wij zijn als bestuur van REBO Noord-Brabant wel op onze hoede en hebben duidelijk te kennen gegeven geen enkele extra verhoging te accepteren en zo nodig, los van LOVOK of VNK, separaat een contract met de Buma af te zullen sluiten. De nieuwe statuten bieden ons daartoe ook de mogelijkheid. Stemkwesties Niet meer wat het was Ik merk dat het zingen mij niet meer zo gemakkelijk afgaat; zingen kost moeite en bij hoge tonen begint mijn stem te vibreren. Wat kan ik doen om mijn stem weer op niveau terug te brengen? Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor deze klacht; in ieder geval dient men zichzelf daarin altijd serieus te nemen omdat verwaarlozing tot grotere problemen kan leiden. Allereerst kan verkeerd stemgebruik of verwaarlozing van stemtechniek een oorzaak zijn; ongecontroleerde vibratie kan gevolg zijn overmatige spierspanning. Vergelijk het met een overbelaste hand die gaat trillen van inspanning na te lang kracht zetten. Deze decompensatie is dan het gevolg. Daarnaast kunnen andere, meer medische aspecten, een rol spelen; conditie, reflex, gebruik van medicijnen, verandering in de gezondheid, kortom alles dat het orgaan stem kan beïnvloeden. Medicatie bijvoorbeeld (tegen hoge bloeddruk, allergie, neussprays, etc.) resulteert gauw in uitdroging van het slijmvlies en dus verminderde stemconditie. Belangrijk is om in overleg te gaan met de huisarts, die vervolgens kan nagaan of andere aspecten een rol spelen. Is dat niet het geval dan kan een gespecialiseerde logopedist/stemtherapeut of een zangpedagoog wellicht achterhalen wat de oorzaak is van deze verandering in stemconditie. Wanneer je door de spanning heen zingt en overbelasting een feit wordt, loop je het risico van serieuze beschadiging van de stembanden. En dat moet elke zanger willen voorkomen! Nogmaals: aanvraag onderscheidingen voor koorleden Jubileumspelden en/of oorkondes kunnen vanaf heden worden aangevraagd via onze secretaris, mevrouw Annie van Schijndel, Heuvelplein 55, 5741 JJ, BEEK EN DONK (tel. 0492-461703). Het aanvraagformulier is te downloaden van onze site (www.lovok.nl onder Brabant). Oorkonde (A4), Jubileumspeld (brons-zilver-goud), Speld van Verdienste en Dirigentenspeld 5

Dit kwartaal verwelkomen wij twee nieuwe Rebo Leden 1. Het AG-koor uit Eindhoven. Het ruim 22 leden tellende koor onder leiding van Annelies Willemse zingt vierstemmig en heeft een zeer divers repertoire, vooral in het klassieke genre. Het AG-koor heeft ook diverse musicals uitgevoerd. Het koor maakt deel uit van het Academisch Genootschap Eindhoven, dat voor zijn 600 leden o.a. muziek, toneel, lezingen en excursies organiseert. Op 6 april 2010 bestond het AG 65 jaar. 2. Het AMWB Smartlappenkoor van KBO-Moergestel. Het koor Agge-Mar-Weg-Bent bestaat uit 47 leden die samen met de voorzangers en begeleiding het smartlappenkoor vorm geven. Het eerste optreden was tijdens "Moergestel fietsdorp" op 18 mei 2011. Het koor wil een toevoeging zijn in de Moergestelse gemeenschap en een vrolijke noot brengen voor iedereen die het horen wil. REBO Programma 2013 1. Algemene Ledenvergadering REBO Noord-Brabant 1 maart 2013 Vanaf 2012 wordt voor de termijn (4 jaar) van de bestuursfuncties een nieuw schema aangehouden. Volgens dit schema is: de penningmeester in 2012 afgetreden. Ad interim is in de vacature voorzien door Joop Heijmans. De officiële benoeming als bestuurslid (tot 2016) moet nog plaats vinden; de voorzitter in 2013 aftredend. Wim Willems stelt zich nog éénmaal (tot 2017) herkiesbaar (de voorzitter wordt rechtstreeks door de algemene ledenvergadering gekozen). 6

Roulatieschema 2012/13-2016/17 Voorzitter (dhr. Wim Willems) 2013 Termijn: 4 jaar 2012 2013 2014 2015 2016 Secretaris (mevr. Annie van Schijndel) 2014 Penningmeester (dhr. Joop Heijmans a.i.) 2012 2016 2e Penningmeester (dhr. Berry Hubbers) 2015 Bestuurslid (vacature) 2014 Als u zich kandidaat wilt stellen voor een van deze bestuursfuncties dan kunt u dit volgens de huidige statuten tot uiterlijk 17 februari 2013 doen door middel van een schriftelijke opgave bij het secretariaat, Heuvelplein 55, 5741 JJ Beek en Donk. 2. REBO Korenmiddag voor Noord- en Midden Nederland Na in 2012 een korenmiddag te hebben georganiseerd voor de koren uit West- Brabant en Zeeland wil de REBO in 2013 met name de 21 koren uit Noord- en Midden Nederland de gelegenheid te bieden om wat dichter bij huis zonder inschrijfkosten aan een korenmiddag deel te nemen. De volgende acht koren hebben inmiddels al positief gereageerd op ons voorstel om op maandag 13 mei of donderdag 16 mei 2013 een korenmiddag te organiseren: Nijefurd Sjongt Huttenkampkoor Amicitia Cantate Sassenheim Golden Harvest GSK Delft Hoogvliet Zangvereniging Het Sterrenkoor Zangverenging Dagkoor Baarn Koudum Wijchen Sassenheim Voorhout Delft Hoogvliet, Rotterdam Utrecht Baarn De voorkeur voor de locatie gaat uit naar Utrecht. Utrecht ligt ook redelijk centraal ten opzichte van de deelnemende koren. De keuze van de zaalaccommodatie is nog niet gemaakt. Rebo Noord-Brabant organiseert de koormiddag en neemt de zaalhuur, aankleding, huur piano, het programmaboekje, kopje koffie bij binnenkomst, etc. voor haar rekening. Voor dit alles wordt dus geen inschrijfgeld gevraagd. De bedoeling is een gezellige zangmiddag ( geen jury of beoordeling etc.) De vervoerskosten, consumpties en een eventuele lunch zijn wél voor eigen rekening. Graag ontvangt onze secretaris (telefonisch of via e-mail) van u een definitieve toezegging of uw koor op 13 en/of 16 mei aan de korenmiddag in Utrecht deelneemt. Uiterlijk half januari krijgt u van ons een inschrijfformulier en bericht over de juiste datum (13 of 16 mei) en de zaallocatie. 7

3. Studiedag voor dirigenten van seniorenkoren 2013 (LOVOK) Bij voldoende deelname organiseert onze landelijke Bond LOVOK op dinsdag 14 mei 2013 weer een studiedag voor dirigenten van seniorenkoren. Deze wordt (onder voorbehoud) gehouden in het UCK, het Utrechts Centrum voor de Kunsten te Utrecht. Het UCK ligt nabij de Dom in Utrecht en is dus goed centraal gelegen en prima met het openbaar vervoer te bereiken. De vrij hoge kosten worden grotendeels door LOVOK zelf gedragen en daarnaast dragen de REBO s Brabant en Limburg extra in de kosten bij. Hieronder (onder voorbehoud) de invulling van de studiedag: Ontvangst Inleiding. Lezing/workshop Stemvorming voor de ouder wordende stem, volgens de werkwijze van Lichtenberg. Workshop Repertoire. Lunch Inclusief. Workshop Repetitietechniek. Workshop Regie. Forum Vragen uit de zaal worden voorgelegd aan experts achter de forumtafel. Afsluiting Contact. De studiedag heeft het karakter van een beurs. De deelnemers krijgen een map/tas met zoveel mogelijk materialen, informatie etc. mee naar huis. 4. REBO Koorcoaching bij u thuis Vragen van koren over bestuurlijke en juridische aspecten bereiken ons regelmatig. Maar ook vragen over het zingen zelf, zoals: o Hoe verbeter je de kwaliteit van een ouderenkoor? o Hoe werk je aan een mooiere muzikale afwerking van een lied? o Hoe verdeel je de aandacht tussen zingen en luisteren? o Hoe belast je de stem niet te zwaar tijdens een repetitie? o Hoe studeer je een nieuw lied efficiënt in zonder dat je te lang moet wachten? o Hoe richt je een koorrepetitie zo in dat je vooruitgang boekt en toch heel gezellig zingt? Dat zijn natuurlijk vragen die beter aan een koorcoach voorgelegd kunnen worden. Daarom is het goed dat ook seniorenkoren eens een keer een zangcoach inhuren. Bijvoorbeeld om het specifieke stemvormingsaspect samen met het koor op een middag te komen bekijken. Om datgene wat je uitdraagt nog beter, of anders gezegd, vocaal nog gezonder te maken. Een van de ideeën die wij hierover hebben en aan de algemene vergadering op 1 maart 2013 voorgelegd zal worden, is het inzetten van een zang- of koorcoach tijdens koorrepetities. Deze koorcoach inventariseert tijdens een intakegesprek (voorafgaande aan de repetitie) samen met het koorbestuur en de dirigent waar de behoeften van het koor liggen. Daarna beluistert de koorcoach tijdens de repetitie het koor om te zien welke tips bruikbaar zijn om de koorkwaliteit of de wijze van repeteren te verbeteren. Vervolgens wordt er op een speelse wijze gewerkt aan stemvorming en de muzikale afwerking van koormuziek. Ook is er voor dirigenten een mogelijkheid om - als daar behoefte aan bestaat - tips en goede raad te krijgen. 8

Concreet voorstel: Wij hebben dit idee aan een tweetal bekende en gediplomeerde koorcoaches voorgelegd, Marion de Wit en Lydwien Donkers. Beiden hebben hun medewering toegezegd en het idee vorm gegeven in onderstaand voorstel. 1. Toesturen van het repertoire aan de koorcoach door dirigent waarin aangegeven staan waar de problemen zich voordoen (per stemgroep); 2. Bespreken/toelichten door dirigent tijdens intakegesprek voorafgaande aan repetitie; 3. Inzingen van het koor en het eigen maken van belangrijke punten aangaande de stemvorming, zoals: houding (verlenging/uitstraling) adem (ondersteuning stem/ loslaten van ademsteun) stemgeving (plaatsing en vorming van klinkers/medeklinkers); 4. Beluisteren koor tijdens de repetitie met de dirigent; 5. Heel gericht werken aan haalbare verbeterpunten aan de hand van de opgedane ervaringen tijdens het inzingen. Lydwien Donkers Marion de Wit Kosten en bijdrage Lydwien startte haar professionele muziekopleiding aan het Twents Conservatorium. Via de REBO Brabant en Limburg heeft zij regelmatig workshops stemvorming verzorgd en was zij afgelopen voorjaar jurylid tijdens de voorrondes Ouderenkoren voor het Nationaal Korenfestival 2012. Marion de Wit studeerde aan het Tilburgs Conservatorium en bekwaamde zich als vocaal en instrumentaal dirigent. Met haar vele muzikale activiteiten schreef zij een praktischeen theoretische muziekcursus voor koorzangers. Zij is nu naast haar eigen optredens dirigente en artistiek leider van verschillende koren en muziekgezelschappen. Uitgaande van het overdag repeteren ramen wij de benodigde tijd (en grendelen deze ook af) op drie uur coaching per sessie, te weten: intakegesprek van maximaal 1 uur plus maximaal 2 uur luisteren/coachen. Afhankelijk van de afstand tot de locatie komen hier nog 1 á 3 uur reisuren bij. Aldus komen wij uit op een bedrag van 240,00 tot 360,00 incl. btw per sessie plus vervoerskosten. De bijdrage van de REBO geldt voor ieder koor dat voor coaching een beroep doet op één van beide koorcoaches en bedraagt 50% van de loonkosten ofwel 120,00 tot 180,00. Voor coaching stellen wij in 2013 een bedrag van maximaal 2.500,00 beschikbaar. Wie het eerst komt, het eerst maalt (dus geen open eind). Deze facilitering gaat pas in na instemming met dit voorstel door de algemene ledenvergadering van 1 maart a.s. 9

Bijdrage REBO aan Koordagen Om onze leden komende jaren nog beter te kunnen faciliteren is het nodig om een goed beeld te hebben van de uitvoeringen, de netwerken, de zaallocaties en het repertoire van de aangesloten koren. Daarbij is het belangrijk te weten welke koren periodiek uitvoeringen geven of een koordag houden, welke koren op uitnodiging aan uitvoeringen of koordagen deelnemen en het repertoire dat op zo n koordag gezongen wordt. Daarnaast willen wij het houden van koordagen promoten en daarbij onze zangbond meer bekendheid geven. Daarom geven wij in 2013 een bijdrage aan het organiserende koor voor het maken van de programmaboekjes (ongeacht het aantal bladzijden), als het REBO logo (zoals hiernaast afgebeeld) in zwart-wit of kleur op de voorkaft van het programmaboekje wordt geplaatst. De bijdrage bedraagt 15,00 voor het logo in zwart-wit en 20,00 voor het logo in kleur. Betaling vindt plaats na toezending van het programmaboekje aan ons secretariaat. De logo s zijn via e-mail op te vragen of te downloaden van de Lovok site. 5. Samenwerkingscontract LOVOK KBZON 2013 De REBO-koren nemen weinig tot geen diensten af bij de KBZON. Ondanks deze conclusie kan worden vastgesteld dat het contract in wezen prima is. Het contract tussen LOVOK en KBZON wordt daarom voorlopig met 2 jaren verlengd, dus tot en met 2014. Hierna wordt de zin ervan opnieuw bezien. 6. Aanpassing statuten In de jaarvergadering van 16 maart 2012 hebben de leden het bestuur opgedragen de nieuwe statuten in een concept uit te werken en aan alle leden voor te leggen. Het concept van de nieuwe statuten is bij de eerste nieuwsbrief in april op een bijlage als PDF meegezonden en naar aanleiding van enkele opmerkingen aangepast. De laatste versie kunt u ook inzien of downloaden van de Lovok site. Het eindvoorstel van 10 december 2012, opgesteld door Van Thiel & Van Rooij Notariaat Laarbeek, ontvangt u als bijlage bij de nieuwsbrief en kunt tevens inzien of downloaden van de Lovok site. Het eindvoorstel zal ter vaststelling aan de algemene ledenvergadering op 1maart 2013 worden voorgelegd. REBO Marktplaats (gevraagd en aangeboden) Deze rubriek biedt koren de mogelijkheid om muziekstukken, partituren etc. onderling uit te wisseling. Opgave voor vermelding in de volgende nieuwsbrief s.v.p. tijdig indienen via onze secretaris, mevr. A van Schijndel (zie colofon). Dit kwartaal zijn geen nieuwe verzoeken ontvangen. 10