TC/99/107 BERAADSLAGING Nr.99/88 VAN 5 OKTOBER 1999 BETREFFENDE EEN MACHTIGINGSAANVRAAG VAN DE OPENBARE CENTRA VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN TOT HET MEDEDELEN AAN DE VERZEKERINGSINSTELLINGEN, VIA HET MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN, VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU, DE KRUISPUNTBANK EN HET NATIONAAL INTERMUTUALISTISCH COLLEGE, VAN SOCIALE GEGEVENS VAN PERSOONLIJKE AARD MET HET OOG OP DE AUTOMATISCHE TOEKENNING VAN BIJKOMENDE VOORDELEN AAN OCMW-CLIËNTEN EN DE EFFICIËNTERE UITOEFENING VAN HET TERUGVORDERINGSRECHT IN HOOFDE VAN DE OCMW S. Gelet op de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid, inzonderheid op artikel 15, 1ste lid; Gelet op de aanvraag van de Kruispuntbank van 30 augustus 1999; Gelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank van 31 augustus 1999; Gelet op het verslag van de heer F. Ringelheim. 1. ONDERWERP VAN DE AANVRAAG 1.1. Bestaansminimum en maatschappelijke dienstverlening Krachtens de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een bestaansminimum, heeft iedere Belg die zijn burgerlijke meerderjarigheid heeft bereikt, zijn werkelijke verblijfplaats in België heeft en geen toereikende bestaansmiddelen heeft, noch in staat is deze hetzij door eigen inspanningen, hetzij op een andere manier te verwerven, recht op een bestaansminimum (artikel 1, 1). Het bestaansminimum wordt toegekend door het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn (OCMW) dat overeenkomstig de wetgeving op de openbare onderstand bevoegd is om aan die persoon hulp te verlenen (artikel 7, 1). Voor de toekenning en het behoud van het bestaansminimum moet de betrokkene eerst zijn rechten laten gelden op de uitkeringen die hij kan genieten krachtens de Belgische of buitenlandse sociale wetgeving (artikel 6, 1). Wanneer een persoon de beschikking krijgt over inkomsten krachtens rechten die hij bezat tijdens de periode waarvoor hem een bestaansminimum werd uitbetaald, vordert het OCMW de door hem uitbetaalde sommen terug tot beloop van het bedrag waarvoor de inkomsten bij de berekening van het uitbetaalde bestaansminimum in aanmerking hadden moeten worden genomen indien de betrokkene er te dien tijde reeds de beschikking over zou gehad hebben; het
OCMW treedt van rechtswege en tot beloop van het hierboven bedoelde bedrag in de rechten die de begunstigde kan doen gelden (artikel 12). Krachtens de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn heeft elke persoon recht op maatschappelijke dienstverlening die hem in de mogelijkheid moet stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid (artikel 1); deze dienstverlening wordt verzekerd door de OCMW s (artikel 57, 1). De tussenkomst van de OCMW s kan worden voorafgegaan door een sociaal onderzoek dat besluit met een nauwkeurige diagnose nopens het bestaan en de omvang van de behoefte aan dienstverlening (artikel 60, 1); de financiële hulpverlening kan worden onderworpen aan de voorwaarden vermeld in artikel 6 van de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een bestaansminimum (artikel 60, 3), waaronder de verplichting voor de betrokkene om zijn rechten te laten gelden op de uitkeringen die hij kan genieten krachtens de Belgische of buitenlandse sociale wetgeving. Wanneer een persoon de beschikking krijgt over inkomsten krachtens rechten die hij bezat tijdens de periode waarvoor hem hulp werd verleend door het OCMW, vordert dit laatste de kosten van de hulpverlening van hem terug tot beloop van het bedrag van de bovenbedoelde inkomsten, rekening houdend met de vrijgestelde minima; het OCMW dat een voorschot toekent op een pensioen of op enige andere sociale uitkering, treedt van rechtswege en tot het bedrag van dat voorschot, in de rechten op de achterstallen die de gerechtigde kan doen gelden (artikel 99). 1.2. Bijkomende voordelen 1.2.1. Recht op een verhoogde verzekeringstegemoetkoming voor geneeskundige verzorging Krachtens artikel 37, 19, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, genieten o.a. de volgende categorieën personen de verhoogde verzekeringstegemoetkoming voor geneeskundige verzorging: - de gerechtigden aan wie het recht op het bestaansminimum wordt toegekend; - de gerechtigden aan wie een OCMW steun verleent die geheel of gedeeltelijk door de federale staat ten laste wordt genomen. 1.2.2. Recht op sociale franchise Krachtens artikel 2, 1, eerste lid, van het koninklijk besluit van 3 november 1993 tot uitvoering van artikel 37 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, wordt voor de gerechtigden aan wie het recht op het bestaansminimum wordt toegekend en voor de gerechtigden aan wie een OCMW steun verleent die geheel of gedeeltelijk door de federale staat ten laste wordt genomen, de verzekeringstegemoetkoming voor geneeskundige verzorging vastgesteld op 100% van de vergoedingsbasis zodra het geheel van de persoonlijke aandelen die tijdens het lopende kalenderjaar door hen en de personen te hunnen laste daadwerkelijk ten laste zijn genomen en betrekking hebben op de vergoede verstrekkingen, vijftienduizend frank bereikt; deze maatregel staat bekend als de sociale franchise. 2
1.2.3. Recht op vrijstelling van wachttijd Krachtens artikel 130, 2, van het koninklijk besluit van 3 juli 1996 tot uitvoering van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, worden de gerechtigden aan wie het recht op het bestaansminimum wordt toegekend en de gerechtigden aan wie een OCMW steun verleent die geheel of gedeeltelijk door de federale staat ten laste wordt genomen, vrijgesteld van de in artikel 130, 1, van hetzelfde besluit bedoelde wachttijd van zes maanden voor het recht op geneeskundige verstrekkingen. 1.2.4. Recht op vrijstelling van bijdragebetaling Krachtens artikel 134, zesde lid, van het koninklijk besluit van 3 juli 1996 tot uitvoering van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, worden de gerechtigden aan wie het recht op het bestaansminimum wordt toegekend en de gerechtigden aan wie een OCMW steun verleent die geheel of gedeeltelijk door de federale staat ten laste wordt genomen, vrijgesteld van de in artikel 134, eerste lid, van hetzelfde besluit bedoelde driemaandelijkse bijdragebetaling. 2. BEHANDELING VAN DE AANVRAAG De voorliggende gegevensstroom heeft betrekking op de mededeling van sociale gegevens van persoonlijke aard door de OCMW s aan de verzekeringsinstellingen, via het Ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Leefmilieu, de Kruispuntbank en het Nationaal Intermutualistisch College. Bedoeling van deze gegevensstroom is enerzijds 1 de OCMW s in staat te stellen op een efficiëntere wijze hun terugvorderingrecht uit te oefenen en anderzijds de verzekeringsinstellingen in staat te stellen een aantal rechten automatisch toe te kennen aan gerechtigden aan wie het recht op het bestaansminimum wordt toegekend en gerechtigden aan wie een OCMW steun verleent die geheel of gedeeltelijk door de federale staat 2 ten laste wordt genomen. 1 Zie 1.1 - de verzekeringsinstellingen worden op de hoogte gebracht van het bestaan van een OCMW-dossier met betrekking tot een bepaalde sociaal verzekerde en kunnen naar aanleiding daarvan contact opnemen met het betrokken OCMW met het oog op een eventuele terugbetaling van door dat OCMW gedane betalingen 2 zie 1.2. - de verzekeringsinstellingen worden op de hoogte gebracht van het bestaan van een OCMW-dossier met betrekking tot een bepaalde sociaal verzekerde en kunnen naar aanleiding daarvan automatisch het recht op een verhoogde verzekeringstegemoetkoming voor geneeskundige verzorging, het recht op sociale franchise, het recht op vrijstelling van wachttijd en het recht op vrijstelling van bijdragebetaling toekennen 3
Voor zover een OCMW de toepassing van de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een bestaansminimum tot taak heeft, kan het worden beschouwd als een instelling van sociale zekerheid en zijn de mededelingen die het in dat kader verricht krachtens artikel 15 van de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid onderworpen aan een principiële machtiging van het Toezichtscomité. Voor zover een OCMW evenwel de toepassing van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn tot taak heeft, kan het niet worden beschouwd als een instelling van sociale zekerheid in de zin van de hiervoor vermelde wet van 15 januari 1990 en zijn de door dat OCMW verrichte mededelingen niet onderworpen aan een principiële machtiging van het Toezichtscomité. Zodra een persoon vanwege een OCMW het bestaansminimum, het equivalent bestaansminimum of enige andere hulp ontvangt, wordt hij door het betrokken OCMW geïntegreerd in het personenrepertorium van de Kruispuntbank en het secundair repertorium van het Ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Leefmilieu (beheerd door de MvM) met de hoedanigheidscodes 002 ( bestaansminimum - de betrokkene geniet het bestaansminimum al dan niet in combinatie met maatschappelijke dienstverlening), 003 ( equivalent bestaansminimum - betrokkene geniet maatschappelijke dienstverlening tot beloop van het bestaansminimum maar geen eigenlijk bestaansminimum) of 004 ( andere hulp - betrokkene geniet maatschappelijke dienstverlening maar geen bestaansminimum en valt niet onder categorie 003). Het attest A036, dat door het OCMW via het Ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Leefmilieu, de Kruispuntbank en het NIC wordt doorgestuurd naar de verzekeringsinstellingen, bevat volgende gegevens: - de datum van de uitgifte van het bericht; - het nummer van het (te verbeteren) bericht; - de aard van het bericht (origineel / verbetering / annulatie); - de aard van het bestaande OCMW-dossier (002 / 003 / 004); - de begin- en einddatum van de geldigheid van het bericht; - het INSZ van de betrokken sociaal verzekerde. In geval van integratieproblemen in de verwijzingsrepertoria van de Kruispuntbank of het Nationaal Intermutualistisch College, levert het betrokken OCMW een papieren attest af aan de sociaal verzekerde, die het vervolgens overmaakt aan zijn/haar verzekeringsinstelling, die op haar beurt op grond van dit document de hierboven bedoelde rechten toekent. Wat de mededeling van sociale gegevens van persoonlijke aard betreft met het oog op een eventuele terugbetaling aan het OCMW, heeft het elektronisch attest enkel een signaalfunctie (de verzekeringsinstellingen zullen naar aanleiding van de ontvangst van het elektronisch attest contact opnemen met het OCMW en nagaan of en hoeveel er dient terugbetaald te worden); er gebeurt géén automatische terugbetaling. De mededeling beantwoordt aan wettige doeleinden; de meegedeelde gegevens lijken, uitgaande van die doeleinden, toereikend, ter zake dienend, en niet overmatig. 4
Om deze redenen verleent Het Toezichtscomité De machtiging aan de OCMW s om door middel van het elektronisch bericht A036 de onder 2. vermelde sociale gegevens van persoonlijke aard mee te delen aan de verzekeringsinstellingen - via het Ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Leefmilieu, de Kruispuntbank en het Nationaal Intermutualistisch College - met het oog op de automatische toekenning van bijkomende rechten aan OCMW-cliënten en de efficiëntere uitoefening van het terugvorderingsrecht in hoofde van de OCMW s. F. Ringelheim, Voorzitter. 5