NEONATOLOGIE ONTHAALBROCHURE - Patiëntinformatie -
Welkom Beste ouders, Hartelijk gefeliciteerd met de komst van uw baby! We heten u hartelijk welkom op onze afdeling. Een opname op neonatologie is een ingrijpende gebeurtenis voor uw baby. Als ouders kan dit verschillende emoties teweeg brengen. Dit verschilt niet enkel van persoon tot persoon maar ook van dag tot dag. Samen zullen we zorgen dat dit verblijf voor u zo aangenaam mogelijk wordt gehouden. Met deze informatiebrochure willen we u graag enkele organisatorische en praktische aspecten van onze afdeling toelichten. Er wordt enkel aan de ouders informatie gegeven. Andere familieleden, kennissen worden voor informatie over uw baby naar u verwezen. 1
Inhoudstafel Wie zal er voor uw baby zorgen?... 3 Doelstellingen van de afdeling neonatologie... 3 Richtlijnen bij het betreden van de afdeling... 4 Bezoek... 5 Algemeen... 5 Familieleden... 6 Zorgaspecten... 7 Wat houdt de verzorging in?... 7 Een badje geven... 7 De voeding... 8 De bewaking van uw baby... 9 Premature baby... 10 Wat zijn de kenmerken van de vroeg-geborene?... 10 Info tijdens het verblijf... 12 Transport naar UZ... 12 Gevoelens van de ouders... 13 Uw baby mag naar huis... 14 2
Wie zal er voor uw baby zorgen? Het team van de afdeling neonatologie bestaat uit verpleegkundigen en vroedvrouwen. Onder leiding van de hoofdverpleegkundige Ingrid Van Synghel staan ze samen met de kinderartsen dr. L. Snoeck, dr. I. Vanfleteren, dr. M. Heyman en dr. D. Santens steeds klaar voor de gespecialiseerde zorg die uw baby nodig heeft. Wij staan in voor een professionele hulpverlening en streven ernaar om u zo veel mogelijk te betrekken en te begeleiden bij de zorg van uw baby. Doelstellingen van de afdeling neonatologie De afdeling zorgt voor de opvang en verzorging van pasgeboren baby s die: te vroeg geboren zijn (prematuren); een te laag geboortegewicht hebben in verhouding tot het aantal zwangerschapsweken (dysmaturen); geboren zijn na een risicovolle bevalling; problemen hebben met de ademhaling, de voeding, infecties doormaken, geel zien, een afwijkende bloedsuikerspiegel hebben, Soms wordt een baby ook voor tijdelijke observatie in de couveuse gelegd zodat de baby zijn temperatuur op peil kan houden (36,5 C 37 C). 3
Richtlijnen bij het betreden van de afdeling Bij het betreden van de afdeling: gelieve te bellen aan de ingang en u aan te melden. U wordt gevraagd ons steeds te verwittigen indien u zelf ziektesymptomen vertoont (bv. verkoudheid, diarree, koortsblaasjes, keelpijn, ). U komt de afdeling binnen via het ingangssas: dit is een ruimte waar u de handen ontsmet, uw ringen/armband/horloge verwijdert en een boxschort aantrekt, bovenop uw kledij. Persoonlijke spullen kunnen in de kastjes veilig opgeborgen worden. 4
Het is van belang dat u, vooraleer u de plaats betreedt waar uw baby ligt, steeds uw handen wast en ontsmet, dit omwille van besmettingsgevaar voor uw baby. Een pasgeboren baby is heel vatbaar voor infecties. Bezoek Algemeen Als ouder heeft u het misschien moeilijk om contact te maken met uw kindje. Uw baby ziet er klein en kwetsbaar uit. Het is belangrijk dat u zichzelf de tijd geeft om deze overdonderende gebeurtenis een plaats te geven. U mag vanzelfsprekend op elk tijdstip bij uw baby op bezoek komen, mits naleving van de hygiënische voorschriften. Ook telefonisch kunt u 24/24u terecht op het nummer 055/33.61.97. 5
Gezien we soms steriele handelingen moeten stellen, kunnen we op dit tijdstip geen bezoek toelaten en vragen we u even op de gang te wachten, evenals tijdens de verpleegkundige en medische overdracht. De verpleegkundige overdrachtsmomenten vinden dagelijks plaats: van 6u30 tot 7u van 14u tot 14u30 van 21u30 tot 22u00 De medische overdracht gebeurt op wisselende uren. Familieleden Het beperken van andere bezoekers op de afdeling neonatologie heeft zowel te maken met de ruimte, de nood aan rust, de opvang door verpleegkundigen en artsen, hygiëne en u, die als ouder alle aandacht nodig heeft. Voor de andere bezoekers, broers of zussen ouder dan 12 jaar en grootouders, geldt dan ook volgende bezoekregeling: Andere bezoekers toelaten kan als jullie dit wensen als ouders, maar enkel op volgende dagen en bezoekuren: o Woensdag tussen 19u30 en 20u o Zondag tussen 19u30 en 20 Graag het begin- en eindtijdstip van het bezoekuur te respecteren a.u.b. Het extra bezoek is toegelaten tenzij de toegang verhinderd is om dienstredenen, maar dan zal dit kenbaar gemaakt worden aan de deur van de neonatologie. Maximum 2 personen: 1 ouder met 1 bezoeker per kind. Maximum 1 wissel tijdens het halfuur bezoek (vb. mama komt binnen met oma, daarna wisselt oma met opa. Hierna geen wissels meer) 6
De bezoeker gebruikt ook een schort en past ook de strikte handhygiëne toe. De baby blijft in de couveuse of bed tijdens deze bezoekuren voor derden. De broertjes en zusjes jonger dan 12 jaar vinden het meestal niet leuk dat zij niet tot bij de nieuwe baby mogen komen, zij begrijpen niet waarom hun broertje of zusje nu in dat glazen kastje moet liggen. Het is van belang hen de nodige uitleg te geven zodat ze begrijpen waarom zij hun broertje of zusje niet kunnen aanraken. Wanneer u op bezoek komt, vragen wij om de privacy van andere kinderen en ouders te respecteren. Gelieve enkel uw kindje te bezoeken. Zorgaspecten Wat houdt de verzorging in? Het team van de afdeling zorgt wel voor de medische en verzorgende taken, maar de taak van de ouders kan door niemand overgenomen worden! Zelfs de kleinste, meest kwetsbare baby s voelen en horen wanneer hun ouders bij hen zijn. Een badje geven Van zodra de toestand van uw baby het toelaat, krijgt hij/zij een badje en wordt met u overlegd welke zorgen u zelf kan uitvoeren. Graag spreken wij met u een tijdstip af. 7
De verzorging verloopt bij voorkeur snel en vlot, omdat uw baby niet te veel zou afkoelen en belast zou worden. Wij helpen u graag. Vóór het badje wordt uw baby gewogen en wordt zijn/haar temperatuur gecontroleerd. De verzorgingsproducten worden door de dienst verstrekt. Indien uw baby in een bedje ligt, mag u gerust kleertjes meebrengen. De voeding Naargelang de toestand van uw baby bij de geboorte kan hij/zij een infuus krijgen. Via het infuus kan men voeding en medicatie toedienen. Baby s zuig- en slikreflex is vóór de 34ste zwangerschapsweek nog onvoldoende ontwikkeld. Omdat de baby nog niet zelfstandig kan drinken wordt hij gedurende deze periode indien noodzakelijk gevoed met een maagsonde. De kinderarts zal dagelijks het voedingsbeleid noteren en beslissen wanneer er met flesvoeding of borstvoeding kan worden gestart. Afhankelijk van de zwangerschapsduur en de toestand van uw baby, kunnen er 6, 7 of 8 voedingen per dag worden voorgeschreven. De uren van de flesvoedingen zijn als volgt: 8 voedingen: 9u- 12u- 15u- 18u- 21u- 0u- 3u- 6u 7 voedingen: 9u- 12u- 15u- 18u- 22u- 1u- 5u 6 voedingen: 9u- 12u- 15u- 18u30-22u30-5u U mag het flesje zelf geven indien u dit wenst, in afspraak met de pediatrisch verpleegkundige of vroedvrouw, volgens voorschrift van de arts. 8
Indien u opteert voor het geven van borstvoeding zullen we u daar zo goed mogelijk bij helpen. Er is een borstvoedingshoekje voorzien, waar u in alle rust uw baby kan voeden. Baby s die voldoende zuigkracht hebben, zullen rechtstreeks aan de borst worden gelegd. Op de afdeling is er een speciaal borstvoedingskussen voorzien. Is dit niet haalbaar, dan zal men u op de materniteit leren hoe u de melk kan afkolven. Deze melk wordt dan met een flesje of via een maagsonde aan uw baby toegediend. De bewaking van uw baby Uw baby wordt 24 uur op 24 uur geobserveerd, er is een constante controle door de verpleegkundigen/vroedvrouwen. Via een monitor kunnen we de hartslag, de ademhaling en het zuurstofgehalte in het bloed constant controleren. De minimum en maximum waarden worden ingesteld zodat we tijdig kunnen anticiperen bij eventuele afwijkende waarden. 9
Premature baby Men spreekt van een vroeggeboorte bij een geboorte vóór 36 volledige zwangerschapsweken. Men noemt het vaak ook: preterm. Wat zijn de kenmerken van de vroeg-geborene? Een premature baby heeft een heel typisch uiterlijk: het hoofdje is een beetje groter in vergelijking met de rest van het lichaam en de huid is brozer en dunner. Premature baby s zijn niet in staat hun lichaamstemperatuur op peil te houden, waardoor ze in een couveuse geïnstalleerd moeten worden. Een prematuur kan ook moeilijkheden ondervinden bij de ademhaling omdat de longen nog onvoldoende rijp zijn. Om de ademhaling te ondersteunen kan de tijdelijke toediening van zuurstof nodig zijn. Dit kan rechtstreeks in de couveuse gebeuren, of er kan een zuurstofkoepel (dit is een klokje in plexiglas) boven het hoofdje geplaatst worden om de zuurstof geconcentreerd te kunnen toedienen. De lever en de nieren zijn organen die eveneens nog onvoldoende ontwikkeld zijn. Bij de lever kan dit leiden tot hyperbilirubinemie of geelzucht. Wanneer het bilirubinegehalte in het bloed te hoog is kan de huid er geelachtig uitzien. De geelzucht of icterus wordt bevestigd door een bepaling van het bilirubinegehalte in het bloed. Bilirubine is een afbraakproduct van rode bloedcellen. Normaal wordt dit door de lever uit het bloed verwijderd, maar gezien de lever bij prematuren nog onvoldoende rijp is, gebeurt de eliminatie slechts gedeeltelijk. De behandeling gebeurt d.m.v. fototherapie: het bilirubinegehalte in het bloed kan verminderd worden door de huid van de baby bloot te stellen aan een bepaalde fractie van kunstlicht (blauwe kleur). Een fototherapielamp wordt boven de couveuse geplaatst. De baby ligt er naakt onder, zijn oogjes worden beschermd met een brilletje. 10
Bilibed: de baby kan ook fototherapie krijgen in een bilibed. Hij/zij wordt dan eerst in een bilipak gewikkeld. De bilirubine wordt via de urine en stoelgang uitgescheiden. Dit geeft soms donkere urine en geelgroene ontlasting. De onrijpheid van de nieren kan leiden tot een gebrekkige filtratie, uitscheiding en concentratie van de urine, waardoor de urine een meer donkere kleur krijgt. Het aantal witte bloedcellen bij een prematuur ligt lager dan bij een voldragen pasgeborene. Dit heeft tot gevolg dat de afweer is gedaald en deze baby s dus zeer kwetsbaar zijn voor infecties. Vandaar dat het uiterst belangrijk is om de maatregelen i.v.m. hygiëne strikt na te leven. 11
Info tijdens het verblijf De kinderarts van wacht neemt uw baby op en stelt de behandeling in. Hij/Zij is het aanspreekpunt waar u met uw medische vragen over uw baby terecht kan. De kinderartsen werken in team samen en zullen wisselend uw baby zien, afhankelijk van de wachtdienst. Zij zijn steeds 24 uur van dienst. De dokter komt bij u langs om u informatie over uw baby te geven. U kunt de artsen ook telefonisch bereiken: Dr. Snoeck : 055/31 23 33 Dr. Vanfleteren : 055/33 67 84 Dr. Heyman : 055/33 67 83 Dr. Santens 055/33 67 90 Algemene informatie over drinken, gewicht, ontslag, kan u steeds krijgen via de hoofdverpleegkundige, de vroedvrouw of pediatrisch verpleegkundige die uw baby verzorgt. Transport naar UZ In bepaalde gevallen zal de kinderarts beslissen dat uw baby voor verdere verzorging, observatie of behandeling beter doorverwezen wordt naar een intensieve eenheid (= NIC). Gezien de nabijheid en de goede samenwerking worden de baby s uit ons ziekenhuis naar het UZ Gent verwezen. De kinderarts neemt contact op met deze dienst. De baby wordt overgebracht met een transportcouveuse onder begeleiding van een arts en een verpleegkundige van het UZ Gent. Van zodra de toestand van uw baby het toelaat, wordt uw baby terugverwezen naar onze dienst. 12
Gevoelens van de ouders Een vroeggeboorte, een risicovolle bevalling, een opname op neonatologie, het is een ingrijpende gebeurtenis voor de baby en voor u als ouder. De mooie dromen die u koesterde, worden plots stukgeslagen door een stukje harde realiteit. Het kan dan ook gebeuren dat er bij u diverse gevoelens ontstaan. U kunt gevoelens hebben van verdriet en ontmoediging, schuldgevoelens, woede, slaapstoornissen, onmacht en bezorgdheid. Misschien kunt u zich moeilijk concentreren. Dit zijn één voor één menselijke reacties. Iedereen gaat hier anders mee om. De vroedvrouw of pediatrische verpleegkundige staan altijd open voor een gesprek. Gewoon even zeggen hoe u zich voelt kan al een hele opluchting zijn. 13
Uw baby mag naar huis Van zodra de toestand van uw baby het toelaat, zal de kinderarts beslissen wanneer uw baby naar huis mag. Vóór het ontslag onderzoekt de kinderarts uw baby. Voor het ontslag brengt u kleertjes mee voor uw baby: een body of onderhemdje, een kruippakje of bovenkledij, een trappelzak of jasje, een mutsje en een maxicosi of draagmand. U krijgt uitleg i.v.m. de voeding: de aard van de voeding, de bereiding, de hoeveelheid, eventuele medicatie, Bij borstvoeding vragen wij om een koelbox met koelelement mee te brengen zodat afgekolfde moedermelk mee naar huis kan worden genomen. De hielprik of Guthrietest: De hielprik is een controleonderzoek waarbij de vroedvrouw of pediatrische verpleegkundige een beetje bloed uit de hiel van de baby prikt. Dit gebeurt om zeldzame stofwisselingsziekten en eventuele slechte werking van de schildklier op te sporen. Deze ziekten veroorzaken, indien niet tijdig opgespoord, een mentale achterstand. Bij tijdige opsporing kunnen ze zeer goed behandeld worden. De hielprik mag vanaf 72u na de bevalling uitgevoerd worden. Als deze gebeurd is, krijgt u een PKU-strookje mee naar huis als bewijs dat de hielprik bij uw baby werd uitgevoerd. U zal enkel iets over het resultaat weten bij eventuele afwijkingen. Hoort u 4 weken na de bloedafname niets, dan betekent dit dat alles in orde is. U mag ons altijd bellen voor vragen of tips. Wij vinden het steeds leuk om nieuws van u en uw baby te vernemen! 14
AZO/NEO/011 V1.0 Voor meer info raadpleeg: Afdeling neonatologie T 055 33 61 97 E neonatologie.c1@azoudenaarde.be 1