Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Informatie voor ouders van prematuren en dysmaturen

Transcriptie

1 Informatie voor ouders van prematuren en dysmaturen

2 INFORMATIE VOOR OUDERS VAN PREMATUREN EN DYSMATUREN INLEIDING In deze folder willen we u informeren over de opname van uw kind. Een aantal aspecten die belangrijk zijn bij de zorg voor te vroeg geboren kinderen hebben we in deze folder belicht. WAT IS PREMATUUR/PREMATURITEIT? Een baby wordt een prematuur genoemd wanneer het geboren is vóór de 37e zwangerschapsweek. Prematuriteit betekent vroeggeboorte. Vaak zijn er problemen wanneer een kind is geboren vóór de 35e zwangerschapsweek. Het mag duidelijk zijn dat naarmate het kind jonger is, dus (veel) te vroeg geboren, er meer kans is op problemen. WAT IS DYSMATURITEIT? Dysmaturiteit is als het kind een te laag gewicht heeft voor de duur van de zwangerschap. Bijvoorbeeld: een baby wordt geboren met 36 weken zwangerschap en weegt 2100 gram. Volgens de normale groeicurves zou hij ongeveer 2600 gram moeten wegen. In dit geval is er sprake van een dysmature baby. VOEDING Voeding kan op verschillende manieren worden gegeven. Welke toedieningsvorm er wordt gekozen is afhankelijk van de algehele toestand en de leeftijd van de baby (zwangerschapsduur). De verschillende mogelijkheden: Centrale lijn/navellijn Hierbij krijgt het kind de voeding direct in de bloedbaan. Dit is geen normale babyvoeding, maar aangepaste voeding die via het bloed gegeven kan worden. Hierbij krijgt het kind een infuus. Dit infuus kan via een bloedvat in de arm lopen, maar het kan ook via een bloedvat in de navel (navellijn). De kinderarts maakt de keuze voor

3 de plaats van het infuus. Voor deze manier van voeding (intraveneus) wordt gekozen als het kind nog erg klein of ziek is en geen normale voeding kan verdragen. Sondevoeding Hierbij krijgt het kind een slangetje (sonde) in de neus dat tot in de maag zit, zodat het kind de voeding niet zelf hoeft te drinken. De voeding wordt via de sonde toegediend. Een kind dat sondevoeding krijgt is vaak te klein of te ziek om te drinken. Ook bespaart het kind zo energie. Het drinken van voeding kost namelijk veel energie bij een baby. Via de sonde kan het kind flesvoeding of moedermelk krijgen. Als de situatie het toe laat mag het kind wel zelf drinken en krijgt het bijvoorbeeld de rest per sonde. Het inbrengen van zo n sonde is niet prettig voor het kind, maar als het eenmaal ingebracht is, heeft het kind er in principe geen last meer van. Sommige te vroeg geboren baby s zijn wel in staat om te drinken. Vaak nog niet alle voedingen, maar wel een deel van de voedingen. In dat geval wordt de keuze die de moeder al heeft gemaakt voor de geboorte (borstvoeding of flesvoeding) uitgevoerd. Borstvoeding Over het geven van borstvoeding zijn er folders op de afdeling. De verpleegkundigen op de afdeling zijn geschoold om hulp te bieden en adviezen te geven als zich problemen voordoen bij het geven van borstvoeding. Flesvoeding U kunt besloten hebben om uw kind flesvoeding te geven. Als uw kind minder dan 2000 gram weegt, wordt er gekozen voor voeding die speciaal ontwikkeld is voor te vroeg geborenen, namelijk Hero prematuur. Het kan zijn dat uw kind deze voeding eerst door een sonde krijgt en later geleidelijk over gaat op flesvoeding. Ook als u kiest voor flesvoeding zullen de verpleegkundigen u zoveel mogelijk helpen bij het geven van de voedingen, als u daar behoefte aan heeft of als zij zien dat dit nodig is. In sommige gevallen, vaak bij kinderen die voor de 36e zwangerschapsweek geboren zijn, laat het zelf drinken lang op zich wachten. Alles kan dan verder in orde zijn, alleen drinkt het kind nog niet (alles) zelf. Het kan zijn dat dit dan nog de enige

4 opnamereden is. Soms moeten ouders daarbij veel geduld opbrengen, want het kan zijn dat het kind pas rond de officieel uitgerekende datum naar huis kan, als het wel goed drinkt. URINE, DEFAECATIE EN TEMPERATUUR Uw kind wordt iedere 3 tot 4 uur verschoond. In enkele gevallen wordt er voor gekozen om dit na 6 uur te doen, omdat uw kind dan wat langer rust krijgt. Het tijdstip van verschonen is afhankelijk van de voedingstijden die uw kind heeft. Zodra het mogelijk is mag u dit zelf doen. Regelmatig wordt hierbij de temperatuur van uw kind gemeten. Het is belangrijk om dit goed in de gaten te houden, aangezien prematuren vaak in het begin moeite hebben om zichzelf op temperatuur te houden. Als de temperatuur te hoog of te laag is moeten er dus maatregelen worden genomen. Een goede temperatuur zit tussen 36,7-37,4 C. In sommige gevallen is het belangrijk om bij te houden hoeveel uw kind plast en poept. Dan moeten de luiers gewogen worden op een weegschaaltje. Als dit moet gebeuren, hoort u dit van de verpleegkundige. Als een baby geboren is dan krijgt hij/zij eerst heel taaie, donkergroene ontlasting. Deze ontlasting wordt meconium genoemd. Na ongeveer 2 dagen gaat dit geleidelijk over in gelig/groenig brijige ontlasting. BLOEDSUIKERMETING In het 3 e deel van de zwangerschap (week 28 t/m 40) vindt hoofdzakelijk het aanleggen van een energievoorraad plaats, glucose wordt opgeslagen in de lever. Bij een baby die te vroeg geboren wordt heeft dit nog onvoldoende plaatsgevonden. De relatief grote hersenen van een baby vereisen een groot verbruik van glucose (bloedsuiker). Een laag bloedsuikergehalte (hypoglycaemie) is niet goed voor de hersenen van de baby, daarom kan het zijn dat bij uw kind bloedsuikercontroles gedaan worden. MONITORBEWAKING Vrijwel altijd worden kinderen die te vroeg geboren zijn aan de monitor gelegd. Ook wordt de zuurstofverzadiging (saturatie) in het bloed gemeten. De monitor meet de hartslag, de zuurstofverzadiging in het bloed en de ademhaling. Juist door de

5 vroeggeboorte, waardoor het kind voor een deel nog niet rijp is, is het belangrijk om alle vitale functies voortdurend in de gaten te houden. Uiteraard is een monitor een hulpmiddel en dus zijn de observaties van de verpleegkundige daarbij belangrijk. Soms kan het zijn dat een kind door onrijpheid van de longen e.d. of door zuurstofproblemen tijdens de geboorte, na de geboorte nog een poosje zuurstof nodig heeft. Dan krijgt het kind zuurstof toegediend via de neus. Ook is het mogelijk om wat extra zuurstof in de couveuse te geven. Doordat het kind aan zoveel draden ligt kunt u het als ouder eng of moeilijk vinden om uw kind vast te houden. De verpleegkundige zal u hierbij helpen en adviseren. Vaak krijgen ouders hierin snel handigheid. BLOEDAFNAME VOOR LABORATORIUMONDERZOEK Om de totale gezondheid van uw kind te controleren kan het zijn dat er een beetje bloed wordt afgenomen voor onderzoek. Soms wordt er bloedonderzoek verricht als er tekenen zijn van infectie of van geelzucht. FOTOTHERAPIE Het komt voor dat de huid van baby s een paar dagen na de geboorte wat geel/oranje kleurt. Dit is een verschijnsel dat vrij regelmatig voorkomt. De stof bilirubine wordt uitgescheiden door de lever in gal. Na de geboorte ontstaat meer bilirubine dan de lever kan uitscheiden. Dit probleem duurt meestal een paar dagen. Als u uw kind goed bekijkt bij daglicht of helder kunstlicht, kunt u zien of de huid gelig is. Sommigen noemen dat ook wel geelzucht. Meestal wordt zo tussen de 3e en de 5e dag eerst het gezichtje geel. Als de hoeveelheid bilirubine in het bloed toeneemt, kan de gele kleur zich van boven naar beneden verspreiden via borst, armen en buik naar de benen. De verpleegkundige observeert dit. Als de verpleegkundige deze verkleuring heeft vastgesteld bespreekt ze dit met de arts en deze kan een bilicheck doen met de bilimeter of een bili laten prikken door het laboratorium. Als dit gehalte boven een bepaalde waarde stijgt dan kan het zijn dat uw kind onder de lamp moet en dus fototherapie krijgt.

6 INFECTIEGEVAAR Aangezien een baby die te vroeg geboren is veel minder weerstand heeft dan een baby die wel op tijd geboren is, is het risico op infecties aanwezig. Deze infecties kunnen ontstaan voor, tijdens of na de geboorte. In principe kunt u er als ouder weinig of niets aan doen als uw kind een infectie oploopt voor of tijdens de geboorte. Wel kunt u er aan mee helpen om te voorkomen dat uw kind een infectie na de geboorte oploopt. Houdt u daarom zoveel mogelijk aan de voorschriften van de afdeling en de instructies die u van de verpleegkundigen krijgt. Heeft uw kind desondanks toch infectie, dan wordt er vaak gestart met het geven van antibiotica. OVERLEGMOMENTEN Iedere dag bespreken artsen en verpleegkundigen uw kind tijdens de rondgang op de afdeling (visite). Hierbij overlegt de arts samen met de verpleegkundige hoe het met uw kind gaat wat betreft drinken, groeien en dergelijke. Veranderingen worden met u besproken. 1x per week heeft u als ouders een gesprek met de kinderarts en de verpleegkundige. Als het nodig is vindt dit gesprek vaker plaats. U kunt tussendoor ook al uw vragen stellen. BUIDELEN Op de couveuseafdeling is het vaak moeilijk om een goede band te op te bouwen tussen ouders en kind. Om de band te versterken is het goed om uw kind één of meerdere keren per dag minuten, bloot op een pamper na, op de borst van de vader of moeder te leggen. De baby blijft warm en blijft regelmatig ademhalen. Dit gebeurt in overleg met de verpleegkundige. Wij hopen dat het buidelen u en uw kind helpt in de opbouw van een goede band. Is uw kind op de monitor aangesloten, dan blijft dit ook tijdens het buidelen zo. Als de moeder borstvoeding wil geven kan de baby al sabbelen aan de tepel, wat het toeschieten van de borstvoeding bevordert. Het afkolven van de voeding gaat hierdoor ook makkelijker. Natuurlijk zal de verpleegkundige regelmatig kijken hoe het gaat met u en uw kind. U zult begrijpen dat regels omtrent het naleven van hygiënevoorschriften erg belangrijk zijn. Deze regels zijn:

7 - dagelijks douchen, - dagelijks schone kleding aantrekken, - liever geen parfum gebruiken, - geen sieraden dragen, - handen wassen en desinfecteren voor het betreden van de kamer waar uw kind ligt. GEZINSGERICHTE- EN ONTWIKKELINGSGERICHTE ZORG Op de kinderafdeling maken we ons sterk voor gezinsgerichte- en ontwikkelingsgerichte zorg. Gezinsgerichte zorg Gezinsgerichte zorg of Family-Centered Care staat voor vraaggerichte zorgverlening aan het couveusekind en zijn gezin. Het doel van gezinsgerichte zorg is het zoveel mogelijk stimuleren van een veilige hechting tussen kind en ouders. Op de kinderen jeugdafdeling is gezinsgerichte zorg nog in ontwikkeling. We streven ernaar om moeder en kind zo min mogelijk van elkaar te scheiden. Ontwikkelingsgerichte zorg Ontwikkelingsgerichte zorg is het zorgvuldig observeren van uw kind en het aanpassen van de gegeven zorg op het gedrag wat het kind vertoont. Te vroeg geboren kinderen zouden eigenlijk nog in de baarmoeder moeten zitten, daarom wordt geprobeerd iets van die situatie na te bootsen. Bijvoorbeeld door het plaatsen van een hoes over een couveuse. Hierdoor krijgt het kind minder prikkels van licht en geluid. Dit is bevorderlijk voor de rust van het kind en het verminderen van stress. Ook wordt geprobeerd om de zorg zoveel mogelijk te bundelen. Dat houdt in dat als er iets bij het kind gedaan moet worden zoals verschonen, voeden, bloed afnemen, dat dit allemaal tegelijk wordt gedaan, zodat de baby daartussen langere periodes van rust krijgt.

8 Een ander punt is het bevorderen van een goede lichaamshouding. Dit proberen we te bereiken door het kindje begrenzing (net als in de baarmoeder) te geven door middel van een nestje. Een prematuur kind kan ons al veel duidelijk maken door zijn gedrag. Het kind geeft regelmatig signalen en het vergt enige ervaring om deze signalen te zien en te begrijpen. Samen met u proberen we daar tijdens de opname van uw kind mee bezig te zijn, zodat u uw eigen kind beter zult leren kennen. Een filmpje in kader van ontwikkelingsgerichte zorg is te vinden op Youtube: KINDERFYSIOTHERAPIE Bij prematuren geboren beneden 35 weken, wordt de kinderfysiotherapeut voor advies gevraagd. De kinderfysiotherapeut geeft u advies in hanteren, positioneren en verzorging en kijkt samen met u naar de bewegingen van uw kind. BABYMASSAGE EN VIDEO-INTERACTIEBEGELEIDING (VIB) Tijdens de opname van uw kindje leert u een speciale techniek van babymassage, zodat u uw kindje kunt masseren. Babymassage geeft ontspanning, betere slaap, goede groei en het stimuleert de hechting tussen ouder en kind. De ouder voelt zich daardoor zekerder en krijgt een positieve ervaring in een moeilijke periode. Ook krijgt u Video-interactiebegeleiding (VIB) aangeboden. Direct na de geboorte geven kinderen al met verschillende bewegingen aan wat ze wel en niet prettig vinden. Dit noemen we de lichaamstaal van de baby. Ouders reageren intuïtief en sterk op deze signalen. De initiatieven van pasgeborenen zijn nog vluchtig, maar met filmopnames vergroot je deze als het ware en wordt het mogelijk al in een vroeg stadium het kind te begrijpen. BEZOEK ZUIGELINGENUNIT Bezoektijden couveusekamer: Bezoektijden kamer 2 en 3: uur en uur uur.

9 U bent als ouders/verzorgers geen bezoek. Integendeel, uw aanwezigheid is voor uw kind erg belangrijk en wij kunnen u daarin niet vervangen. U kunt dan ook de hele dag bij uw kind aanwezig zijn. Voor de zuigelingenunit geldt dat kinderen tot 12 jaar, behalve als het broertjes en zusjes betreft, niet bij het kindje op bezoek mogen komen. Dit is ter voorkoming van infecties. Broertjes en zusjes mogen met de ouders/ verzorgers meekomen tot uur. ONTSLAG Normaal gesproken zal uw kind vanuit ons ziekenhuis met u mee naar huis gaan. Meestal moeten er in de tussentijd een aantal stapjes worden gezet. Voordat ontslag ter sprake komt moet er aan een aantal voorwaarden voldaan zijn: 1 Er is geen monitor meer nodig Dit zal waarschijnlijk het eerste punt zijn waaraan voldaan wordt. De monitor wordt uitgeschakeld als uw kind geen alarmen/incidenten meer vertoont. Er is dan dus sprake van een stabiele hartslag, ademhaling en zuurstofgehalte in het bloed. Hierover beslist alleen een arts. Soms is het nodig nog enkele dagen na het stoppen van medicijnen door te gaan met monitorbewaking. Dit is bijvoorbeeld het geval met coffeïne. 2 Er worden geen medicijnen meer gegeven Ondersteuning met medicijnen zou niet meer nodig moeten zijn. Enkele medicijnen vormen een uitzondering. Dit is bijvoorbeeld ijzerdrank (ferrofumaraat). 3 Uw kind blijft goed op temperatuur In een gewoon bedje kan uw kind de temperatuur goed zelf stabiel houden. 4 Uw kind groeit goed Dit houdt in dat uw kind elke dag in ieder geval in gewicht toeneemt. Als er genoeg energie over is om te groeien komt een kind aan en zal het kind zich lekker voelen. 5 Uw kind drinkt minimaal 7 voedingen zelfstandig Dit punt is meestal het laatste punt waarvoor uw kind nog enige tijd bij ons verblijft. Vooral te vroeg geborenen hebben moeite met het slikken en het verwerken van grote hoeveelheden voeding. Toch is het noodzakelijk dat een baby goed gewend is

10 aan het drinken van voldoende voeding om goed te groeien. Met 7 voedingen kunt u thuis overdag om de 3 uur een voeding geven en s nachts iedere 4 uur. PREMATUREN NAZORGPOLIKLINIEK In het ziekenhuis is een nazorgtraject voor prematuren. Bij ontslag wordt er een afspraak gepland op de prematuren nazorgpolikliniek. Op deze polikliniek zijn een kinderarts, een kinderfysiotherapeut en een kinderverpleegkundige werkzaam. COUVEUSEDAGBOEK Het couveusedagboek is een dagboek dat nieuwe (couveuse)ouders houvast biedt in een hectische en angstige tijd. In het dagboekje is ruimte om uw verhaal op te schrijven. Ook staat het boordevol tips voor nieuwe couveuseouders. Dankzij de Vereniging van Ouders van Couveusekinderen kunnen we het boek gratis aanbieden. In dit boekje kunnen zowel u als de verpleegkundigen zo nu en dan wat schrijven over uw kind. Door andere ouders wordt aangegeven dat ze dit prettig vinden, zeker op het moment dat ze hun kind maar een paar keer per dag zien. Ook voor uw kind zelf is het leuk om het te lezen als het groter is. VRAGEN/MEER INFORMATIE? Heeft u vragen dan kunt u deze altijd stellen aan de kinderverpleegkundige of de arts. Op onderstaande websites vindt u meer informatie. Over prematuriteit: Over (borst)voeding: (huren kolfapparaat) -