Landelijk Steunpunt externe veiligheid
Landelijk Steunpunt externe veiligheid Overheid voor overheid Externe veiligheid is een complex werkveld dat nog steeds sterk in ontwikkeling is. De afgelopen jaren hebben veel overheden met steun van programmafi nanciering de uitvoering van het externe veiligheidsbeleid een impuls gegeven. Met de bezuinigingen op verschillende fronten waar overheden nu mee te maken hebben, dreigt de externe veiligheidskennis te worden versnipperd. Bovendien zijn de landelijke steunpunten van VROM, het Landelijk Steunpunt BRZO en het Landelijk Steunpunt QRA, vanaf 1 januari 2011 beëindigd. De DCMR Milieudienst Rijnmond speelt in op deze ontwikkelingen met een Landelijk Steunpunt externe veiligheid. Het steunpunt is een voortzetting van het Landelijk Steunpunt BRZO en het Landelijk Steunpunt QRA, zónder de financiële steun van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (voorheen VROM), maar met een breder productenpakket. Het landelijk steunpunt kan een provincie, regionale uitvoeringsdienst, milieudienst of gemeente ondersteunen door middel van: advisering op het gebied van externe veiligheid en ruimtelijke ordening, Wet milieubeheer, en rampenbestrijding; detachering; een samenwerkingsverband met de DCMR voor een deel of ál het externe veiligheid werk, om zo bijvoorbeeld te voldoen aan de maatlat externe veiligheid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (voorheen VROM). Het steunpunt beschikt over ervaren adviseurs met specialistische externe veiligheidskennis en ervaring met bestuurlijke processen. Contact Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met het Landelijk Steunpunt externe veiligheid via met Marlouce Noest, coördinator, 010-246 84 44 of e-mail: lsev@dcmr.nl. Landelijk Steunpunt externe veiligheid 1
Producten en diensten Het Landelijk Steunpunt externe veiligheid levert een breed pakket van producten en diensten op het gebied van externe veiligheid. Hieronder zijn deze producten benoemd aan de hand van de thema s ruimtelijke ordening, Wet milieubeheer, rampenbestrijding en kennisontwikkeling. 1. Ruimtelijke ordening Risicoanalyses: inrichtingen én transport Inzicht in risico s is een voorwaarde om externe veiligheidstaken uit te kunnen voeren. We kunnen voor de volgende bronnen de risicoberekening uitvoeren of begeleiden: Inrichtingen met gevaarlijke stoffen: de BEVI-plichtige bedrijven zoals BRZO-bedrijven, LPG-tankstations, open overslagbedrijven, ammoniakkoelinstallaties en spoorwegemplacementen (SAFETI.NL). Transport van gevaarlijke stoffen over weg, water en spoor (RBM II). Buisleidingen (CAROLA). Vliegverkeer van en naar regionale luchthavens en helihavens (GEVERS). Advisering ruimtelijke ordening In het Besluit externe veiligheid inrichtingen (BEVI), de Circulaire risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen en het Besluit externe veiligheid buisleidingen zijn normen opgenomen waarmee het bevoegd gezag rekening moet houden bij ruimtelijke ontwikkelingen. We kunnen ondersteuning bieden door voor een plangebied: een risico-inventarisatie uit te voeren. Hierbij worden per risicobron de scenario s en de risico s (plaatsgebonden risico en groepsrisico) in kaart gebracht voor zowel de bestaande als de nieuwe situatie; in samenwerking met de gemeente een groepsrisicoverantwoording op te stellen (hoogte van het groepsrisico, toename ervan, mogelijke maatregelen). Externe veiligheidsvisies In een externe veiligheidsvisie beschrijft het bevoegd gezag op welke wijze in ruimtelijke plannen met externe veiligheidsrisico s zal worden omgegaan. Een externe veiligheidsvisie kan planologen en stedenbouwkundige in een vroeg stadium van een planproces antwoord geven op de volgende vragen: Met welke externe veiligheidszones moet rekening worden gehouden bij nieuwe ontwikkelingen? Wat zijn per zone de eisen en wensen? Welke aspecten moeten worden meegenomen bij een groepsrisicoverantwoording? Welke maatregelen zijn mogelijk om de risicosituatie te verbeteren? We hebben ervaring met het opstellen van externe veiligheidsvisies op verschillende abstractieniveaus en kunnen adviseren over zowel de technische inhoud (risico-inventarisatie en scenarioanalyse) als het beleidsmatige proces om te komen tot een externe veiligheidsvisie. Veiligheidscontour Het BEVI maakt het mogelijk een veiligheidscontour vast te stellen rond een gebied waar risicovolle inrichtingen liggen. Op deze manier kan een gemeente ruimte reserveren voor de groei van risicovolle bedrijven. Voorwaarde is dat in het bestemmingsplan is vastgelegd dat alleen functioneel gebonden inrichtingen zich binnen de contour kunnen vestigen. De DCMR heeft ervaring met de ontwikkeling van een veiligheidscontour en kan gemeenten ondersteunen in het proces om te komen tot een vastgestelde veiligheidscontour. Windenergie Er worden steeds meer windparken ontwikkeld en solitaire windturbines geplaatst. Een windturbine kan invloed hebben op de faalkans van risicobronnen in zijn omgeving. De DCMR heeft ervaring met het toetsen van aanvragen voor de bouw van windturbines. 2 Landelijk Steunpunt externe veiligheid
2. Wet milieubeheer Advisering Wet milieubeheer In het Besluit externe veiligheid inrichtingen (BEVI) zijn criteria opgenomen (plaatsgebonden risico en groepsrisico) waaraan het bevoegd gezag moet toetsen bij milieuvergunningen. De DCMR kan ondersteuning bieden bij: het beoordelen van de risicoanalyse (QRA); het opstellen van de externe veiligheidsparagraaf in de considerans. Brzo-inspecties De DCMR heeft ruime ervaring met het uitvoeren van BRZO-inspecties. Jaarlijks voeren onze medewerkers inspecties uit bij bedrijven in het Rijnmondgebied, en op verzoek van gemeenten zijn BRZO-inspecties uitgevoerd door het hele land vanuit het Landelijk Steunpunt BRZO. Door de gecoördineerde uitvoering van de BRZOuitvoering met de arbeidsinspectie en de veiligheidsregio voldoet het Rijnmondgebied in ruim voldoende mate aan de Maatlat kwaliteitsambitie uitvoering BRZO. Beoordelen veiligheidsrapporten Met meer dan tachtig Brzo-bedrijven met een veiligheidsrapportageplicht in het Rijnmondgebied én als gevolg van de werkzaamheden voor het Landelijk Steunpunt BRZO, heeft de DCMR ruime ervaring met het beoordelen van veiligheidsrapportages en het toetsen van QRA s. Bij de beoordeling van het veiligheidsrapport werkt de DCMR samen met de arbeidsinspectie, de veiligheidsregio, en de waterkwaliteitsbeheerder. Incidentanalyses De DCMR voert met behulp van de Prisma-analysemethode onderzoek uit naar de basisoorzaken van incidenten. Eén van deze onderzoeken heeft bij een raffi naderij in het Rijnmondgebied geleid tot aanpassing in de procestechniek, waardoor het aantal incidenten is teruggelopen. De DCMR beschikt over medewerkers die zijn opgeleid in de Prisma-onderzoeksmethodiek, die in staat zijn basisoorzaken te achterhalen. Het uitvoeren van een Prisma-analyse kan leiden tot een vermindering van het aantal en de ernst van bedrijfsincidenten. HAZOP De DCMR kan de juistheid van een Hazard and operability study (HAZOP) beoordelen. Hierbij beschouwt de DCMR de gevolgde methodiek, zoals de juiste samenstelling van het HAZOP-team, het gebruik van de correcte gidswoorden en parameters, én de rapportage waarin ook de acties zijn beschreven. Wij beoordelen niet of de in de HAZOP beschreven voorzieningen en voorgestelde acties technisch correct en voldoende zijn. Dit blijft een zaak van de deskundigen van het bedrijf die aan het HAZOP-team deelnemen. Deze toetsing kan alleen gedaan worden als deelgenomen wordt aan de HAZOP-sessies. Advisering opslagtanks De DCMR kan adviseren over de technische staat, de benodigde voorzieningen en de wijze van onderhoud van stationaire opslagtanks in het kader van het BRZO en de toepassing van PGS 29. De DCMR adviseert niet over gespecialiseerde metingen, zoals wanddiktemetingen, inspecties en de interpretatie hiervan. RRGS (QRA-berekeningen) De DCMR kan voor het RRGS indicatieve risicoberekeningen (QRA s) uitvoeren. Door afstemming met de inrichting en indiening van de berekening door de inrichting kunnen de berekeningen juridische status krijgen. Landelijk Steunpunt externe veiligheid 3
3. Kennisontwikkeling Specifieke informatiebijeenkomsten, technisch inhoudelijke cursussen over onder meer risico- en effectberekeningen en veiligheidscursussen ambtenaren kunnen worden ontwikkeld en gegeven door experts van bureau Veiligheid. Ook specifi eke informatieverstrekking voor bestuurders valt onder de mogelijkheden. 4 Landelijk Steunpunt externe veiligheid
De mensen Het Landelijk Steunpunt externe veiligheid bestaat uit een team van ervaren adviseurs en specialisten. Het team wordt grotendeels gevormd door medewerkers van bureau Veiligheid, maar ook medewerkers van andere bureaus binnen de DCMR Milieudienst Rijnmond zijn betrokken bij de uitvoering van het landelijk steunpunt. Ester van Aalst heeft kennis en ervaring op het gebied van BRZO-inspecties, Wm- én ROadvisering. Op dit moment is zij betrokken bij de ontwikkeling van externe veiligheidsvisies voor een aantal gemeenten in de regio Rijnmond. Rinus de Bruijne adviseert op het gebied van externe veiligheid en ruimtelijke ordening in het kader van externe veiligheidsvisies en Wro-procedures. Hij voert risicoberekeningen uit voor het transport van gevaarlijke stoffen over weg, spoor en water (RBM-II) en voor inrichtingen (Safeti.nl). Ton Graal voert BRZO-inspecties uit bij bedrijven. Daarnaast adviseert hij in het kader van vergunningverlening en handhaving over QRA s, HAZOP s en PGS-voorschriften. Edwin van der Hoek heeft ervaring met het beoordelen van veiligheidsrapporten en kwantitatieve risicoanalyses (QRA). Verder stelt hij ook QRA s op en voert hij BRZO-inspecties uit bij bedrijven. Daarnaast adviseert hij vergunningverleners en handhavers over het onderwerp externe veiligheid. Ruud Hummel is betrokken bij het uitvoeren van BRZO-inspecties bij bedrijven in én buiten het Rijnmondgebied. Daarnaast adviseert hij vergunningverleners en handhavers over het onderwerp externe veiligheid en voert hij incidentenanalyses uit. Franz Jansen heeft ervaring op het gebied van externe veiligheid in ruimtelijke ordening. Hij is betrokken bij het opstellen van de externe veiligheidsvisies van de gemeenten Spijkenisse en Ridderkerk, waar hij gedetacheerd is. Hij is namens VNG betrokken bij de werkgroep RRGS en bij overleg over uitvoering van het convenant LPG-autogas. Marloes van Kemenade adviseert op het gebied van externe veiligheid en ruimtelijke ordening en is onder meer betrokken bij het opstellen van een externe veiligheidsvisie voor de gemeente Rotterdam en bij de ontwikkeling van veiligheidscontouren voor het havenindustriegebied. Landelijk Steunpunt externe veiligheid 5
Wim Kooijman is, als hoofd van het bureau Veiligheid, verantwoordelijk voor de koers van het bureau en voor de uitvoering van de werkzaamheden door de adviseurs. In de Programmaraad Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen vertegenwoordigt hij de belangen vanuit de VNG bij het actualiseren en opstellen van PGS-richtlijnen. Claudia Lambermont is betrokken bij de coördinatie van het Landelijk Steunpunt BRZO en zorgt daar voor het beheer van het BRZO-bedrijvenbestand, de VR-beoordelingsprocedures, de kwaliteitszorg van Brzo en de werkzaamheden van de LAT-werkgroep monitoring. Hans Lemmens is betrokken bij de BEVI-advisering van de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond (VRR). Hij heeft onder meer een rekenmodel ontwikkeld voor het inschatten van effecten bij incidenten én een methodiek voor de inschatting van het aantal slachtoffers bij incidenten. Robert Mout is coördinator van het Landelijk Steunpunt BRZO. Hij is verantwoordelijk voor de afstemming met de Arbeidsinspectie en de Veiligheidsregio rondom de Brzo-inspecties. Hij is betrokken bij het Global Harmonised System, de begeleidingsgroep PGS en LAT-BRZO Portaalgroep en VNG-BRZO-Coordinatoren overleg. Hij is mede projectleider voor integratie BRZO en VT in de provincie Zuid-Holland en lid van de landelijke werkgroep die dit voorbereidt. Marlouce Noest is werkzaam als projectleider van regionale projecten, waaronder Programmafi nanciering externe veiligheid en Milieumonitoring Stadsregio Rotterdam (MSR). Zij heeft onder meer regionale informatiebijeenkomsten georganiseerd voor bestuurders, wethouders en raadsleden. Leo Noordam adviseert het bestuur van de gemeente Rotterdam op het gebied van externe veiligheid. Hij is trekker van een overkoepelend EV-gremium binnen de gemeente Rotterdam en speelt een actieve rol rondom het externe veiligheidsbeleid van deze gemeente. Hij is betrokken bij Veiligheidscontouren, EV-visies, en de IPO-kennistafel Verantwoording groepsrisico. Sjoerd Post adviseert op het gebied van externe veiligheid en ruimtelijke ordening. Hij voert risicoberekeningen uit voor het transport van gevaarlijke stoffen over weg, spoor en water (RBM-II), buisleidingen (CAROLA), Bevi-inrichtingen (SAFETI.nl), en vlieg- en helivelden (GEVERS). Jeroen Salet adviseert op het gebied van Wm en beoordeelt QRA s en veiligheidsrapporten. Voor het saneringsprogramma Besluit externe veiligheid inrichtingen (BEVI) heeft hij QRA s opgesteld voor PGS-15 inrichtingen en stuwadoorsbedrijven. 6 Landelijk Steunpunt externe veiligheid
Jacques van Steen was als coördinator nauw betrokken bij de implementatie van het BRZO 99 in het Rijnmondgebied. Hij is voorzitter van de interprovinciale werkgroep externe veiligheid. Vanuit die positie is hij één van de interprovinciale vertegenwoordigers bij regulier overleg met de departementen (het RIVE-overleg). Luc Vijgen is onder andere betrokken geweest bij de invoering van het BRZO 99, bij de ontwikkeling van het BEVI, het REVI, het geünifi ceerd rekenmodel en het nationaal populatiebestand. Hij werkt met name aan nieuwe ontwikkelingen (LNG, CO 2 ) en complexe situaties. Jelle Witmaar was als coördinator nauw betrokken bij de implementatie van het BRZO 99 in het Rijnmondgebied en het bestuurlijk inspectieprogramma voor de provincies Noord- en Zuid-Holland. Hij voert projecten uit op het gebied van databeheer, het RRGS, RO-advisering (o.a. windturbines) en is betrokken bij het opstellen van externe veiligheidsvisies en bij de werkgroep RRGS. Lex Wagemaker is bekend als coördinator van het landelijk steunpunt QRA. Hij is ervaren Landelijk Steunpunt BRZO-medewerker en toezichthouder, met veel ervaring met transport, stuwadoors, gas en olie. Hij is PGS-15 specialist en projectleider van het project Vernieuwend toezicht, een systeem gericht op toezicht van Wm-inrichtingen. Landelijk Steunpunt externe veiligheid 7
Colofon auteur Marlouce Noest bureau veiligheid afdeling Expertisecentrum eindredactie Cluster communicatie distributienummer DCMR 18/010 DCMR Milieudienst Rijnmond Parallelweg 1 Postbus 843 3100 AV Schiedam T 010-246 80 00 F 010-246 82 83 E info@dcmr.nl W www.dcmr.nl