Spreektekst Marianne van der Sloot Fractievoorzitter CDA Brabant Begrotingsbehandeling provincie Noord-Brabant (13-11-2015) Voorzitter, Vandaag bespreken we de begroting voor volgend jaar. En nu 2015 bijna voorbij is het jaar van die ene Brabantse zoon kunnen we ook vooruitkijken naar het jaar van die andere Brabantse zoon. U begrijpt het, de enige echte Bosschenaar: Jeroen Bosch. Het lijkt me aardig om bij alle Statenvergaderingen het komend jaar volgens de traditie een verwijzing te maken naar de brieven die Jheronimus Bosch geschreven heeft, maar daar ben ik dan ook snel klaar mee. Onze Jeroen heeft geen brieven nagelaten. Wel schitterende kunst: zoals de Tuin der Lusten. Wees gerust, ik zal geen vergelijkingen maken tussen dat schilderij en het beleid van dit college. Voorzitter, In mijn bijdrage zal ik ingaan op onze visie voor 2016. Met de 3 D s van DICHTBIJ, DUIDELIJK en DEGELIJK. Op die laatste zal onze financieel woordvoerder straks uitgebreid ingaan. Voorzitter, in de begroting staan zaken waar we het met het college eens zijn, zoals inzet op breedbandinternet. Er zijn zaken waar we het niet mee eens zijn, zoals het uitkleden van het leefbaarheidsbeleid. En we hebben ook vragen aan de gedeputeerden, want 1) wat wilt u met Veerkrachtig Bestuur en 2) hoeveel banen gaat het arbeidsmarktbeleid opleveren? Voorzitter, vanuit de 3 D s hebben voor mijn fractie een aantal onderwerpen prioriteit. Ik zal me in mijn bijdrage speciaal richten op 1) Drugs 2) Landbouw en 3) Mobiliteit: 3 thema s die Brabant maken of breken. 1
1) Drugsaanpak Dichtbij Ik start met de eerste. Nergens in Nederland staan zoveel pillenfabrieken, wietkwekerijen en drugslabs als hier in Brabant. Om nog maar niet te spreken over de drugsdumpingen in het buitengebied. Het komt DICHTBIJ. Een paar weken terug pakte RTL op het nationale nieuws uit over drugslabs in woonwijken. En waar die vooral staan? Helaas bij ons in Brabant, vooral in Tilburg en Eindhoven. En op Omroep Brabant is het zo n beetje iedere dag raak: drugspanden in Moerdijk en drugslabs in Sprang-Capelle, Stevensbeek, Oss en Veldhoven. Een groot probleem met veel consequenties. Ik denk aan veiligheid. De ellende die drugs in een familie kan veroorzaken. En het imago van Brabant. In de strijd tegen georganiseerde misdaad is het effectief de drugsbazen te treffen in hun motief. Hun euro s en hun auto s. De Taskforce Brabant-Zeeland doet dat. Een goede zaak. Zeker als deze uitgebreid kan worden OVER de grens, naar België, daar pleiten wij voor. Nieuw bij de Taskforce is de aanpak Bestuurlijk afpakken. Waarin de Taskforce gemeentelijke schulden terugvordert op criminelen. Dat gaat in Brabant om miljoenen euro s, aan bestuurlijke boetes, dwangsommen en onterecht gekregen uitkeringen. Geld dat de criminelen WEL moeten betalen aan de gemeente, maar dat NIET doen. Het geld dat de gemeente terugkrijgt, kan weer naar de samenleving. Een win-win situatie. Wij willen als CDA meer tempo maken met deze nieuwe aanpak. Door de Taskforce voor 3 jaar een extra bedrag toe te kennen van 200.000 euro per jaar, om sneller en meer Bestuurlijk af te pakken. Volledig passend bij oproep van Burgemeester Noordanus aan de minister. In de lijn van dit college dienen we het amendement Living Lab voor Drugs in. 2
2) Landbouw Duidelijk Voorzitter ik ga door met ons tweede thema. De 2 e economische sector van de provincie. U begrijpt het: de landbouw. In de begroting buitelen termen als Agrofood en Brabant Quality over elkaar heen. Maar we lezen niets over de primaire sector. Want wat wilt u nu eigenlijk op dit dossier? We zien de worsteling van dit college. Aan de ene kant: de innovatieve Agrofood, met hip mannenvlees op de BBQ, die wordt gesubsidieerd. Aan de andere kant: de hardwerkende primaire sector, met echte mannen die met de poten in de modder staan, die wordt gesaneerd. U investeert niet meer in de urgentieteams, die juist heel goed werk doen. En de sanering van de sector wordt voortgezet, zonder extra geld. Onze vraag aan u: hoe wilt u saneren zonder daarvoor een budget te hebben? En dan wel: ieder jaar een verzwaring van de Brabantse Zorgvuldigheidsscore inplannen. Regels op regels. Jammer, want de BZV is een tijdelijke maatregel, om de sector duurzamer te maken. Maar wat we vooral missen is DUIDELIJKHEID. Voor het CDA is het duidelijk dat wij voor Agrofood EN de primaire sector gaan. Met een grote eigen verantwoordelijkheid. En positieve prikkels. Dat zou ook bij u als college passen. Maar dat zagen we niet terug in de begroting. Daarom een vraag aan de gedeputeerde: waar zijn uw positieve prikkels voor transitie van de landbouwsector? 3
3) Mobiliteit Dichtbij Op het mobiliteitsdossier is het CDA kritisch. Er ligt een grote uitdaging voor ons om Brabant bereikbaar te houden, voor iedereen. Voor het CDA tellen de resultaten. En wat zijn die? U hebt 271 mln. euro op de pokertafel gelegd, en heeft er maar 180 van teruggezien. Dat is een nettoverlies van ruim 90 mln. Een duidelijk voorbeeld van jammer. Want de A58 had u al binnen. Maar wordt versneld. Daar zijn we blij mee. Ook met de Smart Mobility maatregelen. En dan de rest: Bij de A2 krijgen we niet de 60 mln. die we vragen. Nee, we mogen een lootje trekken in de loterij die AO MIRT heeft. En dan maar hopen dat we prijs hebben. De A67 is ook ingepland. Met veel mitsen en maren. Want er wordt budget gereserveerd, MAAR pas toegekend na een verkenning. MITS we als provincie 55 mln. bijbetalen aan deze Rijksweg. En als dit allemaal gebeurt, dan pas op zijn vroegst in 2023. 8 jaar wachten. Dat kan echt niet. In het eerste kwartaal van dit jaar gebeurden er al 25 zware ongelukken met letsel. Ik hoef u niet voor te rekenen wat 8 jaar (32 kwartalen) aan ongelukken oplevert (800). Het CDA wil de verbreding van de A67 naar voren halen. Daarom stellen wij voor om de A67 voor te financieren. Het Spaar- en Infrafonds biedt ons die ruimte. Voor 20 mln. kunnen we de verbreding en de verbetering van de veiligheid, 3 jaar naar voren halen. Hiervoor dient het CDA een amendement in. Voorzitter, tot hier mijn bijdrage. Mijn collega zal ingaan op de financiële begroting. 4
Spreektekst Stijn Steenbakkers Financieel woordvoerder CDA Brabant Begrotingsbehandeling provincie Noord-Brabant (13-11-2015) Voorzitter, Ik moet eerlijk bekennen dat ik het voorzetje van mijn fractievoorzitter t.a.v. de vergelijking tussen dit college en het schilderij De Tuin der Lusten eigenlijk buitengewoon treffend vind. Ik zie namelijk wel een overeenkomst tussen dit college en De Tuin der Lusten : Bosch heeft met het middelste doek in zijn Tuin der Lusten een schijnparadijs willen laten zien. Dit college heeft het schijnparadijs laten zien in haar nieuwe bestuursakkoord! Maar voorzitter ik zie ook belangrijke verschil: Bosch heeft met zijn Tuin der Lusten een tamelijk ingewikkeld en zwaar kunstwerk gemaakt. Voorzitter, wij vonden de stripjes van het college ter ondersteuning van het bestuursakkoord een stuk simpeler en bovendien veel vrolijker. Voorzitter, tot zover mijn korte politiek-kunsthistorische vergelijking, want het gaat vandaag over de begroting en zoals al is gezegd zal ik het financiële deel en de belangrijke D van DEGELIJK voor het CDA uitdiepen in mijn inbreng. Een inbreng die bestaat uit 3 onderdelen: 1) De huidige financiële staat van de provincie. 2) De inkomstenkant: hier zitten onze belangrijkste financiële zorgen en vragen. 3) De uitgavenkant: hier zijn de inhoudelijke wensen van onze partij kenbaar gemaakt. 5
1. Huidige financiële staat van de provincie Voorzitter, hierover kunnen we kort zijn. Het CDA ziet dat de provincie er op dit moment financieel goed voor staat. Er is in de afgelopen jaren goed gepast op de centen in Brabant. Maar voorzitter, zo hoort dat ook bij een DEGELIJK financieel beleid; niet al het geld moet er zomaar doorgebrast worden. Er moet iets overblijven voor de kinderen en kleinkindertjes van de Brabanders van nu. Voorzitter, het CDA vindt dit DEGELIJKE en conservatieve financiële rentmeesterschap belangrijk en wij zien dat de gedeputeerde de intentie heeft om deze lijn zo voort te zetten. Hier hebben wij alle vertrouwen in! Maar voorzitter, er zijn ook aandachtspunten en zorgen bij mijn fractie. 2. Inkomstenkant Voorzitter, er bestaat onzekerheid over onze rente inkomsten (het doelrendement) naar de toekomst. En voorzitter, voor het CDA is dit een zeer, zeer cruciale. Door de huidige lage marktrentes staan de jaarlijkse rente inkomsten (122,5 mln.) die wij uit ons Essent-geld moeten halen onder druk. De 122,5 mln. gaat in de nabije toekomst niet zomaar meer gehaald worden, volgens het college. Dit kan dan nog wel tijdelijk gedekt worden door een reservepotje, maar dit is geen duurzame en DEGELIJKE oplossing voor de toekomst. Voorzitter, daarnaast zitten we met de complicerende factor van het schatkistbankieren. Dit betekent dat we op een gegeven moment verplicht zijn om ons geld bij Dijsselbloem weg te zetten tegen heel weinig rente, waardoor het halen van de 122,5 mln. nog moeilijker wordt. Voorzitter, dit maakt het probleem alleen nog maar ingewikkelder. 6
Voorzitter, als CDA willen we een DEGELIJK en goed besluit nemen en de meest optimale oplossing kiezen voor dit financiële probleem. Maar wat is dat dan? Welke scenario s zijn er allemaal mogelijk? Laten we eerlijk zijn: als Staten hebben we dit inzicht op dit moment onvoldoende! Het CDA wil daarom een adviesraad van financieel-juridisch experts die ons van een advies rondom dit complexe probleem gaan voorzien. Welke mogelijke scenario s en oplossingen zijn er? Wat betekent dit voor het schatkistbankieren? Enz. enz. Uiteraard zou de gedeputeerde Financiën hier nauw bij betrokken moeten worden. Voorzitter, wij dienen hier zo een motie op in. Voorzitter, deze opmerking m.b.t. de Essent-rendementen uit de immunisatieportefeuille zijn extra belangrijk, omdat we als CDA sowieso constateren dat de inkomstenkant van de provincie onder druk staat. Voorzitter, dit geldt voor de algemene uitkering van het provinciefonds, maar daar kom ik met een separate motie bij een ander agendapunt van vandaag, de BDU uitkering, op terug. Maar ook bij de motorrijtuigenbelasting. Voorzitter, de MRB gaat nu omhoog naar 254 mln., maar als de goede ontwikkeling op het gebied van elektrisch/hybride rijden een vlucht neemt komen ook de MRB-inkomsten onder druk te staan. Voorzitter, dit maakt de inkomstenkant van de provincie samen met de onzekerheid m.b.t. de doelrendementsuitkeringen, uitkering provinciefonds enz. enz., kwetsbaar en risicovol. Voorzitter, ik kom dan automatisch bij de risicoparagraaf. De risicoparagraaf is op zichzelf overall adequaat, maar wordt nu bepaald o.b.v. de uitgaven en m.b.t. onzekerheid aan de inkomstenkant wordt geen rekening gehouden. Voorzitter, wat ons betreft worden de risico s aan de inkomstenkant hier integraal in opgenomen. Kan de gedeputeerde hier op reageren? 7
3. Uitgavenkant Voorzitter, dan de uitgavenkant. Als CDA hebben wij nog een aantal concrete vragen en wensen op de inhoudelijke programma s. Ik behandel er nu twee, die met de meeste prioriteit, en de rest zal ik in losse vragen of in 2 e termijn meepakken. (1) Breedband: voorzitter, zoals gezegd vinden wij het stuk Leefbaarheid zwaar onderbelicht en willen wij dat het college hier meer aandacht aan besteed. Voorzitter, breedband draagt bij aan leefbaarheid, maar ook aan economie en innovatie. De huidige pot met 50 mln. is waarschijnlijk niet voldoende voor alle initiatieven. Klopt dat? Graag een reactie van GS. Voorzitter het CDA pleit voor breedband voor heel Brabant! Indien dit de evaluatie van de fondsen blijkt, zou het CDA de revolverende breedbandpot willen verhogen met maximaal 50 mln. Wat ons betreft kan dit geld alvast gereserveerd worden door een herprioritering in de 3e tranche investeringsagenda bij de economische structuurversterking. Ziet het college dit voorstel zitten? (2) Voorzitter, dan in het kader van de EU-gelden. Nu hebben we een ambitie om 95% van de EU gelden uit te nutten. Dit is het toppunt van een slappe doelstelling die onmogelijk te controleren is voor PS. Het CDA wil dat er gewoon een hard bedrag wordt genoemd. Hoeveel geld wil dit college binnenhalen in de komende periode? In overige provincies wordt hierover gewoon een harde uitspraak gedaan. In Limburg zegt gedeputeerde Koopmans dat hij in deze periode 100 mln. wil binnenhalen uit alle verschillende programma s. Wij zijn ervan overtuigd dat gedeputeerde Pauli met zijn grote, internationale netwerk dit ook voor Brabant kan. Durft het college hier een harde uitspraak op te doen? Voorzitter, rest mij om het college maar vooral ook alle ambtenaren te danken voor de heldere beantwoording van onze vragen. Het waren er veel en wij hebben de beantwoording zeer gewaardeerd. Dank namens de CDA fractie! 8