FYSIOTHERAPIE Hartrevalidatie op maat BEHANDELING
Hartrevalidatie op maat Het St. Antonius Ziekenhuis biedt hartpatiënten een revalidatieprogramma aan. Dit geldt alleen voor patiënten die een hart-infarct hebben gehad of een hartoperatie hebben ondergaan, en onder behandeling zijn bij één van de cardiologen. Het revalidatieprogramma bestaat uit een klinische fase (wanneer u opgenomen bent in het ziekenhuis) en een poliklinische fase (wanneer u weer met ontslag bent). Klinische fase Revalidatieschema Wanneer u in het ziekenhuis ligt wordt er, wanneer de cardioloog dit noodzakelijk vindt, een inspanningsprogramma onder leiding van een fysiotherapeut gestart. Hiervoor ontvangt u een revalidatieschema. Inspanningsvormen als de gewone dagelijkse bezigheden, traplopen en loopafstand vergroten, worden geleidelijk aan opgebouwd. De fysiotherapeut komt met u kennismaken, informeert u over het gebruik van het revalidatieschema, en zal u begeleiden in dit schema. Gezonde voeding Als u een verhoogd cholesterolgehalte heeft, komt de diëtist bij u langs om een cholesterolverlaagd dieet te bespreken. Zij zal samen met u uw eetpatroon bekijken en u adviezen en suggesties geven. In het ziekenhuis zijn vele folders hierover beschikbaar waaronder van de Nederlandse Hartstichting. Voorlichting Hebt u een hartinfarct gehad, dan kunt u samen met uw naaste(n) de video Verder na een hartinfarct bekijken. Deze video duurt ongeveer 25 minuten. De verpleegkundige zal met u een afspraak maken. De video zal altijd worden nabesproken. Belastbaarheid Met de dagen wordt de inspanning opgebouwd. Het is voor de behandeling belangrijk te weten welke belasting u aankunt en of dit wel of niet gepaard gaat met klachten. Heeft u een hartinfarct gehad, dan zal door de cardioloog een inspanningsonderzoek worden afgenomen. 1
Hoe verder? In uw opnameperiode zal een afspraak worden gemaakt voor u en uw partner of andere belangrijke betrokkene(n) met de maatschappelijk werkster van de verpleegafdeling. In dit gesprek komen verschillende onderwerpen aan de orde, zoals: De gebeurtenissen rondom het hartinfarct en/ of hartoperatie en de manier waarop u en de eventuele andere betrokkenen dit beleefd hebben; Of er bepaalde risicofactoren zijn aan te wijzen, die mogelijk een rol hebben gespeeld bij het hartfalen (bijvoorbeeld: roken, stress, leefpatroon) en of u denkt daar zelf iets aan te kunnen veranderen; Hoe kijkt u aan tegen het naar huis gaan. In een overleg met de cardioloog, de fysiotherapeut, de verpleging, de diëtist en het maatschappelijk werk worden de bevindingen besproken. Hieruit volgt een advies voor na ontslag uit het ziekenhuis. Een advies kan zijn de revalidatie te vervolgen in de poliklinische fase. De cardioloog kan ook aangeven dat het volgen van revalidatie (nog) te inspannend is. De cardioloog zal u terugzien voor een periodiek bezoek op de polikliniek Cardiologie, en verdere medicamenteuze behandeling overdragen aan de huisarts. Afspraken krijgt u op schrift mee. Poliklinische fase Fysiotherapie De fysiotherapie verzorgt in de fase na het ziekenhuis een bewegingsprogramma en ontspanningsinstructie. Voorwaarde voor deelname is dat uw cardioloog u moet verwijzen. Kennismakingsgesprek Het eerste contact met de fysiotherapie is het kennismakingsgesprek. Dit gesprek vindt plaats op de afdeling Fysiotherapie aldaar. In dit gesprek wordt u uitgelegd waar u moet zijn, wat u kan verwachten, en wat wij van u verwachten. Kortom het moet duidelijk zijn wat er gaat gebeuren en hoe het met u gaat. In het kennismakingsgesprek kan u samen met de fysiotherapeut tot de conclusie komen dat het bewegingsprogramma in groepsverband nog een te grote stap voorwaarts is. Individuele begeleiding is het alternatief: het volgen van een inspanningsprogramma onder begeleiding van één fysiotherapeut. Deelname in een groep in een later stadium blijft een mogelijkheid. Bewegingsprogramma Het bewegingsprogramma is een inspanningsprogramma. Gedurende acht weken wordt tweemaal per week een uur geoefend op de afdeling Fysiotherapie. Dit bewegingsprogramma in groepsverband heeft een open toegankelijkheid, hetgeen wil zeggen dat u direct kunt gaan deelnemen in een bestaande groep. Door het bewegen in een veilige omgeving proberen wij u in uw verdere herstel te begeleiden; dat u uw eigen inspanningsgrenzen leert ervaren zonder angst voor hernieuwde klachten. Ontspanningsinstructie Het ervaren en doen van ontspannings- en ademhalingsoefeningen is veelal een praktisch hulpmiddel om de controle over het lichaam te hervinden. 2
De ervaringen met de oefeningen tijdens de sessies worden zonodig besproken. De lichaamsontspanningsoefeningen worden gegeven in drie groepssessies van een uur. Na die drie sessies start een nieuwe groep. Depressielijst Aan het einde van uw bewegingsprogramma vraagt de fysiotherapeut u om een vragenlijst in te vullen m.b.t. depressieve klachten. Uit onderzoek blijkt namelijk dat u na een hartinfarct of hartoperatie een grotere kans hebt op het ontwikkelen van een depressie. Een (beginnende) depressie kan uw genezingsproces belemmeren. Daarom bekijkt het revalidatieteam op basis van de ingevulde vragenlijst of u depressieve klachten ontwikkelt. In dat geval bieden wij u behandelmogelijkheden daarvoor. Voorlichting In het kennismakingsgesprek ontvangt u een uitnodiging voor het bijwonen van voorlichtingsbijeenkomsten. Er worden een viertal verschillende groepsbijeenkomsten gegeven, waar u en uw partner of een andere belangrijke betrokkene, aan kunnen deelnemen. Voorlichting door cardioloog en diëtist De cardioloog informeert u uitgebreid over wat een hartinfarct of hartoperatie inhoudt. Tevens wordt u geïnformeerd over de risicofactoren die hierbij eventueel een rol hebben gespeeld en wat voor behandelingen er mogelijk zijn. De diëtist gaat in op uw kennis over gezonde voeding en zal u vele tips geven. Voorlichting door de psycholoog In deze bijeenkomst informeert de psycholoog u over de psychische gevolgen van het hartinfarct of de hartoperatie en de manier waarop deze gebeurtenissen normaliter verwerkt worden. Zo zal u opvallen, dat de vele reacties die u eventueel ervaart, tot de normale reacties behoren. Voorlichting door maatschappelijk werk en verpleegkundige De maatschappelijk werkster bespreekt de mogelijke sociale gevolgen van een hartinfarct of hartoperatie. Hoe gaat u de eventuele werksituatie en andere sociale verplichtingen weer opbouwen. Wat kunt u doen bij eventuele moeilijkheden of onduidelijkheden hierbij. En wat zijn gangbare reacties van de omgeving en hoe kunt u zich hierin opstellen. De verpleegkundige geeft uitleg over het medicijngebruik en risicofactoren. Voorlichting Hart In Beweging Hart In Beweging (HIB) is een overkoepelende organisatie van verenigingen van ex-hartpatiënten. Vele patiënten hebben het belang van bewegen/ sporten ervaren en hebben gemeend dit te vervolgen na de revalidatieperiode in het ziekenhuis. Een vertegenwoordiger van de HIB geeft uitleg over de opzet van de verenigingen, en kan adressen verstrekken van verenigingen in de omgeving. De uitleg wordt ondersteund met een video. 3
Psycho Educatieve Preventiegroep Wanneer u en/of uw partner veel moeilijkheden ondervinden ten gevolge van het hartinfarct of de hartoperatie, zoals bijvoorbeeld: u blijft erg angstig, u voelt zich somber, u heeft nergens meer zin in of u slaapt zeer slecht, dan kunt u dit aangeven bij de maatschappelijkwerker of de psycholoog. Ook kan het zijn, terwijl u weet dat het voor uw gezondheid belangrijk is, het u niet lukt om bepaalde risicofactoren zoals het stoppen met roken of uw eetpatroon te veranderen. In dat geval kunt u, eventueel samen met uw partner, deelnemen aan de Psycho Educatieve Preventiegroep. Het programma van deze groep bestaat uit acht wekelijkse bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten worden de betekenis en de gevolgen van het hartinfarct of de hartoperatie besproken en leert u hoe u met uw angsten kunt omgaan, en/of risicofactoren kunt verminderen. Tot slot Gedurende het gehele nazorgtraject vinden wij het prettig en belangrijk dat u ons vertelt over uw ervaringen en eventuele vragen aan ons voorlegt. Schroom niet om hier gebruik van te maken. Als u vragen heeft over afspraken met de fysiotherapie of data van de voorlichting, neemt u dan contact op met het secretariaat van de afdeling Fysiotherapie. Voordat u deel kunt nemen aan de PEPgroep, gaat altijd een gesprek vooraf met een psychiater. Deze psychiater is aan de hartrevalidatie verbonden. Hij/ zij bekijkt of de PEP-groep een geschikte mogelijkheid biedt voor uw problematiek en of u eventueel medicamenteuze ondersteuning nodig heeft. 4
St. Antonius Ziekenhuis T 088-320 30 00 E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl www.antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp 088-320 33 00 Psychiatrie & Psychologie 088-320 44 00 Fysiotherapie 088-320 77 50 Locaties en bezoekadressen Ziekenhuizen St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Poliklinieken St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern 5
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis 1712/08-04