NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER BELGISCHE SPOORWEGEN TECHNISCHE BEPALING S - 8 BATTERIJ-ELEMENTEN VOOR SEININSTALLATIES Heruitgave Deze versie werd niet gewijzigd, enkel de lay-out is aangepast UITGAVE : 1984
INDEX 1. ALGEMEEN...3 1.1. Voorwerp...3 1.2. Voorwaarden die vooraf door de inschrijver vervuld moeten worden...3 1.2.1. Aanneming van het materiaal...3 1.2.2. Inschrijvingen en bijlagen...4 2. UITVOERING VAN HET LEVERINGSCONTRACT...5 2.1. Toezicht op de fabricatie...5 2.2. Nazicht van de levering...5 2.2.1. Proeven uitgevoerd op 2 % van het lot...6 2.2.2. Monstername voor de proeven in de labo s van de N.M.B.S....6 2.3. Opleveringsvoorwaarden...6 2.3.1. Toelating tot aflevering...6 2.3.2. Voorlopige oplevering...6 2.3.3. Definitieve oplevering...7 2.4. Waarborg...7 2.5. Identificatie...7 2.6. Verpakking...8 2.7. Boeten...8 2.8. Opslag in de magazijnen van de N.M.B.S....9 3. TECHNISCHE VOORWAARDEN EN PROEVEN...10 3.1. Algemeenheden...10 3.2. Mechanische karakteristieken...10 3.2.1. Samenstelling...10 3.2.2. Aansluitklemmen...11 3.2.3. Afmetingen...11 3.3. Elektrische karakteristieken...11 3.3.1. Elektromotorische kracht (Emk)...11 3.3.2. Capaciteit in nieuwe toestand...11 3.3.3. Inwendige weerstand...12 3.3.4. Ontladingskromme...12 3.3.5. Karakteristieken na opslag...12 3.4. Trillingsbestendigheid...13 BIJLAGE : MECHANISCHE EN ELEKTRISCHE KARAKTERISTIEKEN...14 Pagina 2 van 15
1. ALGEMEEN 1.1. Voorwerp Onderhavige bepaling geeft de technische voorwaarden waaraan batterijelementen voor seininstallaties moeten voldoen. De conformiteit aan de hiernavolgende voorschriften is nodig, maar daarom niet noodzakelijk voldoende, en de waarden van de andere karakteristieken zullen beoordeeld worden door de bevoegde technische diensten van de N.M.B.S., tegen wiens beslissingen geen beroep mogelijk is. 1.2. Voorwaarden die vooraf door de inschrijver vervuld moeten worden 1.2.1. Aanneming van het materiaal Met het oog op de aanneming zal de kandidaat-leveraar aan de N.M.B.S., Directie van Elektriciteit en Seininrichting, Afdeling 72-2, Galileïlaan 5, bussen 7-8-18 te 1030 Brussel, het volgende leveren : - Tien batterijelementen. De proeven zullen onmiddellijk uitgevoerd worden op vijf ervan, en na één jaar opslag op de andere vijf. - Een toelichting in drie exemplaren, in het Nederlands en het Frans die o. a. zal bevatten: de karakteristieken, het klaarmaken ervan, de voorzorgen te nemen voor de indienststelling en tijdens het in dienst zijn, de onderhoudsvoorschriften - Een detailplan, in drie exemplaren, dat o.a. de ruimtematen geeft, alsmede de plaats en de afmetingen van de aansluitklemmen. - Deze monsters zullen gratis geleverd worden. De N.M.B.S. behoudt zich het recht voor om op de monsters alle proeven uit te voeren welke zij nodig en/of nuttig acht. Ze kan eventueel een ander laboratorium met de uitvoering belasten. De aanneming zal schriftelijk bevestigd worden. De aanneming is geldig voor drie jaar en betreft enkel fabrikaten die identiek zijn met de monsters. Deze laatste blijven eigendom van de N.M.B.S. Pagina 3 van 15
Bij het vervallen van de aanneming moet de leverancier aan de voormelde diensten van de N.M.B.S. bezorgen: - Ofwel een attest van gelijkvormigheid met de vroeger geleverde monsters, voor het materiaal dat in de volgende periode geleverd zal worden, alsook twee monsters van dit materiaal, op dewelke de N.M.B.S. zich het recht voorbehoudt de nodige proeven te doen om deze gelijkvormigheid na te zien. Indien nodig zullen gratis bijkomende monsters geleverd worden. - Ofwel een lijst van de aangebrachte wijzigingen met de nieuwe karakteristieken die er uit volgen en tien monsters van het nieuwe of gewijzigde fabrikaat. De controle ervan zal gebeuren door de N.M.B.S., meer bepaald wat betreft de gewijzigde elementen. Elke nodig geachte grondige beproeving zal tevens uitgevoerd worden. De monsters blijven eigendom van de N.M.B.S. Deze tweede mogelijkheid is eveneens van toepassing in geval van wijziging van het fabrikaat gedurende de geldigheidsduur van de aanneming, die op dat ogenblik vervalt. Het aanvaarden van een levering ten gevolge van een aankoop voorafgaand aan deze technische bepaling mag niet beschouwd worden als een aanneming door de N.M.B.S. 1.2.2. Inschrijvingen en bijlagen Enkel de leveranciers waarvan het materiaal vooraf aangenomen werd, mogen antwoorden op een offerte-aanvraag. De inschrijver voegt bij zijn inschrijving: - Een toelichting in het Nederlands en Frans, bevattend de karakteristieken van het fabrikaat, de voorzorgen en de voorbereiding voor de indienststelling, de onderhoudsvoorschriften. Deze inlichtingen moeten dezelfde zijn als deze van het aangenomen prototype. - Een fotokopie van de aannemingsbrief. Pagina 4 van 15
Hij vermeldt daarenboven: - De gewaarborgde gemiddelde capaciteit. - De gemiddelde prijs van de gewaarborgde eenheidscapaciteit d.w.z. de prijs per element gedeeld door de gemiddelde gewaarborgde capaciteit. - De gewaarborgde minimumcapaciteit in nieuwe toestand d.w.z. binnen de 30 dagen na de levering. - De gewaarborgde minimumcapaciteit na 12 maand bewaring. Bij de aanbesteding wordt rekening gehouden met de gemiddelde prijs van de gewaarborgde eenheidscapaciteit vermeld in de inschrijving. Bij gelijkheid van de gemiddelde prijs, wordt rekening gehouden met de hoogste gemiddelde gewaarborgde capaciteit. 2. UITVOERING VAN HET LEVERINGSCONTRACT 2.1. Toezicht op de fabricatie De N.M.B.S. mag de fabricatie van de verschillende onderdelen in de fabrieken van de leverancier door zijn toezichtsbedienden laten volgen. Deze bedienden mogen tijdens de vervaardiging een staal nemen van de materialen die gebruikt worden. Zij mogen het gebruik verbieden van materialen of voorwerpen die niet aan onderhavige voorschriften of reglementen van toepassing bij de N.M.B.S. beantwoorden. De leverancier moet de bedienden van de N.M.B.S. al de inlichtingen verstrekken die nodig zijn voor het volbrengen van hun taak. Hij mag geen enkel bezwaar opperen indien materialen of voorwerpen, waarvan het gebruik tijdens de fabricatie werd toegelaten om een of andere reden bij de keuringsproeven mochten afgekeurd worden. 2.2. Nazicht van de levering De batterijelementen worden gekeurd per lot van 1000 stuks, met dien verstande dat een bestelling van minder dan 1000 of een bijkomend aantal boven een geheel aantal keer 1000 ook een lot vormt. Het nazicht omvat: Pagina 5 van 15
2.2.1. Proeven uitgevoerd op 2 % van het lot - Nazicht van de mechanische karakteristieken en de aansluitklemmen - De elektromotorische kracht ( 3.3.1.) - De inwendige weerstand in nieuwe toestand ( 3.3.3. ) - De identificatie ( 2.5. ). De elementen die voldoen aan deze proeven worden opnieuw opgenomen in de levering. 2.2.2. Monstername voor de proeven in de labo s van de N.M.B.S. De keurder kiest uit een aanvaard lot tien proefelementen die gratis geleverd worden. Vijf van deze elementen worden aan de proef op de capaciteit in nieuwe toestand onderworpen d.w.z. ten laatste 30 dagen na de levering van de elementen van het beschouwde lot. De N.M.B.S. behoudt zich het recht voor om op de vijf andere monsters elke proef uit te voeren welke zij nodig acht, meer bepaald de meting van de capaciteit na één jaar opslag, met het oog op het nazicht van de conformiteit van de levering met de aangenomen monsters. 2.3. Opleveringsvoorwaarden 2.3.1. Toelating tot aflevering De toelating tot aflevering wordt gegeven als de levering beantwoordt aan het nazicht van 2.2.1. Als een uitgetrokken element niet voldoet aan één van deze voorwaarden kan het gehele lot geweigerd worden. Niettemin kan de leverancier voorstellen om het gehele lot te onderwerpen aan het voorgeschreven nazicht, mits vervanging van alle niet goed zijnde elementen. 2.3.2. Voorlopige oplevering De voorlopige oplevering van een lot wordt uitgesproken als de proefelementen met succes de proef op de capaciteit in nieuwe toestand doorstaan. In het tegenovergestelde geval kan het lot aanvaard worden mits toepassing van de straffen van 2.7. Pagina 6 van 15
2.3.3. Definitieve oplevering De definitieve oplevering wordt uitgesproken als de proefelementen met succes de proef op de capaciteit na 12 maand opslag doorstaan. In het tegenovergestelde geval, kan het lot aanvaard worden mits toepassing van de straffen van 2.7. De leveringstijd van de vervangelementen is 30 werkdagen, of het nu gaat om de weigering van één element of van een gans lot. De leveringstijd gaat in op de datum van weigering. 2.4. Waarborg De elementen zijn door de leverancier gewaarborgd gedurende 24 maand te rekenen vanaf de datum van oplevering van de levering door de keurder van de N.M.B.S. De waarborg geldt voor alle samenstellende delen van het product. Ze houdt o.a. in dat er een gratis vervanging binnen de 30 werkdagen- zal gebeuren van elk element dat niet aan de eisen, zowel mechanisch en/of elektrisch, van deze technische bepaling voldoet. De leverancier zal zich niet mogen beroepen op beschadigingen overkomen bij vervoer, opslag of indienststelling, tenzij blijkt dat ze te wijten zijn aan de N.M.B.S. Deze waarborg geldt niet voor toestellen die door andere personen dan de leverancier op een of andere wijze hersteld of gewijzigd werden. 2.5. Identificatie Op elk element dienen volgende aanduidingen gegraveerd of onuitwisbaar aangebracht te worden: - het monogram - De naam of het merk van de leverancier - Het naamlijstnummer van de N.M.B.S., voorafgegaan door de letters NN (zie bijlage) - Het nummer van de bestelling van het lot - De datum van het verstrijken van de waarborg Pagina 7 van 15
- De kenmerking der klemmen - Het permanent debiet in ampère - Het intermitterend debiet in ampère - De elektromotorische kracht in volt - De vermelding «datum van indienststelling» - Elke nuttige inlichting voor het gebruik. 2.6. Verpakking De leverancier moet de nodige voorzorgen nemen voor het verpakken van de producten, zodat ze in goede staat op de plaats van gebruik aankomen. Hij is verplicht het defecte materiaal te vervangen, tenzij bewezen wordt dat de beschadiging te wijten is aan de N.M.B.S. De elementen zijn verpakt in dozen van karton of geëxpandeerd polystyreen met maximum 20 stuks per doos. Volgende aanduidingen komen voor op de doos: - Naam of merk van de leverancier - Het naamlijstnummer van de N.M.B.S., voorafgegaan door de letters NN (zie bijlage) - De datum van het verstrijken van de waarborg - Het nummer van de bestelling en het lot. De leveringen gebeuren op paletten (standaard N.M.B.S.) of in kisten. Deze blijven eigendom van de N.M.B.S. 2.7. Boeten Als de gewaarborgde capaciteit in nieuwe toestand niet bereikt wordt, zal een prijsvermindering toegepast worden op elk element dat deel uitmaakt van het lot waaruit de monsters genomen werden. Deze prijsvermindering wordt als volgt berekend: N = P (C G - C M ) Waarin P de prijs van een element C G : gewaarborgde capaciteit van een element C M : gemeten capaciteit van een element. Pagina 8 van 15
Als de capaciteitsproeven na 12 maand niet bevredigend zijn zal een prijsvermindering N onafhankelijk van deze toegepast bij de eerste proeven en onafhankelijk van de waarden gevonden bij de eerste proeven, toegepast worden voor elk element dat deel uitmaakt van het lot waaruit de monsters genomen zijn. N = P (C G 12 C M 12 ) Waarin P: de prijs van een element 12 : C G de gewaarborgde capaciteit van een element na 12 maand C 12 M de gemeten capaciteit van een element na 12 maand. De elementen die voldoen aan de voorwaarden van e.m.k., inwendige weerstand, capaciteit en de andere voorwaarden van deze bepaling, mogen op geen enkel ogenblik aanleiding geven tot defecten. Als,ongeacht de straffen hiervoor voorzien, een defect (verliezen, openbarsten of vervormen van de mantel ) zich voordoet nadat de toelating tot leveren werd gegeven, zal de leverancier voor elk defect element een boete krijgen van 1 % van de totale waarde van het betreffende lot. Dezelfde regeling geldt voor lekkende elementen, zowel tijdens de proeven, als in de 10 dagen die volgen op de proeven in de labo s van de N.M.B.S. Daarenboven kan de N.M.B.S. ambtshalve en ten allen tijde de aankoop Cm opzeggen als bij een lot lager is dan 0,8 of als de elementen niet voldoen Cg zowel tijdens de opslagperiode, als tijdens de proeven, of na hun indienststelling. 2.8. Opslag in de magazijnen van de N.M.B.S. De producten worden opgeslagen in de overdekte magazijnen van de N.M.B.S., zonder speciale bescherming tegen vochtigheid of temperatuursvariaties en in volgende voorwaarden: - Verticale positie, klemmen naar boven - Open kring. Pagina 9 van 15
3. TECHNISCHE VOORWAARDEN EN PROEVEN 3.1. Algemeenheden a) De proeven met het oog op de aanneming van het materiaal worden uitgevoerd in deze volgorde: - Proeven en nazicht van de mechanische karakteristieken - Proeven en nazicht van de elektrische karakteristieken - Nazicht van het gedrag onder invloed van trillingen - Proeven en nazicht van de elektrische karakteristieken De proeven worden uitgevoerd bij normale omgevingsomstandigheden, gedefinieerd in de CEI normen. b) De elementen voldoen aan volgende normen: - - NBN 573 «Elektrische batterijen «- - CEI 86-1 «Elektrische batterijen. Algemeenheden. «- - CEI 86-2 «Elektrische batterijen. Kenmerkbladen.». tenzij er afgeweken wordt door de beschikkingen in deze bepaling. 3.2. Mechanische karakteristieken 3.2.1. Samenstelling De elektrodes en het onbeweeglijk gemaakte elektrolyt zijn ondergebracht in een bak, bovenaan afgedekt met een vaste niet breekbare en isolerende stof, waardoorheen de twee aansluitklemmen steken. De bak is gemaakt van een (bij voorkeur) isolerend materiaal, dat weerstaat aan de werking van de samenstellende elementen en hun reactieproducten. De mechanische sterkte moet toelaten om zonder vervorming of breuk de gewone behandeling te doorstaan. De constructie van de bak en zijn inhoud is zo dat het batterijelement gebruikt kan worden in een willekeurige stand, zonder speciale voorzorgen te moeten nemen die zouden te wijten zijn aan zijn stand. Pagina 10 van 15
3.2.2. Aansluitklemmen De aansluitklemmen zijn conform met de gegevens van de bijlage. Hun plaatsing is zo dat de moeren niet uitsteken over de vlakken gevormd door de zijkanten van de bak. Ze zijn zo vastgezet om zonder loskomen te kunnen weerstaan aan een wringingskoppel van 2 Nm. De lassen zijn zo beschermd dat ze niet aangetast worden door de lucht en ongevoelig zijn voor de scheikundige reacties die optreden in het element. Ze worden gemaakt volgens de regels van de kunst. De klemmen zijn beschermd tegen corrosie; ze moeten een voldoende contact verzekeren gedurende de levensduur van het element. 3.2.3. Afmetingen De verschillende afmetingen van de batterijelementen voldoen aan de CEInormen. Ze zijn aangegeven in bijlage. 3.3. Elektrische karakteristieken 3.3.1. Elektromotorische kracht (Emk) De waarde van Emk van de verschillende types is aangegeven in bijlage. Deze waarden moeten constant blijven zolang de elementen niet in dienst zijn, zelfs na de garantieperiode, onder de voorwaarden van opslag gegeven in 2.8. De Emk wordt gemeten met een voltmeter met een weerstand van minstens 1000 ohm/volt. 3.3.2. Capaciteit in nieuwe toestand Het element levert stroom aan een weerstand (waarde in de tabel hierna) tot de spanning gedaald is tot op de eindwaarde. Het gemiddelde van de bekomen resultaten op de beproefde elementen mag niet lager zijn dan het door de constructeur gewaarborgde minimum. Pagina 11 van 15
Belastingsweerstand Dagelijkse Eindwaarde Naamlijstummer Type cyclus (ohm) (uur) (volt) 35 909 910 S 4 20 24 0,85 35 909 902 S 8 5 24 0,85 35 909 903 S 10 5 24 0,85 3.3.3. Inwendige weerstand De maximum toegelaten waarde van de inwendige weerstand is aangegeven in bijlage, per soort element. De inwendige weerstand wordt gegeven door de formule: E U r = R U waarin R = de waarde van de uitwendige weerstand waaraan de batterij stroom levert, zij is vastgesteld op 2 ohm. E = de Emk van het element U = het spanningsverschil gemeten op de klemmen van de weerstand R op het ogenblik van de sluiting van de kring. De waarden worden gemeten met een voltmeter waarvan de weerstand minstens 1000 ohm/volt bedraagt. 3.3.4. Ontladingskromme Deze kromme geeft het spanningsverschil aan de klemmen (y-ordinaat) in functie van de tijd (x-ordinaat). De kromme moet zo regelmatig en zo vlak mogelijk zijn. In de loop van de ontlading mag het spanningsverschil in geen enkel geval met meer dan 0,1 V de laagste spanning overschrijden die bereikt werd vanaf het begin van de proef. 3.3.5. Karakteristieken na opslag Na een opslag van 12 maand, onder de voorwaarden van 2.8., mag de capaciteit niet minder zijn dan deze gewaarborgd «na 12 maand» door de leverancier. De inwendige weerstand mag de waarde, voorgeschreven in bijlage, niet overschrijden. Pagina 12 van 15
3.4. Trillingsbestendigheid De batterijelementen worden onderworpen aan een trillingsproef, onder volgende voorwaarden: - verticale versnelling van 10 m/s2 - frequentie 15 Hz - 10 6 cyclussen Bij het einde van deze proef mogen geen mechanische beschadigingen vastgesteld worden en de elektrische karakteristieken moeten nog voldoen aan deze technische bepaling. Pagina 13 van 15
BIJLAGE : MECHANISCHE EN ELEKTRISCHE KARAKTERISTIEKEN Pagina 14 van 15
Pagina 15 van 15 Technische Bepaling S-8 Uitgave 1984