Wo Synthese thema 1 : Welkom

Wo Synthese thema 1 : Welkom De vijf periodes op de tijdsband kunnen plaatsen met hun tijden: De prehistorie De Oudheid De Middeleeuwen Nieuwe Tijden Onze Tijd 3800VC 500 1500 1945 Namen bij de juiste omschrijving plaatsen: Jaarlijkse prijzen, onder meer voor vrede, literatuur, wetenschap, ingesteld door de Zweed Alfred Nobel (de Nobelprijzen) Een gewelddadige voetbalsupporter, afgeleid van de Ierse woesteling Patrick Hooligan (een hooligan) Werelddeel, genoemd naar de Italiaanse ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci (Amerika) De naam van een brandstof en van een type motor, gebruikt in auto s, maar vooral in vrachtwagens en genoemd naar de Duitse ingenieur Rudolph Diesel (diesel) Een foto nemen, naar de fotograaf Israël Kiek (een kiekje) Een belegd broodje, genoemd naar de graaf van Sandwich (een sandwich) Instrument, genoemd naar de Belgische instrumentenbouwer Adolphe Sax (de saxofoon) Een kolonie = een land of gebied dat door een moederland wordt bestuurd. De VN (Verenigde Naties) zien erop toe dat de rechten van de mens worden nageleefd via de 30 artikelen uit De Universele Verklaring van de rechten van de Mens. Sociale, economische en culturele rechten: - het recht op voldoende voedsel, kleding, - het recht op medische verzorging, onderwijs, huisvesting - het recht om de eigen cultuur te behouden - Politieke rechten en burgerrechten: - het recht om mee te mogen beslissen hoe jouw land bestuurd wordt - het recht op een eerlijk proces - het recht op eigen bezit - het recht op werk - het recht op vrijheid van gedachten en godsdienst - het recht om het land te verlaten en er terug te keren - het recht op vrije meningsuiting - het recht op leven - Mensenrechten: papierenrechten? Het is wel goed dat de landen de verklaring ondertekenen, maar het is belangrijk dat die rechten ook worden nageleefd. Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 1

Wat moet er zeker in orde zijn? Wat is er voor mijn eigen veiligheid best in orde? Onderstaande landen kunnen situeren op een blinde kaart O België O Nederland O Frankrijk O Duitsland O Spanje O Portugal O Verenigd Koninkrijk O Zwitserland O Oostenrijk O Denemarken O Ierland O Griekenland O Zweden O Finland O Noorwegen O Groothertogdom Luxemburg Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 2

Wo Synthese thema 2 : Wij zijn allemaal WERELDBURGERS Je hebt gemerkt dat we steeds minder de synthese voorknabbelen en dat je steeds meer zelf je weg moet zoeken in je handboeken. Zo ga je aan de slag: De synthesebladen goed nakijken. Wat al ingevuld is moet je zo wie zo kennen. Wat niet ingevuld is kan je terugvinden in je handboek en boekje voor altijd. Opzoeken in het handboek: zie info Opzoeken in het boekje voor altijd : zie activiteit Ik weet dat: - Het aardoppervlak slechts voor 29 % bestaat uit land en 71 % uit water. - Minder dan 1 % van alle water zoet en drinkbaar is. - Er 7 miljard wereldburgers zijn. - 80 % van de wereldbevolking in de ontwikkelingslanden woont en 20 % van de rijkdommen bezit. - 20 % van de wereldbevolking in de ontwikkelde landen woont en 80 % van de rijkdommen bezit. - Ik ken de betekenis van: (boekje voor altijd Thema 2 activiteit 1) - globe of wereldbol =.. - Pool of poolgebied =.. - Arctica = Noordpool (hier leven de ijsberen) - Antarctica = Zuidpool (hier leven de pinguïns) - Evenaar =.. - Noorderbreedte = het gebied boven de evenaar - Zuiderbreedte = het gebied onder de evenaar - Een meridiaan = een rechte lijn op het aardoppervlak tussen de noordpool en de zuidpool. - De meridiaan van Greenwich = de nulmeridiaan - Oosterlengte = het gebied rechts van de nulmeridiaan - Westerlengte = het gebied links van de nulmeridiaan - Continent of werelddeel =. - Een land =.. De verschillende continenten opnoemen en herkennen aan hun silhouet (vorm). (boekje voor altijd Thema 2 activiteit 2) Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 3

Atlasoefening. Ik kan in de atlas landen, steden, opzoeken via het register en hun positie bepalen. (zie blad: Positiebepaling van landen en steden met behulp van de atlas.) (in welk continent, noorderbreedte, zuiderbreedte, oosterlengte, westerlengte). Enkele belangrijke landen per continent benoemen met behulp van de atlas. Op een blinde kaart van Europa de landen van de EU inkleuren wanneer de lijst gegeven is. De landen van de EU (27 landen) België Bulgarije (2007) Cyprus Denemarken Duitsland Estland Finland Frankrijk Griekenland Hongarije Ierland Italië Letland Litouwen Luxemburg Malta Nederland Oostenrijk Polen Portugal Roemenië(2007) Slovenië Slowakije Spanje Tsjechië Verenigd Koninkrijk Zweden Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 4

WO: Thema 2 Positiebepaling van landen en steden met behulp van de atlas. 1. Om de positie te bepalen van een land op de wereldkaart zoek je eerst in de register van de atlas de naam op. 2. Bij de naam vind je de nummer van de kaart en de coördinaten. 3. Vervolgens ga je zoeken in welk continent je zit. 4. Ligt het land of de stad boven de evenaar dan spreken we over noorderbreedte (NB) 5. Ligt het land of de stad onder de evenaar dan spreken we over zuiderbreedte (ZB) 6. Ligt het land of de stad ten oosten van de nulmeridiaan dan spreken we over oosterlengte (OL) 7. Ligt het land of de stad ten westen van de nulmeridiaan dan spreken we over westerlengte (WL) Atlasoefening. Land / Stad Positie Zoek in het register het nummer van de kaart en de coördinaten Continent NB of ZB Noorderbreedte Of Zuiderbreedte OL of WL Oosterlengte Of Westerlengte Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 5

Wo Synthese thema 3 : Help, we zijn bedreigd Je hebt gemerkt dat we steeds minder de synthese voorknabbelen en dat je steeds meer zelf je weg moet zoeken in je handboeken. Zo ga je aan de slag: De synthesebladen goed nakijken. Wat al ingevuld is moet je sowieso kennen. Wat niet ingevuld is kan je terugvinden in je handboek en boekje voor altijd. Opzoeken in het handboek: zie info Opzoeken in het boekje voor altijd : zie activiteit Ik ken de 10 gedragsregels voor de boswandelaar. Zie info 2 De bossen bedreigd in Vlaanderen en België. Zie info 4-5 Aan de hand van bovenstaande statistieken kan ik bijvoorbeeld volgende beweringen afleiden: Het Waalse Gewest is duidelijk de meest beboste regio in ons land. De bossen zijn niet gelijkmatig verdeeld over het Belgisch grondgebied. In Vlaanderen hebben niet alle provincies een aanzienlijk aantal ha bossen op hun grondgebied. De provincie West- Vlaanderen is de minst beboste provincie van Vlaanderen. In de provincies Antwerpen en Limburg vind je de meeste bossen. Een vijfde van België is bebost. Wallonië is voor 33% bebost, Vlaanderen voor 8.5% en het Brussels gewest voor 8% Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 6

Het regenwoud Ik ken de betekenis van: Zie activiteit 3 Evenaar = de lijn die de aarde verdeeld in het noordelijk halfrond (bovenste deel) en het zuidelijk halfrond (onderste deel) Noorderbreedte = het gebied boven de evenaar Zuiderbreedte = het gebied onder de evenaar Steenbokskeerkring = Kreeftskeerkring = Tropisch regenwoud = Amazonegebied = Amazone = de op één na langste rivier ter wereld, (6530 km), ontspringt in Peru en komt uit in de Atlantische Oceaan in Brazilië. (Zuid -Amerika) Inheems = Tropisch = Ik kan op een blinde kaart de evenaar, de kreeftskeerkring en de steenbokskeerkring aanduiden. Zie info 6 Ik ken enkele gegevens en eigenschappen van de regenwouden: Zie activiteit 3 Gegevens 1 1 2 2 3 3 4 4 5 Eigenschappen Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 7

Wat wordt er allemaal uit het regenwoud gehaald? Zie info 9 Rotan (houtsoort) Hard hout (voor tuinmeubelen, ramen en deuren)........ Ik ken de betekenis van: Lezen zie info 16,17 Gaia: of Global Action in the Interest of Animals. Een organisatie die opkomt voor de rechten van dieren en die dierenmishandeling aanklaagt. Greenpeace: Een organisatie die protesteert tegen het gebruik van nucleaire wapens en milieuverontreiniging en die opkomt voor de bescherming van een aantal diersoorten. Zie activiteit 5 Zie info 11 Fauna = gezamenlijke diersoort Flora = gezamenlijke plantensoort Een voedselketen = Een voedselweb = Een voedselpiramide = Een leefgemeenschap = Een biotoop = Ik ken enkele bedreigde diersoorten en hun bedreiging zie info 14 Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 8

Wo Synthese thema 4 : Handel en wandel! Weet wat je koopt Ik ken de betekenis van: Een merkartikel = zie activiteit 1 Een warenhuis- of ketenartikel = zie activiteit 1 De verklaring van de gegevens op het etiket op voeding: zie activiteit 1 Ik ken de betekenis van: Zie activiteit 2 Grondstoffen = Afgewerkt product = BNP = bruto nationaal product = Analfabetisme = Import = Export = Economie = Nijverheid = Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 9

Het bnp Zie info 5 Hoe lager het bnp van een land hoe lager de welvaart. Hoe hoger het bnp van een land hoe hoger de welvaart. In de ontwikkelde landen ligt het bnp hoger dan in de ontwikkelingslanden. Hoe lager het bnp van een land hoe lager de voedingswaarde van het dagelijks voedsel. Hoe lager het bnp van een land hoe meer analfabetisme. Hoe lager het bnp van een land hoe slechter de gezondheidszorg. Ik kan op een wereldkaart de bovenstaande verbanden aanduiden Oxfam Wereldwinkels Zie info 7 Oxfam Wereldwinkels = Eerlijke handel = VZW = De doelstellingen van de wereldwinkels: Handel = eerlijk handel drijven en eerlijke producten verkopen. Educatief werk = informatie geven over producten en over allerlei onderwerpen over de derde wereld. Politieke actie = Het publiek en de politieke wereld wakker schudden en hen wijzen op de oneerlijke handel in de wereld. Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 10

Enkele mijlpalen in de geschiedenis van het vervoer Zie activiteit 6 Ik kan enkele mijlpalen in de geschiedenis van het vervoer op de tijdsband bij de juiste periode plaatsen. Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 11

Transportmiddelen Ik ken enkele voor- en nadelen en voorbeelden van lading van bovenstaande transportmiddelen: 1 traag kan niet altijd alle bestemmingen bereiken. + kan grote ladingen vervoeren goedkoop milieuvriendelijk Voorbeeld lading : grint, zand,veevoeder, olie,steenkool, levensmiddelen 2 zeer belastend voor het milieu risicovol (ongevallen) files + zeer mobiel, relatief snel kan veel bestemmingen bereiken Voorbeeld lading : kleine goederen, voedingsmiddelen, containers 3. duur kan slechts beperkte lichte ladingen vervoeren + kan snel grote afstanden afleggen Voorbeeld lading : post, groenten,fruit, spoedbestellingen, kleine kostbare goederen 4. traag + kan grote ladingen vervoeren milieuvriendelijk Voorbeeld lading : containers, olie,auto s, bulkgoederen,aardgas 5. kan niet alle bestemmingen bereiken + relatief snel goedkoop kan grote ladingen vervoeren Voorbeeld lading : auto s, veevoeder, grint, kleine goederen, steenkool Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 12

Wo Synthese thema 1-4 : 1 ste cursorische periode! Ik ken de betekenis van: Breedtecirkels = verdelen de aardbol in de breedte, vanaf de evenaar naar de zuid- of noordpool. Lengtecirkels = verdelen de aardbol in de lengte, vanaf de nulmeridiaan naar het oosten of het westen. Aantal breedtecirkels = van de evenaar naar de polen zijn er telkens 90 breedtecirkels of 90 graden ( ) Aantal lengtecirkels = van de nulmeridiaan vertrekken er zowel naar het oosten als naar het westen 180 lengtecirkels of 180 graden ( ) Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 13

Ik kan via de atlas de positie bepalen via lengte- en breedtecirkels (coördinaten) Ik ken : De namen van de continenten, de belangrijkste breedtecirkels en de belangrijkste oceanen en kan ze plaatsen op een blinde kaart. Ik kan: Enkele historische gegevens over de evolutie van het vervoer en het geven van eigennamen benoemen en plaatsen in de tijd. (jaartalen kennen en plaatsen op de tijdsbalk) Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 14

Ik kan: De namen van belangrijke historische figuren plaatsen bij hun feiten in de geschiedenis. Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 15

Wo Synthese thema 5 : Zevenmijlslaarzen Reizen en toerisme door vroeger en nu. Boekje voor altijd : blz. 4-5 ( handboek blz 14 15) Tekst lezen en de vervoermiddelen bij de juiste tijd kunnen plaatsen. Namen die klinken. Boekje voor altijd : blz. 6-7 ( handboek blz 16 17-18) Tekst lezen en de ontdekkingsreizigers bij de juiste ontdekte gebieden plaatsen. (geen jaartallen leren! ) Boekje voor altijd : blz. 6 De betekenis van : scheurbuik astronaut expeditie Wo Synthese thema 6 : Stromen van letters en beelden Zonder schrift zou schrift hier niet staan. Boekje voor altijd : blz. 9 De betekenis van : alfabet papier perkament boekdrukkunst analfabeet Wat je wil weten over de computer. Boekje voor altijd : blz. 10 De betekenis van : computer internet e-mail of elektronische post www zoekrobot hyperlinks De belangrijkste delen van de computer en hun functie Altijd donker, altijd stil. Boekje voor altijd : blz. 12 De werking van het oog het oor. Tekst lezen en de onderdelen benoemen en bij de tekening van het oog of het oor plaatsen. Wo Synthese : Tweede cursorische periode Seksuele opvoeding Boekje voor altijd : blz. 19 20-21 De betekenis van : seksualiteit erotiek geslachtsgemeenschap condoom anticonceptiepil - homoseksueel lesbisch, lesbiennes maandverband tampon pedofiel - aids De lichamelijke veranderingen bij jongens en meisjes in de pubertijd. Synthesebladen WO 6 de leerjaar Piramide 16