Klik & Tik. De start Docentenhandleiding Ella Bohnenn Fouke Jansen Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl Foundation House Koninginnegracht 15 2514 AB DEN HAAG 070 762 2 762 info@oefenen.nl www.oefenen.nl
Inhoudsopgave Deel 1 Algemeen 3 1.1 Kenmerken van het programma 3 1.2 De opbouw 4 1.3 Doelgroep 4 1.4 Niveau digitale vaardigheden 5 1.5 Online oefenprogramma 6 1.6 Vervolg 6 Deel 2 Handleiding per hoofdstuk 7 Hoofdstuk 1 De muis 7 Hoofdstuk 2 Meer met de muis 7 Hoofdstuk 3 Typen 8 Hoofdstuk 4 Nog meer typen 8 Hoofdstuk 5 Klik & Tik. De start vinden 9 Hoofdstuk 6 Inloggen 9 Hoofdstuk 7 Naar Oefenen.nl gaan 10 Hoofdstuk 8 De computer aanzetten en het geluid 10 Hoofdstuk 9 Stoppen 11 Extra lessuggesties 11 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 2
Deel 1 Algemeen Deze handleiding hoort bij het programma Klik & Tik. De start. Je vindt dit programma op Oefenen.nl. Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl heeft dit programma gemaakt in samenwerking met Netrex. 1.1 Kenmerken van het programma Klik & Tik. De start is een programma voor leerders die geen ervaring hebben met de computer. Zij leren met dit programma de eerste beginselen: het aanzetten van de computer, naar internet en naar een website gaan, typen, klikken enzovoort. Het taalgebruik is eenvoudig, de informatie wordt stap voor stap in beeld aangeboden en geoefend, ondersteund door gesproken tekst die ook in beeld komt. Enthousiasme en vertrouwen Het programma is licht van toon en maakt leerders enthousiast voor het gebruik van de computer en biedt tegelijkertijd vertrouwen dat ze kunnen leren werken op de computer en dat er weinig fout kan gaan. Zelf oefenen In het programma wordt gewerkt met een desktop en muis. Laat mensen die met een laptop werken ook een muis gebruiken voor het gemak. In het programma wordt veel uitgelegd, voorgedaan en herhaald. In ieder hoofdstuk oefent de leerder ook zelf met de handelingen. Het oefenen gebeurt dus binnen dit programma, met een scherm in een scherm. 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 3
1.2 De opbouw De leerder doorloopt het hele programma voor hij zelfstandig met de computer kan werken. Het programma helpt de leerder stap voor stap om zich het werken met dit programma op Oefenen.nl eigen te maken. Het programma begint met een aantal hoofdstukken waarin de leerders leren om met de muis te werken, te scrollen en te typen (les 1 tot en met 4). In de volgende hoofdstukken leert de cursist om de structuur van het werken met een oefenprogramma te doorzien: een oefening staat in een hoofdstuk, het hoofdstuk is een onderdeel van een programma, het programma staat op Oefenen.nl, Oefenen.nl is een website, je gaat naar een website via internet, internet staat op het bureaublad. Afnemende sturing Er is sprake van afnemende sturing door de docent. In de eerste les staat de oefening (hoofdstuk 1) klaar voor de leerder. In les 2 staat het beginscherm van het programma klaar, de leerder gaat zelf naar hoofdstuk 2 (dat heeft hij geleerd in hoofdstuk 1). In les 5 staat het beginscherm van Oefenen.nl klaar, en gaat de leerder zelf naar het programma Klik & Tik. De start en naar hoofdstuk 5. De begeleider doet elke les een stapje terug en de leerder doet elke les een stapje erbij, zelfstandig, totdat hij aan het eind van het programma de computer zelf kan aanzetten en met een programma op Oefenen.nl of een Steffie-programma kan werken. Kijk bij Deel 2 Handleiding per hoofdstuk vanaf pagina 7 wat je als begeleider aan het begin van de les klaarzet voor de leerder. 1.3 Doelgroep Het programma richt zich op de volgende doelgroepen: tweedetaalleerders met een taalniveau onder A2; ouderen/senioren die aan de Klik & Tik-cursussen in bibliotheken (willen) deelnemen; 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 4
Nederlandssprekenden zonder digitale vaardigheden die moeite hebben met lezen en schrijven. 1.4 Niveau digitale vaardigheden Het programma richt zich op de kennis en vaardigheden op het Instroomniveau Digitale vaardigheden van de Standaarden en eindtermen volwasseneneducatie. Dat betekent dat de computer gebruiksklaar is en internet, e-mail en eventueel beveiligingsprogramma s geïnstalleerd zijn. Aan de volgende kennis en vaardigheden wordt gewerkt. Domein 1 Het gebruik van ICTsystemen Domein 2 Beveiliging, privacy en gezondheid Instroomniveau 1 Kan ICT-systemen aan- en uitzetten 2 Kan gebruik maken van bedieningsapparatuur 3 Kan een eenvoudige applicatie gebruiken 4 Is in staat eenvoudige interfacemogelijkheden te gebruiken in digitale omgevingen 5 Kan eigen inlognaam, wachtwoord en/of ontgrendelingspatroon invoeren. 6 Is in staat op digitale apparatuur een applicatie te vinden. 1 Laat zien dat hij weet dat hij een wachtwoord nooit aan anderen mag geven 2 Kan aanwijzingen opvolgen voor het veilig gebruiken van digitale apparatuur 3 Kan programma s en apparatuur veilig afsluiten 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 5
Domein 3 Informatie zoeken 1.5 Online oefenprogramma 4 Kan (hyper)links en menu s herkennen en gebruiken om naar dieper gelegen informatie te gaan. Het programma Klik & Tik. De start bestaat uit negen hoofdstukken: 1 De muis 2 Meer met de muis 3 Typen 4 Nog meer typen 5 Klik & Tik De start vinden 6 Inloggen 7 Naar Oefenen.nl gaan 8 De computer aanzetten en het geluid 9 Stoppen Certificaat De leerder krijgt een certificaat als hij de negen hoofdstukken heeft gedaan. 1.6 Vervolg Klik & Tik. De Start biedt de eerste beginselen. Daarna kunnen leerders verder met Klik & Tik. De basis. Het niveau van dit programma is iets hoger, zowel qua taal als digitale vaardigheden. Voor leerders die op een tablet willen werken, is er Klik & Tik. De tablet. 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 6
Deel 2 Handleiding per hoofdstuk Hoofdstuk 1 De muis Log in voor de leerder en zet de eerste oefening klaar. In dit hoofdstuk klik je nog voor de leerder door naar de volgende oefeningen. Na dit hoofdstuk kan de leerder dit zelf. Klikken met de muis: de muis bewegen, de cursor zien op het scherm en klikken. De leerder weet dat hij de muis gebruikt om naar een volgende oefening en naar een volgend hoofdstuk te gaan. Bekijk met de groep de promo van Klik & Tik. De start. Bespreek met de leerders wat ze met dit programma kunnen en willen leren. Je kunt het gebruik van de muis voorafgaand aan hoofdstuk 1 ook droog oefenen: o Laat de leerders de muis vasthouden terwijl de muis op tafel ligt. o Laat de leerders de muis bewegen over de tafel, vraag of ze een figuur of een letter maken. o Laat zien hoe je de linkermuisknop indrukt. Met behulp van een beamer kun je laten zien hoe je naar een volgende oefening gaat. De leerders die dit moeilijk vinden kun je helpen bij het doorgaan naar een volgende oefening. Leg uit wat het verschil is tussen een desktop en een laptop en wat er anders gaat op een laptop zoals het touchpad, aanzetten en opladen. Hoofdstuk 2 Meer met de muis Log in en zet het openingsscherm met de hoofdstukken klaar. De leerder opent zelf hoofdstuk 2 maar heeft hier mogelijk hulp bij nodig. De leerder leert slepen en scrollen met de muis. Stimuleer dat leerders samenwerken. Ze werken wel ieder op een eigen computer, maar ze kunnen samen praten over wat ze doen, hoe ze het doen. Leerders kunnen eventueel in hun eigen taal overleggen. 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 7
Hoofdstuk 3 Typen Log in voor de leerder en zet het openingsscherm met de hoofdstukken klaar. De leerder opent zelf hoofdstuk 3 maar heeft hier mogelijk hulp bij nodig. Typen: letters vinden op het toetsenbord en weten hoe je een toets indrukt. Een foute letter weghalen aan het eind van het laatste woord. (In hoofdstuk 4 leren ze hoofdletter, punt en vraagteken typen en een letter of woord midden in de zin weghalen en toevoegen.) Oefen met het vinden van de letters op het toetsenbord: Vraag de leerder een letter te zoeken en daarna goed te kijken op welke toets de letter zit. Daarna probeert hij zijn vinger op de toets te zetten zonder op het toetsenbord te kijken. Is hij er dichtbij? Laat de leerder de letters van zijn naam zoeken op het toetsenbord. Hoofdstuk 4 Nog meer typen De begeleider logt in voor de leerder en zet het openingsscherm met de hoofdstukken klaar. De leerder opent zelf hoofdstuk 4. Het typen van een zin en een vraag. Dit houdt in dat de leerder een hoofdletter, spaties en een punt en vraagteken kan typen. Het weghalen of verbeteren van een foute letter midden in de tekst (dus niet de laatst getypte letter). Het toevoegen van een nieuw woord midden in de tekst. Lessuggestie Als je beschikt over een computer met beamer, kun je op je computer een Wordbestand aanmaken. Typ samen met de leerders zinnen en vragen. Leerders typen om de beurt een woord (of letter) op jouw computer, iedereen ziet wat de leerder typt want dat verschijnt op het scherm. Bedenk van tevoren een zin of vraag of laat de leerder zelf bedenken welk volgend woord in de zin past. 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 8
Hoofdstuk 5 Klik & Tik. De start vinden De begeleider logt in voor de leerder en zet het openingsscherm met de hoofdstukken klaar. De leerder opent zelf hoofdstuk 5. Het vinden van het programma Klik & Tik. De start op Oefenen.nl. Dat betekent dat de leerder nu voor het eerst uit het programma gaat en ziet dat Klik & Tik. De start een programma is op een website. Weten dat er meer oefenprogramma s zijn op Oefenen.nl. Sluit Klik & Tik. De start af als de leerder het hoofdstuk afgerond heeft en ga terug naar het openingsscherm van Oefenen.nl. Laat de leerder Klik & Tik. De start nogmaals vinden. Laat via de beamer een ander programma op Oefenen.nl zien dat mogelijk interessant is voor de leerder. Hoofdstuk 6 Inloggen De begeleider logt voor de leerder in op Oefenen.nl. De leerder gaat zelf naar Klik & Tik. De start en naar hoofdstuk 6. Hij heeft hier mogelijk nog hulp bij nodig. Geef de leerder zijn eigen inlogcode als hij die nog niet heeft. Schrijf het op een inlogkaartje. Inloggen op Oefenen.nl: de knop Inloggen vinden, het typen van de inlogcode en het klikken op Enter. Na dit hoofdstuk kan de leerder zelf inloggen op Oefenen.nl. Vertel waarom het nodig is om in te loggen op Oefenen.nl. Je komt in je eigen programma : je gaat verder waar je gebleven bent en ziet je resultaten. Vertel dat je vaak moet inloggen als je iets doet op internet, gebruik voorbeelden die aansluiten bij de leefwereld van de leerder. Bespreek waarom je een inlogcode niet aan anderen geeft maar dat dit bij de inlogcode van de bank belangrijker is dan bij de inlogcode van Oefenen.nl. Laat een inlogcode zien en vertel dat de inlogcode uit twee delen bestaat: de gebruikersnaam en het wachtwoord. Leg uit dat elke leerder een eigen inlogcode heeft. Bespreek hoe de leerder zijn inlogcode kan onthouden/bewaren. Sluit het programma af als de leerder klaar is met hoofdstuk 6 en log voor hem uit. Laat hem zelf opnieuw inloggen, naar Klik & Tik De start gaan en hoofdstuk 6 nogmaals kiezen (of hoofdstuk 7). Dit kun je eventueel een aantal keer doen. 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 9
2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 10
Hoofdstuk 7 Naar Oefenen.nl gaan De begeleider zet Oefenen.nl klaar. De leerder logt zelf in en gaat naar Klik & Tik. De start, hoofdstuk 7. De leerder heeft mogelijk hulp nodig bij het inloggen. Internet vinden op het bureaublad; Naar Oefenen.nl gaan: Oefenen.nl intypen op zoekbalk en op Enter klikken. Na dit hoofdstuk kan de leerder zelf naar Oefenen.nl gaan, inloggen en het juiste hoofdstuk kiezen. Laat zien hoe het bureaublad er op de computer in de cursusruimte uitziet en welk plaatje bij internet hoort. Als een leerder een eigen laptop of tablet heeft, kan hij daarop internet opzoeken. Als een leerder klaar is met hoofdstuk 7, kun je het programma afsluiten, uitloggen en Oefenen.nl afsluiten. De leerder gaat vervolgens helemaal zelf naar Klik & Tik. De start. Hoofdstuk 8 De computer aanzetten en het geluid De computer staat aan. Let er wel op of er een inlogcode nodig is om de computer te starten. De leerder gaat zelf naar internet, naar Oefenen.nl, naar Klik & Tik. De start en opent hoofdstuk 8. Je kunt dit eventueel begeleiden via de beamer. De leerder volgt je op zijn eigen computer. De computer zelfstandig aanzetten. Geluid harder en zachter zetten. Na dit hoofdstuk kan de leerder geheel zelfstandig de computer aanzetten en aan Klik & Tik. De start gaan werken. Mogelijk is het nodig om in te loggen op het eigen netwerk van de eigen organisatie voor je naar internet kunt gaan. Laat de leerder zien hoe dat werkt en geef hem de inlogcode. Als hoofdstuk 8 is afgerond, kun je uitloggen voor de leerder, alles afsluiten en de computer uitzetten. De leerder zet de computer zelf aan een gaat weer naar hoofdstuk 8. Zo herhaalt hij wat hij heeft geleerd. Oefen met het harder en zachter zetten van het geluid: wie heeft hem als eerste zacht gezet? Wie zet hem het hardst? Als een leerder een eigen laptop heeft, kan hij daarop proberen naar Oefenen.nl te gaan. 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 11
Hoofdstuk 9 Stoppen De begeleider zet niets klaar, de computers staan uit. Let er wel op of er een inlogcode nodig is om de computer te starten. Het programma afsluiten. Uitloggen. Oefenen.nl afsluiten. Oefen een aantal keer met het afsluiten en openen van Klik & Tik. De start. Oefen een aantal keer met uitloggen en vervolgens inloggen. Het oefenen met het uitzetten van de computer is niet online opgenomen in dit hoofdstuk. Oefen een aantal keer met het uit- en aanzetten van de computer. Laat de leerder met zijn eigen laptop oefenen als hij die heeft (meegenomen). Extra lessuggesties Veiligheid Bespreek met elkaar welke gevaren er op internet zijn. Bespreek wat de leerder kan doen als hij twijfelt: wie vraagt hij om hulp? Leg iets uit over wifi en laat bijvoorbeeld de wifi-code op de cursusplek zien. Leg uit dat het veilig is om uit te loggen als je in een openbare ruimte bent en je gaat even koffie halen. Thuis hoeft dat niet. Je hoeft de computer niet af te sluiten als je een uurtje pauze neemt. In de app Samen leren zitten oefeningen bij Klik & Tik. Doe samen de eerste twee hoofdstukken: Veilig op internet en Veilig met je gegevens. Leuke en handige websites Inventariseer waar de interesses van de leerder(s) liggen. Laat leuke, zinvolle en handige websites zien. Bijvoorbeeld het kanaal van Oefenen.nl op YouTube. Laat zien hoe je een filmpje zoekt. Laat de url van websites opschrijven. Laat de leerder zelf rondkijken op een website die hij interessant vindt. Laat zien (eventueel via de beamer) dat je op verschillende plekken kunt klikken en dan krijg je een nieuw scherm. 2018 Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl/Ella Bohnenn & Fouke Jansen, versie 1.0 12