Aan de deelnemers in de gemeenschappelijke regeling van het Recreatieschap Twiske-Waterland. Geachte leden van het college en raden/staten,

Vergelijkbare documenten
PROGRAMMA BEGROTING PARK VAN LUNA

PROGRAMMA BEGROTING PARK VAN LUNA

BEGROTINGSWIJZIGING GROENGEBIED DE BUITENLANDEN 2013

BEGROTINGSWIJZIGING SPAARNWOUDE SMG 2013

PROGRAMMA BEGROTING PARK VAN LUNA

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE

PROGRAMMA BEGROTING UITBREIDING GEESTMERAMBACHT

Aan de deelnemers in de gemeenschappelijke regeling van Recreatieschap Twiske-Waterland. Geachte leden van het college en de raden/staten

BEGROTINGSWIJZIGING UITBREIDING GEESTMERAMBACHT

Accountants BERK CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT. A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2017

PROGRAMMA BEGROTING UITBREIDING GEESTMERAMBACHT

DB VOORSTEL. Adviescommissie 21 maart 2017 agendapunt 4 Dagelijks bestuur 6 april 2017 Algemeen bestuur 29 juni 2017

BEGROTINGSWIJZIGING PARK VAN LUNA


INT / 2435 A.van Genderen. Jaarstukken ODRU 2016 en accountantsverklaring

Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2017 van Samenwerkingsstichting Kans & Kleur gecontroleerd.

TWISKE-WATERLAND BEGROTINGSWIJZIGING ONDERDEEL TWISKE

A. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2017

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de raad van toezicht van Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs Paul Krugerweg 44 38

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan de Raad van Toezicht en het Bestuur van Stichting STBN A. Verklaring over de in het jaarversla


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Jaarrekening Patijnenburg 2016

Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2016 van de gemeente IJsselstein te IJsselstein gecontroleerd.

KPMG Audit. kpmg. Document waarop ons rapport 17X GRN d.d. 27 juni (mede) betrekking heeft. KPMG Accountants N.V.

1a Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking bedragen x 1 T.Keulen M.C. Spies Functiegegevens Voorzitter CvB Lid CvB Aanvang en einde fun

TWISKE-WATERLAND BEGROTINGSWIJZIGING ONDERDEEL WATERLAND


BEGROTINGSWIJZIGING UITBREIDING GEESTMERAMBACHT

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT. A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het bestuur van Stichting FCB Dienstverlenen in Arbeidsmarktvraagstukken A. Verklaring over d


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT. A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016


CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het bestuur en raad van commissarissen van Stichting FC Eindhoven A. Verklaring over de in he

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het bestuur van Stichting Steun Goois Natuurreservaat A. Verklaring over de jaarrekening 2017



8. Financiële situatie op balansdatum Solvabiliteit Per ultimo boekjaar 2018 bedroeg de solvabiliteit 55,8% (2017: 53,3%). De solvabiliteit komt hoger

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het bestuur van Stichting Gooisch Natuurreservaat A. Verklaring over de in het jaarverslag op



JAN. Aan: het bestuur van het Nederlands Instituut voor Volksontwikkeling en Natuurvriendenwerk (Vereniging NIVON) te Amsterdam


III Overige gegevens staedion overige gegevens 2018

TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL WATERLAND

Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2016 van Lavide Holding N.V. te Alkmaar gecontroleerd.

NÅ$ Koenen en Co Controle BV is lid van Nexia International. veelzijdig. Controle

TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL WATERLAND

Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Bijlagen: Geachte Griffie,

BEGROTINGSWIJZIGING SPAARNWOUDE SMG 2018

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Controleprotocol verantwoording van subsidies vanaf ,- provincie Utrecht mei 2017


DEEL II OVERIGE GEGEVENS

Geacht College, Met vriendelijke groet, P.R. van Doorn, directeur a.i. RUD NHN

Aan: de aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van Lavide Holding N.V.

Ons oordeel met beperking Wij hebben de jaarrekening 2017 van gemeente Tiel te Tiel gecontroleerd.

Stichting Sensire. Mevrouw Koskamp, Aalten (82 jaar)

STICHTING SENSIRE MEVROUW KOSKAMP, AALTEN (82 JAAR)

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT i

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE



Wij hebben de gecontroleerd.

Adviescommissie 26 maart 2015 agendapunt 5 Dagelijks bestuur 9 april 2015 Algemeen bestuur 18 juni 2015

Adviescommissie 26 maart 2015 agendapunt 4 Dagelijks bestuur 9 april 2015 Algemeen bestuur 18 juni 2015

Hierbij ontvangt u onze controleverklaring d.d. 30 november 2017 bij de jaarrekening 2016 van uw vennootschap.

TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL TWISKE

IPA-ACON ASSURANCE B.V.

Naar ons oordeel geven:

Onderbouwing besluit Het jaarlijks vaststellen van de begrotingswijzigingen is nodig voor een goede bedrijfsvoering.

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Onderbouwing besluit Het jaarlijks vaststellen van de programmabegroting is nodig voor een goede bedrijfsvoering.

JAAR REKE NING Stichting Vrienden Ymere

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE

TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL WATERLAND

PROGRAMMA BEGROTING SPAARNWOUDE SGP 2020

Aan de deelnemers in de gemeenschappelijke regeling van recreatieschap Twiske-Waterland

Controleprotocol subsidie Vervoersautoriteit MRDH - Openbaar Vervoer, concessie Bus -

Twiske-Waterland Programmabegroting Onderdeel Waterland 2015

Controleverklaring van de onafhankelijke acco'imtaï'it

BEGROTINGSWIJZIGING SPAARNWOUDE SMG 2019

BEGROTINGSWIJZIGING GEESTMERAMBACHT

JAARREKENING GEESTMERAMBACHT, GAB-U en Park van Luna

JAARREKENING GEESTMERAMBACHT, GAB-U en Park van Luna

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

31 december Liquide middelen Saldo 31 december Totaal reserves en fondsen

JAARREKENING GEESTMERAMBACHT, GAB-U en Park van Luna

TWISKE-WATERLAND BEGROTINGSWIJZIGING ONDERDEEL WATERLAND

Een samenvatting van de resultaten van de jaarrekeningen 2017 en het gevoerde beleid vindt u in de ter informatie bijgevoegde jaarverslagen 2017.


BIJLAGEN FINANCiËN. Balans per 31 december Activa

Transcriptie:

Aan de deelnemers in de gemeenschappelijke regeling van het Recreatieschap Twiske-Waterland Postbus 2571, 2002 RB Haarlem Genieweg 46a, Velsen-Zuid Telefoon 023 520 28 20 info@recreatienoordholland.nl www.twiske-waterland.nl K.v.K. 58592199 Velsen-Zuid : 11 juli 2017 Uw kenmerk : - Ons kenmerk : U2017 BS Projectnummer : - Onderwerp : vastgestelde financiële jaarstukken Recreatieschap Twiske-Waterland Bijlage(n) : 6 Behandeld door : Henk Wijkhuisen telefoon 06 20 96 24 22 Geachte leden van het college en raden/staten, Hierbij stuur ik u een eemplaar van 1. de jaarrekening Twiske-Waterland 2016 onderdeel Twiske, 2. de jaarrekening Twiske-Waterland 2016 onderdeel Waterland, 3. de begrotingswijziging Twiske-Waterland 2017 onderdeel Twiske, 4. de begrotingswijziging Twiske-Waterland 2017 onderdeel Waterland, 5. de programmabegroting Twiske-Waterland 2018 onderdeel Twiske en 6. de programmabegroting Twiske-Waterland 2018 onderdeel Waterland. Met vriendelijke groet, namens het bestuur van Recreatieschap Twiske-Waterland, Drs. H. Wijkhuisen Programmamanager Recreatie Noord-Holland NV Recreatieschap Twiske-Waterland is een samenwerkingsverband van de provincie Noord-Holland en de gemeenten Amsterdam, Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zaanstad. Het beheersbureau is gevestigd aan de Noorderlaaik 1 in Oostzaan. Recreatie Noord-Holland NV legt in opdracht van het bestuur van Recreatieschap Twiske-Waterland recreatieve voorzieningen aan zoals fiets-, wandel- en vaarroutes en verzorgt het beheer en onderhoud van Groengebied Purmerland en recreatiegebied het Twiske.

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL TWISKE 2016 Velsen-Zuid 29-6-2017

Inhoudsopgave Blz. Programmaverantwoording 3 Algemeen 3 Highlights 3 Resultaat 2016 4 Reserves 4 Toelichting belangrijkste afwijkingen 5 Overzicht participantenbijdrage 5 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 6 Onderhoud kapitaalgoederen 6 Financiering 6 Bedrijfsvoering 7 Verkorte balans 7 Jaarrekening 2016 8 Balans per 31 december 2016 9 Waarderingsgrondslagen 11 Toelichting op de balans per 31 december 2016 12 Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over het begrotingsjaar 2016 16 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over 2016 17 Overzicht van baten en lasten per kostensoort 30 Wet FIDO modelstaten A en B 31 Overige gegevens 33 Samenstelling van het Algemeen Bestuur 34 Controleverklaring 35 Vaststelling door het Algemeen Bestuur 39 Bijlagen 40 Bijlage I: Investerings- en financieringsstaat 2016 41 Bijlage II: Staat van geactiveerde kapitaaluitgaven 42 Bijlage III: Gebeurtenissen na balansdatum 43 Bijlage IV: Nota weerstandsvermogen en risicobeheersing 44 Bijlage V: WNT-verantwoording 2016 47

Programmaverantwoording 2016 Algemeen De reguliere inspanningen voor het recreatieschap voor 2016 zijn grotendeels conform begroting uitgevoerd, met enkele onderschrijdingen. Bij de uitvoering van de incidentele werkzaamheden zijn er afwijkingen t.o.v. de begroting. De afwijking op de reguliere begroting zijn positief, lagere kosten en hogere inkomsten voor het recreatieschap. Het resterende budget voor incidentele werkzaamheden schuift door naar 2017. Het recreatieseizoen is goed verlopen. Het was gedurende vrijwel het hele recreatieseizoen mooi weer. Alle evenementen zijn dan ook goed verlopen, en het uitblijven van veel regen heeft ertoe bijgedragen dat de terreinschade zeer beperkt is gebleven. De invullingen van een derde groot evenement is in 2016 mislukt. Door verschillende interpretaties van afspraken is het evenement Pleinvrees niet doorgegaan en waren de organisator en het recreatieschap verwikkelt in een juridische procedure. Inmiddels heeft de voorzieningenrechter uitspraak gedaan en zal in 2017 het evenement Pleinvrees plaatsvinden. Highlights Over het algemeen verloopt de inhaalslag groot onderhoud en vervangingen volgens planning. De vervangingen van bruggen en steigers is vrijwel afgerond. In 2016 zijn veel werkzaamheden voor het groot onderhoud aan verhardingen voorbereid. Deze worden in 2017 uitgevoerd. In 2016 is de Twiske Molen getroffen door een windhoos waardoor de kap en de wieken van de molen zijn afgewaaid. Dat heeft veel schade veroorzaakt. De molen is in eigendom van het recreatieschap. De schade wordt gedekt door de verzekering. Het schap is onmiddellijk begonnen met het herstel van de molen in samenwerking met de molenaar. Voor het bouwrijp maken voor een nieuwe recreatievoorziening op de locatie van de voormalige waterspeelplaats Twiske Poort zijn de oude betonnen speelobjecten gesloopt en afgevoerd. Eind 2016 is begonnen met de herbouw van de opstallen, nadat deze in 2015 door brandstichting zijn verwoest. In het afgelopen jaar is er veel schade en overlast geweest door vandalisme, voornamelijk aan toiletten en speeltoestellen. Om dit tegen te gaan zijn bij de openbare toiletten camera`s opgehangen. Dit lijkt vooralsnog te helpen. 2 dagen maatschappelijke stage van het Gaudi college uit Purmerend. Werkzaamheden bestonden voornamelijk uit snoeiactiviteiten De herijkte visie van Het Twiske is in 2016 vastgesteld. Het concept uitvoeringsprogramma bij de visie is in 2016 geschreven. Vaststelling van een definitief uitvoeringsprogramma staat gepland voor medio 2017 en uitvoering voor 2018 en verder. Op 17 april is de start van het recreatieseizoen gevierd met de Twiske open dag. De open dag is georganiseerd door de ondernemers in het gebied in samenwerking met ondersteuning van het recreatieschap. - 3 -

Resultaat 2016 regulier Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten 1.751.984 1.961.266 209.282 Baten 2.264.597 2.192.573 72.024 Saldo 512.612 231.307 281.305 Het resultaat van de reguliere inspanningen van het recreatieschap is een onderschrijding door zowel lagere lasten als hogere baten. De onderschrijding is veroorzaakt door de deelprogrammas communicatie en beheer. De baten zijn hoger door de inkomsten uit de evenementen Lente Kabinet en Welcome to the Future en enkele kleinere opbrengsten (zoals filmopnames en kleine evenementen). De inkomsten uit Lente Kabinet waren niet begroot omdat daar nog geen meerjarige overeenkomst was gesloten. Voor 2017 en verder is er wel een meerjarenovereenkomst aangegaan. Per saldo is de begroting ca. 280.000 positiever dan begroot. Bij het opstellen van de begrotingswijziging 2017 wordt het reguliere budget voor het deelprogramma communicatie naar beneden bijgesteld omdat het beschikbare budget structureel niet wordt gebruikt. Resultaat 2016 incidenteel Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten 571.687 991.714 420.027 Baten 151.776 440.000-288.224 Saldo -419.911-551.714 131.803 De incidentele werkzaamheden onderschrijden voor zowel baten als lasten. De lagere lasten worden deels veroorzaakt door de asfalteringswerkzaamheden (ca. 160.000). Deze worden in het laagseizoen uitgevoerd. De voorbereiding vond plaats in 2016, maar de uitvoering in het vroege voorjaar van 2017. Verder veroorzaakt de herbouw van de opstallen van Twiske Poort die in het laatste kwartaal is begonnen een onderschrijding (ca. 340.000). Het budget schuift door naar 2017. Hiertegenover staan niet begrote uitgaven voor schadeherstel aan de Twiske Molen (ca. 52.000). De kosten die het schap maakt voor Twiske Molen en de Blauwe poort worden gedekt door uitkeringen van de verzekering. De onderschrijding van de baten incidenteel betreft de uitkering van verzekeringsgelden voor de herbouw Twiske Poort. De uitkering loopt gelijk op met de gemaakte kosten voor de herbouw. Daarnaast heeft de verzekering de herstelwerkzaamheden aan Twiske Molen vergoed. Resultaat 2016 totaal Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten 2.323.671 2.952.980 629.309 Baten 2.416.372 2.632.573-216.201 Saldo 92.701-320.407 413.108 Reserves Stand van de reserves per 31-12-2016 31-12-2015 verschil Algemene reserve 2.026.630 1.987.352 39.278 Bestemmingsreserve betaald parkeren - - - Bestemmingsreserve investeringen 547.478 494.054 53.424 Totaal 2.574.108 2.481.406 92.701-4 -

Voor de komende jaren zijn de volgende ontwikkelingen van belang: Als gevolg van het schatkistbankieren leveren de liquide middelen momenteel vrijwel geen rente op. De inhaalslag voor vervanging en groot onderhoud, waartoe het bestuur in 2011 heeft besloten, zal in 2017 afgerond zijn. Voor de noodzakelijke vervangingen aan het parkeersysteem wordt voor de komende jaren rekening gehouden met een bedrag van ca. 60.000 per jaar aan afschrijvingen, welke zijn opgenomen in de begroting. Voor de dekking van de uitvoering groot onderhoud en vervanging is 300.000,- overgeboekt van de algemene reserve naar de bestemmingsreserve investeringen. Overzicht participantenbijdrage 2014 + inde 2015 Indeatie 1,47% Provincie Noord-Holland 965.451 14.192 979.643 Gemeente Amsterdam 393.209 5.780 398.989 Gemeente Landsmeer 28.444 418 28.862 Gemeente Oostzaan 13.385 197 13.582 Gemeente Purmerend 76.968 1.131 78.099 Gemeente Zaanstad 195.768 2.878 198.646 Totaal participantenbijdrage 1.673.225 24.596 1.697.821 2015 + inde 2016 Indeatie 0,95% Provincie Noord-Holland 979.643 9.307 988.950 Gemeente Amsterdam 398.989 3.790 402.779 Gemeente Landsmeer 28.862 274 29.136 Gemeente Oostzaan 13.582 129 13.711 Gemeente Purmerend 78.099 742 78.841 Gemeente Zaanstad 198.646 1.887 200.533 Totaal participantenbijdrage 1.697.821 16.129 1.713.950-5 -

Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover Recreatieschap Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken, bedraagt 1,9 miljoen en wordt gevormd uit het fonds dat is ontstaan door de afkoopsom van het rijk. Een groot gedeelte van het eploitatietekort wordt uit dit fonds gedekt. De rentebaten zijn niet voldoende om het eploitatietekort te dekken, waardoor het fonds op termijn uitgeput zal raken. Om dit tegen te gaan zijn in de strategische visie ideeën uitgewerkt om de inkomsten te verhogen. De risico's die zich kunnen voordoen bij het Twiske zijn in 2016 geïnventariseerd en gekwantificeerd. De kwantificering van de risico's heeft geleid tot een gewenst weerstandsvermogen van 460.000. De huidige omvang van het fonds voldoet dus ruimschoots om de berekende risico's af te dekken. De uitwerking van bovenstaande is als bijlage opgenomen. Onderhoud kapitaalgoederen a. Wegen en fietspaden De wegen en fietspaden, in beheer bij het recreatieschap, worden elk jaar geïnspecteerd om vast te stellen in hoeverre onderhoud gepleegd moet worden. Aan de hand van de uitkomst van de inspecties wordt groot onderhoud uitgevoerd. b. Riolering In het recreatiegebied ligt een rioleringssysteem waarop toiletgebouwen en overige accommodaties zijn aangesloten. Voor het regulier onderhoud zijn servicecontracten afgesloten. c. Water Wateroppervlakten zijn bepalend voor het landschap en de natuur en hebben een recreatieve functie. Peilbeheer en kwaliteitszorg zijn belangrijke uitgangspunten voor het beheer en onderhoud. Daarbij moet gedacht worden aan schouwwerkzaamheden en waterbemonstering. d. Groen Het gebiedsonderhoud wordt hoofdzakelijk in opdracht van het recreatieschap door aannemers uitgevoerd. De aannemers zorgen voor tijdig maaien van het dagkampeerterrein, beplantingsvormen worden onderhouden door middel van snoeien, kappen, dunnen en verjongen, het opruimen van afval, het schoonmaken van sloten, enz. De beheerders zien er op toe dat de aannemers tijdig aan hun verplichtingen voldoen en coördineren de werkzaamheden c.q. stemmen die af op het gebruik van het terrein. Tevens wordt een beperkt deel van de onderhoudswerkzaamheden in eigen beheer uitgevoerd. e. Gebouwen Jaarlijks wordt regulier onderhoud gepleegd aan gebouwen van het recreatieschap. Naast regulier onderhoud wordt indien nodig, aan een aantal gebouwen groot onderhoud gepleegd. Financiering Risicobeheer; de Kasgeldlimiet en Rente-risiconorm De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de Wet Fido is te voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente, grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico's. Het niveau van de korte leningen, de kasgeldlimiet is gelimiteerd tot 8,2 % van het bedrag van de begroting. De rente-risiconorm houdt in dat maimaal 20 % van de lange leningen per jaar afgelost kan worden. De norm beoogt een evenwichtige opbouw van de leningen in de tijd. Recreatieschap Het Twiske zal volgens het huidige liquiditeits- en financieringsbeleid binnen de kasgeldlimiet en de rente-risiconorm blijven, zie modelstaat A en B op bladzijde 29 en 30. - 6 -

Bedrijfsvoering Recreatie Noord-Holland NV (RNH) is de verzelfstandigde afdeling Groenbeheer van de provincie Noord-Holland, met de provincie als enige aandeelhouder. RNH is een uitvoeringsorganisatie, die als opdrachtnemer voor de besturen van de recreatieschappen werkt. Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, eerst van 2009-2013. In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar (2014-2018). In 2017 zal de dienstverlening van Recreatie Noord Holland N.V. opnieuw geëvalueerd worden. De verkorte balans De balans per 31 december 2016 kan verkort als volgt worden weergegeven: (bedragen 1.000,-) ACTIVA 2016 2015 PASSIVA 2016 2015 Vaste activa Vaste financieringsmiddelen Materiële vaste activa 68,6 27,3 Reserves 2.574,1 2.481,4 Financiële vaste activa - - Schulden op lange termijn - - Subtotaal 68,6 27,3 Subtotaal 2.574,1 2.481,4 Vlottende activa Vorderingen en Vlottende passiva overlopende activa 2.400,3 2.507,6 Schulden op Liquide middelen 237,3 238,6 korte termijn 132,1 292,1 Subtotaal 2.637,6 2.746,2 Subtotaal 132,1 292,1 TOTAAL 2.706,3 2.773,5 TOTAAL 2.706,3 2.773,5-7 -

Jaarrekening 2016-8 -

BALANS PER 31 DECEMBER ACTIVA Omschrijving 31-12-2016 31-12-2015 VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen 68.635 27.300 subtotaal materiële vaste activa 68.635 27.300 TOTAAL VASTE ACTIVA 68.635 27.300 VLOTTENDE ACTIVA Vlottende activa Debiteuren algemeen 1.745 1.941 Vooruitbetaalde bedragen - 2.082 Nog te ontvangen bedragen 23.640 3.682 Uitzettigen in Rijk's schatkist met een 2.374.928 2.499.928 looptijd korter dan een jaar subtotaal vlottende activa 2.400.314 2.507.633 Liquide Middelen ING Spaarrekeningen 221.210 219.124 ING bank 16.172 18.646 Kas 79-794 subtotaal liquide middelen 237.304 238.564 TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA 2.637.617 2.746.197 TOTAAL-GENERAAL ACTIVA 2.706.252 2.773.497-9 -

PASSIVA Omschrijving 31-12-2016 31-12-2015 VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN Reserves en fondsen Algemene reserve 2.026.630 1.987.352 Bestemmingsres. Betaald parkeren - - Bestemmingsreserve Investeringen 547.478 494.054 subtotaal reserves en fondsen 2.574.108 2.481.406 TOTAAL VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN 2.574.108 2.481.406 VLOTTENDE PASSIVA Schulden op korte termijn Crediteuren 83.422 137.063 Nog te betalen bedragen 24.393 31.398 Aangegane verplichtingen - - Vooruitontvangen bedragen 24.330 123.629 Schulden aan kredietinstellingen - - subtotaal schulden korte termijn 132.144 292.090 TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA 132.144 292.090 TOTAAL-GENERAAL PASSIVA 2.706.252 2.773.497-10 -

WAARDERINGSGRONDSLAGEN Waarderingsgrondslagen voor de balans en de resultaatbepaling Materiële vaste activa Op basis van het BBV wordt er onderscheid gemaakt tussen investeringen met een maatschappelijk nut en investeringen met een economisch nut. - Investeringen in het recreatiegebied (openbare ruimte), zoals het groot onderhoud en vervangingen worden aangemerkt als investeringen met een maatschappelijk nut. Deze investeringen worden op basis van het BBV in beginsel ineens ten laste van de eploitatie gebracht en dus niet geactiveerd; - Investeringen met een economisch nut worden geactiveerd en afgeschreven volgens algemeen aanvaardbare en bedrijfseconomische grondslagen. Financiële vaste activa Financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of de nominale waarde. Vlottende activa De vlottende activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde en, waar nodig, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Reserves Er zijn een drietal reserves, t.w. de Afkoopsom van het Rijk, de Bestemmingsreserve (vervangings)investeringen en de Bestemmingsreserve betaald parkeren. - Afkoopsom van het Rijk (Algemene Reserve) Aan de Afkoopsom van het Rijk wordt jaarlijks het eploitatieoverschot of -tekort toegevoegd respectievelijk onttrokken.tevens worden de rente opbrengsten van deposito's, spaarrekeningen en de obligaties aan de reserve toegevoegd. - Bestemmingsreserve betaald parkeren Jaarlijks worden aan de bestemmingsreserve bedragen onttrokken zijnde de afschrijving van de investering van het project uit het Betaald Parkeren. - Bestemmingsreserve (vervangings)investeringen Jaarlijks wordt aan de bestemmingsreserve (vervangings)investeringen een bedrag toegevoegd, zoals opgenomen in het bedrijfsplan Het Twiske. De netto uitgaven van de nieuwe investeringen worden onttrokken aan de bestemmingsreserve. Overige balansposten Alle overige balansposten zijn, tenzij anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde. De bepaling van het resultaat Het resultaat is bepaald op basis van de historische kostprijs. Baten en lasten worden toegerekend naar het jaar waarop zij betrekking hebben. Subsidies en bijdragen van derden Ontvangsten inzake subsidies en bijdragen van derden ten behoeve van de realisatie van specifieke projecten, alsmede de daarmee samenhangende uitgaven worden met ingang van het boekjaar 2004 in de programmarekening verantwoord. Jaarlijks wordt het saldo toegevoegd of onttrokken aan de reserves. - 11 -

TOELICHTING OP DE BALANS 31-12-2016 31-12-2015 ACTIVA Materiële vaste activa 68.635 27.300 Investeringen met economisch nut Het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa kan als volgt worden gespecificeerd: Netto investeringen tot boekjaar 1.550.297 1.550.297 Geheel afgeschreven - Netto investeringen boekjaar 59.219 - Desinvesteringen boekjaar - - Totaal geïnvesteerde bedragen 1.609.516 1.550.297 Afschrijvingen tot boekjaar 1.522.997 1.364.865 Geheel afgeschreven - - Afschrijvingen desinvesteringen - - Afschrijvingen boekjaar 17.884-158.132 Totaal afschrijvingen 1.540.881 1.522.997 Boekwaarde per 31 december 68.635 27.300 De investering betreft met name het project Betaald Parkeren, de afschrijvingstermijn bedraagt 10 jaar. Op basis van het BBV dienen investeringen met een economisch nut geactiveerd te worden en dient hierover te worden afgeschreven volgens een stelsel dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut kunnen worden geactiveerd, maar volgens het BBV verdient het de voorkeur dergelijke activa niet te activeren. Deze aanbeveling is overgenomen door het schap. Vlottende activa 25.385 7.704 Debiteuren algemeen 1.745 1.941 Specificatie: HUS Zaanstreek 730 Stichting de Marsen 1.016 1.745 Vooruitbetaalde bedragen - 2.082 De vooruitbetaalde lasten per 31 december 2016 bestaan uit: - -12 -

31-12-2016 31-12-2015 Nog te ontvangen bedragen 23.640 3.682 Specificatie: Rente schatkist - - Rente Zakelijke spaarrrek. 67.09.64.379 13 29 Rente private spaarrek. 67.09.64.379 1.155 2.067 CJIB schadevergoeding betaald parkeren - 1.585 Schadevergoeding Twiske molen 22.471-23.640 3.682 Uitzettingen in 's Rijks schatkist met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Uitzetting 's Rijks schatkist Twiske 2.374.928 2.499.928 Schatkistbankieren Twiske Drempelbedrag 2015 (0,75% van begrotingstotaal) 250.000 Het bedrag aan middelen per kwartaal dat buiten 's Rijks schatkist is aangehouden kwartaal 1 kwartaal 2 kwartaal 3 kwartaal 4 Buiten schatkist gehouden 241.808 266.733 237.885 237.383 Ruimte onder drempelbedrag 8.192-12.115 12.617 Overschrijding van het drempelbedrag - 16.733 - - Liquide middelen ING Zakelijke Spaarrekening 67.09.64.379 5.943 5.914 ING Private Spaarrekening 67.09.64.379 215.267 213.210 ING Bank 67.09.64.379 13.223 17.326 ING Bank 69.03.89.132 2.949 1.320 Kas -79 794 237.304 238.564-13 -

PASSIVA 31-12-2016 31-12-2015 Reserves en fondsen 2.574.108 2.481.406 Afkoopsom van het Rijk 2.026.630 1.987.352 Saldo per 1 januari 1.987.352 1.899.501 Af: Bouw Strooiselstal boerderij De Marsen - 15.559- Toevoeging saldo eploitatie 339.278 303.410 Onttrekking tbv Verv. Investering 300.000-200.000- Saldo per 31 december 2.026.630 1.987.352 Bestemmingsreserve betaald parkeren - - Saldo per 1 januari - 149.942 Bij: Toevoeging uit afkoopsom Af: Ontrekking uitbreiding parkeerplaatsen - - Toevoeging ivm activering Onttrekking ivm afschrijving - 149.942- Saldo per 31 december - - Het onttrokken bedrag van 149.942,- betreft de jaarlijkse afschrijving van de investering van het project betaald Parkeren en is conform de begroting 2015. Bestemmingsreserve Investeringen Saldo per 1 januari 494.054 508.657 Bij: rente - - Bij: toevoeging 425.000 365.000 Af: vervangingsinvesteringen 371.576-379.603- Saldo per 31 december 547.478 494.054 Zie bladzijde 20 van de programmarekening voor een specificatie van de vervangingsinvesteringen. Het toegevoegde bedrag van 425.000,- is conform de begroting 2016. -14 -

Schulden op korte termijn 31-12-2016 31-12-2015 Crediteuren 83.422 137.063 Specificatie: Recreatie Noord-Holland n.v. 51.354 Wen de Jong 15.776 B.T.W. 4e kw 2016 9.493 Diversen 6.799 83.422 Nog te betalen bedragen 24.393 31.398 Specificatie Accountantskosten 2016 7.370 Waterschapslasten 2014 6.970 Waterschapslasten 2015 7.305 Baker Tilly Berk advieskosten 696 HebLad betonnenbanken 1.301 ING bankkosten 4e kw 751 24.392 Vooruitontvangen bedragen 24.330 123.629 Schade uitkering pomphuistwiske Poort 33.683 Schade uitkering Twiske Poort 100.290 Voorbereiding / bouwkosten t/m/ 2016 Twiske P 109.648- Totaal te besteden herbouw Twiske Poort 24.325 P. Klaasse Bos 5 24.330 Rijk Investeringssubsidies - - Op 03 december 2015 heeft het Algemeen Bestuur besloten tot herbouw van de opstallen van de Twiske Poort. Onder de vooruitonvangen bedragen zijn de toegekende schadevergoedingen verantwoord van per saldo 133.973,-. Deze gelden zullen in 2016 worden besteed aan de herbouw van de opstallen. In 2015 zijn al enige voorbereidingen getroffen. De hiermee gemoeide kosten zijn gedekt uit de verkregen schadevergoedingen. Niet in de Balans opgenomen activa en verplichtingen: Binnen de balans zijn geen reserveringen opgenomen voor opgebouwd verlof van de medewerkers. Met de oprichting van Recreatie Noord-Holland, per 1 juli 2004, hebben de besturen van de Recreatieschappen ingestemd met het besluit van het provinciaal bestuur dat Recreatie Noord Holland N.V. is aangewezen als uitvoeringsorganisatie voor de recreatieschappen. Vanaf 1 januari 2009 is een overeenkomst tussen de Recreatieschappen en Recreatie Noord-Holland N.V. afgesloten. Deze overeenkomst liep van 2009 t/m 2013. Onlangs is deze overeenkomst met 5 jaar verlengd tot en met 2018. -15 -

2. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING OVER HET BEGROTINGSJAAR 2016 Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Jaarrekening 2015 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer 1.629.547 601.949-1.027.598 1.904.228 478.623-1.425.605 1.592.360 485.901-1.106.459 2 Toezicht 202.948 - - 202.948 199.423 - - 199.423 186.114 - - 186.114 3 Financiën 58.479 1.169-57.310 61.802 - - 61.802 167.686 2.136-165.550 4 Bestuursadvisering 154.056 - - 154.056 140.315 - - 140.315 125.891 - - 125.891 5 Secretariaat 41.733 - - 41.733 38.913 - - 38.913 40.066 - - 40.066 6 Communicatie 77.589 - - 77.589 113.083 - - 113.083 84.722 - - 84.722 7 Inrichting & ontwikkeling 159.317 99.304-60.013 495.216 440.000-55.216 76.057 - - 76.057 Bijdrage participanten 1.713.950 1.713.950 1.713.950 1.713.950 1.697.822 1.697.822 Totaal lasten en baten 2.323.671 2.416.372 92.701 2.952.980 2.632.573-320.407 2.272.896 2.185.859-87.037 92.701-320.407-87.037 Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve 339.278 339.278 95.793-95.793 303.410 303.410 Onttrekking algemene reserve 300.000-300.000 300.000-300.000 215.559-215.559 Toevoeging bestemmingsres. Bet. Parkeren - - - - - - Onttrekking bestemmingsres. Bet. Parkeren - - - - - 149.942-149.942 Toevoeging bestemmingsreserve Investeringen 425.000 425.000 425.000-425.000 365.000 365.000 Onttrekking bestemmingsreserve Investeringen 371.576-371.576-541.200-541.200 389.947-389.947 Totaal lasten en baten 3.087.948 3.087.948-3.473.773 3.473.773-2.941.306 2.941.306 - Gerealiseerde resultaat - - - Totalen-generaal 3.087.948 3.087.948-3.473.773 3.473.773-2.941.306 2.941.306 - - 16 -

3. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 789.460 921.082 775.164 Inzet RNH regulier 416.040 441.946 437.593 Totaal lasten regulier 1.205.500 1.363.028 1.212.758 Baten: Opbrengsten regulier 549.478 478.623 423.001 Totaal baten regulier 549.478 478.623 423.001 Saldo regulier - 656.022-884.405-789.757 Lasten: Lasten incidenteel 424.048 538.790 369.073 Inzet RNH incidenteel - 2.410 10.530 Totaal lasten incidenteel 424.048 541.200 379.603 Baten: Opbrengsten incidenteel - - 62.900 Project subsidies 52.471 - - Totaal baten incidenteel 52.471-62.900 Saldo incidenteel - 371.576-541.200-316.703 Saldo Gebiedsbeheer - 1.027.598-1.425.605-1.106.459 Financieel onderschrijding bedrijfskosten regulier ( 131.622) onderschrijding inzet RNH regulier ( 25.906) overschrijding baten regulier ( 70.855) onderschrijding lasten incidenteel ( 117.152) overschrijding baten incidenteel ( 52.417) Toelichting lagere bedrijfskosten door gunstige inschrijving voor het beheer van grasvegetaties (ca. 50.000), kosten aan het onderhoud van het betaald parkeren (ca. 30.000) en verspreid over andere kleinere posten. Met name de kosten voor het betaald parkeren zijn variabel en lastig te voorspellen. Lagere inzet RNH door pensionering werknemer (ca. 25.000). In 2017 wordt het budgte bijgesteld. hogere inkomsten uit erfpacht en door goed verlopen editie Welcome to the Future en Lente Kabinet lagere uitgaven voor groot onderhoud dan begroot, vooral voor het vervangen van verhardingen. Werkzaamheden zijn voorbereid en worden in 2017 voltooid. Het resterende budget schuift door naar 2017. dit betreft een uitkering van de verzekering voor noodreparaties aan Twiske Molen (zie tabel resultaat) Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen 43.082-43.082 Gebouwen 91.435-91.435 Verhardingen 199.728-199.728 Kunstwerken 25.000-25.000 Rioolpompen - - - Parkeerinstallatie - - - Baggerwerk 12.331-12.331 Herstel Twiske molen 52.471 52.471 - - 17 -

424.048 52.471 371.576 Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen 43.100-43.100 Gebouwen 77.000-77.000 Verhardingen 365.000-365.000 Kunstwerken 25.000-25.000 Rioolpompen 12.000-12.000 Parkeerinstallatie 9.100-9.100 Baggerwerk 10.000-10.000 Herstel Twiske molen - - - 541.200-541.200 Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatielandschap dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem controleren zwemwaterkwaliteit coördineren en communiceren over zwemlocaties met derden uitgeven en reguleren vergunningen / gebruiksovereenkomsten coördineren grote evenementen begeleiden van kleine en middelgrote evenementen organiseren ondernemersoverleg onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandelen klachten begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers werkvoorzieningsschappen beheren betaald parkeren zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming beheerssysteem up to date verontreiniging tijdig opgemerkt goede communicatie over veiligheid van zwemwater d.m.v. bebording en website provincie aanvragen tijdig behandeld Inkomsten uit WTTF, Lentekabinet en Eastville organisator tevreden over dienstverlening schap ondernemers betrokken bij schap goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld inzet nuttig voor schap en bevredigend voor deelnemers inkomsten uit betaald parkeren gegenereerd hogere efficiëntie beheer duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk - 18 -

Incidentele inspanning uitvoeren inhaalslag groot onderhoud en vervangingen herstel Twiske molen resultaat Vervangen van een fiets- wandelburg; Groot onderhoud asfalt; Nieuw speeltoestel op de avonturenspeelplaats; Etra slootonderhoud In 2016 is de Twiske Molen getroffen door een windhoos waardoor de kap en de wieken van de molen zijn afgewaaid. De schade wordt gedekt door de verzekering. Het schap is begonnen met het herstel. - 19 -

2 Toezicht Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 17.828 13.604 12.985 Inzet RNH regulier 185.121 185.819 173.129 Totaal lasten regulier 202.948 199.423 186.114 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 202.948-199.423-186.114 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Toezicht - 202.948-199.423-186.114 Financieel geen bijzonderheden Toelichting Reguliere inspanning toezicht houden en handhaven volgens Algemene Verordening vervullen rol gastheer in het gebied jaarlijks opstellen handhavingsplan specifieke handhaving: vandalisme resultaat recreanten voelen zich veilig; toezicht conform handhavingsplan recreanten tevreden over gastheerschap handhaving toegespitst op actuele noodzaak vandalisme aan toiletgebouwen teruggedrongen na plaatsing van camera's duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk - 20 -

3 Financiën Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 25.835 32.820 166.171 Inzet RNH regulier 37.109 43.459 39.365 Totaal lasten regulier 62.944 76.279 205.536 Baten: Opbrengsten regulier 1.169-2.136 Totaal baten regulier 1.169-2.136 Saldo regulier - 61.776-76.279-203.400 Lasten: Lasten incidenteel 8.932 - - 37.850 Inzet RNH incidenteel - 13.398-14.477 - Totaal lasten incidenteel - 4.465-14.477-37.850 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 4.465 14.477 37.850 Saldo Financiën - 57.310-61.802-165.550 Financieel onderschrijding lasten regulier ( 13.335) onderschrijding lasten incidenteel ( 8.932) negatieve last inzet RNH incidenteel ( 13.398) Toelichting zowel iets lagere bedrijfskosten als inzet RNH inzet etern advies voor vraagstukken over de heffing van mogelijke vennootschapsbelasting en btw over de inkomsten uit festivals. verlaging van de opslag op de tarieven van RNH die dient ter dekking van het personeelsrisico. Per saldo betreft het een korting van 1,5% op de tarieven van RNH. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Controle jaarrekening 2015 422- - 422- Verlaging opslag tarieven RNH 13.398- - 13.398- Verhardingen 9.351-9.351 Overige 4-4 4.465- - 4.465- Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH 14.477- - 14.477-14.477- - 14.477- - 21 -

Reguliere inspanning opstellen van de programmabegroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van de financiële risico's van het schap correcte en betrouwbare administratie conform vereisten BBV optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren risico's geëvalueerd en up-to-date - 22 -

4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 861 2.883 1.708 Inzet RNH regulier 100.394 114.965 109.269 Totaal lasten regulier 101.255 117.848 110.977 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 101.255-117.848-110.977 Lasten: Lasten incidenteel 50.795 20.124 13.727 Inzet RNH incidenteel 2.006 2.343 1.187 Totaal lasten incidenteel 52.800 22.467 14.914 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - 52.800-22.467-14.914 Saldo Bestuursadvisering - 154.056-140.315-125.891 Financieel onderschrijding lasten regulier ( 16.593) overschrijding lasten incidenteel Toelichting lagere inzet RNH, na afronding van de herijkte visie in 2015 was er minder inzet nodig; Daarnaast waren er weinig etra vergaderingen of inzet bij onverwachte ontwikkelingen. hoge inzet etern juridisch advies door afwikkeling aanvraag evenement Pleinvrees. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 4.837-4.837 Advieskosten derden 47.963-47.963 52.800-52.800 Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 11.932-11.932 Advieskosten derden 10.535-10.535 22.467-22.467-23 -

Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen maken uitvoeringsprogramma bij herijkte visie Twiske organiseren bijeenkomsten vrienden van Het Twiske resultaat actuele lopende zaken zijn in de bestuursvergadering behandeld en er zijn 16 besluiten genomen participanten aangesloten bij de uitwerking van de visie belangen schap behartigd; reacties gegeven op plannen met directe relatie schapsdoelen; input geleverd voor beantwoording raadsvragen vragen adequaat en vlot beantwoord programma uitgevoerd binnen de gestelde kaders, afwijkingen verantwoord in najaarsrapportage en jaarrekening evaluatie van het programma aan de hand van de schapsdoelen (in de jaarrekening en begrotingswijziging) concept uitvoeringsprogramma besproken in bestuur; besluitvorming medio 2017 vrienden van het Twiske betrokken bij uitvoering programma voor het Twiske duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning aantal bezoeken monitoren en rapporteren juridische advisering resultaat aantal bezoeken aan het Twiske in beeld; hierover wordt apart gerapporteerd. inzet etern juridisch advies door afwikkeling aanvraag evenement Pleinvrees. De rechter heeft besloten dat Pleinvrees in 2017 een evenement mag organiseren. duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk - 24 -

5 Secretariaat Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 41.733 38.913 40.066 Totaal lasten regulier 41.733 38.913 40.066 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 41.733-38.913-40.066 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Secretariaat - 41.733-38.913-40.066 Financieel geen bijzonderheden Toelichting Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes en 1 etra AB begeleid systematische en toegankelijke opslag van relevante documenten; zorggedragen voor telefonische bereikbaarheid van het recreatieschap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk - 25 -

6 Communicatie Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 26.815 30.507 32.555 Inzet RNH regulier 50.774 82.576 52.167 Totaal lasten regulier 77.589 113.083 84.722 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 77.589-113.083-84.722 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Communicatie - 77.589-113.083-84.722 Financieel onderschrijding lasten regulier ( 35.494) Toelichting lagere inzet personeel voor dit deelprogramma. Omdat de onderschrijding structureel is wordt het budget in de begrotingswijziging 2017 aangepast. Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website website vernieuwen gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid treasure games georganiseerd om recreatieseizoen te openen; veel publicity in lokale bladen, maar helaas een beperkte deelname. website up to date, aantrekkelijk en relevant website voorbereid; lancering in eerste kwartaal 2017 Het Twiske is actief op facebook en heeft daar inmiddels ruim 2500 volgers, ruim 1000 meer dan vorig jaar duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk - 26 -

7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 60.013 52.692 50.155 Totaal lasten regulier 60.013 52.692 50.155 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 60.013-52.692-50.155 Lasten: Lasten incidenteel 99.304 442.524 20.893 Inzet RNH incidenteel - - 5.009 Totaal lasten incidenteel 99.304 442.524 25.902 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies 99.304 440.000 - Totaal baten incidenteel 99.304 440.000 - Saldo incidenteel - - 2.524-25.902 Saldo Inrichting & Ontwikkeling - 60.013-55.216-76.057 Financieel onderschrijding lasten incidenteel onderschrijding baten incidenteel Toelichting de herbouw van de opstallen van Twiske Poort (na brandstichting in 2016) is voorbereid en er is een begin gemaakt met de werkzaamheden. Het grootste deel van de werkzaamheden zal in 2017 plaatsvinden. Het resterende budget schuift door naar 2017. dit betreft de uitkering van verzekeringsgelden voor de herbouw Twiske Poort. De uitkering loopt gelijk op met de gemaakte kosten voor de herbouw. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Herbouw Twiske Poort 99.304 99.304-99.304 99.304 - Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Herbouw Twiske Poort 442.524 440.000 2.524 442.524 440.000 2.524 - - - - 27 -

Reguliere inspanning coördineren en begeleiden maatschappelijke stages juridische advisering aanvullen beheerssysteem beheren vastgoedcontracten potentiele ondernemers en organisatoren begeleiden actief verwerven inkomsten organiseren ondernemersoverleg resultaat scholen tevreden over verloop juridisch advies en toetsing uitgevoerd bij herbouw opstallen Twiske Poort informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen in 2016 zijn er gesprekken gevoerd met mogelijke eploitanten voor Twiske Poort en het Doesstrand. hogere baten voor het schap uit festivals ondernemers betrokken bij schap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning Herbouw Twiske Poort resultaat begonnen met herbouw opstallen Twiske Poort. duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk - 28 -

Totaal Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 860.799 1.000.896 988.583 Inzet RNH regulier 891.185 960.370 901.744 Totaal lasten regulier 1.751.984 1.961.266 1.890.327 Baten: Opbrengsten regulier 550.647 478.623 425.137 Totaal baten regulier 550.647 478.623 425.137 Saldo regulier - 1.201.338-1.482.643-1.465.191 Lasten: Lasten incidenteel 583.079 1.001.438 365.842 Inzet RNH incidenteel - 11.392-9.724 16.726 Totaal lasten incidenteel 571.687 991.714 382.569 Baten: Opbrengsten incidenteel - - 62.900 Project subsidies 151.776 440.000 - Totaal baten incidenteel 151.776 440.000 62.900 Saldo incidenteel - 419.911-551.714-319.669 Saldo Totaal - 1.621.249-2.034.357-1.784.859-29 -

4. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN PER KOSTENSOORT rekening begroting rekening Omschrijving 2016 2016 2015 Lasten Inhuur personeel RNH regulier 891.185 960.370 901.744 Bestuurskosten 861 2.883 1.708 Kantoorkosten 21.715 31.465 24.960 Vervoerskosten 23.300 30.032 22.611 PR & marketing 26.815 30.507 28.713 Bedrijfskosten 1.115.119 1.319.584 1.047.805 Projectkosten* 143.215 442.389 40.348 Beheerkosten betaald parkeren 83.413 110.300 83.987 Afschrijvingen 17.884 24.600 158.132 Rentekosten 581 850 737 Bijzondere baten en lasten - 418 - - 37.850 Totaal lasten 2.323.671 2.952.980 2.272.896 Baten Eploitatieopbrengsten 262.308 197.954 147.828 Parkeergelden 271.994 266.328 253.457 Financiële baten 1.169-2.136 Overige opbrengsten 15.176 14.341 84.616 Project subsidies 151.776 440.000 - Totaal baten 702.422 918.623 488.037 Resultaat deelprogramma's - 1.621.249-2.034.357-1.784.859 Bijdrage participanten 1.713.950 1.713.950 1.697.822 Resultaat voor bestemming 92.701-320.407-87.037 Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve 339.278 95.793 303.410 Onttrekking algemene reserve - 300.000-300.000-215.559 Toevoeging bestemmingsres. Parkeren - - - Onttrekking bestemmingsres. Parkeren - - - 149.942 Toevoeging bestemmingsreserve Inv. 425.000 425.000 365.000 Onttrekking bestemmingsreserve Inv. - 371.576-541.200-389.947 Resultaat na bestemming - - - * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen - 30 -

Wet FIDO MODELSTATEN A EN B Modelstaat A ( 1.000) Kwartaal 1e 2e Maand 1 jan 1 feb 1 mrt 1 apr 1 mei 1 jun Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld 0 0 0 0 0 0 Vlottende middelen 0 0 0 0 0 0 Netto vl. schuld 0 0 0 0 0 0 Netto vl. overschot 0 0 0 0 0 0 Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet 0 0 0 0 0 0 Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Kwartaal 3e 4e Maand 1 jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld 0 0 0 0 0 0 Vlottende middelen 0 0 0 0 0 0 Netto vl. schuld 0 0 0 0 0 0 Netto vl. overschot 0 0 0 0 0 0 Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet 0 0 0 0 0 0 Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Toelichting op modelstaat A Er zijn bij het recreatieschap Het Twiske geen activa en passiva die vallen onder de vlottende schulden en vlottende middelen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar, alsmede heeft het schap geen langlopende leningen uitstaan. De Kasgeldlimiet voor recreatieschap Het Twiske wordt derhalve niet overschreden. - 31 -

Modelstaat B Modelstaat B 1a Renteherziening op vaste schuld O/G 0 1b Renteherziening op vaste schuld U/G 0 2 Renteherziening op vaste schuld (1a-1b) 0 3a nieuw aangetrokken vaste schuld 3b nieuw uitgezette lange leningen 4 netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b) 0 5 Betaalde aflossingen 6 herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op de vaste schuld (2+6) 0 8 Renterisiconorm 0 9a ruimte onder 0 9b Overschrijding 0 Renterisiconorm 10 Stand van de vaste schuld 0 11 Vastgestelde percentage 12 Renterisiconorm (1011) 0 Toelichting op modelstaat B Er hebben bij het recreatieschap Het Twiske geen renteherzieningen op vaste schulden plaatsgevonden en er zijn geen nieuwe leningen uitgezet of aangetrokken. De renterisiconorm is derhalve nihil. - 32 -

Overige gegevens -33 -

SAMENSTELLING ALGEMEEN BESTUUR PER 31 DECEMBER 2016 GEMEENTE LANDSMEER GEMEENTE ALKMAAR GEMEENTE AMSTERDAM GEMEENTE BEEMSTER GEMEENTE EDAM-VOLENDAM PROVINCIE NOORD-HOLLAND GEMEENTE OOSTZAAN GEMEENTE PURMEREND GEMEENTE WATERLAND GEMEENTE WORMERLAND GEMEENTE ZAANSTAD Mevrouw A.C. Nienhuis, voorzitter De heer J.P. Nagengast Mevrouw S. Groenewoud, vicevoorzitter Mevrouw A.J.M. van Beek De heer H. Schütt De heer J.H.M. Bond De heer J. Klinkhamer Mevrouw E.S. Tijmstra Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw L. Vissers-Koopman - 34 -

IPA-ACON ASSURANCE B.V. Wilhelminapark 29 Postbus 6222 2001 HE Haarlem Telefoon 023-5319539 Fa 023-5311700 info@ipa-acon.nl www.ipa-acon.nl CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2016 van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel 't Twiske gecontroleerd. Naar ons oordeel: geeft de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2016 als van de activa en passiva van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel 't Twiske op 31 december 2016 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV); zijn de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2016 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. De jaarrekening bestaat uit: 4 de balans per 31 december 2016; 5 het overzicht van baten en lasten over 2016; en 6 de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiêle verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado}, en de Regeling Controleprotocol Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (Wnt) 2016. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie 'Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening'. Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. -35-- IPA-ACON ASSURANCE B.V. is een onderdeel von de IPA-ACON GROEP KvK nr. 34095774, ING Bonk /BAN Nl69/NGB0670760374, Aangesloten bij het SRA (nationaal)/ INAA (internationaal)

B. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvatten de jaarstukken andere informatie, die bestaat uit: het jaarverslag (inclusief relevante paragrafen); de overige gegevens; diverse bijlagen. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: met de jaarrekening verenigbaar is, zoals bedoeld in artikel 213 lid 3 sub d Gemeentewet, en geen materiële afwijkingen bevat; alle informatie bevat die op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is vereist. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het jaarverslag in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het Dagelijks Bestuur voor de jaarrekening Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Het Dagelijks Bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. In dit kader is het Dagelijks Bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het Dagelijks Bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het Dagelijks Bestuur afwegen of de organisatie in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het Dagelijks Bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuîteitsveronderstelling, tenzij het Dagelijks Bestuur het voornemen heeft om de organisatie te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het Dagelijks Bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuîteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Het Algemeen Bestuur is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de organisatie. -36-

Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiêle fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beînvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, Bado, de Regeling Controleprotocol WNT 2016, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: het identificeren en inschatten van de risico's dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude dan wel het niet rechtmatig tot stand komen van baten en lasten alsmede de balansmutaties, het in reactie op deze risico's bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de organisatie; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiêle verslaggeving, de gebruikte financiêle rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het Dagelijks Bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het Dagelijks Bestuur gehanteerde continuîteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuîteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een organisatie haar continuîteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en -37-

het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen en of de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoen aan de eisen van financiêle rechtmatigheid. Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de controle. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de onderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was. Wij communiceren met het Algemeen Bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Wij bevestigen aan het Algemeen Bestuur dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met het Algemeen Bestuur over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met het Algemeen Bestuur hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is. Haarlem, 13 maart 2017 Reg.nr.: 101826/215/382/260 lpa-acon Assurance B.V. Was getekend : mr. drs. J.C. Olij RA -38-

BIJLAGEN JAARREKENING 2016-40 -

BIJLAGE I RECREATIESCHAP HET TWISKE Investerings- en financieringsstaat 2016 nr. Omschrijving Stand per Vermeerde- Verminde- Afschrij- Stand per 1-1-2016 ringen ringen vingen 31-12-2016 2016 2016 2016 ACTIVA 1 Onroerende en roerende bezittingen 27.300 59.219 17.884 68.635 2 Investeringsuitgaven, welke gedekt worden uit reserves - - - 3 Verstrekte langlopende leningen - - - Totaal 27.300 59.219-17.884 68.635 PASSIVA 1 Algemene reserve 1.987.352 339.278 300.000 2.026.630 2 Bestemmingsres. Betaald parkeren - - - - 3 Bestemmingsreserve investeringen 494.054 425.000 371.576 547.478 4 Voorzieningen - - 5 Aangegane langlopende leningen - - Totaal 2.481.406 764.278 671.576-2.574.108 Werkkapitaal 2.454.106 705.059 671.576 17.884-2.505.473-41 -

BIJLAGE II RECREATIESCHAP HET TWISKE Staat van geactiveerde kapitaaluitgaven, behorende bij de rekening 2016 Kosten- Omschrijving Jaar Geactiv. Geactiv. Geactiv. Ter- Boekwaarde Afschr. Afschr. Boekwaarde plaats inv. t/m 2015 inv. 2016 t/m 2016 mijn 1-1-2016 t/m 2015 2016 31-12-2016 01 Algemeen Overgang naar Pin 2014 40.950 40.950 5 35.490 13.650 8.190 19.110 Vervangen camera's 2016-26.971 26.971 5 - - 5.394 21.577 03 Vervoermiddelen Mitsubishi L200 VV-638-S 2016-32.248 32.248 5 - - 4.300 27.948 Totaal geactiveerd 40.950 59.219 100.169 35.490 13.650 17.884 68.635 TOTAAL GENERAAL 40.950 59.219 100.169 35.490 13.650 17.884 68.635-42 -

Bijlage III: GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er zijn in dit kader geen bijzonderheden te melden 43

Bijlage IV Nota Weerstandsvermogen Het Twiske Op 1 januari 2004 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden. Het BBV verplicht het Twiske aandacht te besteden aan de risico's. Met de voorliggende 'Nota weerstandsvermogen' wordt het noodzakelijke inzicht in zowel het weerstandsvermogen als de weerstandscapaciteit van het Twiske gegeven. Deze nota is in vier fasen tot stand gekomen. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's 2. Bepalen minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen 3. Berekenen aanwezige weerstandscapaciteit 4. Matchen benodigd weerstandsvermogen en aanwezige weerstandscapaciteit In deze nota worden de uitkomsten van deze fasen beschreven. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's In de eerste fase zijn de risico's van het Twiske geïnventariseerd. Met de budgethouders zijn deze risico's in beeld gebracht. De geïnventariseerde risico's zijn beschreven en onderverdeeld naar: Hoog / Midden / Laag (kans) Risico's zijn als 'Hoog' aangemerkt indien de kans van voordoen hoog wordt geacht, enzovoort. Bij een hoog risico is de financiële impact voor 80 procent meegenomen, bij een midden risico voor 50 procent en bij een laag risico voor 20 procent. Structureel / Incidenteel Risico's zijn als incidenteel of structureel aangemerkt. Een structureel risico heeft een financiële impact in meerdere begrotingsjaren. Een incidenteel risico heeft een financiële impact in één begrotingsjaar. De structurele risico's zijn voor twee jaar meegenomen in de risicokwantificering. Voor het kunnen bepalen van het benodigde weerstandsvermogen is de financiële impact per risico berekend. Risico's zijn per definitie niet goed meetbaar. Dit komt doordat voor voorzienbare en redelijk kwantificeerbare risico's een voorziening moet worden gevormd. Om toch tot een kwantificering te kunnen komen, zijn de bepalende factoren voor een schatting van de kans van optreden (Hoog / Midden / Laag) en de impact van het risico (in euro's) geïdentificeerd. Zoveel mogelijk is de (gemiddelde) omvang van de bij het risico betrokken eploitatielasten en/of investeringsbedragen meegenomen bij de (subjectieve) bepaling van de kans en het effect. Dit betekent dat niet de gehele omvang van de mogelijke financiële impact wordt opgenomen als risicobuffer. Door vermenigvuldiging van de impact met een kans van optreden wordt een onnodig hoge risicobuffer vermeden. Tegelijkertijd wordt door de combinatie van verschillende risico's in de bepaling van de weerstandscapaciteit redelijkerwijs wel gezorgd voor voldoende vermogen voor tegenvallers. Op basis van de risico-inventarisatie zijn de volgende risico's onderkend. De geïnventariseerde risico's zijn gekwantificeerd voor een bedrag van in totaal 420.000,-. Een nadere specificatie van dit bedrag is: Risico Kans Incidenteel / Structureel 1. Stormschade/ziekte aan ouder wordende bomen. 2. subsidies (risico van terugbetalen) 3. Inkoop en aanbestedingsrisico 4. Kunstwerken m.n. bruggen en steigers (ouderdom) Financiële impact Uitgaande van twee jaar Hoog risico Structureel 25.000 50.000 Laag risico Structureel 40.000 80.000 Midden risico Structureel 10.000 20.000 Hoog risico Structureel 60.000 120.000-44 -

5. Verandering regelgeving (bijv Midden risico Structureel 50.000 100.000 wijziging zwemwater kwaliteit) 6. Verminderde inkomsten via Hoog risico Structureel 15.000 30.000 betaald parkeren door bijv. blikseminslag/vandalisme aan betalingssysteem etc 7. Verminderde inkomsten door Laag risico Incidenteel 20.000 20.000 faillissement horeca eploitanten Totaal 420.000 Bij de bepaling van de totale financiële impact voor alle risico's worden de incidentele risico's eenmalig meegenomen. Bij structurele risico's wordt de verwachte financiële impact per jaar met twee vermenigvuldigd. 2. De gewenste / benodigde omvang van het weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is in artikel 11 van het BBV gedefinieerd als De relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente (of de gemeenschappelijke regeling) beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen weerspiegelt de mate waarin het schap in staat is middelen vrij te maken om de risico's, die zich in de praktijk voordoen, op te vangen zonder dat dit betekent dat het beleid verandert dan wel ingekrimpt moet worden. Het vermogen om het beleid door te zetten, is afhankelijk van de omvang van de weerstandscapaciteit. Er zijn (nog) geen wetenschappelijke of algemeen geldende normen voor de gewenste omvang van een weerstandsvermogen. Iedere gemeente en gemeenschappelijke regeling moet zelf invulling geven aan de gewenste omvang, gelet op haar eigen situatie en contet. De omvang van het weerstandsvermogen moet in verhouding staan tot de risico's die de organisatie loopt. De risico's moeten niet kunnen worden opgevangen door stuur- en beheersmaatregelen en / of financieel kunnen worden afgedekt door voorzieningen. De uitgevoerde risico-inventarisatie inclusief kwantificering is een logische basis voor het bepalen van het gewenste weerstandsvermogen. Hierbij moet rekening worden gehouden met het feit dat niet alle risico's kunnen worden gekwantificeerd (p.m.-posten). 1. Voor de geïdentificeerde en gekwantificeerde risico's worden de uitkomsten van de risicoinventarisatie als norm genomen voor het bepalen van het gewenste minimale weerstandsvermogen. Bij de risico-inventarisatie zijn risico's gekwantificeerd voor een bedrag van 420.000. 2. Voor de niet-gekwantificeerde risico's wordt uitgegaan van 2% van de structurele inkomsten. Het rijk stelt voor de gemeenten die vallen onder het artikel 12-regime, de minimale buffer van de algemene reserve ook op 2% van de som van de structurele inkomsten te stellen. Voor het Twiske komt 2% van de structurele inkomsten overeen met een bedrag van 40.000. Dit bedrag is daarmee het minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor niet gekwantificeerde risico's. Het totale benodigd weerstandsvermogen komt daarmee op een bedrag van 460.000. In het volgende hoofdstuk wordt de omvang van het weerstandsvermogen gerelateerd aan de aanwezige weerstandscapaciteit. 3. Berekende weerstandscapaciteit per begin 2017 Onder weerstandscapaciteit wordt verstaan: het geheel aan beschikbare en vrij aanwendbare financiële middelen om mogelijke resterende risico's met financieel gevolg op te kunnen vangen. Met resterende risico's worden bedoeld: de risico's die onvoldoende in control zijn of kunnen worden gehouden door stuur- en beheersmaatregelen en/of waarvoor (nog) geen specifieke voorzieningen zijn of kunnen worden getroffen. - 45 -

De bepaling van de weerstandscapaciteit is een momentopname. De gekozen peildatum is 1 januari 2017. Bij het berekenen van de aanwezige weerstandscapaciteit wordt gekeken naar het vrije deel in reserves en voorzieningen De eventuele stille reserves zijn niet bij de weerstandscapaciteit betrokken. Ad 1. Vrije deel reserves en voorzieningen Bij het bepalen van het vrije deel van de reserves en voorzieningen is voorzichtigheid betracht. Criterium is of het algemeen bestuur de betreffende reserve in geval van een calamiteit kan vrijmaken zonder dat hierdoor een eploitatietekort ontstaat. Daarbij komt dat bij gebruik van een reserve, de rente die dit financieringsmiddel genereert tevens structureel gedekt moet worden. Reserve / voorziening Stand 1 januari 2017 Deel direct beschikbaar voor weerstandscapaciteit Afkoopsom van het rijk 2.026.630 1.726.630 Bestemmingsreserve Betaald Parkeren Bestemmingsreserve Investeringen 547.478 Totaal 1.987.352 1.987.352 *Voor de bovengenoemde reserves is de stand van de reserves per 1 januari 2017 als basis genomen waarbij alle goedgekeurde bestuursvoorstellen waarin beslag wordt gelegd op deze reserves zijn meegenomen (tot en met het AB van 12 december 2016. Kortom, alle reeds toegekende bijdragen vanuit de reserves maken geen deel uit van de ruimte hierboven gepresenteerd als weerstandscapaciteit Van de reserves (het eigen vermogen) is 1,7 mln aangemerkt als direct beschikbare incidentele weerstandscapaciteit. Deze capaciteit is afkomstig uit de afkoopsom van het rijk. Het vrije deel uit de overige reserves is niet direct beschikbaar. Het algemeen bestuur moet hiervoor eerst de bestemming van de reserve wijzigen, hetgeen tot de mogelijkheden behoort. Voorzieningen worden niet meegenomen in de weerstandscapaciteit. In de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt elk jaar de (specificatie van de) weerstandscapaciteit vermeld, overeenkomstig artikel 11, lid 2a van het BBV. In het jaarverslag wordt op grond van artikel 26 BBV verantwoording afgelegd over de ontwikkelingen in de weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit wordt elk jaar berekend bij de jaarrekening met als peildatum de balansdatum. De berekeningswijze en de uitgangspunten blijven hierbij ongewijzigd, tenzij het algemeen bestuur anders besluit. Peildatum van de weerstandscapaciteit, zoals die in de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt vermeld, is de laatste balansdatum. Dit is 31 december van het jaar voorafgaand aan het jaar waarin de begroting wordt samengesteld. 4. Matching Gewenst weerstandsvermogen Berekende weerstandscapaciteit De conclusie in deze nota is dat Het Twiske over een weerstandscapaciteit beschikt van 1,7 mln om de risico's te dekken. Het gewenste weerstandsvermogen is berekend op 460.000 Voorgesteld wordt de minimale omvang van de algemene reserve voor het benodigd weerstandsvermogen vast te stellen op 460.000 Met ingang van de begroting 2015 en de jaarrekening 2014 wordt het gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor de geïdentificeerde en de gekwantificeerde risico's jaarlijks herzien. Risico's en de omvang van de risico's kunnen jaarlijks wijzigen. Natuurlijk blijft het signaleren en het beheersen van de risico's een dagelijks proces. Gedurende het jaar wordt het bestuur geïnformeerd over belangrijke nieuwe risico's gedurende het jaar. De risico's met een hoge kans van voordoen worden als vast onderdeel in de planning & control instrumenten (begroting, bestuursrapportages, jaarrekening) behandeld. - 46 -

WNT-verantwoording 2016 Recreatieschap Twiske-Waterland Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Recreatieschap Twiske-Waterland van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNTmaimum. Bezoldiging topfunctionarissen Leidinggevende topfunctionarissen: Naam: Mevrouw mr. A.C. Nienhuis Mevrouw S. Groenewoud De heer G. Nijenhuis Mevrouw L. Vissers-Koopman De heer H. Schütt De heer J. Klinkhamer De heer J.H.M. Bond Mevrouw A.J.M. van Beek De heer J.P. Nagengast Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw E.S. Tijmstra Functie Voorzitter AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Onderstaande gegevens zijn bedragen 1 van toepassing op bovenstaande functionarissen Functie(s) Zie bovenstaande Duur dienstverband in 2016 1/1-31/12 Omvang dienstverband (in fte) 0 Gewezen topfunctionaris? nee (Fictieve) dienstbetrekking? nee Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam? N.v.t. Bezoldiging Beloning 0,- Belastbare onkostenvergoedingen 0,- Beloningen betaalbaar op termijn 0,- Totaal bezoldiging 0,- Er zijn geen uitkeringen gedaan wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen. Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2016 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maimum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2016 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd. 47

TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL WATERLAND 2016 Velsen-Zuid, 29-6-2017

Inhoudsopgave Blz. Programmaverantwoording Achtergrond 3 Doelen Landschap Waterland 3 Programmaverantwoording 5 Achtergrond 5 Highlights 5 Resultaat 2016 5 Reserves 6 Overzicht participantenbijdrage 7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 8 Financiering 8 Bedrijfsvoering 8 Verkorte balans 9 Jaarrekening 2016 10 Balans per 31 december 2016 11 Waarderingsgrondslagen 13 Toelichting op de balans per 31 december 2016 15 Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over het begrotingsjaar 2016 19 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over 2016 20 Overzicht van baten en lasten per kostensoort 31 Wet FIDO modelstaten A en B 32 Overige gegevens 34 Samenstelling van het Algemeen Bestuur 35 Controleverklaring 36 Vaststelling door het Algemeen Bestuur 40 Bijlagen 41 Bijlage I: Investerings- en financieringsstaat over 2016 42 Bijlage II: Staat van geactiveerde investeringen 2016 43 Bijlage III: Gebeurtenissen na balansdatum 44 Bijlage IV: Nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing 45 Bijlage V: WNT-verantwoording 2016 48

1. Achtergrond Waterland is een gebied van ongeveer 30.000 ha. tussen Amsterdam-Noord, Zaanstad, Hoorn en het Markermeer. Elf gemeenten en de provincie Noord-Holland dragen in de Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland gezamenlijk zorg voor ontwikkeling en beheer van recreatievoorzieningen in dit gebied. Het recreatieschap is tot voor kort vooral een "ontwikkelschap" geweest en in mindere mate een "beheerschap". De laatste jaren wordt echter steeds meer beheerd en is er sprake van minder ontwikkelen van voorzieningen. Dit heeft deels te maken met de afronding van de Ontwikkelingsvisie Waterland. Met voorzieningen als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, pontjes en recreatieknooppunten kan de recreant het gebied beleven, met haar rijke natuur- en landschapswaarden. 2. Doelen Landschap Waterland Voor Landschap Waterland is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. -3 -

Het bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van de openluchtrecreatie onder meer door middel van het treffen van maatregelen en voorzieningen t.b.v. de openluchtrecreatie 1: Behoud recreatielandschap 2. Vergroten gebruik 3. ontwikkelen maatschappelijk draagvlak 4: Versterken duurzaamheid (Belevings) waarde landschap bewaken (ommetjesmaker & rust- en ruimtezoeker) Aansluiten bij historische lappendeken aan identiteiten In stand houden van nieuwe routestructuren en voorzieningen Tekorten recreatieve voorzieningen oplossen Verbindende structuur creëren met hoofdknooppunten Versterken fysieke verbinding met buitengebied Verbeteren toegankelijkheid vanuit stedelijk gebied Versterken watertoerisme/ recreatie Evenwichtig spreiden schapactiviteiten over hele werkgebied Meer samenwerking met belangrijke stakeholders in het gebied Stimuleren plattelands verbreding Optimale informatievoorziening raden & staten Utbreiden rol belangenbehartiger & kennisorganisati e Versterken financiele duurzaamheid Zoeken naar nieuwe financieringsmogelijkheden Stimuleren beheer door derden Recreatie koppelen aan (commerciële) ontwikkelingen Inzet op MVObeleid Streven naar duurzaamheid met aandacht voor biodiversiteit Duurzamer beheer Bevorderen & faciliteren ontwikkeling van groene energie voor eigen gebruik Meer lokale ommetjes die aansluiten op woonkernen Aansluiting bij wensen lokale besturen Gebruik recreatieve voorzieningen verhogen Inspelen op wensen/behoeft en recreanten Meer communicatie & promotie Route en infoborden voor recreant -4 -

Programmaverantwoording Achtergrond Het programma van het recreatieschap voor 2016 is voor het grootste deel conform begroting uitgevoerd. Het jaar 2016 heeft vooral in het teken gestaan van de afronding van de realisatie van het wandelroutenetwerk, de verharding van de fietspaden in het Purmerbos en later in het jaar het meekoppelen van de recreatievoorzieningen op de Markermeerdijk. Naast het regulier beheer is er ook groot onderhoud uitgevoerd aan o.a. de Zwaksloot, de glijbaan in het Speelbos Purmerbos, de voetgangersbrug in de Noordmeer en een vlonder in Overleek. Het wandelroutenetwerk is in 2016 geopend en in beheer genomen. Het project Markermeerdijk heeft vooral in het teken gestaan van de voorbereiding van de oplossingsrichtingen van de versterking en de uitwerking ervan door de Alliantie in (definitieve) ontwerpen. Het schap heeft hierbij geparticipeerd in de projectgroep en heeft daarbij ook telgegevens aangeleverd over het gebruik van de dijk. De discussie over de wijze waarop wordt omgegaan met het beheer en onderhoud van de recreatievoorzieningen op de Markermeerdijk is nog niet afgerond. Deze zal in 2017 verder worden gevoerd als de definitieve ontwerpen gereed zijn. In 2016 is een nieuwe website ontwikkeld. Daarnaast is er, veelal in samenwerking met het Bureau Toerisme Laag Holland en het Toeristisch Platform, ingezet op promotie van de diverse routenetwerken (fiets-, sloepen- en wandelnetwerk). De gemeente Alkmaar heeft vanwege de fusie met gemeente Schermer en Graft-De Rijp aangegeven per 1 januari 2017 uit het recreatieschap Twiske-Waterland te willen en de activiteiten te willen onderbrengen in het recreatieschap RAUM. Highlights Bestuursadvisering Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk Recreatiemonitor uitgevoerd om aan te kunnen sluiten bij de wens van recreanten Realisatie nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Inrichting & Ontwikkeling Oplevering betonfietspaden Purmerbos Afronding en opening wandelroutenetwerk Communicatie Resultaat 2016 regulier Ontwikkeling nieuwe website Promotie sloepennetwerk en wandel- en fietsnetwerk Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten 452.680 602.506 149.826 Baten 683.865 683.280 585 Saldo 231.185 80.774 150.411 Het reguliere programma van LW sluit met een hoger saldo dan vooraf begroot door: lagere inzet RNH en lagere bedrijfskosten vanwege vertraging in het project Markermeerdijk waardoor er in 2016 minder inzet vanuit het schap nodig was minder (eterne) inzet voor het beheer van de diverse routenetwerken en structuren, omdat deze nog relatief nieuw zijn en op onderdelen nog weinig onderhoud vergen. - 5 -

Resultaat 2016 incidenteel Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten 438.392 387.766-50.626 Baten 200.655 187.500 13.155 Saldo -237.736-200.266-37.470 Het incidentele programma van LW sluit met een lager saldo dan vooraf begroot door: Uitkering van een bedrag van 66.000 aan de gemeente Purmerend uit de reserve die gevormd is met de opbrengsten van de verkoop van jachthaven Hemmeland Lagere lasten bij de financiele afwikkeling van het wandelroutenetwerk Laag Holland (ca. 21.000) Resultaat 2016 totaal Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Verschil Lasten 891.071 990.272 99.201 Baten 884.520 870.780 13.740 Saldo -6.551-119.492 112.941 Het resultaat is per saldo positiever dan begroot. Reserves Stand van de reserves per Algemene reserve Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Bestemmingsreserve investeringen Bestemmingsreserve ruiterpaden Bestemmingsreserve verkoop Hemmeland Bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal 31-12-2016 31-12-2015 verschil 461.089 268.269 192.820 141.933 123.277 18.656 11.518 155.726 144.208-37.891 45.710 7.818-954.901 1.020.901 66.000-203.346 203.346-1.810.678 1.817.229 6.551- Er is 192.820 toegevoegd aan de Algemene reserve. Indien wenselijk kan later besloten worden of en hoe deze toevoeging wordt herverdeeld over de andere Bestemmingsreserves, zoals in 2014 is gedaan. Er is per saldo 19.000 toegevoegd aan de Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen, door een toevoeging van 57.315 uit de eploitatie conform eerder gemaakte afspraken en een onttrekking van 38.659 voor groot onderhoud aan o.a. een steiger bij Noordmeer. Er is 144.208 onttrokken aan de Bestemmingsreserve investeringen, waarvan 82.459 ten behoeve van het project Fietsverbindingen Purmerbos en de rest voor het wandelroutenetwerk. Er is een klein bedrag onttrokken uit de Bestemmingsreserve ruiterpaden, ten behoeve van het onderhoud van de ruiterpaden in het Purmerbos. De bestemmingsfonds verkoop Hemmeland is voor zover het aandeel van Amsterdam en de provincie Noord-Holland betreft geheel geoormerkt ten behoeve van het project Markermeerdijk. De gemeente Purmerend gebruikt haar deel voor eigen recreatieve ontwikkelingen. In 2016 heeft Purmerend 66.000 onttrokken aan haar deel in deze reserve. De bestemmingsreserve Markermeerdijk zou in 2017 gegroeid moeten zijn tot 500.000,-, waarbij jaarlijks het bestuur de dotatie bepaald aan de hand van een positief resultaat. - 6 -

Overzicht participantenbijdrage 2014-2016 2014 + inde 2015 Indeatie 1,47% Provincie Noord-Holland 327.542 4.815 332.357 Gemeente Amsterdam 150.387 2.211 152.598 Gemeente Beemster 14.020 206 14.226 Gemeente Edam-Volendam 25.170 370 25.540 Gemeente Graft de Rijp 3.186 47 3.233 Gemeente Landsmeer 8.985 132 9.117 Gemeente Oostzaan 1.912 28 1.940 Gemeente Purmerend 69.586 1.023 70.609 Gemeente Waterland 14.976 220 15.196 Gemeente Wormerland 14.020 206 14.226 Gemeente Zaanstad 1.912 28 1.940 Gemeente Zeevang 5.544 81 5.625 Totaal participantenbijdrage 637.240 9.367 646.607 2015 + inde 2016 Indeatie 0,95% Provincie Noord-Holland 332.357 3.157 335.514 Gemeente Amsterdam 152.598 1.450 154.048 Gemeente Beemster 14.226 135 14.361 Gemeente Edam-Volendam 25.540 243 25.783 Gemeente Graft de Rijp 3.233 31 3.264 Gemeente Landsmeer 9.117 87 9.204 Gemeente Oostzaan 1.940 18 1.958 Gemeente Purmerend 70.609 671 71.280 Gemeente Waterland 15.196 144 15.340 Gemeente Wormerland 14.226 135 14.361 Gemeente Zaanstad 1.940 18 1.958 Gemeente Zeevang 5.625 53 5.678 Totaal participantenbijdrage 646.607 6.142 652.749-7 -

Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover het Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Landschap Waterland zijn in 2016 geïnventariseerd en gekwantificeerd. Het berekende gewenste weerstandsvermogen bedraagt 100.000,-. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen. De huidige reserves (weerstandscapaciteit) liggen boven het gewenste berekende niveau. Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. JR 2015 BGR 2016 JR 2016 netto schuldquote -207% -195% -208% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -207% -195% -208% solvabiliteitsrisico 97% 97% 98% structurele eploitatieruimte -2% -14% 27% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Financiering Risicobeheer; de Kasgeldlimiet en Rente-risiconorm De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de Wet Fido is te voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente, grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico's. Het niveau van de korte leningen, de kasgeldlimiet is gelimiteerd tot 8,2 % van het bedrag van de begroting. De rente-risiconorm houdt in dat maimaal 20 % van de lange leningen per jaar afgelost kan worden. De norm beoogt een evenwichtige opbouw van de leningen in de tijd. Landschap Waterland heeft geen leningen en blijft binnen de kasgeldlimiet en de rente-risiconorm, zie modelstaat A en B op bladzijde 32 en 33. Bedrijfsvoering Recreatie Noord-Holland NV (RNH) is de verzelfstandigde afdeling Groenbeheer van de provincie Noord- Holland, met de provincie als enige aandeelhouder. RNH is een uitvoeringsorganisatie, die als opdrachtnemer voor de besturen van de recreatieschappen werkt. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, van 2009-2013. Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar (2014-2018). In 2017 zal de dienstverlening van Recreatie Noord Holland N.V. opnieuw geëvalueerd worden. - 8 -

De verkorte balans De balans per 31 december 2016 kan verkort als volgt worden weergegeven: (bedragen 1.000,-) ACTIVA 2016 2015 PASSIVA 2016 2015 Vaste activa Vaste financieringsmiddelen Materiële vaste activa - - Reserves 1.810,7 1.817,2 Financiële vaste activa - - Reserves - Schulden op lange termijn - - Subtotaal - - Subtotaal 1.810,7 1.817,2 Vlottende passiva Vlottende activa Vorderingen en Schulden op overlopende activa 1.616,3 1.628,1 korte termijn 34,7 48,6 Liquide middelen 229,1 237,7 Schulden aan kredietinstel. - - Subtotaal 1.845,3 1.865,8 Subtotaal 34,7 48,6 TOTAAL 1.845,3 1.865,8 TOTAAL 1.845,3 1.865,8-9 -

Jaarrekening 2016-10 -

BALANS LANDSCHAP WATERLAND PER 31 DECEMBER ACTIVA Omschrijving 31-12-2016 31-12-2015 VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut - - subtotaal materiële vaste activa - - Financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA - - VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen en overlopende activa Debiteuren algemeen 74.973 14.815 Vooruitbetaalde bedragen - - Nog te ontvangen bedragen 69.177 132.156 Uitzetting in Rijk's schatkist met een 1.472.130 1.481.130 looptijd korter dan één jaar subtotaal vorderingen en overlopende activa 1.616.280 1.628.101 Liquide Middelen Zakelijke spaarrekening 222.796 221.731 Banken 6.086 15.832 Kas 171 148 subtotaal liquide middelen 229.053 237.711 TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA 1.845.333 1.865.813 TOTAAL-GENERAAL ACTIVA 1.845.333 1.865.813-11 -

PASSIVA Omschrijving 31-12-2016 31-12-2015 VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN Reserves en fondsen Algemene reserve 461.089 268.269 Bestemmingsreserve investeringen 11.518 155.726 Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos 37.891 45.710 Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland 954.901 1.020.901 Bestemmingsres. Vervangingsinvesteringen 141.933 123.277 Bestemmingsres. Markermeerdijk 203.346 203.346 Subtotaal reserves en fondsen 1.810.678 1.817.229 TOTAAL VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN 1.810.678 1.817.229 VLOTTENDE PASSIVA Schulden op korte termijn Crediteuren 30.153 42.967 Nog te betalen bedragen 4.501 5.616 Vooruitontvangen bedragen - - subtotaal schulden korte termijn 34.655 48.583 TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA 34.655 48.583 TOTAAL-GENERAAL PASSIVA 1.845.333 1.865.813-12 -

WAARDERINGSGRONDSLAGEN Waarderingsgrondslagen voor de balans en de resultaatbepaling Materiële vaste activa Op basis van het BBV wordt er onderscheid gemaakt tussen investeringen met een maatschappelijk nut en investeringen met een economisch nut. - Investeringen in het recreatiegebied (openbare ruimte), zoals het groot onderhoud en vervangingen worden aangemerkt als investeringen met een maatschappelijk nut. Deze investeringen worden op basis van het BBV in beginsel ineens ten laste van de eploitatie gebracht en dus niet geactiveerd; - Investeringen met een economisch nut worden geactiveerd en afgeschreven volgens algemeen aanvaardbare en bedrijfseconomische grondslagen. Financiële vaste activa Financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen hun verkrijgingsprijs of de nominale waarde. Vlottende activa De vlottende activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde en, waar nodig, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Reserves - Algemene reserve Aan de algemene reserve wordt jaarlijks het resultaat na bestemming toegevoegd respectievelijk onttrokken. - Bestemmingsreserve investeringen De bestemmingsreserve investeringen is gevormd ter dekking van de netto uitgaven(aandeel Landschap Waterland) ten behoeve van investeringen in het werkgebied en de realisatie van specifieke projecten. - Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Deze bestemmingsreserve is gevormd ter dekking van de uitgaven in verband met het beheer en onderhoud van de aanleg van ruiterpaden in het Purmerbos. - Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Het bestemmingsfonds is gevormd uit de netto-verkoopopbrengst van de jachthaven Hemmeland en zal worden aangewend voor investeringen op het grondgebied van de gemeenten Purmerend en Amsterdam-Noord. De beslissingsbevoegdheid ten aanzien van de besteding van deze gelden ligt bij de gemeenten Purmerend, Amsterdam en de Provincie Noord-Holland. Renteopbrengsten voortvloeiend uit de uitgezette gelden op de spaarrekening worden toegevoegd aan het bestemmingsfonds. - Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen De bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen is gevormd ter dekking van de uitgaven ten behoeve van groot onderhoud in het werkgebied. - Bestemmingsreserve Markermeerdijk De bestemmingsreserve is gevormd ter dekking van de uitgaven t.b.v. de realisatie van de infrastructuur van de Markermeerdijk.Het algemeen bestuur heeft besloten vanaf 1 januari 2014 het saldo van de bestemmingsreserve op te hogen uit het resultaat van de jaarrekening, per jaar zal het algemeen bestuur besluiten over de hoogte van de toevoeging. Voorzieningen Op de balans van landschap Waterland is momenteel geen voorziening opgenomen. Overige balansposten Alle overige balansposten zijn, tenzij anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde. De bepaling van het resultaat Het resultaat is bepaald op basis van de historische kostprijs. Baten en lasten worden toegerekend naar het jaar waarop zij betrekking hebben. - 13 -

Subsidies en bijdragen van derden Ontvangsten inzake subsidies en bijdragen van derden ten behoeve van de realisatie van specifieke projecten, alsmede de daarmee samenhangende uitgaven worden in de programmarekening verantwoord. Jaarlijks wordt het verschil tussen de baten en lasten voor de specifieke projecten toegevoegd of onttrokken aan de betreffende bestemmingsreserves. - 14 -

TOELICHTING OP DE BALANS LANDSCHAP WATERLAND ACTIVA 31-12-2016 31-12-2015 Materiële vaste activa - - Investeringen met economisch nut Het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa kan als volgt worden gespecificeerd: Investeringen tot boekjaar 86.783 86.783 Investeringen boekjaar - - Totaal geïnvesteerde bedragen 86.783 86.783 Afschrijvingen tot boekjaar 86.783 80.680 Afschrijvingen boekjaar - 6.103 Totaal afschrijvingen 86.783 86.783 Boekwaarde per 31 december - - Vorderingen en overlopende activa Debiteuren algemeen 74.973 14.815 Specificatie: Gem. Purmerend 25.000 14.815 J. Mulder 5.970 - Staatsbosbeheer 44.003-74.973 14.815 Nog te ontvangen bedragen 69.177 132.156 Rente spaarrekening 2016 297 1.065 PNH subsidie wandelroutenetwerk 68.880 131.092 Uitzettingen met een rentetypische kortere looptijd dan één jaar 69.177 132.156 Uitzetting 's Rijks schatkist 1.472.130 1.481.130 Schatkistbankieren Landschap Waterland Drempelbedrag 2015 (0,75% van 250.000 begrotingstotaal) Het bedrag aan middelen per kwartaal dat buiten 's Rijks schatkist is aangehouden kwartaal 1 kwartaal 2 kwartaal 3 kwartaal 4 Buiten schatkist gehouden 244.849 228.746 232.987 228.882 Ruimte onder drempelbedrag 5.151 21.254 17.013 21.118 Overschrijding van het drempelbedrag - - - - - 15 -

31-12-2016 31-12-2015 Liquide middelen Kas 171 148 ING Bank 67.07.63.101 6.086 15.832 ING zakelijke spaarrekening 222.796 221.731 229.053 237.711 PASSIVA Reserves en fondsen 461.089 268.269 Algemene reserve Saldo per 1 januari 268.269 181.903 Bij: Toegerekende rente - - Bij: - - Bij: Saldo eploitatie 192.820 86.366 Af: Best. Reserve Markermeerdijk - - Af: Pilot toezicht Zeevang - - Af: Best. Reserve Verv. Investeringen - - Saldo per 31 december 461.089 268.269 De toevoeging van 192.820 is het voordelig eploitatiesaldo 2016. Bestemmingsreserve investeringen 11.518 155.726 Saldo per 1 januari 155.726 208.436 Bij: Toevoeging Algemene Reserve - - Af: Netto investeringen 144.208-52.710- Saldo per 31 december 11.518 155.726 Investeringen Investeringen 2016 Bruto invest. Subsidies Netto invest. Wandelroutenetwerk 99.538 37.788 61.750 Fietsverbindingen Purmerbos 241.462 159.003 82.459 Totaal investeringen 341.000 196.791 144.208 Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos 37.891 45.710 Saldo per 1 januari 45.710 49.775 Bij: Storting Af: Onderhoudskosten 7.818-4.065- Saldo per 31 december 37.891 45.710-16 -

31-12-2016 31-12-2015 Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland 954.901 1.020.901 Saldo per 1 januari 1.020.901 1.020.881 Af: Uitbetaling gem. Purmerend 66.000- - Bij: Rentevergoedingen - 20 Saldo per 31 december 954.901 1.020.901 Het Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland zal worden aangewend voor investeringen op het grondgebied van de gemeenten Purmerend en Amsterdam-Noord. De beslissingsbevoegdheid ten aanzien van de besteding van deze gelden ligt bij de gemeenten Purmerend, Amsterdam en de Provincie Noord-Holland. Bestemmingsres. Vervangingsinvesteringen 141.933 123.277 Saldo per 1 januari 123.277 124.843 Bij: Toevoeging 57.315 56.776 Af: Vervangingen 38.659-58.341- Saldo per 31 december 141.933 123.277 Bestemmingsres. Markermeerdijk 203.346 203.346 Saldo per 1 januari 203.346 245.621 Bij: Toevoeging resultaat - - Af: Adviesbureau Vista - 42.275- Saldo per 31 december 203.346 203.346 Schulden op korte termijn Crediteuren 30.153 42.967 Specificatie: Recreatie Noord Holland N.V. 10.600 23.454 Gemeente Wormerland 4.500 - Baanstede 7.585 1.779 Water Land & Dijken 6.379 6.279 Pneuman - 1.015 Lanckhorst recycling - 2.663 Loonwerk van Staaveren - 1.597 De Vree - 5.927 Diversen 1.090 253 30.153 42.967-17 -

31-12-2016 31-12-2015 Nog te betalen bedragen 4.501 5.616 Specificatie: Accountantskosten 2016 4.437 Betalingsverkeer RC ING Bank 43 Betalingsverkeer schatkist ING Bank 22 4.501 Vooruitontvangen bedragen - - - - Niet in de Balans opgenomen activa en verplichtingen: Met de oprichting van Recreatie Noord-Holland, per 1 juli 2004, hebben de besturen van de Recreatieschappen ingestemd met het besluit van het provinciaal bestuur dat Recreatie Noord Holland N.V. is aangewezen als uitvoeringsorganisatie voor de recreatieschappen. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, van 2009-2013. Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar (2014-2018). - 18 -

2. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING OVER HET BEGROTINGSJAAR 2016 Jaarrekening 2016 Begroting 2016 Jaarrekening 2015 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer 307.962 30.819-277.144 353.162 30.532-322.630 241.926 26.771-215.154 2 Toezicht - - - - - - - - - 3 Financiën 25.482 297-25.185 38.366 - -38.366 27.809 1.094-26.715 4 Bestuursadvisering 84.061 - -84.061 120.578 - -120.578 116.196 - -116.196 5 Secretariaat 20.412 - -20.412 24.301 - -24.301 20.659 - -20.659 6 Communicatie 60.377 - -60.377 54.380 - -54.380 59.910 - -59.910 7 Inrichting & ontwikkeling 392.778 200.655-192.122 399.485 187.500-211.985 427.324 205.123-222.201 Bijdrage participanten 652.749 652.749 652.748 652.748 646.606 646.606 Totaal lasten en baten 891.071 884.520-6.551 990.272 870.780-119.492 893.823 879.594-14.229 Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten -6.551-119.492-14.229 Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve 192.820-192.820 18.008-18.008 86.366-86.366 Onttrekking Algemene reserve - - - - - - - - Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos - 7.818-7.818 - - - - 4.065-4.065 Toevoeging bestemmingsreserve investeringen - - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsreserve investeringen - 144.208-144.208-137.500-137.500-52.710-52.710 Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - 2.073 2.073-20 - 20 Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - 66.000-66.000 - - - - - - Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen 57.315-57.315 57.315-57.315 56.776-56.776 Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen - 38.659-38.659-57.315-57.315-58.341-58.341 Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - - - - - - - Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - - - - - 42.275-42.275 Totaal lasten en baten 1.141.206 1.141.206-1.067.668 1.067.668-1.036.986 1.036.986 - Gerealiseerde resultaat - - - Totalen-generaal 1.141.206 1.141.206-1.067.668 1.067.668-1.036.986 1.036.986 - - 19 -

3. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 139.423 180.620 118.308 Inzet RNH regulier 122.062 118.760 110.226 Totaal lasten regulier 261.485 299.380 228.534 Baten: Opbrengsten regulier 30.819 30.532 26.771 Totaal baten regulier 30.819 30.532 26.771 Saldo regulier -230.666-268.848-201.763 Lasten: Lasten incidenteel 46.477 53.782 13.391 Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel 46.477 53.782 13.391 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel -46.477-53.782-13.391 Saldo Gebiedsbeheer -277.144-322.630-215.154 Financieel Per saldo lagere lasten (ca. 45.000) Toelichting Voornamelijk door lagere bedrijfskosten en lagere incidentele lasten, doordat net opgeleverde voorzieningen dit jaar nog weinig onderhoud vergden. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud 46.477-46.477 46.477-46.477 Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud 53.782-53.782 53.782-53.782-20 -

Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandeling klachten resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming uitgevoerd volgens planning en binnen budget beheerssysteem up to date goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers inzet nuttig voor schap en bevredigend werkvoorzieningsschappen voor deelnemers zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren hogere efficiëntie beheer inschakelen agrariërs bij beheer lagere beheerlasten - 21 -

3 Financiën Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 4.697 12.422 11.151 Inzet RNH regulier 25.703 31.921 33.021 Totaal lasten regulier 30.400 44.343 44.172 Baten: Opbrengsten regulier 297-1.094 Totaal baten regulier 297-1.094 Saldo regulier -30.103-44.343-43.078 Lasten: Lasten incidenteel 97 - -16.364 Inzet RNH incidenteel -5.015-5.977 - Totaal lasten incidenteel -4.918-5.977-16.364 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 4.918 5.977 16.364 Saldo Financiën -25.185-38.366-26.715 Financieel lagere lasten regulier lagere lasten incidenteel Toelichting lagere bedrijfskosten, voornamelijk door wegvallen afschrijvingslast van een afgeschreven vervoermiddel dat nog niet vervangen is en beperktere inzet RNH verlaging van de opslag op de tarieven van RNH, die ter dekking van het personeelsrisico dient. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Controle jaarrekening 2015 97-97 Verlaging opslag tarieven RNH 5.015- - 5.015-4.918- - 4.918- Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH 5.977- - 5.977-5.977- - 5.977- - 22 -

Reguliere inspanning opstellen van de begroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van het gewenste weerstandsvermogen correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren weerstandsvermogen geëvalueerd en upto-date - 23 -

4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 4.770 29.456 38.501 Inzet RNH regulier 68.671 81.273 74.623 Totaal lasten regulier 73.441 110.729 113.124 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -73.441-110.729-113.124 Lasten: Lasten incidenteel 857 6.803 - Inzet RNH incidenteel 9.762 3.046 3.072 Totaal lasten incidenteel 10.619 9.849 3.072 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel -10.619-9.849-3.072 Saldo Bestuursadvisering -84.061-120.578-116.196 Financieel lagere lasten regulier Toelichting Lagere bedrijfskosten (ca 25.000) door minder inhuur eterne inzet en lagere inzet RNH (ca 12.000) voornamelijk door vertraging van het project Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 10.619-10.619 Advieskosten derden - - - 10.619-10.619 Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 9.849-9.849 9.849-9.849-24 -

Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening gereageerd op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma (met uitzondering van het vertraagde meekoppelproject Markermeerdijk) uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Incidentele inspanning recreatiemonitor: aantal bezoeken monitoren en rapporteren resultaat aantal bezoekers gemeten conform wensen bestuur behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk - 25 -

5 Secretariaat Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 20.412 24.301 20.659 Totaal lasten regulier 20.412 24.301 20.659 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -20.412-24.301-20.659 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Secretariaat -20.412-24.301-20.659 Financieel lagere reguliere inzet RNH Toelichting Er was etra inzet geraamd voor ondersteuning voor het meekoppelproject Markermeerdijk die door de vertraging in het Markermeerdijkproject nog niet nodig bleek. Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk - 26 -

6 Communicatie Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 22.899 14.690 26.032 Inzet RNH regulier 37.478 39.690 33.878 Totaal lasten regulier 60.377 54.380 59.910 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -60.377-54.380-59.910 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Communicatie -60.377-54.380-59.910 Financieel per saldo hogere reguliere lasten Toelichting hogere bedrijfkosten door incidentele ontwikkelingskosten voor de nieuwe website en gezamenlijke promotie met bureau Toerisme Laag Holland. Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid grotere bekendheid gebied en vergroting bekendheid fiets-, wandel- en sloepennetwerk nieuwe website ontwikkeld promotie schap en trekken nieuwe bezoekers behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk - 27 -

7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 6.565 69.373 127.675 Totaal lasten regulier 6.565 69.373 127.675 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -6.565-69.373-127.675 Lasten: Lasten incidenteel 342.554 300.000 299.459 Inzet RNH incidenteel 43.659 30.112 189 Totaal lasten incidenteel 386.213 330.112 299.648 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies 200.655 187.500 205.123 Totaal baten incidenteel 200.655 187.500 205.123 Saldo incidenteel -185.557-142.612-94.525 Saldo Inrichting & Ontwikkeling -192.122-211.985-222.201 Financieel Per saldo onderschrijding Inrichting & Ontwikkeling (ca. 20.000) lagere inzet RNH regulier hogere lasten incidenteel (ca. 56.000) Toelichting Lagere inzet door vertraging van het project meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk en beperktere inzet nodig voor afronding van de routestructuren dan begroot per saldo hogere incidentele lasten, voornamelijk door uitkering aan de gemeente Purmerend 66.000. Daarnaast zijn een aantal kleine overschrijdingen, zie onderstaand overzicht. - 28 -

Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Jaarrekening: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Aanp. Gemeensch. Regeling - - - Wandelroutenetwerk Laag Holland 78.751 41.652 37.098 Fietsverbindingen Purmerbos 241.462 159.003 82.459 Gemeente Purmerend 66.000-66.000 386.213 200.655 185.557 Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Aanp. Gemeensch. Regeling 4.842-4.842 Wandelroutenetwerk Laag Holland 100.270 50.000 50.270 Fietsverbindingen Purmerbos 225.000 137.500 87.500 330.112 187.500 142.612 Reguliere inspanning juridische advisering resultaat juridisch advies GR en toetsing uitgevoerd behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk beheren vastgoedcontracten aanvullen beheerssysteem voorbereiden en begeleiden realisatie fietsverbinding Purmerbos begeleiden realisatie Wandelroutenetwerk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk fietsverbindingen Purmerbos zijn gerealiseerd afronden realisatie Wandelroutenetwerk - 29 -

Totaal Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2016 2016 2015 Lasten: Bedrijfskosten regulier 171.789 237.188 193.993 Inzet RNH regulier 280.891 365.318 400.083 Totaal lasten regulier 452.680 602.506 594.076 Baten: Opbrengsten regulier 31.116 30.532 27.865 Totaal baten regulier 31.116 30.532 27.865 Saldo regulier -421.564-571.974-566.210 Lasten: Lasten incidenteel 389.985 360.585 296.487 Inzet RNH incidenteel 48.407 27.181 3.261 Totaal lasten incidenteel 438.392 387.766 299.748 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies 200.655 187.500 205.123 Totaal baten incidenteel 200.655 187.500 205.123 Saldo incidenteel -237.736-200.266-94.625 Saldo Totaal -659.300-772.240-660.835-30 -

STAAT VAN BATEN EN LASTEN PER KOSTENSOORT werkelijk begroting werkelijk Omschrijving 2016 2016 2015 Lasten Inhuur personeel RNH regulier 280.891 365.318 400.083 Bestuurskosten - - 4.073 Kantoorkosten 6.449 8.979 6.792 Vervoerskosten 5.049 6.157 4.307 PR & marketing 22.899 14.690 26.032 Bedrijfskosten 183.609 253.159 159.808 Projectkosten* 391.817 333.984 302.720 Afschrijvingen - 7.170 6.103 Rentekosten 260 815 268 Bijzondere baten en lasten 97 - - 16.364 Totaal lasten 891.071 990.272 893.823 Baten Eploitatieopbrengsten 30.819 30.532 26.771 Financiële baten 297-1.094 Overige opbrengsten - - - Project subsidies 200.655 187.500 205.123 Totaal baten 231.771 218.032 232.988 Resultaat deelprogramma's - 659.300-772.240-660.835 Bijdrage participanten 652.749 652.748 646.606 Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten - 6.551-119.492-14.229 Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve 192.820 18.008 86.366 Onttrekking Algemene reserve - - - Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos - - - Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos - 7.818 - - 4.065 Toevoeging bestemmingsreserve investeringen - - - Onttrekking bestemmingsreserve investeringen - 144.208-137.500-52.710 Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - 20 Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - 66.000 - - Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen 57.315 57.315 56.776 Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen - 38.659-57.315-58.341 Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - 42.275 Gerealiseerde resultaat - - - * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen - 31 -

Wet FIDO MODELSTATEN A EN B Modelstaat A Kwartaal 1e 2e Maand 1 jan 1 feb 1 mrt 1 apr 1 mei 1 jun Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld 0 0 0 0 0 0 Vlottende middelen 0 0 0 0 0 0 Netto vl. schuld 0 0 0 0 0 0 Netto vl. overschot 0 0 0 0 0 0 Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet 0 0 0 0 0 0 Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Kwartaal 3e 4e Maand 1 jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld 0 0 0 0 0 0 Vlottende middelen 0 0 0 0 0 0 Netto vl. schuld 0 0 0 0 0 0 Netto vl. overschot 0 0 0 0 0 0 Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet 0 0 0 0 0 0 Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Toelichting op modelstaat A Er zijn bij het landschap Waterland geen activa en passiva die vallen onder de vlottende schulden en vlottende middelen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar. De Kasgeldlimiet is derhalve niet overschreden. - 32 -

Modelstaat B Modelstaat B 1a Renteherziening op vaste schuld O/G 0 1b Renteherziening op vaste schuld U/G 0 2 Renteherziening op vaste schuld (1a-1b) 0 3a nieuw aangetrokken vaste schuld 3b nieuw uitgezette lange leningen 4 netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b) 0 5 Betaalde aflossingen 6 herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op de vaste schuld (2+6) 0 8 Renterisiconorm 0 9a ruimte onder 0 9b Overschrijding 0 Renterisiconorm 10 Stand van de vaste schuld 0 11 Vastgestelde percentage 12 Renterisiconorm (1011) 0 Toelichting op modelstaat B Er hebben bij het landschap Waterland geen rente herzieningen op vaste schulden plaatsgevonden en er zijn geen nieuwe leningen uitgezet of aangetrokken. De renterisiconorm is derhalve niet overschreden. - 33 -

Overige gegevens - 34 -

SAMENSTELLING ALGEMEEN BESTUUR PER 31 DECEMBER 2016 GEMEENTE LANDSMEER GEMEENTE ALKMAAR GEMEENTE AMSTERDAM GEMEENTE BEEMSTER GEMEENTE EDAM-VOLENDAM PROVINCIE NOORD-HOLLAND GEMEENTE OOSTZAAN GEMEENTE PURMEREND GEMEENTE WATERLAND GEMEENTE WORMERLAND GEMEENTE ZAANSTAD Mevrouw A.C. Nienhuis, voorzitter De heer J.P. Nagengast Mevrouw S. Groenewoud, vicevoorzitter Mevrouw A.J.M. van Beek De heer H. Schütt De heer J.H.M. Bond De heer J. Klinkhamer Mevrouw E.S. Tijmstra Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw L. Vissers-Koopman - 35 -

IPA-ACON ASSURANCE B.V. Wilhelminapark 29 Postbus 6222 2001 HE Haarlem Telefoon 023-53195 39 Fa 023-5311700 info@ipa-acon.nl www.lpa-acon.nl CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2016 van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel Landschap Waterland gecontroleerd. Naar ons oordeel: geeft de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2016 als van de activa en passiva van de gemeenschappelijke regeling Twiske-Waterland, onderdeel Landschap Waterland op 31 december 2016 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV); zijn de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2016 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. De jaarrekening bestaat uit: 4 de balans per 31 december 2016; 5 het overzicht van baten en lasten over 2016; en 6 de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiêle verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado), en de Regeling Controleprotocol Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (Wnt) 2016. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie 'Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening'. Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. --36- IPA-ACON ASSURANCE B.V. is een onderdeel van de IPA-ACON GROEP KvK nr 34095774, ING Bank IBAN Nl691NGB0670760374, Aangesloten bij het SRA (nationool) / INAA (internationaal)

B. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvatten de jaarstukken andere informatie, die bestaat uit: het jaarverslag (inclusief relevante paragrafen); de overige gegevens; diverse bijlagen. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: met de jaarrekening verenigbaar is, zoals bedoeld in artikel 213 lid 3 sub d Gemeentewet, en geen materiêle afwijkingen bevat; alle informatie bevat die op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is vereist. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiêle afwijkingen bevat. Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het jaarverslag in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het Dagelijks Bestuur voor de jaarrekening Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Het Dagelijks Bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. In dit kader is het Dagelijks Bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het Dagelijks Bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het Dagelijks Bestuur afwegen of de organisatie in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het Dagelijks Bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het Dagelijks Bestuur het voornemen heeft om de organisatie te liquideren of de activiteiten te beêindigen of als beêindiging het enige realistische alternatief is. Het Dagelijks Bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Het Algemeen Bestuur is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiêle verslaggeving van de organisatie. -37-

Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, Bado, de Regeling Controleprotocol WNT 2016, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: het identificeren en inschatten van de risico's dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude dan wel het niet rechtmatig tot stand komen van baten en lasten alsmede de balansmutaties, het in reactie op deze risico's bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de organisatie; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het Dagelijks Bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het Dagelijks Bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de organisatie haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een organisatie haar continuïteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en -38-

het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen en of de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoen aan de eisen van financiêle rechtmatigheid. Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de controle. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de onderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiêle informatie of specifieke posten noodzakelijk was. Wij communiceren met het Algemeen Bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Wij bevestigen aan het Algemeen Bestuur dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met het Algemeen Bestuur over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met het Algemeen Bestuur hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controleverklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is. Haarlem, 13 maart 2017 Reg.nr.: 101822/215/382/1210 lpa-acon Assurance B.V. Was getekend : mr. drs. J.C. Olij RA -39-

BIJLAGEN JAARREKENING 2016-41 -

BIJLAGE I LANDSCHAP WATERLAND Investerings- en financieringsstaat 2016 nr. Omschrijving Stand per Vermeerde- Verminde- Afschrijvingen Stand per 1-1-2016 ringen ringen 31-12-2016 2016 2016 2016 ACTIVA 1 Onroerende en roerende bezittingen - - - - 2 Investeringsuitgaven, welke gedekt worden uit reserves - 3 Verstrekte langlopende leningen - - - Totaal - - - - - PASSIVA 1 Reserves 1.817.229 250.135 256.686 1.810.678 2 Voorzieningen - - 3 Aangegane langlopende leningen - - - Totaal 1.817.229 250.135 256.686-1.810.678 Werkkapitaal 1.817.229 250.135 256.686-1.810.678-42 -

BIJLAGE II LANDSCHAP WATERLAND Staat van geactiveerde investeringen 2015 Volg- Omschrijving Jaar Geactiv. Netto Geactiv. Afschr. Boek- afschr. Afschr. Boeknr. van t/m inv. t/m term. waarde t/m 2016 waarde inv. 2015 2016 2016 31-12-2015 2015 31-12-2016 Fort aan de Neckerweg 2006 61.032 61.032 10-61.032 - - Suzuki 46-JBF-3 2009 25.751-25.751 5-25.751 - - Totaal 86.783-86.783-86.783 - - Totaal generaal 86.783-86.783 - - 86.783 - - - 43 -

Bijlage III: GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er zijn in dit kader geen bijzonderheden te melden 44

Bijlage V: Nota Weerstandsvermogen Landschap Waterland Op 1 januari 2004 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden. Het BBV verplicht Landschap Waterland aandacht te besteden aan de risico's. Met de voorliggende 'Nota weerstandsvermogen' wordt het noodzakelijke inzicht in zowel het weerstandsvermogen als de weerstandscapaciteit van Landschap Waterland gegeven. Deze nota is in vier fasen tot stand gekomen. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's 2. Bepalen minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen 3. Berekenen aanwezige weerstandscapaciteit 4. Matchen benodigd weerstandsvermogen en aanwezige weerstandscapaciteit In deze nota worden de uitkomsten van deze fasen beschreven. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's In de eerste fase zijn de risico's van Landschap Waterland geïnventariseerd. Met de budgethouders zijn deze risico's in beeld gebracht. De geïnventariseerde risico's zijn beschreven en onderverdeeld naar: Hoog / Midden / Laag (kans) Risico's zijn als 'Hoog' aangemerkt indien de kans van voordoen hoog wordt geacht, enzovoort. Bij een hoog risico is de financiële impact voor 80 procent meegenomen, bij een midden risico voor 50 procent en bij een laag risico voor 20 procent. Structureel / Incidenteel Risico's zijn als incidenteel of structureel aangemerkt. Een structureel risico heeft een financiële impact in meerdere begrotingsjaren. Een incidenteel risico heeft een financiële impact in één begrotingsjaar. De structurele risico's zijn voor twee jaar meegenomen in de risicokwantificering. Voor het kunnen bepalen van het benodigde weerstandsvermogen is de financiële impact per risico berekend. Risico's zijn per definitie niet goed meetbaar. Dit komt doordat voor voorzienbare en redelijk kwantificeerbare risico's een voorziening moet worden gevormd. Om toch tot een kwantificering te kunnen komen, zijn de bepalende factoren voor een schatting van de kans van optreden (Hoog / Midden / Laag) en de impact van het risico (in euro's) geïdentificeerd. Zoveel mogelijk is de (gemiddelde) omvang van de bij het risico betrokken eploitatielasten en/of investeringsbedragen meegenomen bij de (subjectieve) bepaling van de kans en het effect. Dit betekent dat niet de gehele omvang van de mogelijke financiële impact wordt opgenomen als risicobuffer. Door vermenigvuldiging van de impact met een kans van optreden wordt een onnodig hoge risicobuffer vermeden. Tegelijkertijd wordt door de combinatie van verschillende risico's in de bepaling van de weerstandscapaciteit redelijkerwijs wel gezorgd voor voldoende vermogen voor tegenvallers. Op basis van de risico-inventarisatie zijn de volgende risico's onderkend. De geïnventariseerde risico's zijn gekwantificeerd voor een bedrag van in totaal 80.000,-. Een nadere specificatie van dit bedrag is: Risico Kans Incidenteel / Structureel 1. Inkoop en aanbestedingsrisico/ Subsidies (risico van terugbetalen) Financiële impact Uitgaande van twee jaar Midden risico Structureel 40.000 80.000 Totaal 80.000 Bij de bepaling van de totale financiële impact voor alle risico's worden de incidentele risico's eenmalig meegenomen. Bij structurele risico's wordt de verwachte financiële impact per jaar met twee vermenigvuldigd. -45-

2. De gewenste / benodigde omvang van het weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is in artikel 11 van het BBV gedefinieerd als De relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente (of de gemeenschappelijke regeling) beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen weerspiegelt de mate waarin het schap in staat is middelen vrij te maken om de risico's, die zich in de praktijk voordoen, op te vangen zonder dat dit betekent dat het beleid verandert dan wel ingekrimpt moet worden. Het vermogen om het beleid door te zetten, is afhankelijk van de omvang van de weerstandscapaciteit. Er zijn (nog) geen wetenschappelijke of algemeen geldende normen voor de gewenste omvang van een weerstandsvermogen. Iedere gemeente en gemeenschappelijke regeling moet zelf invulling geven aan de gewenste omvang, gelet op haar eigen situatie en contet. De omvang van het weerstandsvermogen moet in verhouding staan tot de risico's die de organisatie loopt. De risico's moeten niet kunnen worden opgevangen door stuur- en beheersmaatregelen en / of financieel kunnen worden afgedekt door voorzieningen. De uitgevoerde risico-inventarisatie inclusief kwantificering is een logische basis voor het bepalen van het gewenste weerstandsvermogen. Hierbij moet rekening worden gehouden met het feit dat niet alle risico's kunnen worden gekwantificeerd (p.m.-posten). 1. Voor de geïdentificeerde en gekwantificeerde risico's worden de uitkomsten van de risicoinventarisatie als norm genomen voor het bepalen van het gewenste minimale weerstandsvermogen. Bij de risico-inventarisatie zijn risico's gekwantificeerd voor een bedrag van 80.000. 2. Voor de niet-gekwantificeerde risico's wordt uitgegaan van 2% van de structurele inkomsten. Het rijk stelt voor de gemeenten die vallen onder het artikel 12-regime, de minimale buffer van de algemene reserve ook op 2% van de som van de structurele inkomsten te stellen. Voor Landschap Waterland komt 2% van de structurele inkomsten overeen met een bedrag van 100.000. Dit bedrag is daarmee het minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor niet gekwantificeerde risico's. Het totale benodigd weerstandsvermogen komt daarmee op een bedrag van 100.000. In het volgende hoofdstuk wordt de omvang van het weerstandsvermogen gerelateerd aan de aanwezige weerstandscapaciteit. 3. Berekende weerstandscapaciteit per begin 2017 Onder weerstandscapaciteit wordt verstaan: het geheel aan beschikbare en vrij aanwendbare financiële middelen om mogelijke resterende risico's met financieel gevolg op te kunnen vangen. Met resterende risico's worden bedoeld: de risico's die onvoldoende in control zijn of kunnen worden gehouden door stuur- en beheersmaatregelen en/of waarvoor (nog) geen specifieke voorzieningen zijn of kunnen worden getroffen. De bepaling van de weerstandscapaciteit is een momentopname. De gekozen peildatum is 1 januari 2017. Bij het berekenen van de aanwezige weerstandscapaciteit wordt gekeken naar het vrije deel in reserves en voorzieningen De eventuele stille reserves zijn niet bij de weerstandscapaciteit betrokken. Ad 1. Vrije deel reserves en voorzieningen Bij het bepalen van het vrije deel van de reserves en voorzieningen is voorzichtigheid betracht. Criterium is of het algemeen bestuur de betreffende reserve in geval van een calamiteit kan vrijmaken zonder dat hierdoor een eploitatietekort ontstaat. Daarbij komt dat bij gebruik van een reserve, de rente die dit financieringsmiddel genereert tevens structureel gedekt moet worden. -46-

Reserve / voorziening Stand 1 januari 2017 Deel direct beschikbaar voor weerstandscapaciteit Algemene Reserve LW 461.089 300.000 Bestemmingsreserve Investeringen LW 11.518 Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen 1414.933 Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos 37.891 Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland 954.901 Bestemmingsreserve Markermeerdijk 203.346 Totaal 1.810.678 300.000 *Voor de bovengenoemde reserves is de stand van de reserves per 1 januari 2017 als basis genomen waarbij alle goedgekeurde bestuursvoorstellen waarin beslag wordt gelegd op deze reserves zijn meegenomen Kortom, alle reeds toegekende bijdragen vanuit de reserves maken geen deel uit van de ruimte hierboven gepresenteerd als weerstandscapaciteit. Van de reserves (het eigen vermogen) is 300.000,- aangemerkt als direct beschikbare incidentele weerstandscapaciteit. Het vrije deel uit de overige reserves is niet direct beschikbaar. Het algemeen bestuur moet hiervoor eerst de bestemming van de reserve wijzigen, hetgeen tot de mogelijkheden behoort. Voorzieningen worden niet meegenomen in de weerstandscapaciteit. In de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt elk jaar de (specificatie van de) weerstandscapaciteit vermeld, overeenkomstig artikel 11, lid 2a van het BBV. In het jaarverslag wordt op grond van artikel 26 BBV verantwoording afgelegd over de ontwikkelingen in de weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit wordt elk jaar berekend bij de jaarrekening met als peildatum de balansdatum. De berekeningswijze en de uitgangspunten blijven hierbij ongewijzigd, tenzij het algemeen bestuur anders besluit. Peildatum van de weerstandscapaciteit, zoals die in de paragraaf Weerstandsvermogen van de begroting wordt vermeld, is de laatste balansdatum. Dit is 31 december van het jaar voorafgaand aan het jaar waarin de begroting wordt samengesteld. 4. Matching Gewenst weerstandsvermogen Berekende weerstandscapaciteit De conclusie in deze nota is dat Landschap Waterland over een weerstandscapaciteit beschikt van 300.000,- om de risico's te dekken. Het gewenste weerstandsvermogen is berekend op 100.000,- Voorgesteld wordt de minimale omvang van de algemene reserve voor het benodigd weerstandsvermogen vast te stellen op 100.000. Met ingang van de jaarrekening 2007 wordt het gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor de geïdentificeerde en de gekwantificeerde risico's jaarlijks herzien. Risico's en de omvang van de risico's kunnen jaarlijks wijzigen. Natuurlijk blijft het signaleren en het beheersen van de risico's een dagelijks proces. Gedurende het jaar wordt het bestuur geïnformeerd over belangrijke nieuwe risico's gedurende het jaar. De risico's met een hoge kans van voordoen worden als vast onderdeel in de planning & control instrumenten (begroting, bestuursrapportages, jaarrekening) behandeld. -47-

WNT-verantwoording 2016 Recreatieschap Twiske-Waterland Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Recreatieschap Twiske-Waterland van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNTmaimum. Bezoldiging topfunctionarissen Leidinggevende topfunctionarissen: Naam: Mevrouw mr. A.C. Nienhuis Mevrouw S. Groenewoud De heer G. Nijenhuis Mevrouw L. Vissers-Koopman De heer H. Schütt De heer J. Klinkhamer De heer J.H.M. Bond Mevrouw A.J.M. van Beek De heer J.P. Nagengast Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw E.S. Tijmstra Functie Voorzitter AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB en DB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Lid AB Onderstaande gegevens zijn bedragen 1 van toepassing op bovenstaande functionarissen Functie(s) Zie bovenstaande Duur dienstverband in 2016 1/1-31/12 Omvang dienstverband (in fte) 0 Gewezen topfunctionaris? nee (Fictieve) dienstbetrekking? nee Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam? N.v.t. Bezoldiging Beloning 0,- Belastbare onkostenvergoedingen 0,- Beloningen betaalbaar op termijn 0,- Totaal bezoldiging 0,- Er zijn geen uitkeringen gedaan wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen. Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2016 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maimum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2016 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd. 48

TWISKE-WATERLAND BEGROTINGSWIJZIGING ONDERDEEL TWISKE 2017 Velsen-Zuid, 29-6-2017

Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond 3 1.2 Financieel meerjarenperspectief 3 1.3 Meerjarenperspectief 3 1.4 Programma accenten 2017 3 1.5 Financiële uitgangspunten 4 1.6 Overzicht participantenbijdrage 2016-2017 4 1.7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 4 1.8 Doelenboom 5 2. PROGRAMMABEGROTING 2.1 Programmabegroting 2017 6 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer 7 3.2 Toezicht 9 3.3 Financiën 10 3.4 Bestuursadvisering 11 3.5 Secretariaat 13 3.6 Communicatie 14 3.7 Inrichting & ontwikkeling 15 3.8 Totaal 17 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT 18 5. OVERIGE GEGEVENS 5.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 19

1. PROGRAMMAPLAN 1. Achtergrond Het recreatiegebied het Twiske ligt ten noorden van Amsterdam, tussen Zaanstad en Purmerend. Het recreatiegebied is 650 hectare groot. De participanten van het recreatieschap Twiske-Waterland dragen gezamenlijk zorg voor het beheer en ontwikkeling van dit gebied, door middel van een gemeenschappelijke regeling. Het Twiske is vanaf 1 januari 2012 samen gegaan met Recreatieschap Landschap Waterland tot een groot recreatieschap Twiske-Waterland. Tot 1 januari 2017 blijft de financiële administratie gescheiden. 2. Financieel meerjarenperspectief Eind 2011 heeft het bestuur opdracht gegeven een deel van de reserves in te zetten voor een inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. Deze inhaalslag, de eerder doorgevoerde bezuinigingen, en de verwachte en reeds gerealiseerde nieuwe eploitaties beoogden een sluitende eploitatie van het Twiske op de lange termijn, met voldoende ruimte om te reserveren voor vervangingsinvesteringen. De berekeningen die ten grondslag lagen aan dit beleid hielden echter geen rekening met de invoering van het schatkistbankieren (jaarlijks circa 70.000,- minder rentebaten). Daarnaast is ook een van de verwachte nieuwe eploitaties nog niet gerealiseerd. In 2016 resteerde er nog een opgave van 100.000. Door bezuinigingen in de begrotingswijziging 2016 is dat teruggebracht tot 50.000. Door verdere bezuinigingen op het deelprogramma communicatie en hogere baten uit festivals is de voorliggende begrotingswijziging 2017 sluitend voor wat betreft de reguliere werkzaamheden. De totale reguliere lasten min de totale reguliere baten en de participantenbijdrage levert een positief saldo van ca. 320.000. Het benodigde bedrag voor groot onderhoud en vervangingen na afronding van de inhaalslag, etern advies en recreatiemonitoring is ca. 195.000. Dat betekent dat, aanvullende besluiten of onverwachte ontwikkelingen buiten beschouwing gelaten, Het Twiske een sluitende begroting heeft. Dat geld pas na afronding van inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. De inhaalslag is circa 2022 volledig afgerond. De reserves van het schap zijn voldoende toereikend voor benodigde investeringen tot die tijd. De hiervoor beschreven berekening staat hieronder schematisch weergegeven. regulier baten 532.450 participantenbijdrage 1.725.434 regulier lasten -1.934.385 + 323.499 groot onderhoud/vervangingen na 2022 170.000 etern advies en monitoring 25.000 - saldo 128.499 3. Meerjarenperspectief Gescheiden financiele verantwoording tussen Landschap Waterland & Twiske tot medio 2017 (in afwachting van besluit AB) Zoeken nieuwe invulling Twiske Poort Afronden inhaalslag groot onderhoud en vervangingen Behouden begrotingsevenwicht 4. Programma accenten 2017 Realisatie derde grote evenement herbouw Twiske Poort en herstel Twiske Molen Werven nieuwe ondernemer Twiske Poort. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 3 - Begrotingswijziging 2017

5. Financiële uitgangspunten 2017 Inde: De reguliere baten en lasten worden verhoogd (met uitzondering van afschrijvingen en rente) met een inde van 0,67% voor 2017 gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2015). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde. Korting tarieven RNH: in de programmabegroting 2017 wordt net als in vorige jaren een korting van 2% op de tarieven van RNH toegekend. Personeelsrisico: Bij de oprichting van RNH is het personeel overgegaan van de recreatieschappen naar RNH. Hiermee is ook het personeelsrisico overgegaan van de schappen naar RNH. Conform de afspraken is op basis van een risicoberekening een opslag opgenomen in de tarieven van RNH. Hierdoor bouwt RNH weerstandscapaciteit op waardoor tegenslagen kunnen worden opgevangen. Met ingang van 2016 wordt deze opslag geleidelijk afgebouwd. Deze verlaging is begroot bij deelprogramma Financiën. Belangrijke wijzigingen Op basis van de uitgaven in de vorige jaren is de begroting op onderdelen geactualiseerd. De belangrijkste wijziging betreft de verlaging van het budget voor communicatie en hogere baten uit evenementen. 6. Overzicht participantenbijdrage 2016-2017 2016 + inde 2017 Indeatie 0,67% Provincie Noord-Holland 988.950 6.626 995.576 Gemeente Amsterdam 402.779 2.699 405.478 Gemeente Landsmeer 29.136 195 29.331 Gemeente Oostzaan 13.711 92 13.803 Gemeente Purmerend 78.841 528 79.369 Gemeente Zaanstad 200.533 1.344 201.877 Totaal participantenbijdrage 1.713.950 11.484 1.725.434 7. Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Het Twiske zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening 2016. Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. JR 2015 JR 2016 BGR 2017 netto schuldquote -112% -104% -81% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -112% -104% -81% solvabiliteitsrisico 89% 95% 90% structurele eploitatieruimte -4% 17% 11% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 4 - Begrotingswijziging 2017

8. Doelenboom Het Twiske Voor recreatieschap het Twiske is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 5 - Begrotingswijziging 2017

2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2017 Wijziging 2017 Begroting na wijziging 2017 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer 1.711.814 481.831-1.229.983 403.671 250.619-153.052 2.115.485 732.450-1.383.035 2 Toezicht 200.760 - - 200.760 - - - 200.760 - - 200.760 3 Financiën 62.216 - - 62.216 14.844 - - 14.844 77.060 - - 77.060 4 Bestuursadvisering 141.255 - - 141.255-6.055-6.055 135.200 - - 135.200 5 Secretariaat 39.174 - - 39.174 - - - 39.174 - - 39.174 6 Communicatie 113.840 - - 113.840-35.711-35.711 78.129 - - 78.129 7 Inrichting & ontwikkeling 55.569 - - 55.569 329.335 329.335-384.904 329.335-55.569 Bijdrage participanten 1.725.434 1.725.434 - - 1.725.434 1.725.434 Totaal lasten en baten 2.324.628 2.207.265-117.363 706.084 579.954-126.130 3.030.712 2.787.219-243.493 Resultaat voor bestemming - 117.363-126.130-243.493 Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve 97.290-97.290 96.294-96.294 193.584-193.584 Onttrekking algemene reserve - 300.000-300.000 - - - 300.000-300.000 Toevoeging bestemmingsres. Bet. Parkeren - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsres. Bet. Parkeren - - - - - - - - - Toevoeging bestemmingsreserve Investeringen 425.000-425.000 - - - 425.000-425.000 Onttrekking bestemmingsreserve Investeringen - 339.653-339.653-222.424-222.424-562.077-562.077 Totaal lasten en baten 2.846.918 2.846.918-802.378 802.378-3.649.296 3.649.296 - Resultaat na bestemming - - - Totalen-generaal 2.846.918 2.846.918-802.378 802.378-3.649.296 3.649.296 - Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 6 - Begrotingswijziging 2017

3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 927.254-3.753 923.501 Inzet RNH regulier 444.907-444.907 Totaal lasten regulier 1.372.161-3.753 1.368.408 Baten: Opbrengsten regulier 481.831 50.619 532.450 Totaal baten regulier 481.831 50.619 532.450 Saldo regulier - 890.330 54.372-835.958 Lasten: Lasten incidenteel 337.227 407.424 744.651 Inzet RNH incidenteel 2.426-2.426 Totaal lasten incidenteel 339.653 407.424 747.077 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 200.000 200.000 Totaal baten incidenteel - 200.000 200.000 Saldo incidenteel - 339.653-207.424-547.077 Saldo Gebiedsbeheer - 1.229.983-153.052-1.383.035 Financieel lagere lasten regulier hogere baten regulier Toelichting kleine bijstelling van het benodigde budget hogere baten uit evenementen Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen 4.100-4.100 Gebouwen 13.300-13.300 Verhardingen 325.677-325.677 Kunstwerken 25.000-25.000 Rioolpompen 17.000-17.000 Parkeerinstallatie 150.000-150.000 Baggerwerk 12.000-12.000 Herbouw Twiske molen 200.000 200.000-747.077 200.000 547.077 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 7 - Begrotingswijziging 2017

Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatielandschap dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem controleren zwemwaterkwaliteit coördineren en communiceren over zwemlocaties met derden uitgeven en reguleren vergunningen / gebruiksovereenkomsten coördineren grote evenementen begeleiden van kleine en middelgrote evenementen organiseren ondernemersoverleg onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandelen klachten begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers werkvoorzieningsschappen beheren betaald parkeren zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming beheerssysteem up to date verontreiniging tijdig opgemerkt goede communicatie over veiligheid van zwemwater aanvragen tijdig behandeld optimale opbrengsten voor recreatieschappen Noord-Holland organisator tevreden over dienstverlening schap ondernemers betrokken bij schap goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld inzet nuttig voor schap en bevredigend voor deelnemers inkomsten uit betaald parkeren gegenereerd hogere efficiëntie beheer duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning uitvoeren groot onderhoud en vervangingen Beoogd resultaat groot onderhoud uitgevoerd volgens planning; duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 8 - Begrotingswijziging 2017

2 Toezicht Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 13.696-13.696 Inzet RNH regulier 187.064-187.064 Totaal lasten regulier 200.760-200.760 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 200.760 - - 200.760 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Toezicht - 200.760 - - 200.760 Financieel geen wijzigingen Toelichting Reguliere inspanning toezicht houden en handhaven volgens Algemene Verordening vervullen rol gastheer in het gebied jaarlijks opstellen handhavingsplan specifieke handhaving: tegengaan vandalisme resultaat recreanten voelen zich veilig; toezicht conform handhavingsplan recreanten tevreden over gastheerschap handhaving toegespitst op actuele noodzaak minder vandalisme dan voorgaande jaren duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 9 - Begrotingswijziging 2017

3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 33.040 14.844 47.884 Inzet RNH regulier 43.750-43.750 Totaal lasten regulier 76.790 14.844 91.634 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 76.790-14.844-91.634 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - 14.574 - - 14.574 Totaal lasten incidenteel - 14.574 - - 14.574 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 14.574-14.574 Saldo Financiën - 62.216-14.844-77.060 Financieel lagere lasten regulier Toelichting kleine bijstelling van het benodigde budget Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH 14.574- - 14.574-14.574- - 14.574- Reguliere inspanning opstellen van de programmabegroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van de financiële risico's van het schap correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren risico's in beeld Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 10 - Begrotingswijziging 2017

4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 2.902-402 2.500 Inzet RNH regulier 115.735-115.735 Totaal lasten regulier 118.637-402 118.235 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 118.637 402-118.235 Lasten: Lasten incidenteel 20.259-5.653 14.606 Inzet RNH incidenteel 2.359-2.359 Totaal lasten incidenteel 22.618-5.653 16.965 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - 22.618 5.653-16.965 Saldo Bestuursadvisering - 141.255 6.055-135.200 Financieel lagere lasten regulier lagere lasten incidenteel Toelichting kleine bijstelling van het benodigde budget. lagere kosten voor recreatiemonitor, geen aanvullend onderzoek in 2017. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 6.359-6.359 Advieskosten derden 10.606-10.606 16.965-16.965 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 11 - Begrotingswijziging 2017

Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen herijken van de visie op het recreatieschap organiseren bijeenkomsten belanghebbenden resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening gereageerd op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma uitvoeringsplan bij de visie afgerond door het bestuur bekrachtigd belanghebbenden betrokken bij uitvoering programma voor het Twiske duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning aantal bezoeken monitoren en rapporteren juridische advisering Beoogd resultaat aantal bezoeken aan het Twiske in beeld juridisch advies indien strikt noodzakelijk duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 12 - Begrotingswijziging 2017

duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk 5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 39.174-39.174 Totaal lasten regulier 39.174-39.174 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 39.174 - - 39.174 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Secretariaat - 39.174 - - 39.174 Financieel geen wijzigingen Toelichting Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid plus eventuele etra vergaderingen afhandeling post en telefoon, archivering Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 13 - Begrotingswijziging 2017

6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 30.711-5.711 25.000 Inzet RNH regulier 83.129-30.000 53.129 Totaal lasten regulier 113.840-35.711 78.129 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 113.840 35.711-78.129 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Communicatie - 113.840 35.711-78.129 Financieel lagere lasten regulier Toelichting bijstellen budget bedrijfskosten en inhuur personeel omdat het budget structureel te hoog is gebleken Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website website vernieuwen gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid activiteit ontwikkeld voor deelname bij promotionele dagen in recreatiegebieden website up to date, aantrekkelijk en relevant nieuwe website medio 2017 on-line promotie schap en trekken nieuwe bezoekers duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 14 - Begrotingswijziging 2017

7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 53.045-53.045 Totaal lasten regulier 53.045-53.045 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 53.045 - - 53.045 Lasten: Lasten incidenteel 2.524 329.335 331.859 Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel 2.524 329.335 331.859 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 329.335 329.335 Totaal baten incidenteel - 329.335 329.335 Saldo incidenteel - 2.524 - - 2.524 Saldo Inrichting & Ontwikkeling - 55.569 - - 55.569 Financieel hogere lasten incidenteel hogere project subsidies Toelichting dit betreft de kosten voor de herbouw van de opstallen bij Twiske Poort dit betreft de uitkering van verzekeringsgeld ter bekostiging van de herbouw van de opstallen van Twiske Poort. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Herbouw Twiske Poort 329.335 329.335-329.335 329.335 - Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 15 - Begrotingswijziging 2017

Reguliere inspanning coördineren en begeleiden maatschappelijke stages juridische advisering aanvullen beheerssysteem beheren vastgoedcontracten potentiele ondernemers en organisatoren begeleiden actief verwerven inkomsten resultaat scholen tevreden over verloop juridisch advies en toetsing uitgevoerd indien noodzakelijk informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen succesvolle eploitaties voor Twiske Poort hogere baten voor het schap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 16 - Begrotingswijziging 2017

Totaal Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 1.007.603 4.978 1.012.581 Inzet RNH regulier 966.804-30.000 936.804 Totaal lasten regulier 1.974.407-25.022 1.949.385 Baten: Opbrengsten regulier 481.831 50.619 532.450 Totaal baten regulier 481.831 50.619 532.450 Saldo regulier - 1.492.576 75.641-1.416.935 Lasten: Lasten incidenteel 360.010 731.106 1.091.116 Inzet RNH incidenteel - 9.789 - - 9.789 Totaal lasten incidenteel 350.221 731.106 1.081.327 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 529.335 529.335 Totaal baten incidenteel - 529.335 529.335 Saldo incidenteel - 350.221-201.771-551.992 Saldo Totaal - 1.842.797-126.130-1.968.927 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 17 - Begrotingswijziging 2017

4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Wijziging Begroting na Omschrijving 2017 2017 wijziging 2017 Lasten Inhuur personeel RNH regulier 966.804-30.000 936.804 Bestuurskosten 2.902-402 2.500 Kantoorkosten 31.675-1.753 29.922 Vervoerskosten 30.233-2.000 28.233 PR & marketing 30.711-5.711 25.000 Bedrijfskosten 1.123.255 207.424 1.330.679 Projectkosten* 2.388 523.682 526.070 Beheerkosten betaald parkeren 111.039-111.039 Afschrijvingen 24.765 15.000 39.765 Rentekosten 856-156 700 Bijzondere baten en lasten - - - Totaal lasten 2.324.628 706.084 3.030.712 Baten Eploitatieopbrengsten 199.281 50.619 249.900 Parkeergelden 268.112-268.112 Financiële baten - - - Overige opbrengsten 14.438-14.438 Project subsidies - 529.335 529.335 Totaal baten 481.831 579.954 1.061.785 Resultaat deelprogramma's - 1.842.797-126.130-1.968.927 Bijdrage participanten 1.725.434-1.725.434 Resultaat voor bestemming - 117.363-126.130-243.493 Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve 97.290 96.294 193.584 Onttrekking algemene reserve - 300.000 - - 300.000 Toevoeging bestemmingsres. Parkeren - - - Onttrekking bestemmingsres. Parkeren - - - Toevoeging bestemmingsreserve Inv. 425.000-425.000 Onttrekking bestemmingsreserve Inv. - 339.653-222.424-562.077 Resultaat na bestemming - - - * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 18 - Begrotingswijziging 2017

TWISKE-WATERLAND BEGROTINGSWIJZIGING ONDERDEEL WATERLAND 2017 Velsen-Zuid, 29-6-2017

Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond 3 1.2 Meerjarenperspectief 3 1.3 Programma accenten 2017 3 1.4.1 Uitgangspunten programma 2017 3 1.4.2 Belangrijkste wijzigingen 1.5 Overzicht bijdrage participantenbijdrage 2016-2017 4 1.6 Doelenboom 5 1.7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 6 2. PROGRAMMABEGROTING 2.1 Programmabegroting 2017 7 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer 8 3.3 Financiën 10 3.4 Bestuursadvisering 11 3.5 Secretariaat 13 3.6 Communicatie 14 3.7 Inrichting & ontwikkeling 15 3.8 Totaal 17 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT 18 5. OVERIGE GEGEVENS 5.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 19

1. PROGRAMMA LANDSCHAP WATERLAND 2017 1.1 Achtergrond Waterland is een gebied van ongeveer 30.000 ha. tussen Amsterdam-Noord, Zaanstad, Zeevang en het Markermeer. Elf gemeenten en de provincie Noord-Holland dragen in de Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland gezamenlijk zorg voor ontwikkeling en beheer van recreatievoorzieningen in dit gebied. Met voorzieningen als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, pontjes en recreatieknooppunten kan de recreant het gebied beleven, met haar rijke natuur- en landschapswaarden. 1.2 Meerjarenperspectief Beheer en onderhoud van recreatieve infrastructuur Realiseren meekoppelprojecten recreatiepaden Markermeerdijk 1.3 Programma accenten 2017 Gescheiden financiële verantwoording Landschap Waterland & Twiske, waarover medio 2017 een besluit wordt genomen in het AB Inzet op projecten, zowel realisatie als beheer en onderhoud: o Beheer en onderhoud boerenlandpaden o Beheer en onderhoud Sloepennetwerk Laag Holland o Beheer en onderhoud voorzieningen electrisch varen en vaarroute Waterland o Beheer en onderhoud kanoroutenetwerk Wormer- en Jisperveld o Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk o Beheer en onderhoud Wandelroutenetwerk o Afronding van project Fietsverbindingen Purmerbos o Afronding recreatieve verbinding Purmerbos - Edam (opgang Purmerdijk) 1.4.1 Uitgangspunten Programma 2017 Inde: De reguliere baten en lasten worden verhoogd (met uitzondering van afschrijvingen en rente) met een inde van 0,67% voor 2017 gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2015). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde. Korting tarieven RNH: in de programmabegroting 2017 wordt net als in vorige jaren een korting van 2% op de tarieven van RNH toegekend. Personeelsrisico: Bij de oprichting van RNH is het personeel overgegaan van de recreatieschappen naar RNH. Hiermee is ook het personeelsrisico overgegaan van de schappen naar RNH. Conform de afspraken is op basis van een risicoberekening een opslag opgenomen in de tarieven van RNH. Hierdoor bouwt RNH weerstandscapaciteit op waardoor tegenslagen kunnen worden opgevangen. Met ingang van 2016 wordt deze opslag geleidelijk afgebouwd. Deze verlaging is begroot bij deelprogramma Financiën. 1.4.2 Belangrijke wijzigingen De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de programmabegroting 2017 zijn: In 2017 vindt de (financiele) afronding plaats van het project Fietsverbindingen Purmerbos. Hiervoor zullen naar verwachting nog (beperkte) kosten worden gemaakt. Aangezien het wandelroute-, kano- en sloepennetwerk is afgerond is er minder inzet voor de realisatie van projecten nodig. Daar staat tegenover dat er in 2017 en 2018 beperkt hogere inzet voor beheer nodig is vanwege de implementatie van een nieuw beheersysteem. Om die reden is er een budgetverschuiving doorgevoerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -3 - Begrotingswijziging 2017

Het project Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk wordt in 2017 - na temporisering in 2016 - weer voortvarend wordt opgepakt. Een deel van de in 2016 geplande inzet en bedrijfskosten (o.a. voor inhuur van etern advies) is doorgeschoven naar 2017. Het budget voor Bestuursadvisering is daarmee opgehoogd. 1.5 Overzicht participantenbijdrage 2016-2017 begrotingswijziging 2016 + inde Indeatie 0,67% programma begroting 2017 Provincie Noord-Holland 335.514 2.248 337.762 Gemeente Amsterdam 154.048 1.032 155.080 Gemeente Beemster 14.361 96 14.457 Gemeente Edam-Volendam 25.783 173 25.956 Gemeente Graft de Rijp 3.263 22 3.285 Gemeente Landsmeer 9.204 62 9.266 Gemeente Oostzaan 1.958 13 1.971 Gemeente Purmerend 71.280 478 71.758 Gemeente Waterland 15.340 103 15.443 Gemeente Wormerland 14.361 96 14.457 Gemeente Zaanstad 1.958 13 1.971 Gemeente Zeevang 5.678 38 5.716 Totaal participantenbijdrage 652.748 4.374 657.122 programma begroting 2017 correctie Indeatie 0,00% begrotingswijziging 2017 Nieuw percentage participanten bijdrage 2017 Provincie Noord-Holland 337.762-337.772 51,66% Gemeente Amsterdam 155.080-155.090 23,72% Gemeente Beemster 14.457-14.450 2,21% Gemeente Edam-Volendam 25.956-25.957 3,97% Gemeente Graft de Rijp 3.285 3.285- - 0,00% Gemeente Landsmeer 9.266-9.284 1,42% Gemeente Oostzaan 1.971-1.962 0,30% Gemeente Purmerend 71.758-71.791 10,98% Gemeente Waterland 15.443-15.431 2,36% Gemeente Wormerland 14.457-14.450 2,21% Gemeente Zaanstad 1.971-1.962 0,30% Gemeente Zeevang 5.716-5.688 0,87% - Totaal participantenbijdrage 657.122 3.285-653.837 100 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -4 - Begrotingswijziging 2017

1.6 Doelenboom Landschap Waterland Voor Landschap Waterland is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Het bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van de openluchtrecreatie onder meer door middel van het treffen van maatregelen en voorzieningen t.b.v. de openluchtrecreatie 1: Behoud recreatielandschap 2. Vergroten gebruik 3. ontwikkelen maatschappelijk draagvlak 4: Versterken duurzaamheid (Belevings) waarde landschap bewaken (ommetjesmake r & rust- en ruimtezoeker) Aansluiten bij historische lappendeken aan identiteiten In stand houden van nieuwe routestructuren en voorzieningen Tekorten recreatieve voorzieningen oplossen Verbindende structuur creëren met hoofdknooppunten Versterken fysieke verbinding met buitengebied Verbeteren toegankelijkhei d vanuit stedelijk gebied Versterken watertoerisme/ recreatie Evenwichtig spreiden schapactiviteite n over hele werkgebied Meer samenwerking met belangrijke stakeholders in het gebied Stimuleren plattelands verbreding Optimale informatievoorziening raden & staten Uitbreiden rol belangenbehartiger & kennisorganisati e Versterken financiële duurzaamheid Zoeken naar nieuwe financieringsmogelijkheden Stimuleren beheer door derden Recreatie koppelen aan (commerciële) ontwikkelingen Inzet op MVObeleid Streven naar duurzaamheid met aandacht voor biodiversiteit Duurzamer beheer Bevorderen & faciliteren ontwikkeling van groene energie voor eigen gebruik Meer lokale ommetjes die aansluiten op woonkernen Aansluiting bij wensen lokale besturen Gebruik recreatieve voorzieningen verhogen Inspelen op wensen/behoef ten recreanten Meer communicatie & promotie Route en infoborden voor recreant Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -5 - Begrotingswijziging 2017

1.7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Landschap Waterland zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening 2016. Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. JR 2015 JR 2016 BGR 2017 netto schuldquote -207% -208% -263% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -207% -208% -263% solvabiliteitsrisico 97% 98% 97% structurele eploitatieruimte -2% 27% 15% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -6 - Begrotingswijziging 2017

2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2017 Wijziging 2017 Begroting na wijziging 2017 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer 359.058 30.737-328.321 17.011 725-16.286 376.069 31.462-344.607 2 Toezicht - - - - - - - - - 3 Financiën 38.623 - -38.623-7.043-7.043 31.580 - -31.580 4 Bestuursadvisering 121.386 - -121.386 14.645 - -14.645 136.031 - -136.031 5 Secretariaat 24.464 - -24.464 - - - 24.464 - -24.464 6 Communicatie 54.744 - -54.744-4.788-4.788 49.956 - -49.956 7 Inrichting & ontwikkeling 69.838 - -69.838-22.838 22.650 45.488 47.000 22.650-24.350 Bijdrage participanten 657.122 657.122-3.285-3.285 653.837 653.837 Totaal lasten en baten 668.113 687.859 19.746-3.013 20.090 23.103 665.100 707.949 42.849 Resultaat voor bestemming 19.746 23.103 42.849 Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve 19.746-19.746 27.453-27.453 47.199-47.199 Onttrekking algemene reserve - - - - - - - - Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos - - - - - - - - - Toevoeging bestemmingsreserve investeringen - - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsreserve investeringen - - - - - - - - - Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - - - - - - - Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - - - - - - - Toevoeging bestemmingsreserve verv. invest. 57.669-57.669 - - - 57.669-57.669 Onttrekking bestemmingsreserve verv. invest. - 57.669-57.669-4.350-4.350-62.019-62.019 Toevoeging bestemmingsres. Markermeerdijk - - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsres. Markermeerdijk - - - - - - - - - Totaal lasten en baten 745.528 745.528-24.440 24.440-769.968 769.968 - Resultaat na bestemming - - - Totalen-generaal 745.528 745.528-24.440 24.440-769.968 769.968 - Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -7 - Begrotingswijziging 2017

3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 181.833-1.189 180.644 Inzet RNH regulier 119.556 18.200 137.756 Totaal lasten regulier 301.389 17.011 318.400 Baten: Opbrengsten regulier 30.737 725 31.462 Totaal baten regulier 30.737 725 31.462 Saldo regulier -270.652-16.286-286.938 Lasten: Lasten incidenteel 57.669-57.669 Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel 57.669-57.669 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel -57.669 - -57.669 Saldo Gebiedsbeheer -328.321-16.286-344.607 Financieel Per saldo hogere lasten (ca. 16.000) Toelichting verschuiving van de inzet van deelprogramma 7 (Inrichting en Ontwikkeling) naar deelprogramma 1 (Beheer) ten behoeve van de implementatie van een nieuw beheersysteem Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud 57.669-57.669 57.669-57.669 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -8 - Begrotingswijziging 2017

Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandeling klachten resultaat actuele en haalbare meerjarenraming uitgevoerd volgens planning en binnen budget beheerssysteem up to date goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en inzet nuttig voor schap en bevredigend werknemers werkvoorzieningsschappen voor deelnemers zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren hogere efficiëntie beheer inschakelen agrariërs bij beheer lagere beheerlasten Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -9 - Begrotingswijziging 2017

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 12.505-7.305 5.200 Inzet RNH regulier 32.135-32.135 Totaal lasten regulier 44.640-7.305 37.335 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -44.640 7.305-37.335 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel -6.017 262-5.755 Totaal lasten incidenteel -6.017 262-5.755 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 6.017-262 5.755 Saldo Financiën -38.623 7.043-31.580 Financieel Per saldo lagere lasten (ca. 7.000) Toelichting lagere bedrijfskosten, voornamelijk door wegvallen afschrijvingslast van een afgeschreven vervoermiddel dat nog niet vervangen is en beperktere inzet RNH Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH 5.755- - 5.755-5.755- - 5.755- Reguliere inspanning opstellen van de begroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring voeren financiële administratie correcte en betrouwbare administratie Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -10 - Begrotingswijziging 2017

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van het gewenste weerstandsvermogen resultaat optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren weerstandsvermogen geëvalueerd en up-to-date Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -11 - Begrotingswijziging 2017

4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 29.653 10.000 39.653 Inzet RNH regulier 81.818 5.700 87.518 Totaal lasten regulier 111.471 15.700 127.171 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -111.471-15.700-127.171 Lasten: Lasten incidenteel 6.849-1.849 5.000 Inzet RNH incidenteel 3.066 794 3.860 Totaal lasten incidenteel 9.915-1.055 8.860 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel -9.915 1.055-8.860 Saldo Bestuursadvisering -121.386-14.645-136.031 Financieel per saldo hogere lasten (ca. 15.000) Toelichting Verhoging van de bedrijfskosten (ca 10.000) en hogere inzet RNH (ca 6.000) ten behoeve van het project Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk dat naar verwachting in 2017 meer inzet zal vergen. Tevens iets lagere lasten voor recreatiemonitor (ca. 1.000) Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 8.860-8.860 8.860-8.860 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -12 - Begrotingswijziging 2017

Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen uitvoeren Recreatieve Meekoppelprojecten Markermeerdijk tracé resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening reageren op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma plan meekoppelen ingepast in plan voor dijkversterking HHNK behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Incidentele inspanning recreatiemonitor: aantal bezoeken monitoren en rapporteren resultaat aantal bezoekers gemeten conform wensen bestuur behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -13 - Begrotingswijziging 2017

5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 24.464-24.464 Totaal lasten regulier 24.464-24.464 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -24.464 - -24.464 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Secretariaat -24.464 - -24.464 Financieel geen wijzigingen Toelichting Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -14 - Begrotingswijziging 2017

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 14.788-4.788 10.000 Inzet RNH regulier 39.956-39.956 Totaal lasten regulier 54.744-4.788 49.956 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -54.744 4.788-49.956 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Communicatie -54.744 4.788-49.956 Financieel Lagere bedrijfdkosten (ca. 5.000) Toelichting Verlaging van de bedrijfskosten door afronding van onder meer de vernieuwing van de website. Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid grotere bekendheid gebied en vergroting bekendheid fiets-, wandel- en sloepennetwerk nieuwe website online en up to date promotie schap en trekken nieuwe bezoekers Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -15 - Begrotingswijziging 2017

7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 69.838-49.838 20.000 Totaal lasten regulier 69.838-49.838 20.000 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier -69.838 49.838-20.000 Lasten: Lasten incidenteel - 25.000 25.000 Inzet RNH incidenteel - 2.000 2.000 Totaal lasten incidenteel - 27.000 27.000 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 22.650 22.650 Totaal baten incidenteel - 22.650 22.650 Saldo incidenteel - -4.350-4.350 Saldo Inrichting & Ontwikkeling -69.838 45.488-24.350 Financieel per saldo lagere lasten (ca. 45.000) Toelichting door de afronding van het wandelroute-, kano- en sloepennetwerk is er minder reguliere inzet nodig. Tevens is er een budgetverschuiving van dit deelprogramma naar deelprogramma 1 (Beheer) ten behoeve van de implementatie van een nieuw beheersysteem. Daarnaast zullen er naar verwachting nog (beperkte) kosten worden gemaakt voor de afronding van het project Fietsverbindingen Purmerbos. Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Fietsverbindingen Purmerbos 27.000 22.650 4.350 27.000 22.650 4.350 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -16 - Begrotingswijziging 2017

Reguliere inspanning juridische advisering beheren vastgoedcontracten aanvullen beheerssysteem begeleiden nazorgfase realisatie fietsverbinding Purmerbos resultaat juridisch advies GR en toetsing uitgevoerd marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk nazorgfase van het project Fietsverbindingen Purmerbos afgerond behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -17 - Begrotingswijziging 2017

Totaal Financieel overzicht: Begroting Wijziging Begroting na 2017 2017 wijziging 2017 Lasten: Bedrijfskosten regulier 238.779-3.282 235.497 Inzet RNH regulier 367.767-25.938 341.829 Totaal lasten regulier 606.546-29.220 577.326 Baten: Opbrengsten regulier 30.737 725 31.462 Totaal baten regulier 30.737 725 31.462 Saldo regulier -575.809 29.945-545.864 Lasten: Lasten incidenteel 64.518 23.151 87.669 Inzet RNH incidenteel -2.951 3.056 105 Totaal lasten incidenteel 61.567 26.207 87.774 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 22.650 22.650 Totaal baten incidenteel - 22.650 22.650 Saldo incidenteel -61.567-3.557-65.124 Saldo Totaal -637.376 26.388-610.988 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -18 - Begrotingswijziging 2017

4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Wijziging Begroting na Omschrijving 2017 2017 wijziging 2017 Lasten Inhuur personeel RNH regulier 367.767-25.938 341.829 Bestuurskosten - - - Kantoorkosten 9.040-1.475 7.565 Vervoerskosten 6.199-296 5.903 PR & marketing 14.788-4.788 10.000 Bedrijfskosten 258.383 10.915 269.298 Projectkosten* 3.898 26.207 30.105 Afschrijvingen 7.218-7.218 - Rentekosten 820-420 400 Bijzondere baten en lasten - - - Totaal lasten 668.113-3.013 665.100 Baten Eploitatieopbrengsten 30.737 725 31.462 Financiële baten - - - Overige opbrengsten - - - Project subsidies - 22.650 22.650 Totaal baten 30.737 23.375 54.112 Resultaat deelprogramma's - 637.376 26.388-610.988 Bijdrage participanten 657.122-3.285 653.837 Resultaat voor bestemming 19.746 23.103 42.849 Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve 19.746 27.453 47.199 Onttrekking Algemene reserve - - - Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos - - - Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos - - - Toevoeging bestemmingsreserve investeringen - - - Onttrekking bestemmingsreserve investeringen - - - Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen 57.669-57.669 Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen - 57.669-4.350-62.019 Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - Resultaat na bestemming - - - * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland - 19 - Begrotingswijziging 2017

TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL TWISKE 2018 Velsen-Zuid, 29-6-2017

Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond 3 1.2 Financieel meerjarenperspectief 3 1.3 Financiële uitgangspunten 3 1.4 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 3 1.5 Overzicht opbouw participantenbijdrage 2016-2018 4 1.6 Doelenboom recreatieschap het Twiske 5 2. FINANCIËLE ONDERBOUWING 2.1 Programmabegroting 2018 6 2.2 Geprognosticeerde balans 7 2.3 Meerjarenraming 8 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer 9 3.2 Toezicht 11 3.3 Financiën 12 3.4 Bestuursadvisering 13 3.5 Secretariaat 15 3.6 Communicatie 16 3.7 Inrichting & ontwikkeling 17 3.8 Totaal 18 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT 19 5. BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding 20 5.2 Weerstandsvermogen 20 5.3 Onderhoud Kapitaalgoederen 21 5.3.1 Wegen en fietspaden 21 5.3.2 Riolering 21 5.3.3 Water 21 5.3.4 Groen 21 5.3.5 Gebouwen 21 5.4 Financiering 22 5.4.1 Algemeen 22 5.4.2 Risicobeheer 22 5.5 Bedrijfsvoering 23 5.6 Verbonden partijen 23 5.7 Grondbeleid 23 6. OVERIGE GEGEVENS 6.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 24 BIJLAGEN BIJLAGE 1 TARIEVENLIJST 25 BIJLAGE 2 KAART 27

1. PROGRAMMAPLAN 1. Achtergrond Het recreatiegebied het Twiske ligt ten noorden van Amsterdam, tussen Zaanstad en Purmerend. Het recreatiegebied is 650 hectare groot. De participanten van het recreatieschap Twiske-Waterland dragen gezamenlijk zorg voor het beheer en ontwikkeling van dit gebied, door middel van een gemeenschappelijke regeling. Het Twiske is vanaf 1 januari 2012 samen gegaan met Recreatieschap Landschap Waterland tot een groot recreatieschap Twiske-Waterland. Tot 1 januari 2017 blijft de financiële administratie gescheiden. 2. Financieel meerjarenperspectief Eind 2011 heeft het bestuur opdracht gegeven een deel van de reserves in te zetten voor een inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. Deze inhaalslag, de eerder doorgevoerde bezuinigingen, en de verwachte en reeds gerealiseerde nieuwe eploitaties beoogden een sluitende eploitatie van het Twiske op de lange termijn, met voldoende ruimte om te reserveren voor vervangingsinvesteringen. De berekeningen die ten grondslag lagen aan dit beleid hielden echter geen rekening met de invoering van het schatkistbankieren (jaarlijks circa 70.000,- minder rentebaten). Daarnaast is ook een van de verwachte nieuwe eploitaties nog niet gerealiseerd. In 2016 resteerde er nog een opgave van 100.000. Door bezuinigingen in de begrotingswijziging 2016 is dat teruggebracht tot 50.000. Door verdere bezuinigingen op het deelprogramma communicatie en hogere baten uit festivals is de voorliggende begrotingswijziging 2017 sluitend voor wat betreft de reguliere werkzaamheden. De totale reguliere lasten min de totale reguliere baten en de participantenbijdrage levert een positief saldo van ca. 320.000. Het benodigde bedrag voor groot onderhoud en vervangingen na afronding van de inhaalslag, etern advies en recreatiemonitoring is ca. 195.000. Dat betekent dat, aanvullende besluiten of onverwachte ontwikkelingen buiten beschouwing gelaten, Het Twiske een sluitende begroting heeft. Dat geld pas na afronding van inhaalslag groot onderhoud en vervangingen. De inhaalslag is circa 2022 volledig afgerond. De reserves van het schap zijn voldoende toereikend voor benodigde investeringen tot die tijd. De hiervoor beschreven berekening staat hieronder schematisch weergegeven. 3. Financiële uitgangspunten 2018 Inde: De programmabegroting 2018 worden verhoogd met een inde gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2016). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde. 4. Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Het Twiske zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening 2016. Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. BGR 2017 BGR 2018 BGR 2019 netto schuldquote -81% -107% -111% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -81% -107% -111% solvabiliteitsrisico 90% 91% 91% structurele eploitatieruimte 11% 14% 13% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden vol- Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 3 - Programmabegroting 2018

daan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. 5. Overzicht participantenbijdrage 2016-2018 2016 + inde 2017 Indeatie 0,67% Provincie Noord-Holland 988.950 6.626 995.576 Gemeente Amsterdam 402.779 2.699 405.478 Gemeente Landsmeer 29.136 195 29.331 Gemeente Oostzaan 13.711 92 13.803 Gemeente Purmerend 78.841 528 79.369 Gemeente Zaanstad 200.533 1.344 201.877 Totaal participantenbijdrage 1.713.950-11.484 1.725.434 2017 + inde 2018 Indeatie 0,65% Provincie Noord-Holland 995.576 6.471 1.002.047 Gemeente Amsterdam 405.478 2.636 408.114 Gemeente Landsmeer 29.331 191 29.522 Gemeente Oostzaan 13.803 90 13.893 Gemeente Purmerend 79.369 516 79.885 Gemeente Zaanstad 201.877 1.312 203.189 Totaal participantenbijdrage 1.725.434 11.216 1.736.650 De indeatie van de begroting 2018 is gebaseerd op het inflatiecijfer CBS (CPI november 2016). Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 4 - Programmabegroting 2018

6. Doelenboom Het Twiske Voor recreatieschap het Twiske is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 5 - Programmabegroting 2018

2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2018 Begroting 2017 Rekening 2016 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer 1.540.502 535.912-1.004.590 2.115.485 732.450-1.383.035 1.629.547 601.949-1.027.598 2 Toezicht 202.065 - - 202.065 200.760 - - 200.760 202.948 - - 202.948 3 Financiën 77.560 - - 77.560 77.060 - - 77.060 58.479 1.169-57.310 4 Bestuursadvisering 136.078 - - 136.078 135.200 - - 135.200 154.056 - - 154.056 5 Secretariaat 39.429 - - 39.429 39.174 - - 39.174 41.733 - - 41.733 6 Communicatie 78.637 - - 78.637 78.129 - - 78.129 77.589 - - 77.589 7 Inrichting & ontwikkeling 53.390 - - 53.390 384.904 329.335-55.569 159.317 99.304-60.013 Bijdrage participanten 1.736.650 1.736.650 1.725.434 1.725.434 1.713.950 1.713.950 Totaal lasten en baten 2.127.661 2.272.562 144.901 3.030.712 2.787.219-243.493 2.323.671 2.416.372 92.701 Resultaat voor bestemming 144.901-243.493 92.701 Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve 183.101-183.101 193.584-193.584 339.278-339.278 Onttrekking Algemene reserve - 300.000-300.000-300.000-300.000-300.000-300.000 Toevoeging bestemmingsres. Bet. Parkeren - - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsres. Bet. Parkeren - - - - - - - - - Toevoeging bestemmingsreserve Investeringen 425.000-425.000 425.000-425.000 425.000-425.000 Onttrekking bestemmingsreserve Investeringen - 163.200-163.200-562.077-562.077-371.576-371.576 - - - Totaal lasten en baten 2.735.762 2.735.762-3.649.296 3.649.296-3.087.948 3.087.948 - Resultaat na bestemming - - - Totalen-generaal 2.735.762 2.735.762-3.649.296 3.649.296-3.087.948 3.087.948 - Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -6 - Programmabegroting 2018

2.2 Geprognosticeerde balans Geprognotiseerde balans per 31-12-2017 en 31-12-2018 Aktiva 31-12-2018 31-12-2017 Materiële vaste activa 55.035 68.635 Vorderingen op lange termijn Effecten - - Deposito's - - Leningen u/g - - Totaal vorderingen op lange termijn - - Saldo werkkapitaal 2.420.481 2.261.980 Totaal 2.475.516 2.330.615 Passiva 31-12-2018 31-12-2017 Reserves/fondsen Algemene reserve 1.803.315 1.920.214 Bestemmingsreserve betaald parkeren - - Bestemmingsreserve (vervangings)investeringen 672.201 410.401 Totaal reserves en fondsen 2.475.516 2.330.615 Langlopende schulden Leningen o/g - - Totaal 2.475.516 2.330.615 Staat van reserves en fondsen Naam van het fonds Jaar Saldo 1 januari Onttrekking Toevoeging Saldo 31 december Algemene reserve 2017 2.026.630 300.000 193.584 1.920.214 Bestemmingsreserve bet.parkeren 2017 - - - - Bestemmingsreserve investeringen 2017 547.478 562.077 425.000 410.401 Totaal reserves/fondsen 2.574.108 862.077 618.584 2.330.615 Saldo 31 Naam van het fonds Jaar Saldo 1 januari Onttrekking Toevoeging december Algemene reserve 2018 1.920.214 300.000 183.101 1.803.315 Bestemmingsreserve bet.parkeren 2018 - - - - Bestemmingsreserve investeringen 2018 410.401 163.200 425.000 672.201 Totaal reserves/fondsen 2.330.615 463.200 608.101 2.475.516 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 7 - Programmabegroting 2018

2.3 MEERJARENRAMING inde: 0,65% cf programmabegroting 2018 Deelprogramma 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Lasten 1. Gebiedsbeheer regulier 1.368.408 1.377.302 1.386.254 1.395.265 1.404.334 1.413.462 incidenteel: 747.077 163.200 187.960 304.000 228.700 166.960 saldo beheer 2.115.485 1.540.502 1.574.214 1.699.265 1.633.034 1.580.422 2. Toezicht regulier 200.760 202.065 203.378 204.700 206.031 207.370 3. Financien regulier 91.634 92.229 92.828 93.431 94.038 94.649 incidenteel -14.574-14.669-14.764-14.860-14.957-15.054 saldo financiën 77.060 77.560 78.064 78.571 79.081 79.595 4. Bestuursadvisering regulier 118.235 119.003 119.777 120.556 121.340 122.129 incidenteel: 16.965 17.075 17.186 17.298 17.410 17.523 saldo bestuursadvisering 135.200 136.078 136.963 137.854 138.750 139.652 5. Secretariaat regulier 39.174 39.429 39.685 39.943 40.203 40.464 6. Communicatie regulier 78.129 78.637 79.148 79.662 80.180 80.701 7. Inrichting en Ontwikkeling regulier 53.045 53.390 53.737 54.086 54.438 54.792 incidenteel: 331.859 - - - - - saldo inrichting & ontwikkeling 384.904 53.390 53.737 54.086 54.438 54.792 totaal lasten 3.030.712 2.127.661 2.165.189 2.294.081 2.231.717 2.182.996 Baten 1. Gebiedsbeheer regulier 532.450 535.912 539.395 542.901 546.430 549.982 incidenteel 200.000 - - - - - 7. Inrichting en Ontwikkeling incidenteel 329.335 - - - - - Bijdrage participanten* 1.725.434 1.736.650 1.747.938 1.759.300 1.770.735 1.782.245 totaal baten 2.787.219 2.272.562 2.287.333 2.302.201 2.317.165 2.332.227 resultaat voor bestemming -243.493 144.901 122.144 8.120 85.448 149.231 jaar 2017 2018 2019 2020 2021 2022 reserves/fondsen per 31-12 2.330.615 2.475.516 2.597.660 2.605.780 2.691.228 2.840.459 weerstandsvermogen 460.000 460.000 460.000 460.000 460.000 460.000 - - - - - Provincie Noord-Holland 995.576 1.002.047 1.008.560 1.015.116 1.021.714 1.028.355 Gemeente Amsterdam 405.478 408.114 410.767 413.437 416.124 418.829 Gemeente Landsmeer 29.331 29.522 29.714 29.907 30.101 30.297 Gemeente Oostzaan 13.803 13.893 13.983 14.074 14.165 14.257 Gemeente Purmerend 79.369 79.885 80.404 80.927 81.453 81.982 Gemeente Zaanstad 201.877 203.189 204.510 205.839 207.177 208.524 afronding - - - - - - 1.725.434 1.736.650 1.747.938 1.759.300 1.770.734 1.782.244 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 8 - Programmabegroting 2018

3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 929.503 923.501 789.460 Inzet RNH regulier 447.799 444.907 416.040 Totaal lasten regulier 1.377.302 1.368.408 1.205.500 Baten: Opbrengsten regulier 535.912 532.450 549.478 Totaal baten regulier 535.912 532.450 549.478 Saldo regulier - 841.390-835.958-656.022 Lasten: Lasten incidenteel 163.200 744.651 424.048 Inzet RNH incidenteel - 2.426 - Totaal lasten incidenteel 163.200 747.077 424.048 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 200.000 52.471 Totaal baten incidenteel - 200.000 52.471 Saldo incidenteel - 163.200-547.077-371.576 Saldo Gebiedsbeheer - 1.004.590-1.383.035-1.027.598 Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Speeltoestellen 17.000-17.000 Gebouwen 13.300-13.300 Verhardingen 60.500-60.500 Kunstwerken 25.000-25.000 Rioolpompen 5.000-5.000 Parkeerinstallatie 30.400-30.400 Baggerwerk 12.000-12.000 - - 163.200-163.200 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -9 - Programmabegroting 2018

Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatielandschap dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten en uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem controleren zwemwaterkwaliteit coördineren en communiceren over zwemlocaties met derden uitgeven en reguleren vergunningen / gebruiksovereenkomsten coördineren grote evenementen begeleiden van kleine en middelgrote evenementen organiseren ondernemersoverleg onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandelen klachten begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers werkvoorzieningsschappen beheren betaald parkeren zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming beheerssysteem up to date verontreiniging tijdig opgemerkt goede communicatie over veiligheid van zwemwater aanvragen tijdig behandeld optimale opbrengsten voor recreatieschappen Noord-Holland organisator tevreden over dienstverlening schap ondernemers betrokken bij schap goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld inzet nuttig voor schap en bevredigend voor deelnemers inkomsten uit betaald parkeren gegenereerd hogere efficiëntie beheer duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning groot onderhoud en vervangingen Beoogd resultaat groot onderhoud uitgevoerd volgens planning duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -10 - Programmabegroting 2018

2 Toezicht Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 13.785 13.696 17.828 Inzet RNH regulier 188.280 187.064 185.121 Totaal lasten regulier 202.065 200.760 202.948 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 202.065-200.760-202.948 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Toezicht - 202.065-200.760-202.948 Reguliere inspanning toezicht houden en handhaven volgens Algemene Verordening vervullen rol gastheer in het gebied jaarlijks opstellen handhavingsplan resultaat recreanten voelen zich veilig; toezicht conform handhavingsplan recreanten tevreden over gastheerschap handhaving toegespitst op actuele noodzaak duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -11 - Programmabegroting 2018

3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 48.195 47.884 25.835 Inzet RNH regulier 44.034 43.750 37.109 Totaal lasten regulier 92.229 91.634 62.944 Baten: Opbrengsten regulier - - 1.169 Totaal baten regulier - - 1.169 Saldo regulier - 92.229-91.634-61.776 Lasten: Lasten incidenteel - - 8.932 Inzet RNH incidenteel - 14.669-14.574-13.398 Totaal lasten incidenteel - 14.669-14.574-4.465 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 14.669 14.574 4.465 Saldo Financiën - 77.560-77.060-57.310 Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH 14.669- - 14.669-14.669- - 14.669- Reguliere inspanning opstellen van de programmabegroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van de financiële risico's van het schap correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren risico's in beeld Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -12 - Programmabegroting 2018

duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 2.516 2.500 861 Inzet RNH regulier 116.487 115.735 100.394 Totaal lasten regulier 119.003 118.235 101.255 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 119.003-118.235-101.255 Lasten: Lasten incidenteel 14.701 14.606 50.795 Inzet RNH incidenteel 2.374 2.359 2.006 Totaal lasten incidenteel 17.075 16.965 52.800 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - 17.075-16.965-52.800 Saldo Bestuursadvisering - 136.078-135.200-154.056 Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 6.400-6.400 Advieskosten derden 10.675-10.675 17.075-17.075 Reguliere inspanning adviseren bestuur resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening gereageerd op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -13 - Programmabegroting 2018

Reguliere inspanning bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen organiseren bijeenkomsten belanghebbenden resultaat programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma belanghebbenden betrokken bij uitvoering programma voor het Twiske duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Incidentele inspanning aantal bezoeken monitoren en rapporteren juridische advisering Beoogd resultaat aantal bezoeken aan het Twiske in beeld juridisch advies indien strikt noodzakelijk duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -14 - Programmabegroting 2018

duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk 5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 39.429 39.174 41.733 Totaal lasten regulier 39.429 39.174 41.733 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 39.429-39.174-41.733 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Secretariaat - 39.429-39.174-41.733 Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -15 - Programmabegroting 2018

6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 25.163 25.000 26.815 Inzet RNH regulier 53.474 53.129 50.774 Totaal lasten regulier 78.637 78.129 77.589 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 78.637-78.129-77.589 Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Communicatie - 78.637-78.129-77.589 Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid activiteit ontwikkeld voor deelname bij promotionele dagen in recreatiegebieden nieuwe website gelanceerd duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -16 - Programmabegroting 2018

7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 53.390 53.045 60.013 Totaal lasten regulier 53.390 53.045 60.013 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier - 53.390-53.045-60.013 Lasten: Lasten incidenteel - 331.859 99.304 Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - 331.859 99.304 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 329.335 99.304 Totaal baten incidenteel - 329.335 99.304 Saldo incidenteel - - 2.524 - Saldo Inrichting & Ontwikkeling - 53.390-55.569-60.013 Reguliere inspanning coördineren en begeleiden maatschappelijke stages juridische advisering aanvullen beheerssysteem beheren vastgoedcontracten potentiele ondernemers en organisatoren begeleiden actief verwerven inkomsten organiseren ondernemersoverleg resultaat scholen tevreden over verloop juridisch advies en toetsing uitgevoerd indien noodzakelijk informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen succesvolle eploitaties hogere baten voor het schap ondernemers betrokken bij schap duurzaam ontwikkeling investeren basis maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -17 - Programmabegroting 2018

Totaal Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 1.019.162 1.012.581 860.799 Inzet RNH regulier 942.893 936.804 891.185 Totaal lasten regulier 1.962.055 1.949.385 1.751.984 Baten: Opbrengsten regulier 535.912 532.450 550.647 Totaal baten regulier 535.912 532.450 550.647 Saldo regulier - 1.426.143-1.416.935-1.201.338 Lasten: Lasten incidenteel 177.901 1.091.116 583.079 Inzet RNH incidenteel - 12.295-9.789-11.392 Totaal lasten incidenteel 165.606 1.081.327 571.687 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 529.335 151.776 Totaal baten incidenteel - 529.335 151.776 Saldo incidenteel - 165.606-551.992-419.911 Saldo Totaal - 1.591.749-1.968.927-1.621.249 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske -18 - Programmabegroting 2018

4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Begroting Jaarrekening Omschrijving 2018 2017 2016 Lasten Inhuur personeel RNH regulier 942.893 936.804 891.185 Bestuurskosten 2.516 2.500 861 Kantoorkosten 30.116 29.922 21.715 Vervoerskosten 28.416 28.233 23.300 PR & marketing 25.163 25.000 26.815 Bedrijfskosten 954.337 1.330.679 1.115.119 Projectkosten* - 8.269 526.070 143.215 Beheerkosten betaald parkeren 111.761 111.039 83.413 Afschrijvingen 40.023 39.765 17.884 Rentekosten 705 700 581 Bijzondere baten en lasten - - - 418 Totaal lasten 2.127.661 3.030.712 2.323.671 Baten Eploitatieopbrengsten 251.525 249.900 262.308 Parkeergelden 269.855 268.112 271.994 Financiële baten - - 1.169 Overige opbrengsten 14.532 14.438 15.176 Project subsidies - 529.335 151.776 Totaal baten 535.912 1.061.785 702.422 Resultaat deelprogramma's - 1.591.749-1.968.927-1.621.249 Bijdrage participanten 1.736.650 1.725.434 1.713.950 Resultaat voor bestemming 144.901-243.493 92.701 Resultaatbestemming Toevoeging algemene reserve 183.101 193.584 339.278 Onttrekking algemene reserve - 300.000-300.000-300.000 Toevoeging bestemmingsres. Parkeren - - - Onttrekking bestemmingsres. Parkeren - - - Toevoeging bestemmingsreserve Inv. 425.000 425.000 425.000 Onttrekking bestemmingsreserve Inv. - 163.200-562.077-371.576 Resultaat na bestemming - - - * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 19 - Programmabegroting 2018

5. BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding Het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is van toepassing op de begroting van recreatieschap Het Twiske. Dit betekent dat in afzonderlijke paragrafen in de begroting de beleidslijnen met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten, alsmede tot de lokale heffingen dienen te worden vastgelegd. De begroting dient ten minste de volgende paragrafen te bevatten, tenzij het desbetreffende aspect niet aan de orde is, namelijk lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. 5.2 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin recreatieschap het Twiske in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat het beleid veranderd moet worden. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit -zijnde de middelen en mogelijkheden waarover het recreatieschap Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekkenen alle risico's waarvoor geen maatregelen getroffen zijn en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. a. Inventarisatie van de weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit wordt opgebouwd uit: 1. de budgettaire ruimte (post onvoorzien); 2. de reserves; 3. de voorzieningen. Ad 1 De budgettaire ruimte (post onvoorzien) Binnen de begroting 2018 is geen post "Onvoorzien" opgenomen, welke is bedoeld om eventuele niet voorziene lasten in de loop van het jaar te kunnen opvangen. Bij een onvoorziene last van substantiële betekenis, hoger dan bovengenoemd bedrag, heeft dat direct tot gevolg dat de uitvoering van beleid onder druk komt te staan. Ad 2 De reserves Reserves kunnen worden onderscheiden in algemene, bestemmings- en stille reserves. Algemene reserves Het recreatieschap heeft een algemene reserve welke bijdraagt in de dekking van het eploitatietekort. 1-1-2018 31-12-2018 Algemene reserve 1.803.315 1.920.214 Bestemmingsreserves De bestemmingsreserves zijn: Bestemmingsreserve betaald parkeren - - Bestemmingsreserve vervangingsinvest. 410.401 672.201 410.401 672.201 Stille reserves Stille reserves zijn activa die tegen geen of een te lage waarde zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn. Op basis van het thans gevoerde beleid heeft het recreatieschap geen stille reserves. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 20 - Programmabegroting 2018

Ad 3 De voorzieningen Er zijn geen voorzieningen aanwezig. b. inventarisatie van de risico's Ten behoeve van de jaarrekening 2016 zijn de financiële risico's gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage bij de jaarrekening meegezonden. De kwantificering van de risico's heeft geleid tot een gewenst weerstandsvermogen van 440.000. c. beleid omtrent weerstandscapaciteit en risico's De weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover Recreatieschap Het Twiske beschikt om niet begrote kosten te dekken, bedraagt 2.2 miljoen en word gevormd uit het fonds dat is ontstaan door de afkoopsom van het rijk. Een groot gedeelte van het eploitatietekort wordt uit dit fonds gedekt. De rentebaten zijn niet voldoende om het eploitatietekort te dekken, waardoor het fonds op termijn uitgeput zal raken. Om dit tegen te gaan zijn in de strategische visie ideeën uitgewerkt om de inkomsten te verhogen. 5.3 Onderhoud kapitaalgoederen Hieronder wordt een overzicht gegeven van het onderhoud van de kapitaalgoederen, welke op basis van de BBV dienen te worden opgenomen in de begroting. 5.3.1 Wegen en fietspaden De wegen en fietspaden, in het beheer bij het recreatieschap, worden elk jaar geïnspecteerd om vast te stellen waar onderhoud noodzakelijk is. Aan de hand van de uitkomst van de inspecties wordt jaarlijks groot onderhoud uitgevoerd. 5.3.2 Riolering In het recreatiegebied ligt een rioleringssysteem waarop toiletgebouwen en overige accommodaties zijn aangesloten. Voor het regulier onderhoud zijn servicecontracten afgesloten. 5.3.3 Water Wateroppervlakken hebben een grote invloed op het landschap en de natuur en vervullen een scala aan recreatieve functies. Kwaliteitszorg is een belangrijk uitgangspunten voor het beheer en onderhoud. Daarbij moet gedacht worden aan schouwwerkzaamheden en het op diepte houden van de watergangen. 5.3.4 Groen Het gebiedsonderhoud wordt voor het overgrote deel in opdracht van het recreatieschap door aannemers uitgevoerd. De aannemer zorgt voor tijdig maaien van het dagkampeerterrein, beplantingsvormen worden op hun specifieke functie onderhouden door middel van snoeien, kappen, dunnen en verjongen, het opruimen van afval, het schoonmaken van sloten, enz. De beheerders zien er op toe dat de aannemer tijdig aan zijn verplichtingen voldoet en coördineren de werkzaamheden c.q. stemmen die af op het gebruik van de terreinen. Tevens wordt een beperkt deel van de onderhoudswerkzaamheden door eigen dienst medewerkers uitgevoerd. 5.3.5 Gebouwen Jaarlijks wordt regulier onderhoud gepleegd aan gebouwen van het recreatieschap. Naast regulier onderhoud wordt er ook ieder jaar aan een aantal gebouwen groot onderhoud uitgevoerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 21 - Programmabegroting 2018

5.4 Financiering 5.4.1 Algemeen De Wet Financiering decentrale overheden (wet Fido) heeft als uitgangspunt het beheersen van risico's. De belangrijkste kenmerken in dat kader is een tweetal randvoorwaarden voor het treasurybeleid. De eerste is dat het aangaan en verstrekken van geldleningen alsmede het verlenen van garanties allen zijn toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. De tweede houdt in dat uitzettingen een prudent karakter (=met beleid en inzicht bezien) moeten hebben en niet gericht zijn op het genereren van inkomen door het lopen van onnodige risico's. Op 19 maart 2003 heeft het Algemeen Bestuur in haar openbare vergadering haar financieringsstatuut vastgesteld in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de wet Financiering Decentrale Overheden over de kaders voor de inrichting en uitvoering van de financieringsfunctie. Tevens is in deze vergadering vastgesteld de verordening financieel beheer en controle in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de artikelen 216 en 217 van de provinciewet. 5.4.2 Risicobeheer Binnen de Wet Fido zijn 2 normen vermeld waaraan dient te worden voldaan. De normen bestaan uit het kasgeldlimiet en de rente-risiconorm. De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de wet Fido is voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico s. a. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. Het doel van het limiet is de vlottende schuld (kortlopende leningen) te beperken. In de onderstaande tabel is de kasgeldlimiet voor het begrotingsjaar bepaald. Berekening kasgeldlimiet Begrotingstotaal (lasten) 2.127.661 Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 8,2% Kasgeldlimiet 174.468 b. Renterisiconorm De renterisiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de vaste schuld bij aanvang van het jaar. Het doel is het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente op de rente lasten avn de organisatie. De norm stelt dat per jaar maimaal 20% van de vaste schuld in aanmerking mag komen voor herfinanciering of renteherziening. In de onderstaande tabel is de renterisiconorm voor het begrotingsjaar bepaald. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 22 - Programmabegroting 2018

Berekening renterisiconorm Stand van de vaste schuld per 1 januari - Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 20% a. Renterisiconorm - b. Renteherziening op vaste schuld o/g - c. Renteherziening op vaste schuld u/g - d. Totaal renteherziening op vaste schuld (b-c) - e. Nieuw aan te trekken vaste geldleningen - f. Nieuw verstrekte vaste geldleningen - g. Netto nieuw aan te trekken schuld (e-f) - h. Te betalen aflossing vaste schuld - i. Bedrag herfinanciering (laagste van g en h) - j. Renterisico op vaste schuld (d+g) - Begroting beneden renterisiconorm 5.5 Bedrijfsvoering Wegens verzelfstandiging van Groenbeheer is per 1 juli 2004 de NV Recreatie Noord-Holland (RNH) opgericht met de Provincie Noord-Holland als enige aandeelhouder. Hiermee is een uitvoeringsorganisatie ontstaan die als opdrachtgever voor de besturen van de recreatieschappen werkt. In 2007 is een start gemaakt met de verzakelijking van de relatie tussen RNH en de recreatieschappen, wat heeft geresulteerd in een raamovereenkomst voor de periode 2014-2019, waarbij de afspraken met de schappen middels (jaarlijkse) contracten plaatsvinden. 5.6 Verbonden partijen Het recreatieschap Het Twiske is een samenwerkingsverband, in de vorm van een Gemeenschappelijke regeling. De hieronder vermelde participanten nemen deel aan de Gemeenschappelijke Regeling: - Provincie Noord-Holland - Gemeente Amsterdam - Gemeente Zaanstad - Gemeente Purmerend - Gemeente Landsmeer - Gemeente Oostzaan 5.7 Grondbeleid Het Recreatieschap is van mening dat gebieden die binnen de grenzen van de Gemeenschappelijke Regeling vallen, in het beheer van het recreatieschap thuishoren. Indien het recreatieschap enig zakelijk dan wel persoonlijk recht verwerft op gronden, grenzend aan het gebied, worden deze gronden toegevoegd aan de gemeenschappelijke regeling. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 23 - Programmabegroting 2018

BIJLAGE 1 Tarievenlijst 2018 Behorend bij de Legesverordening 2015 zoals vastgesteld door het algemeen bestuur van het Recreatieschap Twiske-Waterland op 3 december 2015. De tarieven kunnen telkenmale met de vaststelling van de begroting over enig jaar opnieuw worden vastgesteld. 1. DOCUMENTEN Aard van de dienstverlening Tarief 1.1 Toezending link naar digitale openbare vergaderstukken van Algemeen Bestuur op basis van registratie belangstellenden Nihil 1.2 Het verstrekken van fotokopieën van schriftelijke stukken, afschriften en dergelijke A4-formaat, per bladzijde (zwart/wit) Voor afschriften in kleur of A3-formaat worden de leges met 50% verhoogd 0,40 2. ARCHIEFWERKZAAMHEDEN, OPZOEKEN STUKKEN Aard van de dienstverlening 2.1 Opzoeken stukken in archief of in bestanden indien het opzoeken langer duurt dan 15 minuten, eerste kwartier gratis. Tarief 15,- per kwartier of gedeelte daarvan 3. 3.1 3.2 3.3 3.4 VERGUNNINGEN EN ONTHEFFINGEN OP GROND VAN DE ALGEMENE VERORDENING (AV) VAN HET RECREATIESCHAP Aard van de dienstverlening Tarief Vergunning voor een evenement (art. 2.2 AV) met een verwacht bezoekersaantal tussen 50 en 500 - commerciële doeleinden, per dag(deel) 250,- - particulier en non-profit, per dag(deel) 75,- *) - scholen en verenigingen, per dag(deel) 50,- *) Vergunning voor het tegen betaling aanbieden van diensten en lessen, zoals 50,- per keer skeeleren, fietsen, kanoën, paardrijden, bewaken van auto s etc. (art. 2.3 AV) 250,- per jaar Ventvergunning (art 2.4 AV) ten behoeve van de verkoop van (horeca)artikelen: - voor maimaal 3 aansluitende dagen 150,- - jaarvergunning venten, per jaar 250,- Standplaatsvergunning (art. 2.5 AV), in verband met verkoop van (horeca)artikelen vanuit een mobiel verkooppunt, per aangewezen locatie: - voor maimaal 3 aansluitende dagen 150,- - jaarstandplaats 250,- 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 Ontheffing voor het maken van commerciële foto- en filmopnamen (art. 2.6 AV), per dagdeel Vergunning voor het uitlaten van honden door commerciële bedrijven/uitlaatservices (art. 2.14 AV), per jaar, afhankelijk van bezoekfrequentie Vergunning voor het uitlaten of begeleiden van meer dan drie honden (art. 2.14 AV), particulier/non-profit, per jaar/periode Ontheffing voor het op afstand (radiografisch) besturen van voertuigen en recreatieapparatuur, waaronder drones (art. 2.19 AV), particulier, non-profit, per ontheffing Bescherming groenvoorzieningen (art.3.4 AV); ontheffing voor schade toebrengen aan groenvoorzieningen of grasmat, graven van kuilen etc.(ecl. herstel van schade!), per keer 250,- van 250,- tot 750,- 50,- 50,- 150,- Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 25 - Bijlage Programmabegroting 2018

Ontheffing motorvoertuig voor rijden in groenvoorzieningen (art. 4.5 AV) voor een 50,- periode van maimaal 3 maanden 3.10 - voor elke verlenging met maimaal drie maanden 50,- Barbecue etc. (art. 4.18 AV) op daartoe aangewezen plaatsen, met een verwacht bezoekersaantal 3.11 - van 50 tot 100 personen, per keer 50,- *) - meer dan 100 personen, per keer 150,- *) N.B.: Evt. in combinatie met evenementenvergunning gemeente 3.12 Wijziging van vergunning of ontheffing, o.a. data/periode 50,- 3.13 Overige vergunningen/ontheffingen op grond van de AV 150,- *) Groepsactiviteiten (kleinschalige evenementen) maken deel uit van het normale gebruik van het recreatiegebied. De legesverordening kan hiervoor een drempel opwerken als er ontheffing van de Algemene Verordening nodig is. De legesverordening biedt in artikel 6 lid 2 de mogelijkheid tot vrijstelling van heffing van leges of tot vermindering van het bedrag. Het bestuur van het recreatieschap draagt de uitvoeringsorganisatie op om in elk geval van deze mogelijkheid gebruik te maken ingeval van: - sport- en speldagen van scholen; - benefietactiviteiten voor algemeen geaccepteerde goede doelen; - familiebijeenkomsten tot 100 personen; - kleinschalige activiteiten georganiseerd door organisaties met een maatschappelijk doel; - kleinschalige sportactiviteiten. Voorwaarde is dan wel dat de openbare toegankelijkheid van de terreinen en voorzieningen gewaarborgd is en dat er dus geen sprake is van eclusief terreingebruik waarbij derden kunnen worden geweerd of gebruik door anderen wordt geweerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 26 - Bijlage Programmabegroting 2018

BIJLAGE 2 KAART Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Twiske - 27 - Bijlage Programmabegroting 2018

TWISKE-WATERLAND PROGRAMMA BEGROTING ONDERDEEL WATERLAND 2018 Velsen-Zuid, 29-6-2017

Inhoudsopgave Blz. 1. PROGRAMMAPLAN 1.1 Achtergrond 3 1.2 Meerjarenperspectief 3 1.3 Programma accenten 2018 3 1.4 Financiële uitgangspunten 3 1.5 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 3 1.6 Overzicht opbouw participantenbijdrage 2017-2018 4 1.7 Doelenboom landschap Waterland 5 2. FINANCIËLE ONDERBOUWING 2.1 Programmabegroting 2018 6 2.2 Geprognosticeerde balans 7 2.3 Meerjarenraming 8 3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 3.1 Gebiedsbeheer 9 3.3 Financiën 11 3.4 Bestuursadvisering 12 3.5 Secretariaat 14 3.6 Communicatie 15 3.7 Inrichting & ontwikkeling 16 3.8 Totaal 17 4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT 18 5. BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding 19 5.2 Weerstandsvermogen en risicobeheer 19 5.3 Onderhoud kapitaalgoederen 20 5.3.1 Wegen en fietspaden 20 5.3.2 Riolering 20 5.3.3 Water 20 5.3.4 Groen 20 5.3.5 Gebouwen 20 5.4 Financiering 21 5.4.1 Algemeen 21 5.4.2 Risicobeheer 21 5.5 Bedrijfsvoering 22 5.6 Verbonden partijen 22 5.7 Grondbeleid 22 6. OVERIGE GEGEVENS 6.1 Vaststelling door het algemeen bestuur 23 BIJLAGEN BIJLAGE 1 KAART 24

1. PROGRAMMA LANDSCHAP WATERLAND 2018 1. Achtergrond Waterland is een gebied van ongeveer 30.000 ha. tussen Amsterdam-Noord, Zaanstad, Hoorn en het Markermeer. Elf gemeenten en de provincie Noord-Holland dragen in de Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland gezamenlijk zorg voor ontwikkeling en beheer van recreatievoorzieningen in dit gebied. Met voorzieningen als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, pontjes en recreatieknooppunten kan de recreant het gebied beleven, met haar rijke natuur- en landschapswaarden. 2. Meerjarenperspectief Afronding projecten Uitvoeringsprogramma; Beheer en onderhoud van recreatieve infrastructuur; Begeleiden project meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk. 3. Programma accenten 2018 Begeleiden uitvoering recreatievoorzieningen Markermeerdijk Beheer en onderhoud van recreatieve infrastructuur Samenvoegen gescheiden financiële administraties Landschap Waterland en Twiske 4. Financiële uitgangspunten 2018 Inde: De reguliere baten en lasten worden verhoogd (met uitzondering van afschrijvingen en rente) met een inde voor 2018 van 0,65% gebaseerd op inflatiecijfer CBS (CPI nov. 2016). De participantenbijdrage wordt ook verhoogd met deze inde van 0,65%. 5. Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Het Twiske zijn in 2016 opnieuw geïnventariseerd en gekwantificeerd. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen in de jaarrekening 2016. Vanaf 2016 dienen volgens wijzigingen in de BBV een aantal kengetallen te worden vermeld, zoals opgenomen in onderstaande tabel. BGR 2017 BGR 2018 BGR 2019 netto schuldquote -262% -279% -288% idem gecorrigeerd voor verstrekte leningen -262% -279% -288% solvabiliteitsrisico 97% 97% 98% structurele eploitatieruimte 15% 19% 14% grondeploitatie nvt nvt nvt belastingcapaciteit nvt nvt nvt De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. In de VNG-uitgave "Houdbare Gemeentefinanciën" is aangegeven dat wanneer de schuld lager is dan de jaaromzet (<100%) dit als voldoende kan worden bestempeld en boven de 130% als onvoldoende. De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin aan de financiele verplichtingen kan worden voldaan. Een ratio >50% wordt in de regel als voldoende beschouwd. Het kengetal "structurele eploitatieruimte" geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte in de begroting is om tegenvallers op te vangen. De comissie BBV geeft aan dat een ratio > 0,6% acceptabel is. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -3 - Programmabegroting 2018

6. Overzicht participantenbijdrage 2017-2018 Indeatie programma begroting 2017 correctie begrotingswijziging 2017 na correctie Nieuw percentage participanten bijdrage 2017 Provincie Noord-Holland 337.762-337.772 51,66% Gemeente Amsterdam 155.080-155.090 23,72% Gemeente Beemster 14.457-14.450 2,21% Gemeente Edam-Volendam 25.956-25.957 3,97% Gemeente Graft de Rijp 3.285 3.285- - 0,00% Gemeente Landsmeer 9.266-9.284 1,42% Gemeente Oostzaan 1.971-1.962 0,30% Gemeente Purmerend 71.758-71.791 10,98% Gemeente Waterland 15.443-15.431 2,36% Gemeente Wormerland 14.457-14.450 2,21% Gemeente Zaanstad 1.971-1.962 0,30% Gemeente Zeevang 5.716-5.688 0,87% Totaal participantenbijdrage 657.122 3.285-653.837 100 begrotingswijziging 2017 + inde Indeatie 0,65% programma begroting 2018 Provincie Noord-Holland 337.772 2.196 339.968 Gemeente Amsterdam 155.090 1.008 156.098 Gemeente Beemster 14.450 94 14.544 Gemeente Edam-Volendam 25.957 169 26.126 Gemeente Graft de Rijp - - - Gemeente Landsmeer 9.284 60 9.344 Gemeente Oostzaan 1.962 13 1.975 Gemeente Purmerend 71.791 467 72.258 Gemeente Waterland 15.431 100 15.531 Gemeente Wormerland 14.450 94 14.544 Gemeente Zaanstad 1.962 13 1.975 Gemeente Zeevang 5.688 37 5.725 Totaal participantenbijdrage 653.837 4.251 658.088 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -4 - Programmabegroting 2018

7. Doelenboom Landschap Waterland Voor Landschap Waterland is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -5 - Programmabegroting 2018

2. PROGRAMMABEGROTING Begroting 2018 Begroting 2017 Rekening 2016 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer 378.513 31.667-346.846 376.069 31.462-344.607 307.962 30.819-277.144 2 Toezicht - - - - - - - - - 3 Financiën 31.786 - -31.786 31.580 - -31.580 25.482 297-25.185 4 Bestuursadvisering 121.216 - -121.216 136.031 - -136.031 84.061 - -84.061 5 Secretariaat 24.623 - -24.623 24.464 - -24.464 20.412 - -20.412 6 Communicatie 45.281 - -45.281 49.956 - -49.956 60.377 - -60.377 7 Inrichting & ontwikkeling 20.130 - -20.130 47.000 22.650-24.350 392.778 200.655-192.122 Bijdrage participanten 658.088 658.088 653.837 653.837 652.749 652.749 Totaal lasten en baten 621.549 689.755 68.206 665.100 707.949 42.849 891.071 884.520-6.551 Resultaat voor bestemming 68.206 42.849-6.551 Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve 68.206-68.206 47.199-47.199 192.820-192.820 Onttrekking Algemene reserve - - - - - - - - - Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos - - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos - - - - - - - 7.818-7.818 Toevoeging bestemmingsreserve investeringen - - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsreserve investeringen - - - - - - - 144.208-144.208 Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - - - - - - - Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - - - - - 66.000-66.000 Toevoeging bestemmingsreserve verv. invest. 58.044-58.044 57.669-57.669 57.315-57.315 Onttrekking bestemmingsreserve verv. invest. - 58.044-58.044-62.019-62.019-38.659-38.659 Toevoeging bestemmingsreserve markermeerdijk - - - - - - - - - Onttrekking bestemmingsreserve markermeerdijk - - - - - - - - - Totaal lasten en baten 747.799 747.799-769.968 769.968-1.141.206 1.141.206 - Resultaat na bestemming - - - Totalen-generaal 747.799 747.799-769.968 769.968-1.141.206 1.141.206 - Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -6 - Programmabegroting 2018

2.2 GEPROGNOSTICEERDE BALANS Tabel 2.2.1: Geprognosticeerde balans per 31-12-2017 en 31-12-2018 Aktiva 31-12-2018 31-12-2017 Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut - - Vorderingen op lange termijn Deposito's - - Leningen u/g - - Totaal vorderingen op lange termijn - - Saldo werkkapitaal 1.921.733 1.853.527 Totaal 1.921.733 1.853.527 Passiva 31-12-2018 31-12-2017 Reserves/fondsen Algemene reserve 576.494 508.288 Bestemmingsreserve Purmerbos 37.891 37.891 Bestemmingsreserve Invest. 11.518 11.518 Bestemmingsreserve verkoop gelden Hemmeland 954.901 954.901 Bestemmingsreserve Verv. Invest. 137.583 137.583 Bestemmingsreserve Markermeerdijk 203.346 203.346 Totaal reserves en fondsen 1.921.733 1.853.527 Voorzieningen Langlopende schulden Leningen o/g - - Totaal 1.921.733 1.853.527 Tabel 2.2.2: Staat van reserves en fondsen Naam van het fonds Jaar Saldo 1 Saldo 31 Onttrekking Toevoeging januari december Algemene reserve 2017 461.089-47.199 508.288 Bestemmingsreserve Purmerbos 2017 37.891 - - 37.891 Bestemmingsreserve Invest. 2017 11.518 - - 11.518 Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland 2017 954.901 - - 954.901 Bestemmingsreserve Verv. Invest. 2017 141.933 62.019 57.669 137.583 Bestemmingsreserve Markermeerdijk 2017 203.346 - - 203.346 Totaal reserves/fondsen 1.810.678 62.019 104.868 1.853.527 Naam van het fonds Jaar Saldo 1 Saldo 31 Onttrekking Toevoeging januari december Algemene reserve 2018 508.288-68.206 576.494 Bestemmingsreserve Purmerbos 2018 37.891 - - 37.891 Bestemmingsreserve Invest. 2018 11.518 - - 11.518 Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland 2018 954.901 - - 954.901 Bestemmingsreserve Verv. Invest. 2018 137.583 58.044 58.044 137.583 Bestemmingsreserve Markermeerdijk 2018 203.346 - - 203.346 Totaal reserves/fondsen 1.853.527 58.044 126.250 1.921.733 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -7 - Programmabegroting 2018

2.3 MEERJARENRAMING inde: 0,65% cf programmabegroting 2018 Deelprogramma 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Lasten 1. Gebiedsbeheer regulier 318.400 320.470 322.553 324.650 326.760 328.884 incidenteel: 57.669 58.044 58.421 58.801 59.183 59.568 saldo beheer 376.069 378.514 380.974 383.451 385.943 388.452 3. Financien regulier 37.335 37.578 37.822 38.068 38.315 38.564 incidenteel -5.755-5.792-5.830-5.868-5.906-5.944 saldo financiën 31.580 31.786 31.992 32.200 32.409 32.620 4. Bestuursadvisering regulier 127.171 112.298 113.028 113.763 114.502 115.246 incidenteel: 8.860 8.918 8.976 9.034 9.093 9.152 saldo bestuursadvisering 136.031 121.216 122.004 122.797 123.595 124.398 5. Secretariaat regulier 24.464 24.623 24.783 24.944 25.106 25.269 6. Communicatie regulier 49.956 45.281 45.575 45.871 46.169 46.469 7. Inrichting en Ontwikkeling regulier 20.000 20.130 20.261 20.393 20.526 20.659 incidenteel: 27.000 - - - - - saldo inrichting & ontwikkeling 47.000 20.130 20.261 20.393 20.526 20.659 totaal lasten 665.100 621.550 625.589 629.656 633.748 637.867 Baten 1. Gebiedsbeheer regulier 31.462 31.667 31.873 32.080 32.289 32.499 7. Inrichting en Ontwikkeling incidenteel 22.650 - - - - - Bijdrage participanten* 653.837 658.087 662.365 666.670 671.003 675.365 totaal baten 707.949 689.754 694.238 698.750 703.292 707.864 resultaat voor bestemming 42.849 68.204 68.649 69.094 69.544 69.997 jaar 2017 2018 2019 2020 2021 2022 reserves/fondsen per 31-12 1.860.078 1.928.282 1.996.931 2.066.025 2.135.569 2.205.566 weerstandsvermogen 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 - - - - - Provincie Noord-Holland 51,66% 337.772 339.968 342.178 344.402 346.641 348.894 Gemeente Amsterdam 23,72% 155.090 156.098 157.113 158.134 159.162 160.197 Gemeente Beemster 2,21% 14.450 14.544 14.639 14.734 14.830 14.926 Gemeente Edam-Volendam 3,97% 25.957 26.126 26.296 26.467 26.639 26.812 Gemeente Landsmeer 1,42% 9.284 9.344 9.405 9.466 9.528 9.590 Gemeente Oostzaan 0,30% 1.962 1.975 1.988 2.001 2.014 2.027 Gemeente Purmerend 10,98% 71.791 72.258 72.728 73.201 73.677 74.156 Gemeente Waterland 2,36% 15.431 15.531 15.632 15.734 15.836 15.939 Gemeente Wormerland 2,21% 14.450 14.544 14.639 14.734 14.830 14.926 Gemeente Zaanstad 0,30% 1.962 1.975 1.988 2.001 2.014 2.027 Gemeente Zeevang 0,87% 5.688 5.725 5.762 5.799 5.837 5.875 afronding - -1-3 -3-5 -4 653.837 658.087 662.365 666.670 671.003 675.365 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland - 8 - Programmabegroting 2018

3. TOELICHTING PER DEELPROGRAMMA 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 181.818 180.644 139.423 Inzet RNH regulier 138.651 137.756 122.062 Totaal lasten regulier 320.469 318.400 261.485 Baten: Opbrengsten regulier 31.667 31.462 30.819 Totaal baten regulier 31.667 31.462 30.819 Saldo regulier 288.802-286.938-230.666- Lasten: Lasten incidenteel 58.044 57.669 46.477 Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel 58.044 57.669 46.477 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 58.044-57.669-46.477- Saldo Gebiedsbeheer 346.846-344.607-277.144- Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Grootonderhoud 58.044-58.044 58.044-58.044 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -9 - Programmabegroting 2018

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen bijhouden beheersysteem onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandeling klachten resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming uitgevoerd volgens planning en binnen budget beheerssysteem up to date goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers inzet nuttig voor schap en bevredigend werkvoorzieningsschappen voor deelnemers zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren hogere efficiëntie beheer inschakelen agrariërs bij beheer lagere beheerlasten Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -10 - Programmabegroting 2018

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 3 Financiën Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 5.234 5.200 4.697 Inzet RNH regulier 32.344 32.135 25.703 Totaal lasten regulier 37.578 37.335 30.400 Baten: Opbrengsten regulier - - 297 Totaal baten regulier - - 297 Saldo regulier 37.578-37.335-30.103- Lasten: Lasten incidenteel - - 97 Inzet RNH incidenteel 5.792-5.755-5.015- Totaal lasten incidenteel 5.792-5.755-4.918- Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 5.792 5.755 4.918 Saldo Financiën 31.786-31.580-25.185- Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Verlaging opslag tarieven RNH 5.792- - 5.792-5.792- - 5.792- Reguliere inspanning opstellen van de begroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van het gewenste weerstandsvermogen correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren weerstandsvermogen geëvalueerd en up-to-date Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -11 - Programmabegroting 2018

4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 29.911 39.653 4.770 Inzet RNH regulier 82.387 87.518 68.671 Totaal lasten regulier 112.298 127.171 73.441 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier 112.298-127.171-73.441- Lasten: Lasten incidenteel 5.033 5.000 857 Inzet RNH incidenteel 3.885 3.860 9.762 Totaal lasten incidenteel 8.918 8.860 10.619 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel 8.918-8.860-10.619- Saldo Bestuursadvisering 121.216-136.031-84.061- Onderbouwing incidentele lasten en baten (per project uitgesplitst) Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Recreatiemonitor 8.918-8.918 8.918-8.918 Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -12 - Programmabegroting 2018

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen uitvoeren Recreatieve Meekoppelprojecten Markermeerdijk tracé resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening reageren op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma plan meekoppelen ingepast in plan voor dijkversterking HHNK Incidentele inspanning recreatiemonitor: aantal bezoeken monitoren en rapporteren resultaat aantal bezoekers gemeten conform wensen bestuur maatschappelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -13 - Programmabegroting 2018

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 5 Secretariaat Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 24.623 24.464 20.412 Totaal lasten regulier 24.623 24.464 20.412 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier 24.623-24.464-20.412- Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Secretariaat 24.623-24.464-20.412- Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -14 - Programmabegroting 2018

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 6 Communicatie Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 5.065 10.000 22.899 Inzet RNH regulier 40.216 39.956 37.478 Totaal lasten regulier 45.281 49.956 60.377 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier 45.281-49.956-60.377- Lasten: Lasten incidenteel - - - Inzet RNH incidenteel - - - Totaal lasten incidenteel - - - Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - - - Totaal baten incidenteel - - - Saldo incidenteel - - - Saldo Communicatie 45.281-49.956-60.377- Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website gebruik sociale media resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid grotere bekendheid gebied en vergroting bekendheid fiets-, wandel- en sloepennetwerk nieuwe website online en up to date promotie schap en trekken nieuwe bezoekers Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -15 - Programmabegroting 2018

behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier - - - Inzet RNH regulier 20.130 20.000 6.565 Totaal lasten regulier 20.130 20.000 6.565 Baten: Opbrengsten regulier - - - Totaal baten regulier - - - Saldo regulier 20.130-20.000-6.565- Lasten: Lasten incidenteel - 25.000 342.554 Inzet RNH incidenteel - 2.000 43.659 Totaal lasten incidenteel - 27.000 386.213 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 22.650 200.655 Totaal baten incidenteel - 22.650 200.655 Saldo incidenteel - 4.350-185.557- Saldo Inrichting & Ontwikkeling 20.130-24.350-192.122- Reguliere inspanning juridische advisering beheren vastgoedcontracten aanvullen beheerssysteem resultaat juridisch advies en toetsing uitgevoerd marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -16 - Programmabegroting 2018

Totaal Financieel overzicht: Begroting Begroting Jaarrekening 2018 2017 2016 Lasten: Bedrijfskosten regulier 222.028 235.497 171.789 Inzet RNH regulier 338.351 341.829 280.891 Totaal lasten regulier 560.379 577.326 452.680 Baten: Opbrengsten regulier 31.667 31.462 31.116 Totaal baten regulier 31.667 31.462 31.116 Saldo regulier 528.712-545.864-421.564- Lasten: Lasten incidenteel 63.077 87.669 389.985 Inzet RNH incidenteel 1.907-105 48.407 Totaal lasten incidenteel 61.170 87.774 438.392 Baten: Opbrengsten incidenteel - - - Project subsidies - 22.650 200.655 Totaal baten incidenteel - 22.650 200.655 Saldo incidenteel 61.170-65.124-237.736- Saldo Totaal 589.882-610.988-659.300- Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -17 - Programmabegroting 2018

4. EXPLOITATIE PER KOSTENSOORT Begroting Begroting Jaarrekening Omschrijving 2018 2017 2016 Lasten Inhuur personeel RNH regulier 338.351 341.829 280.891 Bestuurskosten - - - Kantoorkosten 7.614 7.565 6.449 Vervoerskosten 5.941 5.903 5.049 PR & marketing 5.065 10.000 22.899 Bedrijfskosten 261.049 269.298 183.609 Projectkosten* 3.126 30.105 391.817 Afschrijvingen - - - Rentekosten 403 400 260 Bijzondere baten en lasten - - 97 Totaal lasten 621.549 665.100 891.071 Baten Eploitatieopbrengsten 31.667 31.462 30.819 Financiële baten - - 297 Overige opbrengsten - - - Project subsidies - 22.650 200.655 Totaal baten 31.667 54.112 231.771 Resultaat deelprogramma's - 589.882-610.988-659.300 Bijdrage participanten 658.088 653.837 652.749 Resultaat voor bestemming 68.206 42.849-6.551 Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve 68.206 47.199 192.820 Onttrekking Algemene reserve - - - Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos - - - Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos - - - 7.818 Toevoeging bestemmingsreserve investeringen - - - Onttrekking bestemmingsreserve investeringen - - - 144.208 Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland - - - 66.000 Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen 58.044 57.669 57.315 Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen - 58.044-62.019-38.659 Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk - - - Resultaat na bestemming - - - * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland - 18 - Programmabegroting 2018

5. BEPALINGEN FINANCIEEL BEHEER 5.1 Inleiding Het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is van toepassing op de begroting van Landschap Waterland. Dit betekent dat in afzonderlijke paragrafen in de begroting de beleidslijnen met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten, alsmede tot de lokale heffingen dienen te worden vastgelegd. De begroting dient ten minste de volgende paragrafen te bevatten, tenzij het desbetreffende aspect niet aan de orde is, namelijk lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. 5.2 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin Landschap Waterland in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat het beleid veranderd moet worden. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit -zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken- en alle risico's waarvoor geen maatregelen getroffen zijn en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. a. Inventarisatie van de weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit wordt opgebouwd uit: 1. de budgettaire ruimte (post onvoorzien); 2. de reserves; 3. de voorzieningen. Ad 1 De budgettaire ruimte (post onvoorzien) Binnen de begroting 2018 is geen structurele post "Onvoorzien" opgenomen, welke is bedoeld om eventuele niet voorziene lasten in de loop van het jaar te kunnen opvangen. Bij Landschap Waterland heeft iedere onvoorzien last van substantiële betekenis, direct tot gevolg dat de uitvoering van beleid onder druk komt te staan. Ad 2 De reserves Reserves kunnen worden onderscheiden in algemene, bestemmings- en stille reserves. De reserves zijn weergegeven op de gerpognosticeerde balans (hoofdstuk 2.2) Algemene reserves Het Landschap heeft een begrote algemene reserve van 391.774 waar onvoorziene financiële tegenvallers (tot dat bedrag) in eerste instantie mee opgevangen kunnen worden. Stille reserves Stille reserves zijn activa die tegen geen of een te lage waarde zijn gewaardeerd en direct verkoopbaar zijn. Op basis van het thans gevoerde beleid heeft het recreatieschap geen stille reserves. Ad 3 De voorzieningen Er zijn geen voorzieningen aanwezig. a. inventarisatie van de risico's b. beleid omtrent weerstandscapaciteit en risico's Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -19 - Programmabegroting 2018

De weerstandscapaciteit zal ingaande het jaar 2003 conform de Gemeenschappelijke Regeling en het beleidsplan worden opgebouwd door het positieve resultaat toe te voegen aan de Algemene Reserve.Het beleid is er op gericht om de reserves te consolideren. Het recreatieschap accepteert daarbij wel het renterisico, maar geen beleggingsrisico s. 5.3 Onderhoud kapitaalgoederen Hieronder wordt een overzicht gegeven van het onderhoud van de kapitaalgoederen, welke op basis van de BBV dienen te worden opgenomen in de begroting. 5.3.1 Wegen en fietspaden De wegen en fietspaden, in het beheer bij het recreatieschap, worden elk jaar geïnspecteerd om vast te stellen waar onderhoud noodzakelijk is. Aan de hand van de uitkomst van de inspecties wordt jaarlijks groot onderhoud uitgevoerd. 5.3.2 Riolering In het recreatiegebied ligt een rioleringssysteem waarop toiletgebouwen en overige accommodaties zijn aangesloten.voor het regulier onderhoud zijn servicecontracten afgesloten. 5.3.3 Water Wateroppervlakken hebben een grote invloed op het landschap en de natuur en vervullen een scala aan recreatieve functies. Kwaliteitszorg is een belangrijk uitgangspunten voor het beheer en onderhoud. Daarbij moet gedacht worden aan schouwwerkzaamheden en het op diepte houden van de watergangen. 5.3.4 Groen Het gebiedsonderhoud wordt voor het overgrote deel in opdracht van het recreatieschap door aannemers uitgevoerd. De aannemer zorgt voor tijdig maaien van het dagkampeerterrein, beplantingsvormen worden op hun specifieke functie onderhouden door middel van snoeien, kappen, dunnen en verjongen, het opruimen van afval, het schoonmaken van sloten, enz. De beheerders zien er op toe dat de aannemer tijdig aan zijn verplichtingen voldoet en coördineren de werkzaamheden c.q. stemmen die af op het gebruik van de terreinen. Tevens wordt een beperkt deel van de onderhoudswerkzaamheden door eigen dienst medewerkers uitgevoerd. 5.3.5 Gebouwen Jaarlijks wordt regulier onderhoud gepleegd aan gebouwen van het recreatieschap. Naast regulier onderhoud wordt er ook ieder jaar aan een aantal gebouwen groot onderhoud uitgevoerd. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -20 - Programmabegroting 2018

5.4 Financiering 5.4.1 Algemeen De Wet Financiering decentrale overheden (wet Fido) heeft als uitgangspunt het beheersen van risico's. De belangrijkste kenmerken in dat kader is een tweetal randvoorwaarden voor het treasurybeleid. De eerste is dat het aangaan en verstrekken van geldleningen alsmede het verlenen van garanties allen zijn toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. De tweede houdt in dat Op 19 maart 2003 heeft het Algemeen Bestuur in haar openbare vergadering haar financieringsstatuut vastgesteld in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de wet Financiering Decentrale Overheden over de kaders voor de inrichting en uitvoering van de financieringsfunctie. Tevens is in deze vergadering vastgesteld de verordening financieel beheer en controle in gevolge artikel 57 van de wet Gemeenschappelijke Regelingen en de artikelen 216 en 217 van de provinciewet. 5.4.2 Risicobeheer Binnen de Wet Fido zijn 2 normen vermeld waaraan dient te worden voldaan. De normen bestaan uit het kasgeldlimiet en de rente-risiconorm. De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de wet Fido is voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico s. a. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de jaarbegroting bij aanvang van het jaar. Het doel van het limiet is de vlottende schuld (kortlopende leningen) te beperken. In de onderstaande tabel is de kasgeldlimiet voor het begrotingsjaar bepaald. Berekening kasgeldlimiet Begrotingstotaal (lasten) 621.549 Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 8,2% Kasgeldlimiet 50.967 b. Renterisiconorm De renterisiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de vaste schuld bij aanvang van het jaar. Het doel is het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente op de rente lasten avn de organisatie.de norm stelt dat per jaar maimaal 20% van de vaste schuld in aanmerking mag komen voor herfinanciering of renteherziening. In de onderstaande tabel is de renterisiconorm voor het begrotingsjaar bepaald. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -21 - Programmabegroting 2018

Berekening renterisiconorm Stand van de vaste schuld per 1 januari - Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 20% a. Renterisiconorm - b. Renteherziening op vaste schuld o/g - c. Renteherziening op vaste schuld u/g - d. Totaal renteherziening op vaste schuld (b-c) - e. Nieuw aan te trekken vaste geldleningen - f. Nieuw verstrekte vaste geldleningen - g. Netto nieuw aan te trekken schuld (e-f) - h. Te betalen aflossing vaste schuld - i. Bedrag herfinanciering (laagste van g en h) - j. Renterisico op vaste schuld (d+g) - Begroting beneden renterisiconorm 5.5 Bedrijfsvoering Wegens verzelfstandiging van Groenbeheer is per 1 juli 2004 de NV Recreatie Noord-Holland opgericht met de Provincie Noord-Holland als enige aandeelhouder. Hiermee is een uitvoeringsorganisatie ontstaan die als opdrachtgever voor de besturen van de recreatieschappen zal werken. 5.6 Verbonden partijen Het recreatieschap Landschap Waterland, is een samenwerkingsverband, in de vorm van een Gemeenschappelijke regeling. De hieronder vermelde participanten nemen deel aan de Gemeenschappelijke Regeling: Provincie Noord Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft De Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Zeevang Gemeente Oostzaan Gemeente Zaanstad 5.7 Grondbeleid Het Recreatieschap is van mening dat gebieden die binnen de grenzen van de Gemeenschappelijke Regeling vallen, in het beheer van het recreatieschap thuishoren. Indien het landschap enig zakelijk dan wel persoonlijk recht verwerft op gronden, grenzend aan het gebied, worden deze gronden toegevoegd aan de gemeenschappelijke regeling. Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland -22 - Programmabegroting 2018

BIJLAGE 1 KAART Recreatieschap Twiske-Waterland, onderdeel Waterland - 24 - Bijlage programmabegroting 2018