ZEG EENS, Hoe wordt de Europese Unie bestuurd? Inleiding De Europese Unie telt 27 lidstaten die allemaal een deel van hun macht afstonden aan de EU. Op die manier willen de landen een gezamenlijk beleid voeren over thema s van algemeen belang. Een aantal instellingen staan hiervoor in: de Europese Commissie, de Raad van Ministers, de Europese Raad en het Europees Parlement. Het zijn deze instellingen die de Europese wetten maken. Het Europees Hof van Justitie komt tussen als die Europese wetten niet duidelijk zijn of niet nageleefd worden. In dit hoofdstuk gaan we dieper in op de belangrijkste instellingen en de wisselwerking ertussen. Doelstellingen De leerlingen/cursisten leren de belangrijkste Europese instellingen kennen die bij het besluitvormingsproces betrokken zijn. De leerlingen/cursisten weten hoe een Europese wet tot stand komt. Opdrachten voor de leerlingen/cursisten 1. Kennisopdrachten Opdracht 1: Het bestuur van de Europese Unie Bekijk het blad met foto s over het bestuur van de Europese Unie. Sommige foto s zijn aan elkaar gekoppeld (gebouw + politici die er in vertegenwoordigd zijn). Bekijk de foto s grondig en beantwoord per foto volgende vragen: Wat zie je op de foto s? Wie werkt er in deze instelling (organisatie)? Waar (land/stad) ligt deze instelling? Ken je Belg(en) die in deze instelling zetelen? Waar houdt deze instelling zich mee bezig? Voor de eerste vraag ( Wat zie je op de foto s? ) kan je kiezen tussen: het Hof van Justitie van de Europese Unie; het Justus Lipsiusgebouw van de Raad van Ministers (in dit geval de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken); de Europese Top en het gebouw waar de Europese Raad in de toekomst zal samenkomen (het ei van Van Rompuy ); het Europees Parlement en de Belgische leden van dit parlement; de Europese Commissie Barroso en het (stervormige) Berlaymontgebouw.
Aanpak leerkracht/docent Opdracht 1: Het bestuur van de Europese Unie (klassikale opdracht) Kopieer het fotoblad (vooraan dit hoofdstuk) voor alle leerlingen/cursisten of projecteer het. Vraag de leerlingen/cursisten de foto s te bekijken en de bijhorende vragen te beantwoorden. Omdat dit hoofdstuk minder evident is, geven we ook al enkele tips die in de foto s en de antwoordmogelijkheden verwerkt zijn. Eventueel kunnen de leerlingen/cursisten hiervoor ook het internet gebruiken of kunnen ze vooraf de tekst in bijlage 8 lezen. Hiermee kunnen ze al heel wat opdrachten oplossen. Je kan deze opdracht bovendien best foto per foto behandelen. Wie wil kan ook een klasgesprek op gang brengen a.d.h.v. onderstaande vragen. Je geeft daarbij aan dat de leerlingen/cursisten bij de eerste opdracht vijf instellingen van de Europese Unie ontdekten: het Europees Parlement, de Europese Raad, de Europese Commissie, de Raad van Ministers (Ministerraad) en Hof van Justitie van de Europese Unie. Het Europees Parlement: o Wie zetelt er in het Parlement? o In een democratisch land bestaan verschillende machten: de wetgevende, de uitvoerende of de rechterlijke macht. Welke macht is het Europees Parlement volgens jou? Wat betekent dat concreet? o Met welke Belgische instelling kan je dit vergelijken? o Waarom is het belangrijk dat het Europees Parlement door ons wordt verkozen? o Wanneer vinden de volgende verkiezingen voor het Europees Parlement plaats? De Europese Raad: o Wie zetelt er in de Europese Raad? o Heb je ooit al eens van een Europese Top (in Brussel) gehoord? Wat betekent dit? o Weet je wie de Voorzitter van de Europese Raad is? o De Voorzitter van de Europese Raad wordt soms wel eens de President van de Europese Unie genoemd. Waarom, denk je? o In de Europese Raad komen de staats- en regeringsleiders van Europese lidstaten samen. Wie is de regeringsleider voor België? En weet je ook wie ons staatshoofd is? De Europese Commissie: o Wie zetelt er in de Europese Commissie? o In een democratisch land bestaan verschillende machten: de wetgevende, de uitvoerende of de rechterlijke macht. Welke macht is de Europese Commissie volgens jou? Wat betekent dat concreet? o Met welke Belgische instelling zou je dit kunnen vergelijken? De Raad van Ministers (Ministerraad): o Wie zetelt er in de Raad van Ministers? o In een democratisch land bestaan verschillende machten: de wetgevende, de uitvoerende of de rechterlijke macht. Welke macht is de Raad van Ministers volgens jou? Wat betekent dat concreet? o Waarom is het belangrijk dat, naast de Europarlementsleden, ook de Ministers meebeslissen over wetten? Het Hof van Justitie van de Europese Unie: o Wie zetelt er in het Hof van Justitie?
o In een democratisch land bestaan verschillende machten: de wetgevende, de uitvoerende of de rechterlijke macht. Welke macht is het Hof van Justitie volgens jou? Wat betekent dat concreet? Opdracht 2: Over de Europese instellingen In de onderstaande tabel vind je info over enkele Europese instellingen. Schrijf de juiste instelling naast de omschrijving. Je kan kiezen uit: Europese Commissie, Raad van Ministers, Europees Parlement, Europese Raad (of Europese Top). 1. Deze instelling bestaat uit 27 commissarissen. Elke lidstaat stuurt er één. Het zijn echte Europeanen want ze werken voor de hele EU, niet voor hun eigen land. Zij maken wetsvoorstellen. 2. Hierin komen 754 mensen samen die de inwoners van de Europese Unie vertegenwoordigen. Zij worden om de vijf jaar verkozen. Ze vergaderen in Straatsburg en in Brussel. 3. Af en toe komen de ministers van de 27 lidstaten in Brussel bijeen. Niet álle ministers natuurlijk. Als er in enkele EU-landen varkenspest uitbreekt, dan vergaderen de ministers van Landbouw, gaat het over de euro dan zijn de ministers van Financiën er, enz. Zij beslissen mee of een wetsvoorstel ook echt een wet wordt of niet. 4. Op deze bijeenkomsten komen alle staats- en regeringsleiders van de 27 landen samen. Zij bepalen de grote lijnen van het beleid van de Europese Unie. Aanpak leerkracht/docent Opdracht 2: Over de Europese instellingen (individuele opdracht) Met deze opdracht leren de leerlingen/cursisten meer over de Europese instellingen. Je kan ze eventueel vooraf de tekst in bijlage 8 laten lezen. Opdracht 3: Hoe komt een Europese wet tot stand? Hoe komt een Europese wet tot stand? Probeer de verschillende stappen in de juiste volgorde te zetten. 1. Nu het voorstel door iedereen is goedgekeurd, mag de Commissie het voorstel in de praktijk brengen. Alle producenten van mp3-spelers in de EU moeten hun nieuwe toestellen voorzien van een geluidsbegrenzer. 2. Als een bedrijf zich niet houdt aan deze regel, wordt het voor het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg gebracht. 3. De Raad van Ministers gaat ook akkoord met het voorstel.
4. De Commissie merkt dat Europese jongeren steeds vaker te maken krijgen met gehoorschade omdat mp3-spelers te luid gaan. De commissarissen doen een voorstel om alle mp3-spelers uit te rusten met een geluidsbegrenzer. 5. Het Europees Parlement bespreekt het voorstel van de Commissie om alle mp3-spelers uit te rusten met een geluidsbegrenzer. De europarlementariërs vinden het een goed idee. Aanpak leerkracht/docent Opdracht 3: Hoe komt een Europese wet tot stand? (individuele opdracht) Met deze opdracht ontdekken de leerlingen/cursisten hoe een Europese wet tot stand komt. Opdracht 4: De Europese bestuurders De EU wordt door verschillende categorieën van mensen bestuurd. Je vindt er onder andere Europese commissarissen, ministers, leden van het Europees Parlement en rechters. Hieronder vind je een aantal uitspraken. Als je denkt dat een uitspraak gedaan werd door een Eurocommissaris, dan plaats je een C in de rechterkolom. Voor een minister zet je een M, voor een Europarlementslid een E en voor een rechter een R. 1. Ik vind het niet zo leuk dat we de ene keer in Brussel en de andere keer in Straatsburg vergaderen. 2. Ik neem mijn taak als volksvertegenwoordiger zeer ernstig. 3. Elke morgen ga ik naar mijn werk in Luxemburg. 4. Wie zich niet aan de Europese regels houdt, mag zich van mij aan een fikse boete verwachten. 5. Als het Europees Parlement de wetsvoorstellen van de Europese Commissie heeft goedgekeurd, dan krijg ik ze voorgeschoteld. 6. Voor mijn werk trek ik een toga aan. 7. Als ik een wetsvoorstel heb uitgeschreven, dan stuur ik dat naar het Europees Parlement en later naar de Ministerraad. Aanpak leerkracht/docent Opdracht 4: De Europese bestuurders (individuele of klassikale opdracht) De leerlingen/cursisten leren met deze opdracht welke rol de verschillende figuren in de Europese instellingen spelen.
2. Uitbreidingsopdrachten Opdracht 5: Stellingen rond de werking van de Europese Unie Zijn de volgende stellingen juist of fout? 1. Op een Europese Top komen de staats- en/of regeringsleiders van alle lidstaten samen. België stuurt de eerste minister, maar kan eigenlijk ook de koning naar zo n Top sturen. 2. Per jaar wordt minstens 4 keer een Europese Top gehouden. 3. De Europese Commissie heeft 754 leden. 4. Alle leden van de Europese Commissie houden zich met allerlei zaken bezig. Ze zijn niet verantwoordelijk voor een bepaald domein. 5. Het is de Commissie die wetsvoorstellen uitschrijft. 6. In de Ministerraad komen de ministers van alle lidstaten samen. Ze komen samen per onderwerp. 7. De Ministerraad beslist over de wetsvoorstellen van de Commissie. 8. De leden van het Europees Parlement worden verkozen door de Commissie. 9. Om de vier jaar wordt er een nieuw Europees Parlement verkozen. 10. Het Europees Parlement vergadert zowel in Straatsburg als in Brussel. 11. Stel je de volgende situatie voor: In België is er een wet die zegt dat speelgoed met loszittende onderdelen verboden is voor kinderen onder de twee jaar. Een Europese wet zegt dat kinderen minstens drie jaar oud moeten zijn om met dat speelgoed te mogen spelen. België zal zijn wet moeten aanpassen. 11. Het Hof van Justitie van de Europese Unie kan een lidstaat een boete opleggen als die lidstaat een Europese wet of regel niet respecteert. Aanpak leerkracht/docent Opdracht 5: Stellingen rond de werking van de Europese Unie (individuele opdracht) Deze opdracht is bedoeld ter aanvulling van de kennisopdrachten. Opdracht 6: Kruiswoordraadsel rond de werking van de instellingen
Vul het kruiswoordraadsel in. 1. Een Europese Raad van staats- en regeringsleiders noemt men ook soms een Europese 2. De vergadering van 754 volksvertegenwoordigers uit de 27 EU-lidstaten, noemen we het Europees 3. In 1957 werden in deze stad 2 verdragen afgesloten: het EEG en het EGA verdrag. 4. In deze Europese instelling worden wetsvoorstellen opgesteld. Elke lidstaat mag één commissaris afvaardigen. 5. Deze persoon zetelt samen met zijn collega s uit de andere lidstaten in de Ministerraad. 6. In deze Europese hoofdstad zijn de meeste Europese instellingen gevestigd. 7. Deze persoon werkt in het Europees Hof van Justitie. 8. De naam van de Europese Gemeenschap werd in 1992 veranderd in EU: Europese 2 1... 5. 3.... 7..... 4.............. 8.... 6........... Aanpak leerkracht/docent Opdracht 6: Kruiswoordraadsel rond de werking van de instellingen (individuele opdracht) Met deze opdracht herhalen de leerlingen/cursisten op speelse wijze hun kennis over de Europese instellingen. De leerkracht/docent projecteert achteraf de correcte oplossing, schrijft die op het bord of overloopt die. Opdracht 7: Het Europees Parlement Het Europees Parlement is de enige Europese instelling waarvan de leden rechtstreeks door de Europese burgers worden verkozen. Daarom gaan we iets dieper in op deze instelling. Je krijgt een aantal meerkeuzevragen over het Europees Parlement. Duid telkens het juiste antwoord aan. 1. Hoeveel leden telt het Europees Parlement? a. 626 b. 754 c. 732 2. Hoeveel Belgen zetelen in het Europees Parlement? a. 14 b. 22
c. 34 3. Hoeveel van die Belgen zijn Vlamingen? a. 10 b. 13 c. 22 4. Wanneer werd het Europees Parlement voor de eerste keer rechtstreeks verkozen door de EUburgers? a. 1979 b. 1986 c. 1992 5. Om de hoeveel jaar wordt een nieuw Europees Parlement verkozen? a. Om de 5 jaar b. Om de 6 jaar c. Om de 7 jaar 6. Als er verkiezingen zijn voor het Europees Parlement dan a. kunnen we enkel op kandidaten uit de andere EU-landen stemmen. b. kunnen we enkel op kandidaten stemmen die in Vlaanderen wonen en EU-burger zijn. c. kunnen we zowel stemmen op kandidaten die in Vlaanderen wonen als op kandidaten die in de andere EU-landen wonen. 7. In het Europees Parlement zijn er verschillende groepen. Welke? a. groepen per leeftijd. b. groepen per land. c. groepen per politieke familie. 8. Wat is de taak van het Europees Parlement? a. Wetsvoorstellen doen. b. Samen met de Ministerraad de wetsvoorstellen goedkeuren, aanpassen of afkeuren. c. De richting en prioriteiten bepalen van de Europese Unie. 9. Waar vergadert het Europees Parlement? a. In Straatsburg. b. In Brussel. c. Zowel in Straatsburg als in Brussel. 10. Hoe verlopen de vergaderingen van het Europees Parlement? a. Alle parlementsleden vergaderen altijd samen. b. De parlementsleden vergaderen in kleine groepen, die we parlementaire commissies noemen. Met 754 leden kan je onmogelijk samen vergaderen. c. Eén week per maand vergaderen alle parlementsleden samen. Dit noemt men een plenaire zitting. Die grote plenaire vergaderingen worden vooraf in kleine groepen (parlementaire commissies) voorbereid. Aanpak leerkracht/docent Opdracht 7: Het Europees Parlement (individuele opdracht) Deze opdracht is bedoeld ter aanvulling van de kennisopdrachten. 3. Geef je mening Opdracht 8: Geef bij elke stelling aan of je akkoord gaat of niet en waarom. Het is goed dat we verplicht zijn om te gaan stemmen voor de Europese verkiezingen.
Het is goed dat we een voorzitter van de Europese Raad ( Europees president ) hebben. De Europese Unie moet de Europese burger beter informeren over wat ze doet. Aanpak leerkracht/docent Opdracht 8: Geef je mening (klassikale opdracht) De meningsvragen worden best klassikaal besproken tijdens een debat. Je start de oefening door de leerlingen/cursisten een stelling voor te schotelen. Je vraagt hen of ze akkoord gaan met de stelling of niet. Daarna vraag je aan wie akkoord ging om hun argumenten te staven. Je doet hetzelfde voor de mensen die niet akkoord gingen. Op die manier probeer je tot een debat te komen. 4. ICT-Opdrachten Opdracht 9: Surf op internet en probeer een antwoord te vinden op onderstaande vragen. Zoek op de website van de Europese Commissie wie de Belgische commissaris is. Waarvoor is hij/zij verantwoordelijk? Zoek een foto van het gebouw van het Europees Parlement in Straatsburg en in Brussel. Wat vind je van de gebouwen van het Europees Parlement? In het Europees Parlement verenigen gelijkaardige politieke partijen zich in politieke fracties. Zo proberen ze meer invloed te krijgen in het parlement. Hieronder vind je een tabel met de namen van de verschillende politieke families in het Europees Parlement. De meeste Vlaamse politieke partijen, met een Europarlementslid, behoren tot zo n politieke fractie. Zoek eens uit tot welke groep deze Vlaamse partijen horen: CD&V, Groen, sp.a, Open VLD, N-VA en LDD. Zoek ook de namen van de parlementsleden die voor de Vlaamse partijen in het Europees Parlement zetelen. Noot: het Vlaams Belang behoort niet tot een Europese fractie. Groepen in het Europees Parlement: Naam van het parlementslid Naam van zijn/haar partij PPE (Fractie van de Europese Volkspartij) PSE (Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten) ELDR (Fractie van de Europese Liberale en Democratische Partij)
Verts/ALE (Fractie De Groenen en Vrije Europese Alliantie) GUE/NGL (Confederale Fractie Europees Unitair Links en Noords Links) ECR (Fractie Europese Conservatieven en Hervormers) EFD (Fractie Europa van Vrijheid en Democratie) NI (Niet ingeschrevenen) Aanpak leerkracht/docent Opdracht 9: ICT-opdrachten (individuele opdracht) Voor deze opdracht laat je de leerlingen/cursisten best individueel de vragen opzoeken op het internet: www.europarl.europa.eu/meps/nl/search.html. 5. Herhalingsopdracht Opdracht 10: Zeg eens, wat hebben we vandaag geleerd? Noem 5 belangrijke Europese instellingen en leg uit welke taak ze hebben. Leg kort uit welke weg een wet aflegt door de Europese instellingen. Aanpak leerkracht/docent Opdracht 10: Herhalingsopdracht (individuele opdracht) Om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van dit onderdeel van Zeg eens EU bereikt werden, is het belangrijk de kern van het geleerde nog eens samen te vatten. Vraag daarom aan de leerlingen/cursisten wat ze leerden en dit ook neer te schrijven.
Oplossingen Opdracht 1: Het bestuur van de Europees Unie Foto 1: Wat zie je op de foto s: Het gebouw van het Europees Parlement en de Belgische leden van dit parlement. Wie werkt er in deze instelling: de Europarlementsleden. Waar (land/stad) ligt deze instelling: Deze foto toont het Europees Parlement in Brussel (België). Maar de officiële zetel van het Europees Parlement ligt in Straatsburg (Frankrijk). Het Europees Parlement vergadert 3 weken per maand in Brussel in (commissie- )vergaderingen en trekt 1 week per maand daarna naar Straatsburg (Frankrijk) om gezamenlijk (plenair) te beslissen. Ken je Belg(en) die in deze instelling zetelen: Om de 5 jaar mogen wij stemmen wie er naar het Europees Parlement gaat. Voor België zetelen momenteel: per rij vlnr. Frank van Hecke, Kathleen Van Brempt, Saïd El Khadraoui, Derk-Jan Eppink, Guy Verhofstadt, Annemie Neyts, Jean-Luc Dehaene, Frieda Brepoels, Marianne Thyssen, Philippe De Backer, Bart Staes, Ivo Belet, Philip Claeys, Veronique De Keyser (Fr), Frédérique Ries (Fr), Anne Delvaux (Fr), Marc Tarabella (Fr), Louis Michel (Fr), Frederic Daerden (Fr), Philippe Lamberts (Fr), Isabelle Durant (Fr), Mathieu Grosch (Dui). Waar houdt deze instelling zich mee bezig: Het Europese Parlement gaat, samen met de Raad van Ministers, wetsvoorstellen goedkeuren of wijzigen. Daarnaast controleert het Parlement de begroting en ook de Europese Commissie. Foto 2: Wat zie je op de foto s: De Europese Raad (of Europese Top ) en het gebouw waar deze in de toekomst zal samenkomen (het ei van Van Rompuy ). Wie werkt er in deze instelling: In de Europese Raad komen de staats- en regeringsleiders samen. De Europese Raad heeft een voorzitter (momenteel de Belg Herman van Rompuy). Daarnaast nemen ook de voorzitter van de Europese Commissie (momenteel José Manuel Barroso) en de verantwoordelijke voor het Buitenlands Beleid (momenteel Catherine Ashton) deel. Waar (land/stad) ligt deze instelling: Het Europa -gebouw, ook wel ei van Van Rompuy genoemd, wordt momenteel gebouwd in Brussel (België). Ken je Belg(en) die in deze instelling zetelen: Voorzitter Herman van Rompuy en premier Elio Di Rupo. Waar houdt deze instelling zich mee bezig: De Europese Raad of Europese Top is de richtingaanwijzer van de Europese Unie. Hier worden de visie en de toekomst van de EU uitgestippeld. De Europese Raad beslist bijvoorbeeld wie er lid kan worden van de EU, of er een Europees leger komt
Foto 3: Wat zie je op de foto s: De Europese Commissie Barroso en het (stervormige) Berlaymontgebouw. Wie werkt er in deze instelling: De Europese commissarissen of Eurocommissarissen. Waar (land/stad) ligt deze instelling: Brussel (België). Ken je Belg(en) die in deze instelling zetelen: Karel de Gucht (verantwoordelijk voor Internationale Handel). Waar houdt deze instelling zich mee bezig: De Europese Commissie is zowat de regering van de Europese Unie en voert het dagelijks beleid. De Europese Commissie doet voorstellen voor Europese wetten, ze gaat gestemde wetten uitvoeren en uiteindelijk controleert ze of de lidstaten die wetten naleven. Foto 4: Wat zie je op de foto s: Het Hof van Justitie van de Europese Unie. Wie werkt er in deze instelling: In het Hof zetelen 27 rechters, één voor elke lidstaat. Waar (land/stad) ligt deze instelling: Luxemburg (Luxemburg). Ken je Belg(en) die in deze instelling zetelen: Koenraad Lenaerts. Waar houdt deze instelling zich mee bezig: Het Hof van Justitie ziet erop toe dat de Europese wetgeving in alle lidstaten wordt toegepast. Daarnaast komt het ook tussen als een land botst met een EU-instelling. En ook de doorsnee Europeanen of bedrijven kunnen als laatste rechtsmiddel naar dit Hof trekken als hun Europese rechten geschonden zijn. Foto 5: Wat zie je op de foto s: Het Justus Lipsiusgebouw van de Raad van Ministers (in dit geval de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken). Wie werkt er in deze instelling: In een Raad van Ministers (Ministerraad) zetelt telkens 1 minister per lidstaat, in totaal dus 27. Er zijn verschillende Ministerraden die samenkomen per thema, bijvoorbeeld Binnenlandse Zaken, landbouw, milieu en telkens neemt de bevoegde minister per land deel. Waar (land/stad) ligt deze instelling: Brussel (België). Ken je Belg(en) die in deze instelling zetelen: ministers, zoals Vanackere, De Crem, Milquet, Schauvlieghe, Reynders, enz. Waar houdt deze instelling zich mee bezig: De Raad van Ministers keurt, samen met het Europees Parlement, wetsvoorstellen goed of af. Daarnaast controleert de Raad van Ministers ook mee de begroting van de Europese Unie. Uitbreiding bij opdracht 1 Het Europees Parlement Wie wordt vertegenwoordigd: De Europese bevolking. Welke macht: Wetgevende macht. Wat houdt die macht in: Wetten goedkeuren en aanpassen. Vergelijk met Belgische instelling: Het Belgische federale parlement (Kamer en Senaat). Waarom verkiezen: De EU draagt democratie hoog in het vaandel en geeft de burger op die manier inspraak.
Volgende verkiezingen: 2014. De Europese Raad Wie wordt vertegenwoordigd: De lidstaten van de Unie. Wat is een Europese Top: Een samenkomst van de staats- en regeringsleiders van de EUlidstaten. Men spreekt daarom van een Europese Top. De Voorzitter: Herman van Rompuy is momenteel Europees president. Waarom de president van Europa : Omdat hij eigenlijk het gezicht zou moeten zijn van de Europese Unie, namelijk Voorzitter van alle staatshoofden en regeringsleiders. Bovendien betekent president in het Frans en het Engels voorzitter. Regeringsleider- en staatshoofd in België: Elio Di Rupo is onze regeringsleider (premier), de koning is ons staatshoofd. Maar alleen de Belgische regeringsleider gaat naar de vergaderingen van de Europese Raad. De Europese Commissie Wie wordt vertegenwoordigd: De Europese Unie als geheel en dus niet de landen op zich. Een Eurocommissaris werkt daarom onafhankelijk van het land waar hij/zij vandaan komt. Welke macht: De uitvoerende macht. Wat houdt die macht in: Het beleid van de EU uitvoeren, controleren als de wetten gevolgd worden en initiatieven nemen voor nieuwe wetten. Vergelijk met Belgische instelling: De Belgische regering (ministers). De Raad van Ministers Wie wordt vertegenwoordigd: De lidstaten. Welke macht: Wetgevende macht. Wat houdt die macht in: Wetten goedkeuren en aanpassen. Waarom meebeslissen: In het EU-verdrag staat: de EU is een unie van landen en burgers. De Ministerraad vertegenwoordigt de belangen van de lidstaten, het Europees Parlement de belangen van de EU-burgers. Het Hof van Justitie van de Europese Unie Welke macht: De rechterlijke macht. Wat houdt die macht in: Deze instelling doet de rechtspraak over de Europese wetten, grondrechten en instellingen. Opdracht 2: Over de Europese instellingen 1. Europese Commissie 2. Europees Parlement 3. Raad van Ministers 4. Europese Raad of Top. Opdracht 3: Hoe komt een Europese wet tot stand? 4-5 - 3-1 2 Opdracht 4: De Europese bestuurders 1. E 2. E 3. R 4. R 5. M 6. R 7. C. Opdracht 5: Stellingen rond de werking van de Europese Unie 1. Juist. De eerste minister is onze regeringsleider en de koning is het staatshoofd. De meeste Europese landen sturen enkel hun regeringsleider. Frankrijk bijvoorbeeld stuurt het staatshoofd. 2. Juist.
3. Fout. De Europese Commissie telt 27 leden; één commissaris per lidstaat. 4. Fout. Elke commissaris heeft zijn eigen bevoegdheid. Zo is er bijvoorbeeld een commissaris voor landbouwbeleid, iemand voor ontwikkelingssamenwerking, enz. 5. Juist. 6. Juist. Als er zich een probleem voordoet in de landbouw zullen alle nationale ministers van Landbouw samenkomen in de Ministerraad. Is er een probleem met de euro, dan komen de ministers van Financiën samen, enz. 7. Juist. De Ministerraad overlegt wel met het Europees Parlement voor ze een beslissing neemt, maar de uiteindelijke beslissingsmacht ligt in handen van de Ministerraad. 8. Fout. De leden van het Europees Parlement worden al sinds 1979 rechtstreeks verkozen door de Europese burgers. 9. Fout. Om de vijf jaar. 10. Juist. 11. Juist. De Europese wet heeft voorrang op de Belgische wet. 12. Juist. Opdracht 6: Kruiswoordraadsel rond de werking van de instellingen 2 1 T O P 5 A 3 R O M E 7 L I E N R 4 C O M M I S S I E E S C N T 8 H T E T 6 B R U S S E L N R I E Opdracht 7: Het Europees Parlement 1. b 2. b 3. b 4. a 4. a 6. b 7. c 8. b 9. c 10. c. Opdracht 8: Geef bij elke stelling aan of je akkoord gaat of niet en waarom. Stelling 1: Het is goed dat we verplicht zijn om te gaan stemmen voor de Europese verkiezingen. Akkoord o Bij een democratie horen rechten, maar ook plichten. Door te stemmen zorgen we dus dat de overheid wordt gecontroleerd en dat de stem van de hele bevolking aanwezig is in het parlement en niet alleen die van een klein deel. o Op die manier worden de burgers verplicht om zich te informeren over wat de EU en het Europees Parlement allemaal doen. Bovendien moet de EU dan ook haar werk beter uitleggen. o... Niet akkoord
o o o Het is misschien wel goed dat we mogen stemmen, maar het zou niet verplicht mogen zijn. Als ik niet wil stemmen, dan is dat mijn recht. Er zijn meer dan 700 Europarlementsleden uit 27 verschillende landen. 1 stem maakt dus weinig verschil. Stelling 2: Het is goed dat we een voorzitter van de Europese Raad ( Europees president ) hebben. Akkoord o Het is belangrijk dat de Europese Unie meer met 1 stem spreekt en 1 gezicht krijgt. Op die manier kunnen we meer invloed uitoefenen in de wereld. o In de Europese Raad denken alle regeringsleiders aan hun eigen nationaal belang. Het is dus belangrijk om een voorzitter te hebben die zoekt naar compromissen. o Niet akkoord o o o De president heeft niet zoveel te zeggen. Telkens als er iets belangrijks gebeurt in de wereld, zijn de verschillende Europese presidenten en premiers er als de kippen bij om zelf hun mening te verkondigen. De Europese president is misschien wel het gezicht van de EU, maar als de Amerikaanse president een belangrijke vraag heeft, belt hij toch de Franse president, de Duitse Bondskanselier of de Britse premier. De president wordt niet rechtstreeks verkozen en komt maar uit 1 lidstaat. De Britten of Duitsers gaan nooit een Belg als hun president zien. Stelling 3: De Europese Unie moet de Europese burger beter informeren over wat ze doet. Akkoord o Een groot deel van onze wetten en regels is afkomstig van Europa. Het is dus belangrijk dat we weten wat er allemaal in Europa gebeurt. o Als we beter weten wat er gebeurt, zullen we misschien bij de volgende verkiezingen beter kunnen stemmen en ons meer betrokken voelen bij het Europese project. o Niet akkoord o De Europese Unie spendeert al genoeg geld. Het is niet nodig dat ze nog extra geld uitgeeft aan promotiecampagnes. o We krijgen de kans om te stemmen, het is dan aan de politici om onze mening te verdedigen in Europa. De EU is toch veel te ingewikkeld om er alles van af te weten. o Opdracht 9: Surf op internet en probeer antwoord te vinden op onderstaande vragen. De Belgische eurocommissaris: momenteel Karel De Gucht Internationale Handel. De politieke fracties. Fracties Naam van het parlementslid Naam zijn/haar partij PPE (Fractie van de Europese Volkspartij) Jean-Luc Dehaene Marianne Thyssen Ivo Belet CD&V
PSE (Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten) Saïd El Kadraoui Kathleen Van Brempt sp.a ELDR (Fractie van de Alliantie van Liberalen en Democraten in Europa) Philippe De Backer Annemie Neyts Guy Verhofstadt Open VLD Verts/ALE (Fractie De Groenen en Vrije Europese Alliantie) Bart Staes Frieda Brepoels Groen N-VA GUE/NGL (Confederale Fractie Europees Unitair Links en Noords Links) ECR (Fractie Europese Conservatieven en Hervormers) Derk-Jan Eppink LDD EDD (Fractie Europa van Vrijheid en Democratieën) Frank Van Hecke Onafhankelijk NI (Niet ingeschrevenen) Philip Claeys Vlaams Belang Opdracht 10: Herhalingsopdracht Noem 5 belangrijke Europese instellingen en leg uit welke taak ze hebben. o Het Europees Parlement: keurt, samen met de Raad van Ministers, wetsvoorstellen goed of af. Daarnaast controleert het Parlement de begroting en het werk van de Europese Commissie. o De Europese Raad: is de richtingaanwijzer van de Europese Unie. Hier worden de belangrijkste beslissingen voor de toekomst van de EU genomen. o De Europese Commissie: is zowat de regering van de Europese Unie en voert het dagelijks beleid. Ze doet voorstellen voor Europese wetten, gaat gestemde wetten uitvoeren en controleren of ze door de lidstaten nageleefd worden. o De Raad van Ministers (Ministerraad): keurt, samen met het Europees Parlement, wetsvoorstellen goed of af. Ze controleert de begroting van de Europese Unie. o Hof van Justitie van de Europese Unie: is een scheidsrechter die optreedt bij geschillen tussen lidstaten, EU-instellingen en burgers van de Europese Unie. Leg in het kort uit welke weg een wet aflegt door de Europese instellingen.
Eerst maakt de Europese Commissie een wetsvoorstel. Het Europees Parlement bespreekt dat voorstel en wijzigt het. Daarna bekijkt de Raad van Ministers ook het voorstel. Het voorstel kan zelfs een aantal keer besproken en/of gewijzigd worden door het Parlement en de Ministerraad. Wanneer het door beide is goedgekeurd, mag de Commissie het voorstel uitvoeren. Indien er landen of bedrijven zijn die de nieuwe Europese regel niet volgen, kan het Hof van Justitie van de Europese Unie eventueel tussenkomen.
Achtergrondinformatie Net zoals een land of een bedrijf moet ook de EU bestuurd worden. Daarvoor werden een reeks instellingen in het leven geroepen. Het zou ons te ver leiden om ze allemaal te bespreken. Daarom beperken we ons tot de vijf instellingen die aan de basis liggen van de besluitvorming in de EU. De Europese Raad o Wie: De Raad is samengesteld uit een voorzitter (de Europese president ), de staatsen/of regeringsleiders van de EU-lidstaten, de voorzitter van de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid. o Wat: De Europese Raad is de richtingaanwijzer van de Europese Unie. In de Europese Raad worden de grote beleidslijnen van de EU uitgestippeld. Zij beslissen wie er lid kan worden van de Europese Unie, of er een Europees leger komt o Waar: De Europese Raad komt minstens vier keer per jaar samen. Dit aantal kan oplopen als er zich een crisissituatie voordoet, bijvoorbeeld 11 september of de eurocrisis. o Voor meer informatie zie: www.european-council.europa.eu. De Europese Commissie o Wie: Elke EU-lidstaat mag één afgevaardigde naar de Commissie sturen. Er zijn dus 27 commissarissen, waaronder één voorzitter. Die Europese commissarissen zijn onafhankelijk. Zij werken in het algemene belang van de Unie, niet in het belang van hun eigen land. o Wat: De Europese Commissie vormt het dagelijks bestuur van de Europese Unie. Dat bestaat concreet uit drie belangrijke taken: Het initiatiefrecht: de Commissie schrijft de wetsvoorstellen. De uitvoerende macht: nadat de Ministerraad en het Europees Parlement beslisten over een wetsvoorstel, moet de Commissie dat uitvoeren. Controlerecht: de Commissie controleert of de Europese wetgeving door de lidstaten en de EU-burgers wordt nageleefd. o Waar: De Europese Commissie werkt in het Berlaymontgebouw in Brussel. o Waarom: De Commissie verdedigt de belangen van de Unie. Daarom moeten de commissarissen onafhankelijk van de lidstaten kunnen werken. o Voor meer informatie zie: www.ec.europa.eu De Raad van Ministers of Ministerraad o Wie: In de Raad van Ministers zetelen 27 ministers. Er zijn in totaal tien Ministerraden. Welke ministers samenkomen, is afhankelijk van het onderwerp. Wordt er bijvoorbeeld een aanslag gepleegd in een EU-lidstaat, dan komen de ministers van Binnenlandse Zaken samen. Breekt er een voedselcrisis uit, dan zullen de 27 ministers van Landbouw vergaderen. Om de 6 maanden is een andere lidstaat voorzitter van de Ministerraad. o Wat: De Ministerraad heeft wetgevende macht. Hij beslist, meestal samen met het Europees Parlement, over de wetsvoorstellen van de Commissie. De Ministerraad stelt, samen met het Europees Parlement, ook de begroting van de Europese Unie vast. o Waar: De Ministerraad vergadert in het Justus Lipsiusgebouw aan het Schumanplein in Brussel. o Waarom: Via de Ministerraad kunnen de lidstaten hun stem laten horen. De lidstaten komen er op voor hun nationale belangen. o Voor meer informatie zie: www.consilium.europa.eu.
Het Europees Parlement o Wie: Het Europees Parlement telt 754 volksvertegenwoordigers. Daarvan zijn 22 plaatsjes gereserveerd voor Belgen. De europarlementariërs worden sinds 1979 rechtstreeks verkozen door de EU-burgers. Ze zitten niet samen per land maar per politieke familie (fractie). o Wat: Het Europese Parlement staat als wetgevende macht in de meeste beleidsdomeinen op gelijke voet met de Ministerraad. Verder moet het de EU-begroting goed- of afkeuren en controleren of de Commissie haar taken behoorlijk uitvoert. o Waar: Eén week per maand vergaderen alle Europarlementsleden samen, in plenaire zitting, in Straatsburg. Commissievergaderingen vinden plaats in Brussel. Het secretariaat van het Europees Parlement is gevestigd in Luxemburg. o Waarom: In het Europees Parlement zitten parlementsleden die rechtstreeks door de EU-burgers zijn verkozen. Zij moeten dus de belangen van de burger verdedigen. De volksvertegenwoordigers van het Europees Parlement hebben hiervoor ook meer effectieve beslissingsmacht dan vroeger, toen hun rol alleen adviserend was. o Voor meer informatie zie: www.europarl.europa.eu. Het Hof van Justitie van de Europese Unie o Wie: In het Hof van Justitie van de Europese Unie zetelen 27 rechters, één voor elke lidstaat. De rechters worden benoemd voor een periode van zes jaar. Ze worden bijgestaan door 8 advocaten-generaal. o Wat: Het Hof is de hoogste beroepsinstantie voor particulieren. Wanneer een EU-burger vindt dat zijn Europese rechten geschonden worden, kan hij, naar het Hof van Justitie van de Europese Unie stappen. Het Hof doet ook uitspraken over geschillen tussen lidstaten en instellingen, of tussen lidstaten onderling. Ten slotte spreekt het Hof zich uit over de geldigheid en de interpretatie van Europese verdragen. o Waar: Het Hof van Justitie zetelt in Luxemburg. Verwar het dus niet met het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. o Waarom: Het Hof is een onafhankelijke scheidsrechter bij geschillen tussen lidstaten, EUinstellingen en burgers van de Europese Unie. o Voor meer informatie zie: www.curia.europa.eu. Extra Online en media Hieronder staan enkele internetbronnen om het thema verder te behandelen. Website met een pagina over de Belgen in de Europese instellingen: http://diplomatie.belgium.be/nl/beleid/europese_unie/belgie_en_de_eu/belgen_in_de_euinstellingen Website over de Europese instellingen (bron: EU): http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/index_nl.htm Website over de werking van de Europese Unie (bron: EU): http://europa.eu/abc/12lessons/lesson_4/index_nl.htm Filmpje over hoe komt een Europese wet tot stand (bron: NOS NL televisie): http://nos.nl/video/24046-hoe-komt-een-europese-wet-tot-stand.html
Wat kan je doen met de klas? Een bezoek aan het Europees Parlement: Meer informatie bij de Eenheid Bezoekersgroepen en Studiedagen. Europees Parlement PHS 1C05 Wiertzstraat 60 1047 Brussel tel. 02/284.21.11 www.europarl.europa.eu Een gegidst bezoek door de Europese wijk: Je vindt alle gidsenverenigingen op de website www.uitinbrussel.be. Of rechtstreeks bij: Brukselbinnenstebuiten Hopstraat 47 - bus 1 1000 Brussel tel. 02/218.38.78 bruksel@skynet.be www.brukselbinnenstebuiten.be Met de fiets door de Europese wijk: Het Brussels Fietsershuis Londenstraat 15 1050 Brussel (Elsene) tel. 02/502.73.55 fax 02/502.86.41 info@provelo.org Een zoektocht in de Europese wijk Download gratis het plan: www.ryckvelde.be (bij vorming >volwassenen) Ga naar het bezoekerscentrum van het Europees Parlement (Parlamentarium): Willy Brandtgebouw Wiertzstraat 60 1047 Brussel parlamentarium@europarl.europa.eu Wandeling met gids in de Europese wijk (kort of lang) ARAU (Action Urbaine) Adolphe Maxlaan 55 1000 Brussel 02/219 33 45 info@arau.org