LANDSCHAPSKRANT. > Fruitbomen snoeien > Fotografeer en ontdek > Dag van de natuur. > Heksenverhalen voor onderweg > Actie restauratie veldkapel

HERFST - WINTER 2008 LANDSCHAPSKRANT Uitgave van Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels vzw (RLWH), Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke, T 057-23 08 50, info@rlwh.be, www.rlwh.be, Verantw. uitgever: Jan Durnez Foto: Pierre Kestemont > Zandwinning in Heuvelland > Vlerk, de vleermuis > Maand van het bos > Fruitbomen snoeien > Fotografeer en ontdek > Dag van de natuur > Heksenverhalen voor onderweg > Actie restauratie veldkapel

Beste lezer, Het najaar komt er aan! Warme herfstdagen nodigen uit om naar buiten te gaan! Of het nu fietsen, wandelen, joggen, spelen, fotograferen of picknicken is: we moeten van ieder moment buiten genieten. We slaan een reserve aan buitenluchtenergie op voor het winterseizoen. Voor de binnendagen serveren we je wat leesvoer: een artikel over de vroegere zandwinning in de West- Vlaamse heuvels en aandacht voor het goed restaureren van een veldkapel. Aan cursussen geen tekort. Zit er iets bij naar je goesting? Lees verder en wees welkom. Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels Zandwinning in Heuvelland is een aantrekkelijke streek met een eigen karakter en een duidelijk grote concentratie aan natuur- en landschapswaarden. is een vzw die zich engageert om de natuurlijke troeven van onze streek te beschermen. Dat doen we door overheid, verenigingen, bewoners en bezoekers van de streek te betrekken in concrete projecten. valt min of meer samen met de zuidelijke helft van de Westhoek. is een samenwerking tussen het Vlaams Gewest (Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap R-O Onroerend Erfgoed, de Provincie West-Vlaanderen, de steden en gemeenten Heuvelland, Ieper, Mesen, Poperinge, Vleteren en Zonnebeke, de natuur - en milieuverenigingen, de landbouwverenigingen, de toeristische verenigingen en de wildbeheereenheden. heeft tot doel via samenwerking de kwaliteit van het landschap en het streekeigen karakter van het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels te bevorderen en te promoten. Werkten mee: redactie: RLWH medewerkers Sam Vandeginste, Lieven Stubbe, Sofie Butaye, Sonja Hauspie, Stefaan Decrock, Kristin Kino, Foto s: RLWH medewerkers, Luk Dombrecht, Freddy Rigole, Erik Malfait, vzw t Boerenlandschap Vormgeving en druk: www.cuveliergraphics.be industrial printing Ieper Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels vzw Tel. 057 23 08 50 info@rlwh.be - www.rlwh.be Door Stefaan Decrock en Lieven Stubbe Zandbanken werden onze bergen De Kemmelberg (156 m) en de andere West-Vlaamse Bergen vormen één heuvelkam, temidden een vlak landschap. Miljoenen jaar geleden ontstonden deze heuvels als zandbanken, gelegen vóór de kust van een oerzee, de zogenaamde Diestiaanzee. Het zand was van oorsprong sterk ijzerhoudend. Toen het zeeniveau daalde, vielen deze zandbanken droog. Toen dit ijzerhoudend zand in aanraking kwam met de zuurstof, oxideerde het en verharde tot steen. Het vormde zo een metersdikke korst van roestrood ijzerzandsteen. Deze korst beschermde de drooggevallen, kale bodem tegen de erosie door allerlei invloeden van water en wind. Onze bergen zijn dus getuigen van het feit dat er zich hier ooit een zee bevond, en van de bodemlagen (zand- en kleilagen, wel 160 m dik!!) die door deze zee, over miljoenen jaren, werden aangevoerd en hier bezonken. Vandaar dat ze getuigenheuvels worden genoemd. Tijdens diverse periodes in de geschiedenis werd dit ijzerzandsteen ontgonnen, zowel tijdens de voorhistorie (bv rond 500 voor Christus, de periode van het Keltische fort op de Kemmelberg, probeerde men om ijzererts uit het ijzerzandsteen te winnen), de Gallo-Romeinse periode als in de middeleeuwen, toen het ijzerzandsteen diende als fundament en/ of bouwsteen voor grote gebouwen (vooral kerken) tot in de 13de eeuw. De dikke, aaneengesloten korst van ijzerzandsteen verdween grotendeels tijdens die periodes. Hard labeur Voor de Eerste Wereldoorlog en tot in de jaren 60 werd op verschillende plaatsen in de West-Vlaamse heuvels aan zandwinning gedaan. Er waren drie soorten zand: wit, bruin en melong. Hoe dieper men delfde, hoe mooier het zand werd. Geen gemakkelijke klus! Eerst moest de bovenste zandlaag met ijzerzandsteen (het Diestiaanzand ) verwijderd worden. Op sommige plaatsen was die wel vier meter dik. Daarna werd met een speciaal daarvoor ontworpen schop het zand uitgegraven en op een transport middel geworpen. Eerst was dit nog paard en kar. Niet zonder gevaar! De zandlaag was soms 5 tot 10 meter dik. Om het zand uit die diepte te halen werd putten gemaakt van 4 op 4 meter, soms 6 meter diep. Het zand werd in de put van het ene verhoog naar het ander verhoog geworpen. Vooraleer een schop zand in de kar belandde, werd die soms 3-4 keer verhandeld. Een immens zware, soms ook gevaarlijke opdracht. Bij de Scherpenberg is zo n zandput in 1934 ingevallen. De aanwezige arbeider voelde het gevaar aankomen en stond reeds halfweg op de ladder toen de put dichtsloeg. Op sommige plaatsen werd het zand gemakkelijker gewonnen. Men begon onderaan het talud en groef deze letterlijk weg. Deze plaatsen zijn nu nog duidelijk te herkennen in het landschap: de voet van het talud is nog aanwezig als een soort opstapje, terwijl er 30-40 meter verder een steile wand opduikt. Het is alsof er een stuk uit het landschap is gebeten. In de flank van de Zwarteberg werd één zo n immens gat met de hand gemaakt door één persoon: het werd zijn levenswerk. Zandcommerce Na de Eerste Wereldoorlog werden de achtergelaten decauvilles (kleine spoorwagonnetjes) dankbaar gebruikt om dit harde labeur wat lichter te maken. Het zand werd in het wagonnetje geladen, die via een spoor naar een verhoog werd geduwd. Onderaan dit heuveltje stonden paard en kar te wachten: het zand werd er van bovenaf ingekipt. Na de Tweede Wereldoorlog werd het paard meer en meer vervangen door vrachtwagens. Ook de transportband werd ingevoerd. Er ontstonden volwaardige zandcommercanten. Zo werden er bij de Scherpenberg in 1967 een 100-tal vrachtwagens per dag(!) afgevoerd. Er was een put aanwezig van 4 meter diep bij 125 meter lang. Met decauvilles werd het zand naar de straatkant gebracht waarna het op de vrachtwagens werd geladen. Het zand werd gebruikt in de wegenaanleg en in de bouwnijverheid. Heel wat zand werd gebruikt in 1953 tijdens de bouw van de ondergrondse commandobunker in de Kemmelberg. Volgens getuigen was het ook niet altijd van goede kwaliteit, soms te okerkleurig en niet vet genoeg om mee te metselen. Littekens in het landschap Het spreekt vanzelf dat deze zandwinning zijn sporen heeft nagelaten in het landschap. Een geoefend oog herkent onmiddellijk de gaten in de flanken van de bergen. Soms werden die putten later opgevuld met ijzerzandsteen en ander steen afval. Soms werd het gebruikt als stortplaats voor huishoudelijk afval ( De Klyte, het Moltje in Dranouter). Bij de Catsberg heeft restaurant la Sablière er zijn stek gevonden. De parking van restaurant De Scherpenberg was ooit een gigantische zandput. Locale toponiemen of straatnamen verwijzen naar dit verleden: het Zavelaarstraatje (zavel of zand), de Zandberg In het Frans spreekt men van ravel. Haaietanden Tijdens de zandwinning werd het hoger gelegen ijzerzandsteen dus eerst verwijderd en op een hoop naast de put geworpen. Dit waren eerder beperkte hoeveelheden die

TENTOONSTELLING: Vlerk de vleermuis daagt je uit! Tot 24 december 3 Heel wat vleermuizen overwinteren in een ijskelder. In de tentoonstelling kun je zelf ondervinden hoe vleermuizen het aanpakken om daar maandenlang ondersteboven te hangen zonder te eten. In de lente ontwaken ze om dan weer in actie te schieten. Ervaar hoe ze hun voedsel in volle vlucht zoeken. Zo volgen we de vleermuis uiteindelijk het hele jaar rond. Daarnaast krijg je heel wat info om de vleermuizen in de eigen omgeving te helpen. Deze doe-tentoonstelling richt zich naar klein en groot, naar leek en kenner. Vrij te bezoeken. Waar: Bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke Info: 057 23 08 40 bc.palingbeek@west-vlaanderen.be Org: provinciedienst NME (BC Palingbeek) Foto: Kristin Kino Heksenverhalen voor Onderweg in Beselare niet onmiddellijk verkocht werden. Particulieren gebruikten ze om muurtjes, bijhuisjes of kapelletjes te bouwen. Tevens waren het goede stenen om funderingen voor huizen te maken: ze lieten weinig of geen grondwater door. De onderzijde van een aantal kerken in de streek bestaan nog steeds uit ijzerstandsteen. Tijdens de Eerste wereldoorlog werd dit materiaal gebruikt als ondergrond voor de aanleg van de talrijke smalsporen in onze streek. Dat het zand verwijst naar de oerzeeën die hier ooit zijn geweest, bewijzen de zeer talrijke zeefossielen die gevonden werden tijdens de afgraafwerken. Bij de Scherpenberg spreken de vondsten van haaietanden tot ieders verbeelding! In menig huis in de streek prijken in de glazenkast de tastbare bewijzen van dit verre verleden, als kleine pareltjes van een verhaal dat langzaam uit het collectieve geheugen van de streek aan het eroderen is. Reacties en aanvullende info is steeds welkom bij de dienst cultuur van de gemeente Heuvelland: 057/450.472 of stefaan. decrock@heuvelland.be Bron: interview met dhr. Roger Barthier, dhr. Eddy Caulier en een groepsinterview met omwonenden Scherpenberg. Met dank voor gebruik van hun fotomateriaal en hun getuigenissen (illustratie uit geogids Heuvelland en dhr. Eddy Caulier). door Sonja Hauspie Er werd nog een uitgave toegevoegd aan de reeks Verhalen voor Onderweg, een initiatief van het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels (RLWH) Net als de andere Verhalen voor Onderweg bevat Beselare Heksendorp een wandelroute met kaartje en een verhalend gedeelte. De route is zo n 8-tal kilometer lang en vertrekt hoe kan het ook anders aan het heksenmonument op het marktplein. Na een korte lus in de dorpskern gaat het richting Oosthoek, waar we voorbijkomen aan de kasteelhoeve, de Heulebeek, de Vergifhoek, het Keibergkruis, de Vliegende Geit, de Kattenput, plaatsen die een rol speelden in de vele heksenverhalen die Beselare rijk is. Onderweg kun je de verhalen nalezen over die toveressen en de streken waarmee zij de argeloze inwoners lastigvielen. Zoals in elke Verhalen voor Onderweg wordt ook in deze brochure aandacht besteed aan de natuur- en landschapselementen die je onderweg tegenkomt. De route gaat langs een paar kerkwegels en op bepaalde punten heb je bijzonder mooie vergezichten. Vlak bij het einde ga je nog even langs de magische kruidentuin, waar je kunt nagenieten van geur en kleur van de vele kruiden, waarvan er enkele in de brochure toegelicht worden. Beselare Heksendorp is de elfde brochure die in de reeks Verhalen voor Onderweg verschijnt. Vorig najaar werd in Zonnebeke ook al de architectuurwandeling Huib Hoste en het modernisme in Wervik en Zonnebeke uitgebracht. Alle brochures zijn te koop voor 3 in de toeristische diensten van de Westhoek en in Bezoekerscentrum de Palingbeek. Beselare Heksendorp en Huib Hoste en het modernisme zijn bovendien ook te koop in de dienst cultuur van Zonnebeke (gemeentehuis). Scheren van hagen en heggen vzw t Boerenlandschap doet het voor u! > In 2001 werd vzw t Boerenlandschap opgericht. De vzw is een vereniging van boeren en burgers aan de slag voor natuur en landschap. Ze willen werken aan een goede relatie tussen landbouw, natuur en landschap. > Iedereen die eigenaar is van een landschappelijke haag of heg kan beroep doen op vzw t Boerenlandschap. > U betaalt een éénmalig lidmaatschap van 11 euro (excl. BTW). > Met een zaagbladmachine bevestigd aan de tractor komt één van de chauffeurs van de vzw het onderhoud (tegen vergoeding) bij u uitvoeren. Hierbij kan u rekenen op een proper en deskundig onderhoud van uw haag of heg. > Voor de aanplant en het onderhoud van kleine landschapselementen kunnen vaak vergoedingen worden verkregen via de VLM (beheerovereenkomst) of via uw gemeente. > Naast het scheren van hagen verhuurt de vzw ook een compostkeerder en een draadmachine (voor het afspannen van de weide of tuin). > Alle info: Régine Schollaert T 057 23 08 58, regine.schollaert@rlwh.be

4 Week van het bos De Week van het Bos viert dit jaar zijn 30ste verjaardag! Al 30 jaar lang halen tienduizenden mensen naar aanleiding van de Week van het Bos een frisse neus in de Vlaamse bossen en maken ze er kennis met de vele schatten die onze bossen rijk zijn. Dit jaar, van 5 tot en met 12 oktober, staat de Week van het Bos in het teken van het klimaat, letterlijk en figuurlijk een hot thema. Wat zijn de gevolgen van dit mondiaal probleem voor onze bossen en de planten en dieren die in het bos leven? En omgekeerd, welke invloed hebben bossen op de klimaatverandering? Ook de bosbezoeker kan concreet bijdragen tot een klimaatvriendelijke Week van het Bos. Bos en Klimaat hoeft immers geen ver-vanons-bed-show te zijn! Zo doen we dit jaar een extra warme oproep om op een duurzame manier naar het bos te komen. Trek je wandelschoenen aan, spring op de fiets, neem trein, tram of bus en geniet van een heerlijk dagje buiten! De wereldwijde strijd tegen het veranderende klimaat is één van de belangrijkste uitdagingen op vlak van milieu en samenleven. Bossen oefenen invloed uit op hun omgeving. Zo beïnvloeden ze onder meer de temperatuur, de neerslag en de luchtkwaliteit op aarde. En last but not least: ze halen het broeikasgas CO2 uit de lucht en slaan het op in hun biomassa. Bosuitbreiding en, nog belangrijker, het tegengaan van ontbossing kan dus écht een rol spelen in de strijd tegen de klimaatverandering. Zo zijn ontbossingen, die voornamelijk in het zuidelijk halfrond plaatsvinden, verantwoordelijk voor minstens 20% van de jaarlijkse CO2-uitstoot. Maar er is nog veel meer te vertellen over Bos en Klimaat : hout als klimaatvriendelijke grond- en brandstof, duurzaam geproduceerd hout, de bufferende rol van bossen, het effect op onze inheemse soorten,... Net als de voorbije jaren deed ANB een oproep aan de vele bosbeheerders, organisaties, lokale besturen, die traditiegetrouw tijdens de Week van het Bos één of meerdere activiteiten organiseren. Samen met hen wil het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vereniging voor Bos in Vlaanderen een waaier aan activiteiten aanbieden aan de bosbezoekers. Kiezen voor de fiets of het openbaar vervoer heeft niet alleen een gunstige invloed op de omgeving en het klimaat. Je voelt het ook in je por- temonnee. Elke 15 km verdwijnt er een euro brandstof door je uitlaatpijp. Bij vele activiteiten is een duurzame routebeschrijving voorzien. Je kan gebruik maken van de routeplanner op www. slimweg.be of je kan Slimweg bellen op 070/345 346. De belbus reserveer je op het nr. 059 56 52 56. Fietsen doe je makkelijk via het fietsnetwerk Westhoek Zuid. Het bos zal je met open takken ontvangen! De activiteiten in de buurt vind je in deze krant. Je kan ook surfen naar www.rlwh.be. Wij maken er dit najaar opnieuw enkele maanden van het bos van! Er zit vast wel een activiteit bij voor jou! 30

Speciale aandacht voor kinderen en gezinnen Kalender Maand van het bos Cursus, werkwinkel of infomoment Wandeling met begeleiding Fietsen met begeleiding Doeactiviteiten Veldwerk Vrijdag 19 september om 18u30 Bomen kweken in de Linde Bart Dequidt kweekt al jaren fruit en andere bomen. Hij doet dat met respect en krijgt hiervoor ook het nodige respect van zijn klanten. Kom een kijkje nemen en stel je vragen. Afspraak: Boomkwekerij de Linde, Nieuwstraat 70, Kemmel, www.boomkwekerijdelinde.be Org.: VELT Westland, 057 33 60 63 deridder.dirk@telenet.be De Lijn 79 - Belbus Ieper Zuid - Fietsknooppunt 8 Zaterdag 20 september - 14u30 Dag van de Trage Weg Reningelst Voetwegen, veldwegen, kerkwegels, allemaal benamingen die worden gebruikt voor de aanduiding van de mooie rustige wegen die op het platteland en in de bebouwde omgeving zorgen voor een veilige verbinding van dorp tot dorp, van kerk tot kerk, van boerderij tot boerderij. De vzw wil met deze actiedag aandacht vragen voor deze buurtwegen. Langs het tracé van buurtweg 54 en 13 tussen Reningelst en Westouter doen we de problematiek van deze voetwegen uit de doeken. Gratis Afspraak: aan de kerk van Reningelst. Org.: Trage wegen vzw, De Bron vzw en De Vlonder afdeling Natuurpunt Poperinge Vleteren De Bron vzw - tel. 051 54 52 44 info@debron.be De Lijn 68 - Belbus Poperinge Zuid Zondag 21 september doorlopend 14u tot 18u Opendeur in domein de Palingbeek Puur genieten Tot rust komen en genieten van een prachtig stukje natuur staan vandaag centraal. Het bezoekerscentrum, de milieuboerderij en AstroLAB IRIS slaan de handen in elkaar en zetten hun deuren wijd open. Heel uiteenlopende activiteiten brengen je dichter bij de natuur of misschien in hogere sferen. Noteer deze datum alvast in je agenda! Afspraak: Provinciedomein De Palingbeek, Vaartstraat 7, Zillebeke Info: 057 23 08 40 - bc.palingbeek@west-vlaanderen.be - www.west-vlaanderen.be/bezoekerscentra Org.: Provinciedienst NME (BC Palingbeek), Milieuboerderij, RLWH, AstroLAB IRIS De Lijn 39 - Belbus Ieper Oost - Fietsknooppunt 47 Zondag 28 september - 14u30 Paddenstoelenwandeling Oesterzwammen en cantharellen bekoren de lekkerbekken. Namen zoals bekerzwammetjes, geweizwammetjes en knotszwammetjes verwijzen naar de vorm. De wereld van de paddenstoelen is oneindig boeiend. Afspraak: Infoluifel parking cafetaria De Palingbeek, Palingbeekstraat 18, 8902 Zillebeke Prijs: Gratis voor leden van de SMY, niet-leden e1,50 Org.: Stichting Marguerite Yourcenar 057 44 56 57 - stichting yourcenar@telenet.be De Lijn 89 - Ieper-Komen Zondag 28 september- 14u30 tot 18u Culinaire wandeling in het Zandvoordebos In het bos vinden we allerlei lekkers. We gaan eerst op zoek en maken onze vondsten klaar. Renata Bruggeman is de gidse en kok van dienst die ons in het werk steekt en ons allerlei laat proeven. Voor volwassenen en voor gezinnen met kinderen! Afspraak: Kalvariekruis, Zillebekestraat, Zandvoorde (baan Zillebeke Zandvoorde aan de linkerkant) Prijs: Wandeling e4 (gezinsprijs e10) Inschrijven! Org.: RLWH, ANB en Gemeente Zonnebeke 057 23 08 57 info@rlwh.be Fietsknooppunt 42 Zondag 28 september- 14u Op stap met het gezinsrugzakje oriëntatietocht voor gezinnen Met een rugzak, kaart en kompas trekken we er op uit. We speuren in een prachtig stukje natuur naar enkele punten. Op elke locatie krijg je een doe-opdracht. Opdracht volbracht? Dan verdien je een stempel op je prikkaart. Afspraak: Bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstraat 7 Prijs: e5/gezin voor leden, e7 niet-leden, met drankje en attentie voor kinderen. Org. en info: Pasar Oostende-Westhoek en Ieper - www.pasar. be. Vooraf inschrijven bij els.bonte@pasar.be of 0474 76 55 10 De Lijn 89 - Ieper-Komen Zondag 28 september- 14u30 Een landschap zonder grenzen De omgeving van Boeschepe (Fr) is het decor voor een wandeling. We leren het landschap kennen in al zijn aspecten onder begeleiding van de gidsen Arnout Zwaenepoel. Afspraak: kerk van Boeschepe (Fr) Prijs: gratis deelname Org.: Pays Moulin de Flandre ism RLWH - Korneel Clarysse 057 23 08 55 Donderdag 2 oktober - 20u Infoavond Milieuvriendelijke verven en vernissen Spreker: Luc Bau info: www.naturalcocooning.be Sint-Maartenszaal (Westvleterendorp 13, Westvleteren) Toegang gratis! Org.: milieudienst Vleteren - milieu@vleteren.be ism Gezinsbond Westvleteren en Volkstuin Westvleteren Zaterdag 4 oktober - 10u 16u Boerennatuur op scherp Samen met natuurfotograaf Rollin Verlinde ga je op zoek naar de mooiste plekjes op en rond vier boerderijen. Hij geeft je allerhande tips en weetjes over hoe je best dit stukje natuur in beeld brengt. Voor liefhebbers van fotografie en buitenlucht! Afspraak: Vertrek aan Parking De Sceure, Veurnestraat 4, 8640 Vleteren. gratis deelname - Inschrijven tot 23 september bij RLWH Regine Schollaert, 057 23 08 58 of regine.schollaert@rlwh.be. Org.: Proclam vzw, het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels, het Regionaal Landschap IJzer en Polder en de gemeente Vleteren. De Lijn 50 - Ieper-Veurne - Fietsknooppunt 69 Zondag 5 oktober - 9u30 Vogeltelling en geleide wandeling in Verdronken weide Gids Rudy Claeys Afspraak: Restaurant Zillebeke vijver, Komenseweg te Ieper Gratis voor leden Natuurpunt, niet leden betalen e1. Info: Rudy Claeys tel 057 20 24 54. Org.: NP Westland Fietsknooppunt 40

Zondag 5 oktober - 9u Op stap met de boswachter Ter gelegenheid van de Week van het Bos gaan we op stap met de boswachter en vernemen hoe het provinciedomein De Palingbeek ontstaan is. We leren er verschillende planten, kruiden en bomen waarnemen. Gids: Erwin Verfaillie Afspraak: cafetaria De Palingbeek, Palingbeekstraat 18, 9 uur Prijs: e2,5, leden Pasar e2 Org. en info: Pasar Rekkem-Lauwe, 0475 58 52 32, rekkem@ telenet.be De Lijn 84 - Ieper-Moeskroen Zondag 5 oktober 14u 16u30 Shoppen in het bos We bekijken de Palingbeek als één grote supermarkt. We speuren tussen struiken en bomen en zoeken naar de vele producten die het bos ons biedt. Gids: Renata Bruggeman. Afspraak: Bezoekerscentr. De Palingbeek, Vaartstr. 7, Zillebeke Info: Provinciedienst NME 057 23 08 40 bc.palingbeek@westvlaanderen.be Org.: Provinciedienst NME (BC Palingbeek) De Lijn 39 - Belbus Ieper Oost Zaterdag 11 oktober - 14 uur Paddestoelenwandeling in de Galgebossen Gids Rudy Claeys. Afspraak: Openbare parking van de Galgebossen dicht bij restaurant de Vuile Seule, Gasthuisstraat 3, 8906 Elverdinge Org/info: Pasar vzw en Natuurpunt Westland 057 20 24 54 Fietsknooppunt 81 Zaterdag 11 oktober - 20u Infoavond over zwammen Via een fotoreportage van heel wat soorten, die ook in het domein kunnen worden gevonden, leren we hoe we ze kunnen herkennen, waar ze groeien en hoe ze leven. Interessante weetjes om achteraf op stap te gaan. Afspraak: BC De Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke Prijs: leden van Natuurpunt e3, niet-leden e5 Org/info: Natuurpunt Westland 057 20 24 54 De Lijn 39 - Belbus Ieper Oost Zaterdag 11 oktober van 9u tot 12u30 WORKSHOP: Cursus Vilten voor beginners We vilten een heuse sjaal. Op een witte wolbasis gaan we heel creatief en decoratief tewerk met verschillende kleuren. Warm aanbevolen! Gids: Ineke Alting Waar en inschrijven: Bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstr. 7, 8902 Zillebeke - 057 23 08 40 - bc.palingbeek@ west-vlaanderen.be Prijs: e8 (materiaal in) De Lijn 39 - Belbus Ieper Oost Zaterdag 11 en zondag 12 oktober - 13u30 tot 18u30 (om het half uur vertrekt een groep ) Theaterwandeling: Een Berg vol Verhalen De Kemmelberg is dé toeristische attractie van Heuvelland. Boeiend zijn de vele verhalen die errond verteld kunnen worden. Als strategische hoogte heeft het steeds een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van onze streek. Dit gegeven willen we op een hedendaagse manier in de kijker zetten. We vertrekken hierbij van een foto of van een illustratie, typisch voor een bepaald verhaal van die berg. Die brengen we met acteurs terug tot leven. 5 kilometer stappen enkel mogelijk voor alle terrein buggy s Regie: Marnick Dehouck. Prijs: e3 kinderen (vanaf 6 j.), e7 volwassenen, inschrijven verplicht Info: Dienst voor toerisme Heuvelland, 057 45 04 55, Stefaan.decrock@heuvelland.be, info@rlwh.be org.: Gemeente Heuvelland, Provincie West-Vlaanderen NME, RLWH De Lijn 79 - Belbus Ieper Zuid 70 - Fietsknooppunt 8 Zondag 12 oktober - 13u30 tot 17u30 Hakselen en compost We ruimen op! Snoeihout wordt versnipperd. Groente-, fruit- en tuinafval worden compost. Tips voor de tuin: opzetten van composthopen en het gebruik van natuurlijke bemesting zonder chemicaliën. Start van een nieuwe workshop telkens op het halfuur. Afspraak: Binnenkoer milieuboerderij, Vaartstr. 7, Zillebeke Info: Milieuboerderij de Palingbeek - 057 23 08 40 De Lijn 39 - Belbus Ieper Oost - Fietsknooppunt 47 Zondag 12 oktober - 14u30 Landschapswandeling t Vogeltje Poperinge Niet geschikt voor buggy s. Afspraak: Kerk t Vogeltje (bij de Lovie) in Poperinge Prijs: Gratis voor SMY-leden. Niet-leden betalen e2 Org.: SMY 057 44 56 57 - stichting.yourcenar@telenet.be Dichtbij fietsknooppunt 66 Vrijdag 17 oktober 2008-20 uur Spinnen Araneoloog Bryan Goethals is vanaf zijn tienertijd geboeid door spinnen. Hij bestudeert en fotografeert ze al jaren. Hij richtte onder meer de Werkgroep Spinnen in Terraria (SIT) op. Spinnen zijn niet de griezels waar veel mensen ze voor houden, maar interessante dieren die tot de oudste en meest variabele diergroepen ter wereld behoren. Afspraak: CC. Ghybe St. Annastraat 13, Poperinge Prijs: e2 leden Natuurpunt, niet leden betalen e3 Org.: NP De Vlonder - 057 33 79 78 - g.quaghebeur@telenet.be Zaterdag 18 oktober - van 14 tot 17 u 2de Plantenruilbeurs Wijtschate Ruilen van je overschot aan vaste planten, zaden, zaailingen, jonge bomen en struiken Afspraak: Marktplein Wijtschate Gratis deelname: iedereen welkom Info/Org.: Stichting Marguerite Yourcenar - 057 44 56 57 - stichting.yourcenar@telenet.be Fietsknooppunt 50 Zaterdag 18 oktober - 15u Praktijkles ecologische moestuin - inwintering van de tuin Dirk De Ridder, Belfroidstraat 1, Reningelst Hoe de groententuin inwinteren voor een onkruidarm voorjaar. Org.: Velt Westland - 057 33 60 63

Zondag 19 oktober - 9u Paddenstoelenwandeling Hoeden, stelen, ringen en beurzen we gaan op zoek naar paddenstoelen. De herfst is het seizoen van de zwammen. Onze gids weet ze vast te vinden en vertelt waarom ze precies daar te vinden zijn. Gids: Rudy Claeys. Afspraak: Infoluifel parking cafetaria De Palingbeek, Palingbeekstraat 18, 8902 Zillebeke Org.: Natuurpunt Westland - 057 20 24 54 Fietsknooppunt 46 Zondag 19 oktober - 14u30 tot 17u Fietstocht - St-Sixtusbossen in een groen kleed Langsheen een parcours van ongeveer 12 kilometer bekijken we het bos en de omgeving met een andere bril. Enkele thema s: waterzuivering, speelbos, boomfabriek, zonne-energie. Ook voor gezinnen met kinderen! Afspraak: Parking In De Vrede, bij de St-Sixtusabdij, Donkerstraat, Westvleteren Info: Inschrijven kan tot 16 oktober! Regionaal Landschap - 057 23 08 50 of info@rlwh.be Org.: Gemeente Vleteren en Stad Poperinge, ANB, RLWH Tussen fietsknooppunt 68 & 70 Zondag 19 oktober - 14u30 tot 17u30 De onbekende pareltjes van de Gasthuisbossen De Gasthuisbossen blijven onbekend terrein. Kom ze ontdekken en geniet van een stevige wandeling. Afspraak: Parkeren vlakbij Bed en Breakfast The Protea, Menenstraat 47, 8980 Geluveld enkele 100meter van de Stock op de Zandberg Info: Regionaal Landschap:057 23 08 50 of info@rlwh.be Org.: Provincie West-Vlaanderen dienst NME, Gemeente Zonnebeke, RLWH Fietsknooppunt 42 Zaterdag 25 oktober - 14u30 Trage Wegenwandeling Dranouter Wandeling via buurtweg 14 naar de Monteberg. Afspraak: de kerk in Dranouter - Gratis Org.: Stichting Marguerite Yourcenar ism Werkgroep Trage Wegen van vzw De Bron, 057 44 56 57 Maandag 27 oktober 14u 17u Help, de egel zoekt een huis De egel ziet er zeer schattig uit. In de winter moet hij op zoek naar een woonst. In ons proper tuintje vindt hij die soms niet. Helpen we een handje? We gaan aan de slag en bouwen ondermeer een heus huis voor de egel. Voor handige harries en harriettes van 6 tot 12 jaar. Afspraak: Bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstr 7, Zillebeke Prijs : e5 (materiaal egelhuis inbegrepen) inschrijven op 057 23 08 40 of bc.palingbeek@west-vlaanderen.be Org.: Provinciedienst NME (BC De Palingbeek) ism RLWH De Lijn 39 - Belbus Ieper Oost - Fietsknooppunt 47 Zondag 2 november - 9u30 Vogeltelling en geleide wandeling in de Verdronken Weide Gids Rudy Claeys Afspraak: aan het restaurant Zillebeke vijver, Komenseweg-Ieper Prijs: Gratis voor leden Natuurpunt, niet leden betalen e1. Info: Rudy Claeys tel 057 20 24 54. Fietsknooppunt 40 Zondag 9 november Herdenking Bezoek Marguerite Yourcenar 1983 aan het Eeuwenhout 10u wandeling naar het Eeuwenhout. Afspraak: aan de kerk in Dranouter voor de wandeling 14u30 poëzienamiddag in Villa des Ecrivains Afspraak: Ingang Parc Yourcenar Zwarteberg Org.: Stichting Marguerite Yourcenar 057 44 56 57 De Lijn 79 - Belbus Ieper Zuid Zondag 9 november - 14u30 Landschapswandeling De Klijte Niet geschikt voor buggy s. Afspraak: de kerk in De Klijte Gratis voor SMY-leden. Niet-leden betalen e2. Info: Stichting Marguerite Yourcenar 057 44 56 57 Belbus Ieper-Zuid Halte 35 - De Lijn 79 Donderdag 13 november - 20u De geologische bouw en landschapsvormen van West-Vlaanderen - een overzicht In eerste instantie worden de natuurwaarden in onze natuurgebieden bepaald door de karakteristieken van de bodem, de ondergrond en het watersysteem hierop aanwezig. Deze voordracht biedt in vogelvlucht een eenvoudig overzicht van de West-Vlaamse ondergrond en landschappelijke kenmerken zoals heuvels, polders, interfluviale kammen, duinen, riviervalleien... Centraal staat de vormingsgeschiedenis en de geologische bouw als basis voor landschap en natuurpotenties. Afspraak: Ieper Prijs: e2. Org.: De Bron vzw - 051 54 52 44, ism de Stedelijke Ieperse Milieuraad Vrijdag 14 november - 19u Bakles door Ivo Vandenbroucke We bakken zelf ons heerlijk brood (wit envolkoren) en leren vooral op een correcte manier deeg kneden. Afspraak: in de concertzaal van het Cultureel Centrum Ieper, Sint-Niklaasstraat 4 Prijs: leden e2,50, niet-leden e5. Met gratis koffie of thee en heerlijk brood mee naar huis. Org.: VELT Westland Ivo 057 30 09 24 of Margot 057 20 41 26 Vrijdag 21 november - 19u Bakles door Ivo Vandenbroucke We leren allerlei luxebroodje bakken zoals sesam-, maanzaadbroodjes, klaas- of paaskoeken, sproetjes,... Achteraf verorberen we dit samen met een heerlijk kopje koffie of thee. Afspraak: in de concertzaal van het Cultureel Centrum Ieper, Sint-Niklaasstraat 4 Prijs: leden e2,50, niet-leden e5. Org.: VELT Westland Ivo 057 30 09 24 of Margot 057 20 41 26

Zaterdag en zondag 29 en 30 november - 10u tot 18u Tweede ecobeurs Wegens groot succes van de eerste editie van Binnen Goed en Buiten Goed hebben de Ieperse Milieudienst, Ieperse Stedelijke Milieuraad, VELT Westland, Natuurpunt en De Bron vzw de handen in elkaar geslagen om opnieuw een beurs te organiseren op 29 en 30 november 2008 in de Lakenhallen van Ieper. Duurzaam (ver)bouwen en gezonde voeding zijn twee zaken waar de mensen meer en meer belangstelling voor tonen. Zowel mensen met (ver)bouwplannen als mensen die hun tuin op een ecologische manier willen inrichten vinden op deze beurs ruimschoots informatie. De Ieperse Milieuraad zal zich toespitsen op duurzaam (ver) bouwen en zal exposeren in de Noordervleugel. VELT, Natuurpunt en De Bron vzw, zullen zich om ecologische leef- en teeltwijze in de tuin bekommeren en dat doen ze in de Foyer. De Stad Ieper zal op de beurs de eerste plannen kunnen tonen voor de duurzame wijk. Het is trouwens naar aanleiding van dit project dat beslist werd deze beurs te organiseren om potentiële kopers zo goed mogelijk te informeren over duurzaam bouwen. Prijs: gratis. Org.: samenwerking tussen Ieperse Stedelijke Milieuraad, Ieperse Milieudienst, VELT Westland, Natuurpunt en De Bron vzw. Met steun van Tandem. Info: De Bron vzw - 051 54 52 44, duurzaam bouwen: Bram Bossuyt - 057 23 92 73, biobeurs: VELT Dirk De Ridder - 057 33 60 63 Ieper heeft een station, bussen van de Lijn stoppen op de markt - Fietsknooppunt 30 Woensdag 3 december - 19u Kookles: hartig broodbeleg met soep Om even afte stappen van het traditionele kaas of hesp -beleg en onze horizon te verruimen met een wat meer gewaagde, originele maar daarom nier minder voedzame variatie. Door Velt-lesgeefster Tea Verschaeve. Afspraak: in de leskeuken van het Cultureel Centrum Ieper, Sint-Niklaasstr. 4 Prijs: leden e5, niet-leden e7. Org.: VELT Westland Margot 057 20 41 26 Zondag 7 december - 9u30 vogeltelling en geleide wandeling in de Verdronken Weide Gids Rudy Claeys Afspraak: aan het restaurant Zillebeke vijver, Komenseweg te Ieper Prijs: Gratis voor leden Natuurpunt, niet leden betalen e1. Info Rudy Claeys - 057 20 24 54. Fietsknooppunt 40 Maandag 8 december namiddagsessie (van 14u30 tot 16u30) avondsessie (van 19u30 tot 21u30). Kruidenwerkwinkel winter Met herboriste Gaby Vannieuwenhuyze maken we allerlei seizoensgebonden kruidenbereidingen. Afspraak: schutterslokaal Beselare. Info en inschrijvingen: dienst cultuur Zonnebeke Sonja Hauspie tel. 051 48 00 64 - cultuur@zonnebeke.be Zaterdag 13 december - 20u Natuur in beeld Evros, Dadia en Ropido Noord-Griekenland - foto-avond Boeiende verhalen worden rijkelijk geïllustreerd met prachtig fotomateriaal. Natuurliefhebbers komen zeker aan hun trekken! Afspraak: bezoekerscentrum De Palingbeek Prijs: leden van Natuurpunt e3, niet-leden e5 Org/info: Natuurpunt Westland tel 057 20 24 54. Zondag 14 december - 14u30 Landschapswandeling Mesen Niet geschikt voor buggy s. Afspraak: de kerk in Mesen Prijs: Gratis voor SMY-leden. Niet-leden betalen 2 euro. Org.: Stichting Marguerite Yourcenar 057 44 56 57 De Lijn 79 - Belbus Ieper Zuid dichtbij fietsknooppunt 52

Nieuwe vogelbrochure 9 VOGELS in elke tuin WELKOM VOGELS in elke tuin WELKOM is de nieuwe, eigen publicatie van De Bron vzw. Het boekje (28 blz) vertelt hoe je van de eigen tuin een paradijsje kan maken waar mezen, mussen, winterkoninkjes, merels en vele andere vogels zich thuis voelen. Een groepje gedreven vrijwilligers van De Bron vzw werkte deze nieuwe, prachtig geïllustreerde brochure uit. Ze is bedoeld voor iedereen die zijn tuin, klein of groot, vogel- en dus ook natuurvriendelijk wil inrichten. Vogels geven je tuin iets extra s: ze zijn mooi, verrassend, levendig. Een vleugje onvervalste natuur in je eigen groene buitenkamer. Hoe meer vogels je tuin bezoeken, hoe meer er te genieten valt. Vogels zoeken veiligheid, voedsel en een plek om te broeden. En dat kan je ze geven: zelfs in de kleinste tuin kan je de perfecte gastvrouw of gastheer worden. De nieuwe uitgave bevat heel wat handige tips om de tuin aantrekkelijker te maken voor vogels. Hoe verkrijgen? De uitgave VOGELS in elke tuin WELKOM was mogelijk dankzij de financiële steun van het Electrabelfonds van de Koning Boudewijnstichting, en dit binnen het project Natuur(lijk) in uw tuin. Het is te verkrijgen op het secretariaat van De Bron vzw en Natuurpunt, aan de balie van het Vlaamse Bezoekerscentrum De Otter, het Provinciaal Bezoekerscentrum De Palingbeek, Bulskampveld en het Zwin, de Milieudienst en de Groendienst van de stad Ieper. Kostprijs voor niet-leden bedraagt slechts 1 euro. Bij het opsturen van de brochure worden portkosten aangerekend. Meer info over het boekje en over De Bron vzw: Vlaams Bezoekerscentrum De Otter, Iepersteenweg 56, 8600 Woumen tel.: 051 54 52 44, ww.debron.be Actie aanleg landschapsplannen Vergoeding voor het onderhoud van hagen en heggen In 2003 werd gestart met de aanleg van landschappelijke beplanting voor de bewoners van het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels die wonen binnen de prioritaire gebieden, namelijk de ankerplaatsen en relictzones. (subsidie van 80% vanuit Agentschap R-O Vlaanderen Onroerend Erfgoed ) In sommige gemeenten wordt een toelage verleend voor het onderhoud van kleine landschapselementen, daarvoor kunt u zich richten tot de milieudienst van uw gemeente. Of U kunt genieten van een vergoeding via een beheersovereenkomst met de VLM indien u zich laat identificeren als landbouwer bij het Agentschap voor Landbouw en Visserij (ALV: Baron Ruzettelaan 1, 8310 Assebroek Tel. 050 20 76 20) Marc Cordenier, landschapsanimator West-Vlaamse Heuvels vzw, 057 23 08 50, marc.cordenier@rlwh.be, www.rlwh.be

10 Leer zelf je hoogstamfruitbomen snoeien! De laatste jaren leveren veel bewoners van het platteland inspanningen om het landschap en de omgeving van hun bedrijf te verfraaien. Naast hagen en houtkanten, boomrijen en knotbomen plant men op veel plaatsen hoogstamfruitbomen aan. Een goed onderhoud van de bomen is essentieel. Regelmatig snoeien houdt de boom gezond en zorgt voor een rijke oogst. Snoeien kan iedereen, zolang je het maar eens hebt gezien. Het is niet zo moeilijk en vaak een kwestie van durf. Deze cursus is voor iedereen die graag zelf wil leren snoeien. De nadruk ligt vooral op het snoeien in een jonge boomgaard. De cursus bestaat uit twee avondlessen, die plaatsvinden op maandag 26 januari en 2 februari 2009. Vervolgens wordt op zaterdagvoormiddag 21 februari 2009 in de praktijk gebracht. Alle lessen gaan door in het Bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke. Lesgever: Jos Ramaekers, Nationale BoomgaardenStichting Zaterdag 21 februari 2009 van 8u30 tot 12u30 Praktijkles basisonderhoud en eerste vormsnoei in een jonge boomgaard Lesgever: Luc Goossens, Tuinsappen Lombarts Calville Wil je zelf je hoogstamfruitbomen leren snoeien? Schrijf je dan tijdig in op het nummer 057 23 08 58 of via e-mail: regine.schollaert@rlwh.be. Inschrijven kan tot en met vrijdag 9 januari 2009. Het aantal deelnemers is beperkt! Deelname aan de cursus: 12/pers. (inclusief cursusmateriaal en consumptie). De inschrijving is definitief bij overschrijving op het rekeningnummer 091-0125003-96, met vermelding snoeicursus. Praktisch: Maandag 26 januari 2009 van 19u00 tot 21u30 Korte geschiedenis, streekeigen rassen met gelegenheid tot proeven, bestuiving, ziekten en plagen Lesgever: Jos Ramaekers, Nationale BoomgaardenStichting Maandag 2 februari 2009 van 19u00 tot 21u30 Ecologie, subsidies e.d., aanplanten en basisprincipes van snoei Deze activiteit is een samenwerking tussen het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels, de Nationale Boomgaardenstichting, vzw t Boerenlandschap en de Vlaamse Overheid Agentschap RO en Onroerend erfgoed Vlaanderen Actie restauratie veldkapel Erfgoed is het samenhangend geheel van cultuurwaarden die men doorgeeft aan volgende generaties. Wanneer u dit bord tegenkomt, dan is dit een verwijzing naar een actie restauratie veldkapel binnen het Regionaal Landschap West- Vlaamse Heuvels en gesubsidieerd ( 80%) door het Agentschap R-O Vlaanderen Onroerend Erfgoed De veldkapel van Jan Descamps langs de Ouderdomseweg te Poperinge daterend uit 1864. Wanneer u passeert in de Ouderdomseweg te Poperinge moet u zeker eens halt houden bij de restauratie van de veldkapel van Jan Descamps. Het bijzondere pleisterwerk vraagt hier de nodige aandacht: de zogenaamde vingerberaping. Het betreft hier een bastaardmortel die op de bakstenen wordt aangebracht en in structuur wordt gezet. Ook kun je bemerken, dat het baksteenmetselwerk geen echte bakstenen zijn maar een mortel die voor het drogen wordt voorzien van imitatievoegen of schijnvoegen. Dit geeft de aanblik van baksteenmetselwerk. Onderaan de kapel bemerk je nog een andere techniek, in dit geval ook toegepast op een onderlaag van mortel. Deze techniek noemt men het frijnen en resulteert in fijne lijntjes die manueel in de zachte cement worden aangebracht (schijnfrijnen). Je zou denken dat de onderste rand in arduin is opgetrokken omdat de frijnslag een techniek is die zeer veel wordt toegepast als afwerking op blauwsteen. Voor je begint met de restauratie van een veldkapel neem zeker enkele foto s zodat je kunt terugblikken op de vroegere staat. Oude schoendozen bevatten soms ook een schat aan fotoarchief. Bepaalde bouwaspecten waarvan enkele hier beschreven, kun je niet zomaar vervangen door andere of nieuwe technieken omdat op die manier de kapel zijn specifieke uitstraling verliest en daardoor ook een deel van zijn erfgoedwaarde. Indien u overweegt om uw kapel te restaureren, neem contact op met Marc Cordenier, landschapsanimator West-Vlaamse Heuvels vzw, 057 23 08 50-0473 98 53 36, marc.cordenier@rlwh.be, www.rlwh.be - www. rlwh.be

Fotografeer en ontdek Zaterdag 4 oktober 2008 Ben je een fervent fotoen natuurliefhebber? Had je ooit de kans om met je lens over de omheiningen van boerderijen en landelijke woningen te kijken? Onze uitstap ontsluiert deze geheimen en geeft antwoord op al wat je wilde weten over de natuur op en rond de boerderij. Het landelijk gebied van het Regionaal Landschap West- Vlaamse Heuvels en het Regionaal Landschap IJzer en Polder vraagt om nadere kennismaking. Rollin Verlinde, natuurfotograaf, zal je inwijden in de wondere wereld van de fotografie. Hij geeft je allerhande tips over hoe je dit stukje natuur in beeld brengt. Laat je meevoeren in deze golf van informatie terwijl je geniet van het landschap en de rust. Haal ondertussen je toestel boven. De landschapsanimator van het RLWH, Marc Cordenier en Henk Schaut, coördinator van het RLIJP, nemen je mee naar vier locaties, waarbij de karakteristieke elementen eigen aan de locatie worden belicht. Zin in deze unieke verkenningstocht? Inschrijven kan tot 23 september, telefonisch op het nummer 057 23 08 58 of via e-mail regine.schollaert@rlwh.be. Deelname is gratis, het aantal deelnemers is beperkt! Praktisch: Vertrek om 10u aan parking De Sceure, Veurnestraat 4, 8640 Vleteren. De rondrit duurt tot 16u. s Middags wordt een broodjeslunch aangeboden door de organisatie, drank zelf ter plaatse te betalen. De werking van de landschapsanimator wordt mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Vlaamse Overheid- Agentschap Ruimtelijke Ordening en Onroerend erfgoed Vlaanderen. Deze activiteit is een samenwerking tussen Proclam vzw, het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels, het Regionaal Landschap IJzer en Polder en de gemeente Vleteren. Het project Boerennatuur op scherp kadert binnen een overkoepelend project Draagvlakverbreding Landbouw & Milieu van de Vlaamse Overheid. Met steun van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, het Departement Landbouw en Visserij en de Vlaamse Landmaatschappij. Cursusaanbod voor boseigenaars binnen Bosgroep IJzer en Leie Bent u als boseigenaar geïnteresseerd om iets meer over uw bos te leren? Wenst u het beheer van uw bos zelf uit te voeren of heeft u specifieke vragen over uw bos? Bosgroep IJzer en Leie organiseert 4 cursusdagen, nl Snoeien van bomen, Veilig werken met de kettingzaag (module 1), Lees eens een bos en Planten van bomen. Ism Inverde vzw. Interesse? Neem contact op met Bosgroep IJzer en Leie, sam.vandeghinste@west-vlaanderen.be, tel. 057 23 08 54 1 Praktijkcursus Snoeien van bomen (max. 10 deelnemers) Je leert zowel in theorie als in praktijk waarom snoeien nodig is, wanneer je dit best doet en hoe. Er wordt ook stilgestaan bij de gevolgen van verkeerde of (te) zware snoei. Ten slotte kom je meer te weten over het gereedschap dat je kan gebruiken. Wanneer: Donderdag 11 september 2008 Waar: Bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke Kostprijs: Bosbeheerder: 10; overig: 60 2 Praktijkcursus Veilig werken met de kettingzaag module 1 (max. 6 deelnemers) Tijdens deze tweedaagse opleiding willen wij je laten kennismaken met de kettingzaag in al haar facetten, zowel wat betreft onderdelen en werking, als onderhoud en haar gebruik. Na deze cursus kan je de kettingzaag hanteren op een veilige en ergonomische manier. Wij stellen enkele kettingzagen ter beschikking. Wanneer: Woensdag 1 oktober en donderdag 2 oktober 2008 Waar: In het werkingsgebied van Bosgroep IJzer en Leie. De exacte locatie wordt later nog meegedeeld. Kostprijs: Bosbeheerder: 20; overig: 80 3 Theoriecursus Lees eens een bos (max. 25 deelnemers) Met de principes van duurzaam bosbeheer in het achterhoofd, trekken we de hele dag het bos in. Kijken en analyseren staan centraal: op basis van een goede observatie stippelen we beheeropties voor bepaalde bossen uit. In de marge komen zaken aan bod zoals houtprijzen, natuurwaarden, dunning, bosexploitatie, hout-kwaliteit en boomsoortenkeuze. Wanneer: Maandag 13 oktober 2008 Waar: In het werkingsgebied van Bosgroep IJzer en Leie. De exacte locatie wordt later nog meegedeeld. Kostprijs: Bosbeheerder: 10; overig: 30 11 4 Praktijkcursus Aanplantingen in bossen (max. 10 deelnemers) Voordat een bos kan worden aangeplant met bomen en struiken is er toch enige voorbereiding nodig. Niet alleen het terrein dient plantklaar te liggen, maar ook moet afhankelijk van een aantal factoren de juiste boomsoortkeuze gemaakt worden. U krijgt planttechnische tips. Wanneer: Vrijdag 14 november 2008 Waar: In het werkingsgebied van Bosgroep IJzer en Leie. De exacte locatie wordt later nog meegedeeld. Kostprijs: Bosbeheerder: 10; overig: 60

Dag van de Natuur Op Dag van de Natuur steken op heel wat plaatsen in West-Vlaanderen vrijwilligers terug voor de dertigste maal de handen uit de mouwen voor natuur in hun buurt. Bomen en struiken planten, graslanden maaien, wilgen knotten, wandelpaden onderhouden, omheiningen herstellen, tal van acties die dan plaatsvinden. De Dag van de Natuur moet in de verf zetten dat er echt wel gewerkt en beheerd moet worden. Beheer, menselijke tussenkomst, is nodig om meer verscheidenheid/biodiversiteit te bekomen. Duizenden vrijwilligers zijn in de weer bij het beheer van talloze natuurgebieden. Heuvelland Westouter Maaien en maaisel afvoeren, snoeien en opruimen. Beide natuurgebieden krijgen een laatste beurt voor ze de winter in gaan. Wanneer & waar: Zaterdag 15 november om 9u en om 13u30 aan de kerk in Westouter Wie: De Bron vzw ism Stichting Marguerite Yourcenar en Natuurpunt Westland Info: Piet Hardeman, 057 44 56 57 Nuttige tip: Aangepast schoeisel en werkhandschoenen, evt. greep, snoeischaar en takkenschaar meebrengen. De organisatoren zorgen voor een leuke sfeer en een fris drankje. Ieper Hollebeke Kappen van bramen, afzetten van elzenhout en opruimen snoeiafval Wanneer & waar: Zondag 16 november van 14u-16u in de Katteputten (Kasteelhoekstraat) in Hollebeke; afspraak aan Entrepot, parking Palingbeek langs Komenseweg bij het binnenrijden van het dorp Hollebeke Wie: Natuurpunt Westland i.s.m. Milieueducatieve dienst Stad Ieper, Milieuraad Ieper en Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels Info: Rudy Claeys, 057 20 24 54, natuurpuntwestland@telenet.be, Lieven Stubbe, 057 23 95 35, milieu_educatie@ieper.be Nuttige tip: Aangepaste kledij, stevige schoenen en spitvork/snoeitang meebrengen. Nadien is een drankje voorzien. Zonnebeke Zandvoorde Aanplanten geboortebomen Wanneer & waar: Zaterdag 15 november om 14u30 in de Zandvoordestraat in Zandvoorde Wie: Gemeente Zonnebeke Info: Jeroen Coens, 051 48 00 74, jeroen. coens@zonnebeke.be Nuttige tip: Alle kinderen geboren in 2007 krijgen een uitnodiging. Nadien is een receptie voorzien. Poperinge Vrijzetten van de haag en maaien van de gracht Wanneer & waar: Zaterdag 15 november van 14u-18u op het Kerkebeekproject in Haringe Wie: Natuurpunt Poperinge-Vleteren Info: Guido Quaghebeur, 057 33 79 78 Wachtbekken Natuurgebeid Bommelaer, knotten van wilgen, opruimen en stapelen van takken Wanneer & waar: Zaterdag 15 november van 9u30-11u30 in natuurgebied de Bommelaer Wie: De lovi, Mina-raad, stad Poperinge Info: Wally Dequidt, 057 34 62 95, milieudienst@poperinge.be Nuttige tip: Er is een versnapering voorzien Aanplanten geboortebomen Barlebuizestraat te Poperinge Wanneer & waar: Zondag 16 november van 14u-16u Wie: RLWH, ANB, gezinsbond, Minaraad Info: Wally Dequidt 057 34 62 95 Nuttige tip: Er is een versnapering voorzien VLETEREN Aanplanten mei- en sleedoornhaag rond de paardeweide aan de Sceure Wanneer & waar: Zaterdag 15 november vanaf 13u30 aan de Sceure, Veurnestraat 4, Oostvleteren Wie: milieudienst en groendienst Vleteren, Milieuraad Nuttige tip: Drankje en versnapering is voorzien Een landschap zonder grenzen Oude foto s en kaarten zijn getuigen van de ongekende rijke cultuurgeschiedenis die ons landschap heeft gekend. Stuk voor stuk verschillend zijn het voorbeelden voor hoe ons landschap er uit heeft gezien. Maar het landschap is niet statisch. Het beschrijft het verhaal van de mensen die er in wonen en werken vroeger, maar nu ook. Een landschap leeft en is aan verandering onderhevig. Het landschapsverhaal gaat altijd door; laag over laag, ook in onze tijd. Om de geschiedenis van ons landschap te begrijpen is het goed om ook eens over de grens te kijken. België is als staat niet oud. De huidige landsgrenzen zijn niet alleen betrekkelijk recent getrokken maar bovenal kunstmatige: cultuurhistorische landschappen houden er niet plotseling op. Grenzen zijn maar grenzen. Mensen zijn hier en over de grens gelijk in veel van hun gewoontes en ook in de vormgeving van het landschap. Hagen vlechten deden ze allemaal, bomen knotten, werken met houtkanten: alleen de details verschillen. Over de grens kijken is dus leerzaam, ook als het om cultuurlandschappen gaat. Op zondag 28 september is de omgeving van Boeschepe (F) het decor voor een wandeling, waar we het landschap leren kennen in al zijn aspecten. We vertrekken om 14h30 aan de kerk in Boeschepe (Fr). Gidsen: Eric Cosyns & Aline Le Coeur. Info: RLWH, Korneel Clarysse, 057 23 08 50 Met de steun van de Vlaamse overheid POPERINGE VLETEREN MESEN