Vrome bomen in het landschap
|
|
- Simon Meijer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vrome bomen in het landschap Zoek mee naar kapel bomen!
2 Gekandelaarde linde met boomkapel Linde met boomkapel gewijd aan Twee lindes bij kapel (1870) te gewijd aan Onze Lieve Vrouw te Geel Onze Lieve Vrouw te Geel Lo-Reninge (West-Vlaanderen) Copyright VIOE, foto K.Vandevorst Een boompje opzetten Elk landschap vertelt het verhaal van de relatie tussen de mens en zijn omgeving. Bossen, beken, bomen, wegen, kastelen, hoeves, bomenrijen, graslanden, kapelletjes, en zo meer, zijn hoofdstukken van dit verhaal. Bomen en ook hagen vertellen heel wat over het landschap. Ze kunnen een historische plaats aangeven, zijn aangeplant ter herdenking aan een belangrijk moment of een historisch gebruik van het landschap. De plaats waar een boom staat is daarbij vaak belangrijker dan de boom zelf. Een solitaire boom met cultuurhistorische waarde hoeft zelfs niet oud te zijn. De provincie Antwerpen wil in samenwerking met de Regionale Landschappen de Voorkempen, Kleine en Grote Nete, Rivierenland en Schelde-Durme en de vzw Kempens Landschap informatie verzamelen over de plaatsen waar kapelbomen gelegen zijn. Een kapelboom is een type van erfgoedboom, net zoals een vrijheidsen vredesboom, gerechtsboom, geboorteboom, herdenkingsboom, hoekboom, grensboom en welkomstboom. Om door het bos de bomen te kunnen zien, starten we met het in kaart brengen van kapelbomen. Ook willen we graag de verhalen, gebruiken en mythes die nog gekend zijn bij deze bomen en hagen in beeld brengen zodat deze kennis niet verloren gaat. Lees verder en help ons dit levend stukje erfgoed in kaart te brengen. Zo kunnen we het beheren en herstellen waar nodig! Doorbomen over kapelbomen Typisch voor onze streken zijn de kapelletjes en kruisen die je langs onze wegen, op kruispunten, in de velden, aan hoeves en op dorpspleinen vindt. Ze tonen de volksdevotie van onze voorouders. Misschien ben je ze al tegengekomen in jouw buurt, straat of dorp. Vaak vind je er één of meerdere bomen bij, staat er een haag rond of hangt het kapelletje of kruis in de boom. Deze bomen en struiken die een vorm zijn van houtig erfgoed, hebben vaak een lange geschiedenis of kregen een symbolische betekenis. Bomen met bijbehorend kruis of kapelletje werden opgericht als dank voor een genezing, een verkregen gunst, herinnering aan een bijzonder feit of om de lokale gemeenschap te behoeden voor onheil. Deze volksdevotie bleef eeuwenlang bestaan en zo kent elk dorp vandaag vele erfgoedbomen! Ook een recente kapel kan toch een eeuwenlange geschiedenis kennen, omdat zij een oudere constructie vervangt. Dit geldt zeker en vast ook voor de bomen of hagen die een kapel flankeren. Ook al is de huidige beplanting eerder recent, deze vervangt vaak een oudere boom. Er werd immers een waarde en symboliek gekoppeld aan bepaalde boomsoorten, zodat men die bij het afsterven eeuwenlang telkens verving door een aanplant van dezelfde soort. Een lindeboom van slechts enkele jaren oud kan zo een nazaat of heraanplanting zijn van een boom ter verering van de Germaanse godin Freya. Zij werd steeds in een lindeboom vereerd. Na de kerstening werd een kruis, kapel of Mariabeeldje in of bij de boom gezet en zo kan een eenvoudige lindeboom een eeuwenoud verhaal vertellen! Koortslintjes in een haag aan een koortskapel. Een vernagelde boom om de zegen van de aanbeden heilige af te smeken. De jaarlijkse Mariaprocessie, die aan deze kapel halt houdt. Stukjes schors worden meegenomen als talisman. Sinds mensenheugenis bestaat deze volksdevotie met haar rituelen waarvan de oorsprong soms zelfs niet meer te achterhalen is!
3 Geknotte linde met boomkapel gewijd aan Onze Lieve Vrouw te Geel Door het bos de bomen Er bestaan al inventarissen van kapelletjes, maar de bomen of struiken die erbij horen worden vaak over het hoofd gezien. Daarom gaan we in dit project op zoek naar de bomen en struiken bij kapelletjes en kruisen, samen met hun verhalen. Mede dankzij jouw informatie kunnen we zo een overzicht maken van dit houtig erfgoed in de provincie. Met een goed overzicht kunnen we samen met experts, gemeentebesturen en lokale betrokkenen kijken naar de beste manier om dit houtig erfgoed bij kapellen en kruisen te beheren of een nieuwe toekomst te geven in ons hedendaagse, snel evoluerende landschap. Concreet zoeken we informatie over aantal en soorten bomen, struiken of hagen die bij kapelletjes of kruisen staan. Soms vind je immers een alleenstaande boom bij een veldkapel of kruis. Vaak zijn kapelletjes omringd door een aantal bomen (vaak lindes). Dit noemt men een kapelhof. Ook struiken of een geschoren haag kunnen kapellen of kruisen omgeven. Bomen waarop kleine (Maria)kapelletjes of (kruis)beelden hangen nemen we ook op in onze inventaris. Bijkomende informatie over rituelen, verhalen of architectuur verbonden aan de kapel, het kruis en de plaats zelf is altijd welkom. Doe mee en win! We willen vragen om voor elke plaats een afzonderlijk formulier in te dienen. Als je op stap gaat, neem dan een of enkele formulieren mee en noteer onderweg zoveel mogelijk gegevens. Foto s nemen van de bomen en hun omgeving kan heel leerrijk zijn. Ken je rituelen die verbonden zijn met de kapel of de boom, dan mag je die zeker vermelden op het formulier. Hoort er een specifiek verhaal of een legende bij de plaats dan vernemen wij dat ook graag. In deze folder vind je een formulier voor één locatie. Wens je meerdere plaatsen door te geven, kopieer dan het invulformulier of ga naar de website van de provincie Antwerpen en druk bijkomende formulieren af. Je kan de gegevens ook rechtstreeks op de website ingeven: Schriftelijk ingevulde formulieren verzend je onder gefrankeerde omslag naar: Herlinde Nieuwborg Provinciaal Instituut voor Hygiëne Kronenburgstraat Antwerpen Tot 31 mei 2012 kan je je gegevens doorsturen. Uit alle inzendingen trekken we 20 gelukkigen. Zij ontvangen één van volgende prachtige publicaties: Rood Water Nacht, Bosecologie en -beheer, of een exemplaar uit de reeks Erfgoedgidsen van de provincie Antwerpen.
4 Invulformulier Gebruik dit formulier om je gegevens over bomen bij kapellen en kruisen te verzamelen. Tracht zoveel mogelijk gegevens te noteren. Het is niet erg als je iets niet kan invullen. Je kan daarna de gegevens doorgeven via de website of je zendt dit formulier met foto s en kaartje voor 31 mei 2012 naar: Herlinde Nieuwborg Provinciaal Instituut voor Hygiëne Kronenburgstraat Antwerpen De boom/bomen of struik(en) die ik wil laten registreren staat/staan in: Straat: Nr.: Postnummer: Gemeente: Datum: Ik voeg een kaartje/stratenplan toe met aanduiding van de plaats waar de boom/bomen met kapel of kruis staan: ja nee, maar ik kan hem wel situeren tov de straatgegevens: Aan een boom bevestigd: boomkapelletje kruis Eén boom bij: kapel kruis Meerdere bomen rond/ achter/voor: kapel kruis aantal bomen: Geschoren haag aan kapel kruis Soortnaam bo(o)m(en)/haag: Stamomtrek boom op 1,5 m hoog (dikste indien meerdere): cm Aantal foto s bijgevoegd: (nr. foto s: ) Aan welke heilige is de kapel gewijd? Ken je verhalen/gebruiken/mythes bij deze plek?
5 Bijkomende nuttige informatie: Vergeet niet je adresgegevens in te vullen en maak zo kans op een mooi boek! Naam en voornaam: Postnummer: Gemeente: Straat: Nr.: Bus.: Telefoon:
6 Met ondersteuning van Meer info Wil je meer weten over wat er zoal in de verschillende landschappen van de provincie Antwerpen te zien is, raadpleeg dan de Provinciale Landschapskaart: V.U.: Danny Toelen Provinciegriffier Koningin Elisabethlei Antwerpen Vormgeving Marij Hereijgers Linde met kapel aan vijfsprong te Meldert (Vlaams-Brabant) Copyright VIOE, foto K.Vandevorst Departement Leefmilieu Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid Koningin Elisabethlei Antwerpen
ERFGOED IN MIJN STRAAT
Onroerend Erfgoed Phoenixgebouw Koning Albert II-laan 19, bus 5 1210 Brussel Tel. +32 (0)2 553 16 50 http://www.onroerenderfgoed.be http://inventaris.vioe.be Vlaamse overheid Onroerend Erfgoed ID 1581
Nadere informatieERFGOED IN MIJN STRAAT. Over de inventaris van het bouwkundig erfgoed
ERFGOED IN MIJN STRAAT Over de inventaris van het bouwkundig erfgoed http://inventaris.vioe.be ID 39170 VIOE, Kris Vandevorst 2 WAT IS DE INVENTARIS VAN HET BOUWKUNDIG ERFGOED? Een online inventaris De
Nadere informatie- - - - - - - heeft u een. Opmerkelijke. boom - - - - brussels hoofdstedelijk gewest
heeft u een Opmerkelijke boom? brussels hoofdstedelijk gewest Inlichtingen Directie Monumenten en Landschappen CCN Vooruitgangsstraat 80 1035 Brussel tel. 02/204 28 93 of 91 fax 02/204 15 22 cleclercq@mbhg.irisnet.be
Nadere informatieAanvraag van een kapmachtiging voor bomen en struiken in een privébos
Aanvraag van een kapmachtiging voor bomen en struiken in een privébos Agentschap voor Natuur en Bos Albert II-laan 20, 1000 BRUSSEL Tel. 02 553 81 02 Fax 02 553 81 05 E-mail: anb@vlaanderen.be ANB-01-20071015
Nadere informatieAanvraag van een vergoeding voor belangrijke wildschade of schade door beschermde soorten
Aanvraag van een vergoeding voor belangrijke wildscde of scde door beschermde soorten ANB-19-091126 ANB Antwerpen Anna Bijnsgebouw Lange Kievitstraat 111/113 bus 63 2018 ANTWERPEN Tel. 03 224 62 62 - Fax
Nadere informatieprovinciale infodag archeologie 2008 Dienst Erfgoed Departement Cultuur Dienst Erfgoed Koningin Elisabethlei Antwerpen
provinciale infodag archeologie 2008 Dienst Erfgoed Departement Cultuur Dienst Erfgoed Koningin Elisabethlei 22 2018 Antwerpen Sinds 2006 organiseert de provincie Antwerpen jaarlijks een provinciale infodag
Nadere informatieIntergemeentelijke (samen)werking rond landschappelijk erfgoed vanuit regionale landschappen: een vergelijking 17 mei Lovendegem
Intergemeentelijke (samen)werking rond landschappelijk erfgoed vanuit regionale landschappen: een vergelijking 17 mei 2016 - Lovendegem Regionaal Landschap Meetjesland vzw Bestaande samenwerking (geen
Nadere informatieAanvraag van een subsidie voor het opstellen van een beheerplan dat voldoet aan de criteria voor duurzaam bosbeheer
Aanvraag van een subsidie voor het opstellen van een beheerplan dat voldoet aan de criteria voor duurzaam bosbeheer Agentschap voor Natuur en Bos Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 BRUSSEL Tel. (02)553
Nadere informatiede Merode PROVINCIALE LANDSCHAPSDAG 2016 Averbode dinsdag 27 september 2016
PROVINCIALE LANDSCHAPSDAG 2016 de Merode Averbode dinsdag 27 september 2016 Theo Meulemans DIENST DUURZAAM MILIEU- EN NATUURBELEID en DIENST ERFGOED Desguinlei 100 2018 Antwerpen www.provincieantwerpen.be
Nadere informatieWERKBLAD mijn landschap
WERKBLAD mijn landschap Hoe zie jij het landschap? Wat vind je mooi of belangrijk? Ga alleen of in groepjes aan de slag en maak - een presentatie op papier of digitaal - een gedicht, een verhaal of een
Nadere informatieAanvraag van een onderhoudspremie voor monumenten
Aanvraag van een onderhoudspremie voor monumenten Onroerend Erfgoed Antwerpen Anna Bijnsgebouw Lange Kievitstraat 111-113 bus 53 2018 ANTWERPEN Tel. +32 (0)3 224 62 10 Fax +32 (0)3 224 62 23 antwerpen@onroerenderfgoed.be
Nadere informatieweetje weetje weetje weetje weetje weetje weetje
Een processie is een godsdienstige plechtigheid in de vorm van een optocht van geestelijken en gelovigen. Een processie zorgt voor een gevoel van samen horen omdat ze mensen verenigt. 1 4 Rond Sint-Macharius
Nadere informatieBEHEERSPLAN ONROEREND ERFGOED
BEHEERSPLAN ONROEREND ERFGOED Winterlinde met boomkapel Lindeweg, Zoutleeuw 1 Beheersplan opgemaakt door: SBBBOMENSERVICE Maarten Bossers Certified European Tree Technician Eldersbroek 44 3700 s Herenelderen
Nadere informatieAanvraag van een kapmachtiging voor bomen en struiken in een privébos
Aanvraag van een kapmachtiging voor bomen en struiken in een privébos Agentschap voor Natuur en Bos Tel. 02 553 81 02 Fax 02 553 81 05 E-mail: anb@vlaanderen.be ANB-01-20120910 In te vullen door de behandelende
Nadere informatieStap 2: informatie op je website / weblog plaatsen
Stap 2: informatie op je website / weblog plaatsen We hebben nu samen onze eigen persoonlijke website (blog) aangemaakt en we hebben ons eigen adres gekregen. Maar er staat eigenlijk nog totaal niets op
Nadere informatieHet onderzoek van de burgemeester 5/6
Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder
Nadere informatieRegistratieformulier Particuliere Monumentale bomen Haarlem
Registratieformulier Particuliere Monumentale bomen Haarlem Met behulp van dit formulier kunt u een of meer bomen aanmelden voor registratie als Particuliere Monumentale Boom. De boomspecialist van gemeente
Nadere informatieConcentra Selfservice. Veel gestelde vragen 1 ALGEMEEN... 3. Welke internet browser gebruiken?... 3 2 REGISTRATIE EN MIJN KLANTGEGEVENS...
Concentra Selfservice Veel gestelde vragen 1 ALGEMEEN... 3 Welke internet browser gebruiken?... 3 2 REGISTRATIE EN MIJN KLANTGEGEVENS... 4 Mijn straat is niet gekend... 4 De knop bevestig postcode werkt
Nadere informatieOmschrijving object: Plaatselijk bekend als: Adres/Ligplaats: Postcode: Gemeente/Deelgemeente: Provincie: Cultuur. Leegstand. Molen.
INSCHRIJVINGSFORMULIER O b j e c t g e g e v e n s Omschrijving object: Plaatselijk bekend als: Adres/Ligplaats: Postcode: Gemeente/Deelgemeente: Provincie: Wat is de oorspronkelijke functie van het object:
Nadere informatieVraag 1a. Wat is de hoofdstad van Gelderland? ... Vraag 1b. Wat is de grootste stad in Gelderland? Vraag 1c. Wat is de Veluwe?
Naam: _ GELDERLAND BOS EN WATER Gelderland is een provincie in Midden-Nederland en is de grootste provincie van Nederland. Arnhem is de hoofdstad van de provincie. Nijmegen is de grootste stad. Gelderland
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 1)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatiep r o v i n c i e L i m b u r g
p r o v i n c i e L i m b u r g In te vullen door de behandelende afdeling dossiernummer D i r e c t i e Mens Beleidscel Cultuur AANVRAAG PROJECTSUBSIDIE Projectsubsidies voor erfgoed in Limburg Waarvoor
Nadere informatieAanvraag van een vergunning voor het wijzigen van vegetatie of van kleine landschapselementen
Aanvraag van een vergunning voor het wijzigen van vegetatie of van kleine landschapselementen ANB-47-20131016 In te vullen door de behandelende afdeling ontvangstdatum registratienummer Waarvoor dient
Nadere informatieAanvraag tot het verkrijgen van een kapmachtiging voor het vellen van bomen in privé-bos
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Bos en Groen Aanvraag tot het verkrijgen van een kapmachtiging voor het vellen van bomen in privé-bos (artikel 81 4 van het Bosdecreet van 13/6/1990 - gewijzigd
Nadere informatieVoorstelling Onafhankelijk leven
Voorstelling Onafhankelijk leven Inhoudsopgave 1. Wat is Onafhankelijk leven?... 3 2. Waarom is Onafhankelijk Leven belangrijk?... 4 3.1. Met een persoonlijk assistentie budget (PAB) kan je onafhankelijk
Nadere informatieSamen met Jezus op weg
Samen met Jezus op weg KERK & WERELD Korte Schipstraat 16 2800 Mechelen Tekst: Myrjam De Keyser 1. De laatste keer samen Jezus en zijn leerlingen willen graag het paasfeest vieren. Daarvoor zijn ze naar
Nadere informatieDoos der wijzen: opdracht één
Doos der wijzen: opdracht één Zet de schoenendoos voor je voet, en bekijk alle kanten goed. De bodem zie je nu helemaal niet, heb daarover geen verdriet. Neem het deksel er eens van, hoeveel kanten zie
Nadere informatieDe gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.
De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieCasa KLJ, jaarthema 2014-2015
0 Casa KLJ, jaarthema 2014-2015 Het lokaal, een veel besproken onderwerp bij verschillende KLJafdelingen. Het is te klein, te rommelig, niet in orde Het betekent vaak een bron van zorgen voor de leiding.
Nadere informatieDe bruiloft van Simson
De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar
Nadere informatieDe VDAB ook. voor personen met een arbeidshandicap
De VDAB ook voor personen met een arbeidshandicap Onze dienstverlening op een rijtje Je bent werkzoekend, werknemer of zelfstandige en je hebt een langdurige beperking van fysieke, verstandelijke, psychische,
Nadere informatieProvinciale vereniging voor natuurbescherming UW NALATENSCHAP. Geef het door. Leven is doorgeven
Provinciale vereniging voor natuurbescherming UW NALATENSCHAP Geef het door Leven is doorgeven Bescherm de natuur voor later It Fryske Gea vereniging voor natuurbescherming in Fryslân It Fryske Gea is
Nadere informatieKorte lesbrief Koningsbomen Ter gelegenheid van het planten van de Lindeboom voor Koning Willem Alexander Op 30 april 2013
Korte lesbrief Koningsbomen Ter gelegenheid van het planten van de Lindeboom voor Koning Willem Alexander Op 30 april 2013 Geschiedenis Op 30 april 2013 wordt de Prins van Oranje, beter bekend als Prins
Nadere informatieC-MINE CULTUURCENTRUM Handleiding online abonnementen en/of losse tickets bestellen
C-MINE CULTUURCENTRUM Handleiding online abonnementen en/of losse tickets bestellen STAP 1: website Surf naar www.c-minecultuurcentrum.be en klik rechts onder online ticketing op Bestel hier je ticket
Nadere informatieLESMODEL TAALBESCHOUWING (TAALGEBRUIK EN TAALSYSTEEM)
LESMODEL TAALBESCHOUWING (TAALGEBRUIK EN TAALSYSTEEM) In 2002 werkten we een lesmodel uit met integratie van verschillende componenten uit het leerplan. Zo kwamen genietend lezen, leesvaardigheid, spreek-
Nadere informatiegelukkig, maar er was eens een dag dat dat anders was...
Kabouter Keu is weg! Hallo lieve kinderen, we leven hier in het Sprookjesbos meestal lang en gelukkig, maar er was eens een dag dat dat anders was... Ik weet het zeker. Vandaag gaat het me lukken!, gniffelt
Nadere informatieAGROFORESTRY - JURIDISCH ASPECTEN. Infoavond Agroforestry 17 augustus 2012
AGROFORESTRY - JURIDISCH ASPECTEN Infoavond Agroforestry 17 augustus 2012 Agroforestry in het juridisch landschap Agroforestry was in Vlaanderen al aanwezig voor 2011 Voorbeelden: populieraanplant met
Nadere informatie1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden
BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden
Nadere informatietip 1: Vraag aan je ouders of leraar als je op internet mag 6 tip 2: Maak internet-afspraken met je ouders of leraar 10
internet knuffel Veronique Hindrick - juli 2008 internet knuffel inhoud Inhoud tip 1: Vraag aan je ouders of leraar als je op internet mag 6 tip 2: Maak internet-afspraken met je ouders of leraar 10 tip
Nadere informatie1. De website www.energiejacht.be
1. De website www.energiejacht.be Op de site krijg je als energiemeester een overzicht van alle gegevens van jouw deelnemers: meterstanden, besparingscijfers, algemene data. Energiemeesters hebben de eindverantwoordelijkheid
Nadere informatieCOACHFRIEND. Werkboek. (voeg hier je profielfoto toe)
COACHFRIEND Werkboek (voeg hier je profielfoto toe) Van : Email : Mobiel : Skype/Lync : Leeftijd : Beroep : Opleiding: (Kruis je keuze aan) Universitair/ HBO/ MBO Dit document is vertrouwelijk en mag niet
Nadere informatieAanvraag van een kapmachtiging voor bomen en struiken in een privébos
Aanvraag van een kapmachtiging voor bomen en struiken in een privébos ANB-01-160330 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieFocus op trage wegen in Voeren, deelgebied Remersdaal Evaluatiebundel
Focus op trage wegen in Voeren, deelgebied Remersdaal Evaluatiebundel Jouw gegevens Naam:... Adres:...... Telefoon:... E-mail:... Ik vertegenwoordig volgende organisatie:... Ik bezocht de trage wegen in
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatie4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?
4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik
Nadere informatieREGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN SAMEN MAKEN WE WERK VAN NATUUR EN LANDSCHAP
REGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN SAMEN MAKEN WE WERK VAN NATUUR EN LANDSCHAP 2 REGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN IS... EEN STREEK WAT DOEN WE? gelegen ten noordoosten van de stad Antwerpen en maakt onderdeel
Nadere informatieAanvraag van subsidies voor projecten toegankelijkheid sport en jeugdwerk voor kinderen in armoede - 2016
Aanvraag van subsidies voor projecten toegankelijkheid sport en jeugdwerk voor kinderen in armoede - 2016 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieIntroductie: Brom en Bram
! Activiteit 43 Brom, Bram en Brim Ontwikkelingsaspecten De kleuters doen ervaringen op met het onderscheiden van klanken (auditieve discriminatie). Materiaal kopies van de tekeningen van Brom en Bram
Nadere informatieHandleiding UiTdatabank Agenda GoneWest
Handleiding UiTdatabank Agenda GoneWest 1 Surf naar www.uitdatabank.be Om in te voeren in UiTdatabank, moet je aanmelden via UiTiD. Heb je nog geen UiTiD, maak er dan snel één aan (je kan bv jouw Facebook-account
Nadere informatieAanvraagformulier subsidie Landschapsplan
Aanvraagformulier subsidie Landschapsplan Vul dit formulier in, zet uw handtekening en stuur de aanvraag op naar het college van burgemeester en wethouder, Postbus 500, 3850 AM Ermelo. Raadhuisplein 2
Nadere informatieHerman gaat met zijn dochter Lies naar de dierentuin. Joppie de hond gaat ook mee. Ze gaan gelijk naar de apen, die dicht bij de ingang zijn.
Herman gaat met zijn dochter Lies naar de dierentuin. Joppie de hond gaat ook mee. Ze gaan gelijk naar de apen, die dicht bij de ingang zijn. De ondeugendste aap Snoei pakt de hoed van Herman af. Snoei
Nadere informatieProvinciale vereniging voor natuurbescherming. Leven is doorgeven. It Fryske Gea vereniging voor natuurbescherming in Fryslân
Provinciale vereniging voor natuurbescherming UW SCHENKING Deel uw liefde voor de natuur Leven is doorgeven Bescherm de natuur voor later It Fryske Gea vereniging voor natuurbescherming in Fryslân It Fryske
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieNATIONALE HERDENKING NATIONALE VIERING
4 en 5 mei NATIONALE HERDENKING OP 4 MEI EN OP 5 MEI Elk jaar herdenken we op 4 mei de gevallenen van de Tweede Wereldoorlog en vieren we op 5 mei de bevrijding. Er zijn steeds minder mensen in Nederland
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieHandleiding: Hoe een activiteit inschrijven?
Coördinatie Erfgoeddag p/a FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw T +32 (0)2 213 10 60 F +32 (0)2 213 10 99 E info@erfgoeddag.be W www.erfgoeddag.be Handleiding: Hoe een activiteit inschrijven?
Nadere informatiede aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.
Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieWat kan ik voor u doen?
139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...
Nadere informatieDenken over taal: ontleden #2.0
DOMINICUS COLLEGE tweede klassen VWO NIJMEGEN december 2011 Denken over taal: ontleden #2.0 Je krijgt in tweetallen een aantal losse kaartjes, waarop taaluitingen staan van een tweejarige kleuter. Je ziet
Nadere informatienaam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden.
WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. Ga het vragen. Zoek in boeken en op internet. Schrijf de antwoorden op. Zoek er plaatjes bij.
Nadere informatieBeplantingen en de wet. Door de bomen het bos niet meer zien
Beplantingen en de wet Door de bomen het bos niet meer zien Een vergunning om te mogen aanplanten? In de regel : neen! Wanneer wel : Bebossingsvergunning : bij uw gemeentebestuur Wanneer beplanting in
Nadere informatieLandschappelijke inpassing t.b.v. uitbreiding loonwerkbedrijf te Eldersloo
Landschappelijke inpassing t.b.v. uitbreiding loonwerkbedrijf te Eldersloo Landschapsbeheer Drenthe Landschapsbeheer Drenthe maakt deel uit van een samenwerkingsverband van twaalf provinciale organisa
Nadere informatieERN. Klantgericht handelen. Taak. Doelen. Werk jij ook zo klantgericht dat elke klant met een tevreden gevoel de winkel verlaat?
VERKOPER Klantgericht handelen Joop heeft zojuist een wasmachine aan een klant verkocht. En hij heeft met de klant afgesproken op welke dag en hoe laat de wasmachine wordt afgeleverd. Een monteur zal het
Nadere informatiePROFIEL TOERISTISCHE EN INFORMELE TAALVAARDIGHEID
PROFIEL TOERISTISCHE EN INFORMELE TAALVAARDIGHEID Instructies voor de examinator Afname-instructies DEEL C: Mondeling gedeelte Voorbeeldexamen 3 Inhoudsopgave Het boekje bevat de volgende onderdelen: ~
Nadere informatieUw testament. met een duolegaat? Goed nieuws voor uw erfgenamen én het goede doel. Hoe werkt het? Cijfervoorbeelden Hoe eraan beginnen?
Uw testament met een duolegaat? Hoe werkt het? Cijfervoorbeelden Hoe eraan beginnen? Goed nieuws voor uw erfgenamen én het goede doel Paraat. Altijd, overal. Wat gebeurt er met uw geld, huis, beleggingen,
Nadere informatieVoor u ligt onze nieuwsbrief nummer eenenveertig, de 5 e van 2018.
NIEUWSBRIEF Nr.41-7 e JAARGANG Uitgave nr.5 van 2018 Opmaak: december 2018 www.heemkunde-margraten.nl Verenigingslokaal: Rijksweg 68 Margraten (Naast feestzaal het Kroontje en WOK) Voor u ligt onze nieuwsbrief
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieGedocumenteerd schrijven Schrijfopdracht klas 2. Brainstorm maak hieronder je brainstorm inzichtelijk
Gedocumenteerd schrijven Schrijfopdracht klas 2 Wat? Datum? Aftrek punten paraaf? Hoofdvragen & deelvragen - ½ punt Bronnen (2 verscheidene) - 1 punt 1 e versie - 2 punten Beoordeling (klasgenoot) - ½
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieBeertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2
Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even
Nadere informatieInhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding...
Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Voorbereiding... 2 Locatie... 2 Materiaal... 2 Veel
Nadere informatieFocus op trage wegen in deelgemeente Beveren
Focus op trage wegen in deelgemeente Beveren Evaluatiebundel Jouw gegevens Naam:... Adres:...... Telefoon:... E-mail:... Ik vertegenwoordig volgende organisatie:... Deze bundel graag terugbezorgen tegen
Nadere informatieVragenlijst Dorpsplan Plus (DOP+) Fleringen. Wilt u 5 minuten nadenken over ons Fleringen? dorpsraad. Fleringen
Vragenlijst Dorpsplan Plus (DOP+) Fleringen Wilt u 5 minuten nadenken over ons Fleringen? dorpsraad Fleringen Vragenlijst Dorpsplan Plus Fleringen Fleringen start dit najaar met het maken van een Dorpsplan
Nadere informatieHET ONTSTAAN VAN DE EERSTE GEMEENTE
Bijbel voor Kinderen presenteert HET ONTSTAAN VAN DE EERSTE GEMEENTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd
Nadere informatieVERSIE LERAARSKAMER. focusthema 2
1 Les 1, 2 en 3 De plattegrond van onze gemeente Naam: Klas: 1 Teken op de plattegrond een windroos in dezelfde richting als op de klassikale plattegrond. 2 Luister aandachtig naar je meester of je juf.
Nadere informatieIk heb geen idee wat het betekent. Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord.
Tekst lezen en moeilijke woorden bespreken 1. Hoe goed ken je de woorden in het schema? Je hoeft alleen een kruisje te zetten bij hoe goed je het woord kent. 2. Lees de tekst met het stappenplan. Onderstreep
Nadere informatieVredesbomen te Zwevegem Vrijheidsbomen - Vrijbomen - vredesbomen
Vredesbomen te Zwevegem Vrijheidsbomen - Vrijbomen - vredesbomen Deze tekst bevat gegevens over herdenkingsbomen op het huidige grondgebied van Zwevegem. Bij speciale gelegenheden, zoals de Belgische onafhankelijkheid
Nadere informatiewww.desocialekaart.be Hoe een nieuwe organisatiefiche toevoegen als fichebeheerder?
www.desocialekaart.be Hoe een nieuwe organisatiefiche toevoegen als fichebeheerder? Scope van de sociale kaart Behoort de organisatie tot de scope van de sociale kaart? Om zeker te zijn welke organisaties,
Nadere informatie1. INLEIDING p. 2. 2. MAAK EEN NIEUWE GEBRUIKERSACCOUNT AAN p. 3. a. KLIK OP NOG GEEN ACCOUNT? REGISTREER JE NU! p. 3. b. IK BEN KVLV-LID p.
INHOUDSTAFEL 1. INLEIDING p. 2 2. MAAK EEN NIEUWE GEBRUIKERSACCOUNT AAN p. 3 a. KLIK OP NOG GEEN ACCOUNT? REGISTREER JE NU! p. 3 b. IK BEN KVLV-LID p. 5 c. IK BEN GEEN LID p. 6 d. BEN JE ERKEND KVLV-VORMINGSWERKER?
Nadere informatieAls u klachten heeft...
Als u klachten heeft... Bent u niet tevreden? Wij, Raad van Bestuur, medewerkers en artsen van het willen graag dat u tevreden bent over uw medische behandeling. Ook willen we dat u zich welkom voelt bij
Nadere informatieONDERZOEK VERPLAATSINGSGEDRAG VLAANDEREN
Huishoudnummer : ONDERZOEK VERPLAATSINGSGEDRAG VLAANDEREN VRAGENLIJST HUISHOUDENS: In te vullen door het gezinshoofd Geachte Mevrouw, Geachte Heer, MET DIT ONDERZOEK WILLEN WE EEN BEELD KRIJGEN VAN HET
Nadere informatieOntdekkingstocht voor gezinnen
Rivierenhof Ontdekkingstocht voor gezinnen Tjakkie de specht ontdekt de herfst INLEIDING TJAKKIE HERFST Tjakkie de specht voor gezinnen is een ontdekkingstocht met een bewegwijzerde route doorheen het
Nadere informatiemiddelengebruik en verstandelijke beperking Een folder voor hulpverleners uit de verslavingszorg
middelengebruik en verstandelijke beperking Een folder voor hulpverleners uit de verslavingszorg Eric komt in begeleiding om zich te laten behandelen voor alcohol- en cannabisgebruik. Hij doet vlot zijn
Nadere informatieOmgaan met klachten volgens de BOOS-formule
Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen
Nadere informatieUitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is:
Uitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is: Een symbool is iets wat je helpt herinneren of je in
Nadere informatieLucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?
Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint
Nadere informatieLou en Lena: NEE tegen geweld!
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We
Nadere informatieCULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN
CULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN Onderzoek naar cultuurhistorische structuren, landschappen en panden Aansluitend op Belvedere- (Behoud door ontwikkeling) en het MoMo-beleid (Modernisering
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieTerug naar de Essentie
40-dagendagboek Terug naar de Essentie De gemeente als beweging van de Geest Kees de Vlieger Een Kerygma studie Copyright Stichting Kerygma Nederland Kerkstraat 24-3 3781 GB Voorthuizen Tel. 0342-475048
Nadere informatieOp het einde van de fotozoektocht moet je een klein stukje langs een vrij drukke straat stappen. Wees dus voorzichtig en hou uiterst links!
Startplaats We starten de fotozoektocht op de parking van de Hospicebossen te Nazareth. Deze parking bevindt zich aan de ingang vlakbij de brug over de autosnelweg. Wegbeschrijving: Vanaf de startplaats
Nadere informatieJe bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu?
Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Proficiat & bedankt! Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. Fantastisch dat je je zo wil engageren om samen met ons kwetsbare
Nadere informatieDe vallei van het Schijn
PROVINCIALE LANDSCHAPSDAG 2012 De vallei van het Schijn Vilda Y. Adams PROVINCIALE L ANDSCHAPSDAG 2012 Halle-Zoersel dinsdag 25 september 2012 Blauwe zegge Rembrandt De Vlaeminck De provinciale landschapsdag
Nadere informatieJezus geeft zijn leven voor de mensen
Eerste Communieproject 38 Jezus geeft zijn leven voor de mensen Niet iedereen gelooft in Jezus In les 5 hebben we gezien dat Jezus vertelt over de Vader. God houdt van de mensen. Hij vergeeft je zonden.
Nadere informatieAlgemene instructies voor de strategie: Vragen stellen. Introductiefase bij de eerste les:
Algemene instructies voor de strategie: Vragen stellen "Welkom,." Introductiefase bij de eerste les: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie
Nadere informatieEen deel van het onderzoek doe je met z n tweeën, het andere deel doe je zelfstandig. Dit onderzoek telt als repetitie A en B.
In jouw stad of dorp zijn er vast wel wijken waar mensen met wat hogere inkomens wonen en wijken waar mensen met wat lagere inkomens wonen. Er wordt beweerd dat mensen met een hoger inkomen meer en verder
Nadere informatieRivierenhof. Handleiding. Opgesteld door de domeinwachters. >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar. Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst
Rivierenhof Handleiding Opgesteld door de domeinwachters >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst INLEIDING Het zelf -doe pakket bestaat uit een bewegwijzerde
Nadere informatie