Sector FO Ametisthorst 20 Postbus 91460 2509 EB Den Haag Telefoon (070) 419 19 44 Telefax (070) 419 19 40 E-mail: fo@cmhf.nl Website www.cmhf.nl Rabobank 36.59.34.844 NIEUWSBRIEF sector FO nr. 57 januari 2009 Deze nieuwsbrief is in zijn geheel gewijd aan de laatste wijzigingen op het gebied van woon-werkverkeer. Inleiding Vanaf 1 juli vorig jaar geldt een nieuwe regeling voor de vergoeding van het woon-werkverkeer. Er is toen afgestapt van de tranches voor wat betreft de kilometervergoeding en er is een lage en een hoge kilometervergoeding geïntroduceerd. Omdat de fietsers in aanmerking kwamen voor de hoge vergoeding, betekende dat voor deze groep een aanmerkelijke vooruitgang. Een discussie die was blijven liggen vorig jaar was de vraag wanneer er sprake was van ondoelmatigheid per openbaar vervoer. Daar is nu een oplossing voor gevonden althans een compromis bereikt, die een verbetering bewerkstelligt voor de groep die ver weg van het werk woont. Daarnaast zijn er nog twee reparaties gepleegd voor het geval zowel met OV als eigen vervoer wordt gereisd op het traject en voor het geval er wisselend met de fiets en de auto wordt gereisd. Tot slot is er niet onbelangrijk! - met ingang van 2009 een aanpassing van de IKAP-regeling overeengekomen, waarmee extra ruilmogelijkheden zijn ingevoerd ten behoeve van een hogere kilometervergoeding voor woon-werkverkeer. Doelmatigheidcriterium Het aanvullende criterium met betrekking tot het de doelmatigheid, die is overeengekomen naast de reeds in juli 2008 vastgelegde criteria, luidt als volgt: Indien de reistijd van woning naar werkplek (enkele reis) met het openbaar vervoer minimaal 2 uur bedraagt en die reistijd met minstens 45 minuten wordt bekort door met eigen vervoer te reizen, heeft betrokkene recht op de hoge kilometervergoeding. Dit aanvullende criterium geldt met terugwerkende kracht tot 1 oktober 2008. Uitbetaling van het na te betalen bedrag vindt plaats in 2009. Het aanvullende criterium geldt t/m het jaar 2010. In de loop van 2010 zullen partijen bezien of continuering van de huidige voorziening voor het woonwerkverkeer - inclusief dit aanvullende criterium - wenselijk is, dan wel dat het mogelijk is te komen tot een door de werkgever beoogde nieuwe voorziening voor het reizen die veel eenvoudiger is van opzet. Zoals blijkt uit de tekst is het aanvullende criterium van tijdelijke aard. Partijen bekijken gezamenlijk welke regeling per 2011 moet gelden. De tijdelijkheid wordt ingegeven door het feit dat de werkgever eigenlijk wil komen tot een totaal nieuwe regeling voor het woon-werkverkeer die aanzienlijk eenvoudiger van opzet is. Centrale van Middelbare en Hogere Functionarissen bij Overheid, Onderwijs, Bedrijven en Instellingen Aangesloten bij de MHP, vakcentrale voor middengroepen en hoger personeel
- 2 - Combinatie gebruik fiets en OV De afspraak luidt op dit onderdeel: Er wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen gebruik van fiets of auto voor traject van woning naar opstaphalte OV. Er wordt een vaste vergoeding gegeven van 5 cent per kilometer voor dit traject, dus ongeacht de wijze van eigen vervoer. De stallingskostenvergoeding komt te vervallen. De zone-kaart komt te vervallen. Partijen beogen 1 maart 2009 als ingangsdatum, tenzij dit stuit op problemen qua uitvoering. Voor een beperkte groep die dichtbij de opstaphalte OV wonen (+ 5 km) kan deze wijziging een kleine achteruitgang betekenen, omdat de stallingskosten komen te vervallen. (Dit geldt natuurlijk weer niet daar waar geen of een gratis stalling is). Gedeeltelijk gebruik fiets en gedeeltelijk gebruik auto Hier luidt de afspraak: Medewerkers kunnen er voor kiezen het traject woning-werk één of meer dagen per fiets af te leggen en de andere dagen met de eigen auto, tegen de hoge respectievelijk de lage kilometervergoeding. De keuze kan alleen jaarlijks worden gemaakt. Daarbij kan men vooraf ook aangeven of dit patroon gedurende bepaalde perioden van het jaar wijzigt. Partijen beogen 1 maart 2009 als ingangsdatum, tenzij dit stuit op problemen qua uitvoering. Het bleek dat veel fietsers toch noodgedwongen af en toe met de auto moesten reizen bijv. voor het brengen van de kinderen naar school. Voorzover hier een patroon inzit, biedt de reparatie een oplossing. Daar waar sprake is van zeer incidenteel gebruik van de auto mag het volgens BZK niet zo zijn dat dat leidt tot het verlies van de hoge kilometervergoeding voor de fiets. BZK acht deze opstelling onredelijk en dit is tevens de reden dat hiervoor geen reparatie voor is gepleegd. IKAP Dankzij de wijziging van de IKAP-regeling is het mogelijk geworden de kilometervergoeding effectief te verhogen door in november de eindejaarsuitkering (en zonodig een deel van het salaris) te bestemmen voor verhoging van de kilometervergoeding. Het effect is dat geen of veel minder belasting over de eindejaarsuitkering wordt ingehouden, waardoor de kilometervergoeding van 0,05 effectief verhoogd wordt naar 0,11 of 0,12 en de hoge vergoeding effectief verhoogd wordt naar ruim 0,17. Degenen die te maken hebben met het maximum van 45 kunnen nog meer voordeel hebben. De kilometervergoedingen en de maxima zijn trouwens inmiddels geïndexeerd. Dit heeft voor de lage kilometervergoeding door afronding (nog) geen effect; de hoge kilometervergoeding is inmiddels 0,16. De volledige uitwerking van de IKAP-regeling treft u aan in de bijgaande circulaire van BZK.
Aan de Ministers Onderwerp IKAP kilometervergoeding woonwerkverkeer Doelstelling Bekendmaken van nieuw beleid Juridische grondslag IKAPRegeling rijkspersoneel Relaties met andere circulaires 21 april 2008, kenmerk 20080000181427 Ingangsdatum 112009 Geldig tot Nadere berichtgeving Inleiding Met de Samenwerkende Centrales voor Overheidspersoneel is in de overeenkomst over een nieuwe voorziening voor het woonwerkverkeer afgesproken om de ambtenaar vanaf 2009 in de IKAPRegeling rijkspersoneel de mogelijkheid te bieden om af te zien van een aantal aanspraken in ruil voor een aanvullende belastingvrije kilometervergoeding. In een nader overleg met de centrales is afgesproken om de ruil in een keer aan het eind van het kalenderjaar te laten plaatsvinden. Dit beperkt de belasting van de administraties en de ambtenaar heeft op dat moment een redelijk inzicht in zijn kilometers op jaarbasis. In de uitwerking van deze afspraak is vastgesteld, dat het hanteren van de maand november voor de ambtenaar een aantrekkelijke keuze is, als de eindejaarsuitkering, die thans nog geen IKAP bron vormt, specifiek voor dat doel als bron wordt toegevoegd. De ambtenaar kan dan het salaris van de maand november en de eindejaarsuitkering in november ruilen voor een aanvulling op zijn belastingvrije kilometervergoeding. Samen met het salaris van de maand november biedt de eindejaarsuitkering, die een substantieel deel (vanaf 2010: 8,3%) van het inkomen vormt, een ruime mogelijkheid voor deze aanvulling op de kilometervergoeding. Voor de ambtenaar, van wie het dienstverband in de loop van het jaar eindigt geldt in plaats van de maand november de laatste maand van het dienstverband. Nieuwe bestemmingsmogelijkheid in de IKAP regeling Naast de zeven bestaande bestemmingsmogelijkheden (doelen) komt er in de IKAPregeling rijkspersoneel een achtste bij, namelijk een vergoeding, bedoeld als aanvulling op de tegemoetkoming in de kosten van het woonwerkverkeer. De aanvulling zal als afzonderlijke looncomponent in het salarissysteem worden opgenomen. De aanvullende tegemoetkoming bedraagt maximaal het verschil tussen de voor het woonwerkverkeer ontvangen kilometervergoeding en het bedrag dat voor diezelfde kilometers belastingvrij mag worden
- 2 - vergoed (thans 0,19 per kilometer). Het aantal kilometers dient voor de nog niet verstreken maanden op basis van schatting te worden bepaald. Aangezien de tegemoetkoming voor het woonwerkverkeer gewoonlijk iedere maand gelijk is (immers een op basis van een formule berekende vaste tegemoetkoming), zal deze schatting, te wijzigen omstandigheden daargelaten, achteraf niet tot correctie hoeven te leiden. Voor ambtenaren voor wie door (fluctuerend) woonwerkverkeer de afstand maandelijks anders is kan herrekening achteraf, op basis van de werkelijke kilometers, wel noodzakelijk zijn. De ambtenaar richt zijn verzoek om gebruik te maken van de aanvullende kilometervergoeding op de gebruikelijke wijze aan zijn bevoegd gezag. In overeenstemming met de bestaande bepalingen uit de IKAPRegeling rijkspersoneel dient de aanvraag te worden ingediend uiterlijk vóór de eerste dag van de tweede maand die voorafgaat aan de maand waarin aan de keuze uitvoering moet worden gegeven, aldus uiterlijk per 1 september. De IKAPRegeling biedt het bevoegd gezag echter de mogelijkheid een kortere termijn te hanteren. In zijn aanvraag dient de ambtenaar duidelijk aan te geven of hij afziet van (een gedeelte van) het salaris van de maand november, (een gedeelte van) de eindejaarsuitkering in november of van een combinatie van beide. Het deel waarvan de ambtenaar afziet wordt bestemd als aanvullende belastingvrije kilometervergoeding en als zodanig betaalbaar gesteld. Voor de inzet van het salaris dient rekening gehouden te worden met de bepaling in de IKAPRegeling rijkspersoneel over de maximale inzetbaarheid (10% van het jaarsalaris). Berekening van de belastingvrije vergoeding De door de ambtenaar op basis van de IKAPregeling te ontvangen belastingvrije vergoeding bedraagt maximaal het verschil tussen zijn voor het woonwerkverkeer berekende tegemoetkoming en het op dezelfde wijze berekende bedrag tegen, thans, 0,19 per kilometer. Voorbeeld: De ambtenaar die op vijf dagen in de week met eigen vervoer 30 kilometer enkele reis naar zijn werk reist, terwijl er openbaar vervoer beschikbaar is, ontvangt op jaarbasis als tegemoetkoming in de reiskosten voor het woonwerkverkeer een bedrag van: 540,00 (30 x 2 x 214 x 5/5 x 0,05, maar maximaal 45,00 in de maand).vanuit fiscaal oogpunt mag voor deze kilometers een belastingvrije vergoeding van 0,19 per kilometer worden gegeven, wat resulteert in een bedrag van 2439,60. De ambtenaar kan zijn tegemoetkoming in het woonwerkverkeer in dit voorbeeld dus aanvullen met een bedrag van maximaal 1899,60, voor zover zijn in te zetten salaris en eindejaarsuitkering in november toereikend te zijn. Saldeert de ambtenaar in dit voorbeeld 2000 dienstreiskilometers, dan vermindert dat de ruimte voor een aanvullende kilometervergoeding via de IKAPregeling met 2000 x ( 0,37 0,19) is 360,00. NB: Het afzien van belaste aanspraken in ruil voor belastingvrije vergoedingen is financieel aantrekkelijk, maar kan als gevolg van de verlaging van de berekeningsbasis gevolgen hebben voor de hoogte van uitkeringen in het kader van de sociale zekerheid. Saldering met kilometervergoedingen voor dienstreizen In (artikel 10f van) het Uitvoeringsbesluit loonbelasting 1965 is een bepaling opgenomen, die werkgevers toestaat om de eventuele belastbaarheid van vervoersvergoedingen op jaarbasis te beoordelen, de zogenaamde salderingsregeling.
- 3 - Deze bepaling maakt het mogelijk om kilometervergoedingen voor dienstreizen te salderen met kilometervergoedingen voor het woonwerkverkeer en vervolgens de gemiddelde kilometervergoeding te toetsen aan de belastingvrije vergoeding van 0,19 per kilometer. Uiterlijk in de maand januari van het volgende kalenderjaar of uiterlijk in de maand volgend op de beëindiging van de dienstbetrekking in de loop van het jaar dient het bovenmatig deel van de vergoeding dan als loon te worden aangemerkt. De mogelijkheid om vergoedingen te salderen is sinds 2004 voor de ambtenaar beschikbaar (artikel 4a Reisregeling binnenland en 13a Verplaatsingskostenregeling 1989). Deze mogelijkheid blijft beschikbaar. Gebruik maken van IKAP vermindert de fiscale ruimte die beschikbaar is voor salderen en omgekeerd. Het totaal van de vergoeding voor dienstreizen, de tegemoetkoming voor woonwerkverkeer en de aanvullende tegemoetkoming voor woonwerkverkeer mag belastingvrij echter niet meer dan 0,19 per kilometer bedragen. Voor ambtenaren die veel dienstreiskilometers tegen het hoge kilometertarief maken zal saldering veelal aantrekkelijker zijn, dan het gebruik van IKAP. Een tegen 0,37 gereden dienstreiskilometer levert 0,18 te salderen fiscale ruimte op. Hiermee kan 4,5 kilometer woonwerkverkeer (hoog tarief) of circa 1,3 kilometer woonwerkverkeer (laag tarief) worden gesaldeerd. In de Verplaatsingskostenregeling is de salderingsregeling niet meer nodig (de kilometervergoedingen blijven immers ruim onder de 0,19). In de Reisregeling zal de salderingsregeling worden aangepast, zodat de werkelijk gereden dienstreiskilometers gesaldeerd worden met de op basis van de formule bepaalde kilometers voor het woonwerkverkeer. Bij het toepassen van de keuze om gebruik te maken van de nieuwe IKAP faciliteit dient rekening te worden gehouden met een (verwachte) salderingsmogelijkheid. Aangezien de nieuwe IKAPfaciliteit gericht is op betaling in november van het jaar, kan de ambtenaar op dat moment een redelijke inschatting maken van zijn in dat jaar gereden en nog te rijden dienstreiskilometers. Ik verzoek u de nodige voorbereidingen te treffen, zodat de ambtenaren die dat willen van de nieuwe faciliteit in de IKAP regeling gebruik kunnen maken. DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, voor deze, DE DIRECTEURGENERAAL ORGANISATIE EN BEDRIJFSVOERING RIJK, dr. J.J.M. Uijlenbroek